2018 belooft weer een prachtige game-jaar te worden. Onze collega's van Gamer.nl zetten maar liefst 100 games op een rij die in het komende jaar uitkomen. De top-10 vind je hier.

10. Anthem

Ontwikkelaar: BioWare – Electronic Arts

Platforms: pc, PS4, Xbox One | Releasedatum: Vierde kwartaal 2018

De makers van Mass Effect en Dragon Age komen in 2018 met een gloednieuwe game: Anthem. Anthem is net als bovengenoemde games een actie-rpg met een open wereld, maar daar houden de gelijkenissen met BioWare’s voorgaande werk wel weer op. Anthem maakt gebruik van een ‘gedeelde’ wereld, waarin maximaal vier spelers als Freelancers opdrachten uitvoeren. Dat kan met elkaar, maar ook alleen.

De grote troef van deze Freelancers is hun exosuits, genaamd Javelins. Deze mechanische pakken geven spelers de krachten van een gemiddelde superheld. Je kunt ermee vliegen, duiken, sneller rennen en bent natuurlijk ook tegen een stootje bestendigd als je in een (vuur)gevecht terecht komt. De pakken zijn volledig aan te passen, zodat spelers dus hun eigen tintje aan hun Freelancer kunnen geven.

Goed om te weten is dat Drew Karpyshyn het verhaal van de game schrijft. Hij schreef eerder het verhaal van games als Mass Effect 1 en 2 en Star Wars: Knights of the Old Republic; niet BioWare’s minste werk dus!

©PXimport

9. Ni No Kuni 2: Revenant Kingdom

Ontwikkelaar: Level-5 – Bandai Namco

Platforms: pc, PS4 | Releasedatum: 23 Maart 2018

Na het betoverend mooie eerste deel, mogen we aankomend jaar opnieuw genieten van een rpg van het Japanse Level-5. Hoewel de studio het dit keer moet doen zonder de hulp van Studio Ghibli, dat zo nadrukkelijk zijn stempel drukte op de eerste Ni No Kuni, lijkt dit tweede deel weinig aan magie te verliezen.

Zo heel gek is dat ook weer niet. Studi Ghibli is dan weliswaar niet betrokken bij dit tweede deel, maar de voormalige character designer van de animatiestudio, Yoshiyuki Momose, en componist Joe Hisaishi werken wél mee aan Ni No Kuni 2 en dat is te merken, zowel in de tekenstijl als in de muziek.

De hoofdrol in Ni No Kuni 2 is voor de jonge Koning Evan, die uit zijn kasteel is geknikkerd en daarom een nieuw koninkrijk opbouwt. Dit doe je vooral door quests te voltooien, maar je beheert ook hoe je je koninkrijk inricht en voert oorlog met naburige koninkrijken.

©PXimport

8. Age of Empires 4

Ontwikkelaar: Relic Entertainment – Microsoft Studios

Platforms: pc | Releasedatum: 2018

Na de sluiting van Ensemble Studios in 2009 leek het er lang op dat er ook geen nieuwe Age of Empires meer in zat. Microsoft Studios heeft echter in Relic Entertainment een nieuwe studio gevonden om de serie voort te zetten. En niet zomaar een studio, want met games als Warhammer 40,000 en Company of Heroes op het cv heeft de studio genoeg ervaring met het maken van strategiespellen.

Inhoudelijk is er echter nog weinig bekend over de terugkeer van de Age of Empires-serie. In de onthullingstrailer, die tijdens de afgelopen Gamescom werd getoond, zien we verschillende rijken opkomen en weer ondergaan, waaronder dat van de Romeinen, de Spanjaarden en strijdende Indianen.

©PXimport

7. Shadow of the Colossus (Remake)

Ontwikkelaar: Bluepoint Games – Sony Interactive Entertainment

Platforms: PS4 | Releasedatum: 2018

Shadow of the Colossus verscheen in 2006 op de PlayStation 2 en die versie werd, in HD-resolutie, in 2011 ook uitgebracht op de PlayStation 3. Op de PlayStation 4 krijgen we echter meer dan alleen een opgevijzelde resolutie; de game is dit keer echt opnieuw gemaakt.

Bluepoint Games, dat al eerder de HD-heruitgave verzorgde, is wel heel dicht bij het origineel gebleven. Door de game echter opnieuw te maken, wordt de kracht van de PS4 beter benut met mooiere assets. Op de PS4 Pro is de game bovendien in 4K met 30 frames per seconden, of met 60 fps op 1080p te spelen. De besturing is daarnaast flink onder handen genomen zodat Shadow of the Colossus meer speelt zoals andere third-person games, al is de klassieke configuratie ook gewoon beschikbaar.

In Shadow of the Colossus reis je als jonge Wanderer met je paard door een verboden land, dat bevolkt wordt door een aantal gigantische wezens. Deze colossi moet je een voor een zien te verslaan om een meisje te redden. Elke colossus is in feite een puzzel op zich, met zwakke plekken die je moet vinden en gebruiken. Daarbij komt het nodige klimwerk kijken. Door zijn opzet, besturing en ambiance was Shadow of the Colossus in 2006 al een unieke game, en het lijkt erop dat het dat straks in 2018 nog steeds is.

©PXimport

6. Far Cry 5

Ontwikkelaar: Ubisoft – Ubisoft

Platforms: pc, PS4, Xbox One | Releasedatum: 27 Maart 2018

Far Cry 5 speelt zich af op een minder exotische, maar daardoor niet minder interessante locatie dan de vorige delen. In het noordwesten van Amerika ligt Hope County, waar de extreemrechtse, religieuze familie die zichzelf Eden’s Gate noemt, de dienst uitmaakt. Aan het hoofd van de familie staat prediker Joseph Seed, die het gebied terroriseert met zijn radicale denkwijze. De speler moet als kersverse sheriff in het gebied in Montana orde op zaken stellen en Joseph Seed voor het gerecht brengen.

Dat is in Far Cry 5 natuurlijk geen kwestie van met een arrestatiebevel op zak aankloppen. Spelers krijgen de beschikking over allerlei voertuigen, waaronder vliegtuigen, om de strijd met Eden’s Gate aan te gaan. Helemaal alleen sta je er niet voor; de gehele campagne kan ook in co-op worden gespeeld.

©PXimport

5. Ori and the Will of the Wisps

Ontwikkelaar: Moon Studios – Microsoft Studios

Platforms: pc, Xbox One | Releasedatum: 2018

Ori, wie werd er niet verliefd op het bijzondere eerste deel? In Ori and the Will of the Wisps gaat het verhaal van de witte beschermgeest Ori verder, als hij de wereld voorbij het bos van Nibel verkent om achter zijn ware bestemming te komen.

Net als Ori and the Blind Forest is het tweede deel een echte Metroidvania, waarin je door nieuwe vaardigheden vrij te spelen ook toegang krijgt tot nieuwe gebieden. Ori and the Will of the Wisps is (op de Xbox One X) in 4K te spelen, zodat de schoonheid van de game nog meer tot zijn recht komt.

©PXimport

4. Spider-Man

Ontwikkelaar: Insomniac – Sony Interactive Entertainent

Platforms: PS4 - Releasedatum: Eerste helft 2018

Insomniac, bekend van Ratchet & Clank en Sunset Overdrive, heeft de eer om aan de slag te gaan met Marvel’s Spider-Man. Het is voor het eerst dat de studio werkt aan een licentie-game, al staat het spel volledig los van de films en comics en geniet Insomniac dus alsnog redelijk wat creatieve vrijheid.

In deze Spider-Man is Peter Parker al ietsje ouder en meer ervaren dan in bijvoorbeeld de meest recente film. Hij rekent af met misdaad in de straten van New York, die je al slingerend, kruipend of rennend verkent. New York wordt recentelijk geteisterd door een groepering genaamd de Inner Demons, dus er is genoeg werk aan de winkel voor Spidey. In de game krijg je overigens ook Peter Parker zonder kostuum onder de knoppen, en ook zijn vriendinnetje Mary Jane Watson is op bepaalde momenten in de game speelbaar.

©PXimport

3. Detroit: Become Human

Ontwikkelaar: Quantic Dream – Sony Interactive Entertainment

Platforms: PS4 | Releasedatum: Eerste helft 2018

Detroit: Become Human is zicht- en voelbaar een spirituele opvolger van Heavy Rain en Beyond: Two Souls. Quantic Dreams typische manier van besturing en verhaalvertelling is niet te missen. Detroit: Become Human is echter de eerste game van de studio op de PlayStation 4, en daar schuilt dan ook de grootste troef in. We gaan dit keer echt op zoek naar de menselijkheid.

In het futuristische Detroit zijn robots gemeengoed geworden, al genieten ze niet hetzelfde aanzien als ‘echte’ mensen. De robots – Androids – zijn het slachtoffer van discriminatie, al is niet alle argwaan even ongegrond als er zo nu en dan een Android door het lint gaat en veel schade berokkent.

In Detroit: Become Human speel je zelf als verschillende Androids in deze wereld, en geniet je veel keuzevrijheid. Niet in wat je doet of waar je gaat en staat, maar wel in hoe je reageert op de wereld om je heen. Wanneer je bijvoorbeeld wordt geconfronteerd met huiselijk geweld kun je op talloze manieren de confrontatie met de geweldpleger aangaan of juist uit de weg gaan, en als onderhandelaar tijdens een gijzelneming kun je ervoor kiezen om het plaats delict eerst helemaal te onderzoeken om de vergaarde informatie vervolgens te gebruiken bij de onderhandeling, of ga je gelijk het gesprek aan en zie je wel waar het schip strandt.

De manier waarop gespeeld wordt is dan ook bekende kost, maar de grootste vooruitgang wordt geboekt op grafisch gebied. De fraaie graphics en realistische (gezichts)animaties komen zo’n verhalende game als deze natuurlijk flink ten goede. Het is echter nog afwachten hoeveel invloed al jouw acties en keuzes nu echt op het totale verhaal hebben, want juist op dat gebied heeft Quantic Dream geen smetteloze reputatie.

©PXimport

2. God of War

Ontwikkelaar: Santa Monica - Sony Interactive Entertainment

Platforms: PS4 | Releasedatum: Eerste kwartaal 2018

Vergeet alles wat je weet over de Griekse mythologie, want die laten we vernietigd en wel achter ons. God of War is echt een frisse start voor de serie. Kratos is in de Noorse mythologie beland en wordt nu bovendien vergezeld door zijn zoon, Atreus.

Niet alleen qua setting is God of War heel anders dan we gewend zijn, ook qua vechtsysteem. De Blades of Chaos zitten niet meer met kettingen aan Kratos’ polsen vast. Dit keer is Kratos bewapend met een grote bijl, die geladen kan worden met de elementen van de natuur, zoals ijs. Atreus staat Kratos bovendien bij, en schiet bijvoorbeeld pijlen af om zijn vader te helpen. De samenwerking tussen de twee is te vergelijken met die tussen Joel en Ellie in The Last of Us.

Ondanks alle veranderingen zien we wel één bekend gezicht terug bij de ontwikkeling van God of War. Cory Barlog staat namelijk aan het roer van deze soft reboot en dat is goed nieuws. Hij leidde namelijk ook de ontwikkeling van God of War 2, misschien wel het beste deel uit de serie.

©PXimport

1. Red Dead Redemption 2

Ontwikkelaar: Rockstar Studios – Rockstar Games

Platforms: PS4, Xbox One | Releasedatum: Tweede kwartaal 2018

De meest veelbelovende game van 2018 komt wat ons betreft uit de stal van Rockstar Games. Dit jaar geen nieuwe GTA, maar wel een nieuwe Red Dead Redemption en daar lijken gamers misschien nog wel enthousiaster van te worden. Het is immers alweer bijna acht jaar geleden dat we voor het laatst virtueel cowboytje mochten spelen.

Hecht alleen niet teveel waarde aan de nummering. Het is immers al het derde deel in de Red Dead-serie en het is bovendien een prequel op de originele Red Dead Redemption. Veel doet dat er niet toe. In Red Dead Redemption 2 speel je als Arthur Morgan die samen met de Van der Linde-gang het westen wild maakt. Ze roven, plunderen en vechten zich een weg door het gigantische landschap, dat onder andere moerassen, bossen, prairies en besneeuwde bergen beslaat. Saillant detail is trouwens dat gangleider Dutch van der Linde ook al in de eerste Red Dead Redemption zat. We zijn dan ook erg benieuwd of John Marston ook een verschijning maakt.

©PXimport

Naast het singleplayeravontuur met Arthur Morgan, heeft Red Dead Redemption 2 ook een multiplayermodus. Dat kan haast geen verrassing zijn na het succes van Grand Theft Auto Online. Details zijn echter nog niet bekendgemaakt, maar aangezien de release van Red Dead Redemption 2 met rasse schreden nadert, kan dat niet lang meer op zich laten wachten.

Ondanks dat de multiplayer nog in nevelen gehuld is, en we ook van de singleplayer relatief nog weinig gezien hebben, is Red Dead Redemption 2 veelbelovend. Rockstar maakt sowieso al zelden kinderachtige games (zowel letterlijk als figuurlijk), maar hun laatste game, Grand Theft Auto 5, dateert ook al weer van zo’n viereneenhalf jaar terug en werd bovendien nog ontwikkeld voor de vorige generatie spelcomputers. Die game werd later weliswaar ook naar de PS4, Xbox One en pc gebracht, maar pas met Red Dead Redemption 2 zal Rockstar écht hun spierballen op de huidige generatie consoles laten zien. Deze torenhoge anticipatie maakt dat Red Dead Redemption 2 op nummer één staat in de Top 100 van 2018!

©PXimport

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.

Zelf een toetsenbord samenstellen is niet voor iedereen weggelegd, maar één ding is duidelijk: een goed toetsenbord maakt een groot verschil. In deze test bekijken we de beste kant-en-klare toetsenborden van dit moment. Of je nu op zoek bent naar het snelste toetsenbord voor gaming of een comfortabel model voor kantoorwerk: we helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Onze laatste vergelijkende test van toetsenborden is inmiddels alweer meer dan vijf jaar oud. Toen draaide alles om het concept ‘mechanisch’, praktisch elke fabrikant maakte toen gebruik van de switches van het Duitse Cherry of een goedkopere Chinese afgeleide daarvan, de Kailh-switch.

Inmiddels is het aanbod versplinterd en zien we enkele van de elementen die custom borden populair maken doorsijpelen naar de kant-en-klare producten. Zo zien we veel meer lay-out-opties en een veel breder scala aan switchopties. Stillere varianten, zwaardere varianten voor een stevigere aanslag en lubed-varianten voor een soepelere aanslag. De opvallendste stap de afgelopen jaren is de introductie van een magnetisch, optische switch, waarbij de aanslag niet digitaal is (ingedrukt ja of nee), maar analoog. Zie ook het kader ‘Analoge switches?’ voor meer hierover.

Andere ontwikkelingen

Een positieve ontwikkeling is dat menig toetsenbord inmiddels voorzien is van zogeheten hot-swap switches. Mocht je per ongeluk een switch stukmaken (bijvoorbeeld door het morsen van drinken), dan kun je nu veelal enkele knoppen vervangen in plaats van meteen een nieuwe model te moeten kopen. Daarnaast hebben verbeteringen in accutechniek en draadloze protocollen ervoor gezorgd dat draadloze high-endtoetsenborden tegenwoordig een realistische optie zijn zonder constant het toetsenbord bij te hoeven laden.

Endorfy Celeris 1800

Endorfy is een relatieve nieuwkomer in de markt, maar liet eerder met de Thock-toetsenborden al zien dat het bedrijf veel waar voor je geld kan bieden. Het nieuwste model, de Celeris 1800, doet dat wederom. Het bord kan wat gevoel en bouwkwaliteit betreft aardig concurreren met flink duurdere modellen in deze test. Als je hem probeert te buigen zie je wel wat verschil, maar op tafel bij normaal gebruik merk je daar niets meer van.

Het opvallendst is het relatief compacte ontwerp, terwijl er toch een numeriek toetsenbord op zit. Dat deel is vergeleken met de meeste andere toetsenborden wat naar links geschoven, wat ergonomisch fijn is voor mensen die niet alleen gamen, maar ook vooral veel in Excel werken. Sommige gebruikers, primair programmeurs, moeten er rekening mee houden dat de plaatsing van de Home-, End- en Page-toetsen mogelijk niet voor iedereen ideaal is. Ook liggen de toetsen relatief hoog, ook iets wat niet iedereen zal liggen.

De Celeris 1800 is gloednieuw en heeft een adviesprijs van 99 euro. Dat maakt hem al een van de goedkoopste toetsenborden in deze test. Prijzen zakken normaliter nog wat na de lancering. Grofweg 100 euro voor een fijn toetsenbord dat ook nog eens draadloos (dongel voor gaming, bluetooth voor laptopwerkers) kan functioneren en Mac-ondersteuning heeft, is een uitstekende deal.

©Endorfy

Corsair K65 Plus Wireless

Corsair kennen we vooral van grote mechanische toetsenborden met veel extra's, maar het is de compacte K65 Plus Wireless waar we de laatste tijd het meest gecharmeerd van waren. De constructie is enorm degelijk en het toetsenbord is voorzien van fijne, soepel voelende switches die niet te luid zijn. Dat zorgt vrijwel direct voor een heel fijne ervaring onder de vingers.

Of de compacte vormgeving fijn is, is uiteraard subjectief. Compact is fijner voor gamers en andere gebruikers die het numerieke toetsenbord niet nodig hebben, het bespaart ruimte op je bureau (of in je rugtas) en laat meer ruimte over voor je muis. Excel-gebruikers zullen dit toetsenbord natuurlijk direct diskwalificeren.

Toen het bord uitkwam voor 160 euro was onze voornaamste kritiek dat het eigenlijk iets te duur was vergeleken andere toetsenborden die voor 100 euro grofweg hetzelfde boden. Of juist net niet uitgebreid genoeg vergeleken met borden van 200 euro. Inmiddels is de prijs gezakt tot 137 euro en op dat punt kun je, mits de compacte vormgeving bij je past, eigenlijk niet om deze Corsair heen. Net wat chiquer dan nauwelijks goedkopere modellen, voorzien van draadloze functionaliteit en vooral het feit dat het een relatief laag bord is (voor een model met hoge switches) maakt dit een makkelijke aanrader en onze redactietip.

©Corsair

Razer Joro

Razer staat vooral bekend om hun grote modellen met alle toeters en bellen, maar biedt met de Joro ook wat anders. De Razer Joro is extreem compact en verreweg het lichtste bord in deze test. De doelgroep bestaat hier overduidelijk uit gamers die hun toetsenbord vooral veel meeslepen. Puur op basis van afmetingen en gewicht ligt deze Razer voor dat doeleind natuurlijk voor de hand. Ondanks het lage gewicht ligt de Joro toch stevig op tafel en zit de bouwkwaliteit van de constructie erg goed in elkaar. De aluminium behuizing voelt ook chic aan, de lage positie is toegankelijk voor velen en aangesloten via de kabel is het ook een snel competitief bord voor gamers.

Razer laat ook wel wat steekjes vallen, vooral voor hun gamende doelgroep. De afwezigheid van een dongel voor een snelle draadloze verbinding en het feit dat de switches nog wel wat speling vertonen, maakt enkele goedkopere alternatieven in deze test in onze optiek fijner. Voor de harde werkers onder ons vinden we de MX Keys ook wat beter voor minder geld.

Daarmee is de Joro in onze optiek niet de meest voor de hand liggende optie, zeker niet voor 130 euro. Als je echt op zoek bent naar het compactste en lichtste toetsenbord, dan is de Joro wel een prima optie.

©Razer

ASUS ROG Azoth X

ASUS en dan met name de ROG-producten staan niet bepaald bekend om hun bedaagde ontwerp. De fabrikant doet daar met hun Azoth X nog een flinke schep bovenop. Wat je er ook van vindt, uniek is het kleurrijke design met half doorzichtige keycaps (voor meer RGB-effect) zeker. Kwalitatief valt er heel weinig op dit bord aan te merken. Het is oerdegelijk en heeft een uitstekende aanslag; het is zelfs een van de fijnste borden in deze test. Het bord heeft ook handige eigenschappen. Draadloos krijg je bijvoorbeeld zowel een snelle als een bluetoothoptie. Daarnaast heeft het bord een goede accuduur, een mooie stevige polssteun plus nog wat minder cruciale extra’s, zoals een aanpasbaar oled-scherm in de bovenhoek. Kost wat, maar dan krijg je ook wat.

Ons voornaamste bezwaar gaat over de definitie van het woord ‘wat’. Want voor 200 euro hadden we het bij het bovenstaande gelaten. Een prijs van 250 euro zouden we wel erg pittig noemen, maar de adviesprijs van 329 euro is wel echt extreem. Daarvoor zouden we bijvoorbeeld toch wel analoge switches willen zien of een echt extreem luxe afwerking. Wellicht dat de prijs nog wat zakt, maar ondanks onze hoge inhoudelijke waardering is de exorbitante prijs vooralsnog het argument om het hoogste eremetaal achterwege te laten.

©ASUS

SteelSeries Apex Pro TKL Gen 3

De SteelSeries Apex Pro TKL is ook geen goedkoop bord en is misschien nipt wat minder chic dan de ROG. In tegenstelling tot die concurrentie weet SteelSeries wel een gezonde balans te vinden tussen de kwaliteit van het product, het toevoegen van extra mogelijkheden en het alsnog een beetje temmen van de prijs.

De bouw is uitstekend en de analoge, volledig instelbare switches zijn zowel aangenaam onder de vingers als zeer stabiel met minimale speling. Het strakke ontwerp is ook iets toegankelijker, zeker als je naast gamen ook nog een beetje zakelijk voor de dag wilt komen. Daarnaast is het ook nog een relatief stil toetsenbord, wat fijn is voor de omgeving. Al hangt de stilte natuurlijk altijd af van hoe hard je zelf op de knoppen slaat.

Ook hier is een oled-schermpje van de partij en Steelseries heeft als voordeel dat als je de door ons geteste compacte TKL-versie niet aantrekkelijk vindt, dat er ook een volledige en een nog compactere variant van bestaat.

Nadelen zijn er ook. Zo vinden we het volumewiel net wat te klein in gebruik, is het bord relatief hoog en ontbreekt draadloze functionaliteit. Maar als je je bord toch niet meeneemt is de meerwaarde daarvan te klein om daar meer geld aan uit te geven. Als draadloos niet nodig is, dan is dit in onze optiek het beste bord van dit moment.

©SteelSeries

©SteelSeries

ASUS ROG Falchion Ace HFX

Net als SteelSeries maakt ook ASUS op de ROG Falchion Ace HFX gebruik van magnetische analoge switches. Het bord heeft een nog wat compactere 65%-lay-out, waarbij je dus goed moet opletten of het ontbreken van de functietoetsen een bezwaar voor je is. Functioneel is hij grotendeels gelijkwaardig aan het toetsenbord van SteelSeries en de toevoeging van 8000 Hz polling geeft in theorie nog een klein voordeel in reactiesnelheid boven de SteelSeries.

Voor de originele prijs van 200 euro laat ASUS wel punten liggen. De bouw en de afwerking van de 100 euro kostende Endorfy is zelfs wat beter. Je merkt dat de Falchion iets meer doorveert dan andere borden wanneer je stevig tikt en dat is onacceptabel in het hogere segment. Het bord kost bij de meeste aanbieders 209 euro, maar was tijdens de testperiode ook verkrijgbaar voor 119 euro. Ook voor dat lagere bedrag weet de Corsair K65 Plus Wireless iets meer indruk te maken met zijn bouwkwaliteit en aanslag. Maar als je toch graag een analoge switch wilt waarbij je de aanslagdiepte kunt instellen, dan is dit als de lagere prijs structureel blijft één van de goedkopere opties die als bonus ook nog eens visueel leuk voor de dag komt.

©ASUS

Logitech G Pro X TKL

Logitech is met afstand marktleider op gebied van toetsenborden en heeft dan ook een enorm aanbod aan borden. Het bedrijf heeft praktisch elke populair formaat in huis en er zijn ook nog eens een flink aantal kleurstellingen. Waar Logitech wat minder goed in is, is de naamgeving van de producten. Zo is er ook een G Pro X muis en headset, en zelfs de G Pro X TKL-toetsenborden bestaan in flink wat verschillende uitvoeringen. De reguliere variant wordt ook wel de Lightspeed genoemd, wat staat voor de toevoeging van een snelle draadloze werking. De Rapid-variant is juist voorzien van magnetische switches, maar is die weer volledig bedraad.

Logitech doet op zich weinig fout met deze producten. De bouw, de switches en de mogelijkheden met onder andere mediaknoppen zijn prima. Combineer dat met het feit dat ze veel zullen verkopen omdat ze het bekendste merk zijn, en de meeste kopers zullen tevreden zijn. De realiteit is wel dat er andere modellen zijn die (minimaal) hetzelfde bieden voor minder geld, of een overtreffende prestatie weten te bieden voor iets meer. Voor 160 euro zouden we toch iets meer dan ‘prima’ willen zien, wat extra’s zoals een polssteun of een betere accuduur.

©Logitech

be quiet! Dark Mount

De Dark Mount is het eerste toetsenbord van be quiet!, dat we vooral van de stille behuizingen kennen. Die focus wordt meteen duidelijk zodra je gaat tikken; het is namelijk het stilste toetsenbord in deze test. De focus op stilte gaat helaas wel wat ten koste van switchstabiliteit en tikgevoel.

Qua mogelijkheden zet het bord zich door een modulaire opbouw erg af van de rest. Naast een rechttoe rechtaan compact TKL-bord krijg je ook een afneembaar numeriek veld met macrotoetsen voorzien van een schermpje dat je ook nog eens zowel links als rechts kunt plaatsen. Ook krijg je een opzetmodule met schermpje en mediatoetsen en polssteunen. Zo transformeert de Dark Mount binnen een paar seconden naar een overcompleet XL-monsterbord.

Was de Dark Mount scherp geprijsd geweest, dan hadden we enkele kanttekeningen door de vingers kunnen zien. Maar als je de hoofdprijs vraagt, dan verwachten we dat alles top is. Dat is niet helemaal het geval. De polssteun is kwalitatief treurig, de switches voelen minder chic dan borden die de helft kosten en de software voor de macrotoetsen laat te wensen over. Voor hetzelfde geld kun je ook een prima toetsenbord en een los macrotoetsenbord als de Elgato Stream Deck kopen. Een aanbieding en een software-update kan wel genoeg zijn om van dit goede idee een serieuze concurrent te maken.

©be quiet

Logitech MX Keys S

De Logitech MX Keys S is een beetje het buitenbeentje in deze vergelijking. In tegenstelling tot de ander toetsenborden is het namelijk géén bord waar fanatieke gamers blij van zullen worden. De keerzijde is dat het voor iedereen die een high-endbord zoekt voor alle andere doeleinden een model is waar je praktisch niet omheen kunt. Ook bestaat er naast de door ons geteste full size-versie een minivariant waarop het numerieke veld ontbreekt.

Dit bord is uitstekend gebouwd, voorzien van fijne switches en het heeft een low profile-ontwerp dat ook erg toegankelijk is voor iedereen die nog niet eerder een high-endbord gebruikt heeft. Als je nu een goedkoper toetsenbord hebt, dan voelt dit als een verademing en een ervaring waar je niet meer zonder wilt. Je kunt hem met meerdere apparaten verbinden, de accuduur is uitstekend en de software van Logitech is volwassen en biedt tal van extra mogelijkheden die voor kantoorwerkers relevant zijn.

Zolang gamen geen eis is, is dit een fijn bord zonder dat je echt de hoofdprijs betaalt. Houd alleen even de verschillende formaten in de gaten, en het feit dat er verpakkingen met en zonder polssteun worden verkocht.

©Logitech

Conclusie

Echt slechte borden hebben we reeds uit onze selectie gefilterd, dus geen van de geteste toetsenborden is een miskoop. Het belangrijkst is om duidelijk in kaart te brengen welk formaat en indeling je nodig hebt en aan welke extra eigenschappen je waarde hecht. Het merk is normaliter bijzaak, maar er valt iets voor te zeggen om al je randapparatuur in één softwarepakket te beheren.

Toch zien we wel enkele uitblinkers. Zoek je louter een toetsenbord zonder fratsen voor kantoorwerk, dan is de Logitech MX Keys S onze eerste keus, met als bonus dat de lage toetsen voor praktisch iedereen fijn tikken. We geven Logitech daarom een redactietip. Wil je wel gamen, dan biedt Endorfy een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding voor minder dan 100 euro, al vinden we de Corsair K65 Plus Wireless zijn paar tientjes meer wel waard voor de iets betere bouw en de lagere constructie. Beide borden zetten veel druk op de concurrenten, waarbij je veel meer betaalt voor een bescheiden impact op de daadwerkelijke ervaring. Uiteindelijk krijgt ook Corsair een redactietip. In het hogere segment zien we wel degelijk waarde worden toegevoegd. Zo biedt de ASUS ROG Azoth X een van de beste ervaringen, maar vinden we de prijs van meer dan 300 euro niet helemaal in verhouding staan. De Steelseries Apex Pro TKL vinden we ook een uitblinker die wel een iets redelijkere balans weet te vinden in dat segment: degelijke bouw en aanslag, zeer compleet qua mogelijkheden en de instelbare analoge switches bieden ook echt iets nieuws en unieks. Als zo'n 200 euro voor een toetsenbord geen bezwaar is, zou dat onze eerste keuze zijn.