Zo slipstream en automatiseer je je Windows-installatie
Als je Windows 10 installeert, worden standaard ook de nodige stuurprogramma-updates geïnstalleerd. Toch kan het gebeuren dat Windows tijdens de installatie een driver of patch over het hoofd ziet. Door je installatiemedium van de gewenste drivers te voorzien, heb je een compleet pakket dat je bovendien ook nog geautomatiseerd kunt installeren.
Een geslipstreamd installatiemedium voor Windows 10 maken kost enige voorbereiding, maar daarna installeer je Windows wel met de zekerheid dat de drivers en updates helemaal up-to-date zijn. Tijdens deze voorbereiding leer je trouwens een aantal tools, functies en trucs kennen die ook in andere omstandigheden van pas kunnen komen.
01 Schijfkopiebestand
Voordat je kunt beginnen met slipstreamen, heb je een schijfkopiebestand van Windows 10 nodig. Dat vind je via www.tiny.cc/w10down, via de link Hulpprogramma nu downloaden. Tijdens de setup kies je voor Installatiemedium maken en selecteer je de juiste Windows-versie. Kies in de stap erna voor ISO-bestand en wijs een geschikte opslaglocatie aan voor het imagebestand.
02 Installatiebestand
Klik in de Verkenner vervolgens met rechts op dit iso-bestand en kies Koppelen, zodat je de inhoud te zien krijgt (in een virtueel dvd-station). Om geen bestanden te missen, open je het menu Beeld en plaats je een vinkje bij Verborgen items.
Druk vervolgens op Ctrl+A zodat je de complete inhoud selecteert en kopieer die met Ctrl+C naar het klembord. Navigeer naar een lege map op je schijf (bijvoorbeeld D:\windowsiso), plak de inhoud met Ctrl+V in die map en ga hier naar de submap \sources.
Afhankelijk van de manier waarop je het iso-bestand hebt binnengehaald (zie hierboven bij ‘Schijfkopiebestand’), vind je hier ofwel het bestand install.esd, ofwel het bestand install.wim. In het laatste geval kun je meteen doorgaan met stap 5 (‘Grafische dism-tool’).
03 Windows-editie kiezen
Bevindt zich hier inderdaad een install.esd-bestand, dan moet dat eerst worden geconverteerd naar een wim-bestand. Een esd-bestand is namelijk een (gecomprimeerd en) versleuteld wim-bestand en daar kunnen we bij het slipstreamen weinig mee. Klik in het Windows-startmenu met rechts op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren, waarna je het volgende commando intikt:
dism /Get-WimInfo /WimFile:"d:\windowsiso\sources\install.esd"
Uiteraard vervang je ons voorbeeldpad door het correcte pad.
Het resultaat is een overzicht met indexnummers die elk naar een andere Windows-editie verwijzen. Je selecteert hier het nummer van de editie die je wilt installeren – en de versie waarvoor je dus ook een legale productcode hebt.
04 Esd naar Wim omzetten
Om nu de juiste versie uit het esd-bestand te halen en in een wim-bestand te plaatsen, voer je de volgende opdracht uit:
dism /export-image /SourceImageFile:"d:\windowsiso\sources\install.esd" /SourceIndex:X /DestinationImageFile:"d:\windowsiso\sources\install.wim" /Compress:max /CheckIntegrity
Uiteraard gebruik je ook hier de correcte paden en vervang je X door het gewenste indexnummer. Na deze operatie mag je het esd-bestand verwijderen.
05 Grafische dism-tool
Het wim-bestand kun je nu gebruiken om daarin updates en drivers te injecteren. Dat kan weliswaar vanuit het opdrachtregelcommando dism, maar de grafische omgeving van DISM GUI maakt het je makkelijker.
Download de gratis tool (klik hier op Latest releases). Pak het zip-bestand uit, klik met rechts op het uitgepakte exe-bestand en kies Als administrator uitvoeren. Open het tabblad Mount Control, klik op Choose WIM en verwijs naar het install.wim-bestand. Druk op de knop Display WIM info: je ziet hier het indexnummer en de naam van de Windows-editie. Selecteer ditzelfde nummer vervolgens rechtsboven in het uitklapmenu bij Index. Bij Mount Location klik je nu op Choose Folder en verwijs je naar een lege map waaraan je dit wim-bestand wilt koppelen (bijvoorbeeld D:\koppelwim). Bevestig je keuze met Mount WIM en wacht het einde van de operatie af. In het Output-venster onderaan lees je dan The operation completed successfully.
06 Drivers toevoegen
Laat DISM GUI gewoon openstaan: je hebt het namelijk nog nodig voor het slipstreamproces. Laten we in ieder geval alvast beginnen met het ophalen van de juiste drivers. We gaan er wel van uit dat je die al op de pc hebt geïnstalleerd.
Maak een lege map aan voor deze stuurprogramma’s en download vervolgens de gratis tool Double Driver. Die wordt weliswaar niet langer doorontwikkeld, maar blijkt ook in Windows 10 nog goed te functioneren. Je vindt de tool hier.
Pak het zip-bestand uit en start het uitgepakte bestand dd.exe op. Open het tabblad Back-up en klik op Scan Current System. Laat alleen een vinkje staan bij de stuurprogramma’s die je bewust mee wilt slipstreamen. Klik op Backup Now, laat Structured folder geselecteerd, verwijs naar je doelmap en rond af met OK.
07 Updates toevoegen
Voor de nieuwste Windows-updates kun je terecht op www.catalog.update.microsoft.com. Op basis van KB-ID’s (Knowledge Base) kun je hier naar specifieke updates zoeken. Deze KB-ID’s vind je onder meer in (de geschiedenis van je) Windows Update en in allerlei supportartikelen van Microsoft.
Zo voert de zoekterm kb4579311 je bijvoorbeeld naar een cumulatieve update voor x64-systemen met Windows 10-versie 20h2. Je kunt ook alle updates van een bepaalde Windows-editie opvragen, bijvoorbeeld met een zoekopdracht als Windows 10 20h2 x64. Klik op een item voor extra uitleg, druk op de knop Downloaden als je het wilt ophalen en klik vervolgens op de downloadlink (van het exe-, msu- of cab-bestand). Plaats alle nodige updates bij voorkeur in dezelfde map.
08 Slipstreamen
Je hebt nu alle stuurprogramma’s en updates verzameld en bent klaar voor het eigenlijke slipstreamproces. Zoals gezegd maken we hiervoor weer gebruik van DISM GUI. Ga hier naar het tabblad Driver Management en klik op Choose Driver Folder. Verwijs naar je map met de driverback-ups en laat het vinkje staan bij Recurse. Klik vervolgens op Add Drivers. De betreffende stuurprogramma’s verschijnen in het Output-venster en worden in install.wim geïnjecteerd.
De Windows-updates injecteer je op een gelijksoortige manier. Open het tabblad Package Management, klik op Choose Package Folder, verwijs naar je map met updates en bevestig met Add Packages. Het injectieproces kan even duren.
Na afloop open je het tabblad Mount Control en klik je op Dismount Wim. Bevestig met Ja. Zodra dit proces is voltooid, mag je DISM GUI sluiten en eventueel ook de mappen met de wim-koppeling, updates en drivers verwijderen. Die heb je in principe niet meer nodig.
09 Installatiestick maken
Het komt er nu op aan om de complete inhoud van de iso-uitpakmap (D:\windowsiso in ons voorbeeld), dus inclusief het geslipstreamde install.wim-bestand, op een opstartbare installatiestick te krijgen. Steek hiervoor een (lege) usb-stick van minstens 8 GB in je pc. Open de Opdrachtprompt als administrator, voer diskpart uit en tik achtereenvolgens de volgende acht commando’s in:
list disk
select disk X
detail disk
clean
convert mbr
create partition primary
active
assign
Hierbij vervang je X door de stationsletter van je usb-stick. De opdracht detail disk bevestigt dat je wel degelijk je usb-station hebt geselecteerd. Zodra een venster verschijnt met de vraag om de stick te formatteren, ga je daar op in en kies je voor FAT32 (standaard).
Vervolgens selecteer je met de Verkenner de complete inhoud van de iso-uitpakmap en kopieer je die met Ctrl+C en Ctrl+V naar de (rootmap van de) zonet geformatteerde stick. In het kader ‘Grote wim’ lees je wat je te doen staat als je wim-bestand groter blijkt dan 4 GB.
Grote wim
10 Setup automatiseren
Nu je beschikt over een usb-stick met Windows 10-installatiebestanden, kunnen we met wat extra handelingen voorkomen dat je tijdens de installatie allerlei vragen moet beantwoorden. Op welke pc je deze voorbereidingen treft, maakt niet zoveel uit, als die maar over minstens 15 GB vrije schijfruimte beschikt.
Let wel, als je van plan bent een Windows 32bit-installatie te automatiseren, dan moet dat op een computer waarop Windows 32 bit is geïnstalleerd (voor een 64bit-installatie maakt het niet uit). Om je systeemarchitectuur te achterhalen, druk je op Windows-toets+R en voer je control /name microsoft.system uit. In het dialoogvenster lees je de informatie af bij Type systeem.
Om verder te gaan, heb je de gratis Windows Assessment and Deployment Toolkit (kortweg ADK) nodig. Via www.tiny.cc/w10adkv vind je hiervoor een handige downloadtabel. Op het moment van schrijven is de recentste versie die voor Windows 10 2004, maar die is ook te gebruiken voor Windows 10 20H2. Start de tool op, kies Install […] en verwijs naar een geschikte locatie met Browse. Bevestig met Next (2x) en met Accept. Voor onze doeleinden volstaat een vinkje bij Deployment Tools. Rond af met Install en met Ja.
11 Antwoordbestand aanmaken
In het Windows-zoekvenster typ je Windows System Image Manager en start je de wsim-tool op. Ga naar File / Select Windows Image en verwijs naar het install.wim-bestand in de submap /sources op de eerder aangemaakte usb-stick. Bevestig de vraag voor een catalog file met Yes en Ja, zodat de tool dit bestand kan koppelen. Na afloop verschijnt deze catalogus in het venster Windows Image.
We gaan nu een zogeheten antwoordbestand aanmaken. Hierin zal de Windows-installatie de nodige automatische instellingen vinden. Open hiervoor File en kies New Answer File. De diverse onderdelen verschijnen in het venster Answer File. Merk op dat Components hier in zeven fasen is opgedeeld: de opeenvolgende stappen van een Windows-installatie.
12 Componentselectie
Om je respons in dit antwoordbestand te krijgen, volg je telkens drie stappen: selecteer een component in de catalogus, geef aan bij welke installatiefase die hoort en vul in het bijbehorende Properties-venster in hoe het antwoord eruit moet zien. We vertellen je er graag bij dat de tool over een uitgebreide en contextgevoelige helpfunctie beschikt: maak dus gretig gebruik van de F1-toets.
Tijd nu om de eerste component te selecteren. Een componentnaam begint altijd met de architectuur (x86 voor 32 bit en amd64 voor 64 bit, wow64-componenten mag je zonder meer negeren), gevolgd door Microsoft-Windows en tot slot het versienummer en de taal. In de rest van dit artikel vermelden we alleen nog het middendeel. Zo verwijzen we bijvoorbeeld naar ‘amd64_Microsoft-Windows-International-Core-WinPE_10.0.19041.1_neutral’ met de verkorte vorm International-Core-WinPE.
Toevallig genoeg is het deze component die je als eerste nodig hebt. Klik daar dus met rechts op in het Windows Image-venster en kies Add Settings to Pass 1 windowsPE. Op die manier komt deze component in het venster Answer File terecht, als onderdeel van fase 1 windowsPE. Een verkeerd gekozen component kun je in het antwoordbestand makkelijk weer verwijderen met Delete.
13 Systeemconfiguratie
Nu is het tijd om een antwoord op te geven voor de component. Zodra je die in het Answer File-venster selecteert, zie je rechts bij Settings zes onderdelen. Zowel bij InputLocale, SystemLocale, UILanguage als UserLocale vul je telkens hetzelfde in, nl-NL (voor Nederland) of nl-BE (voor Vlaanderen). Een locale is een verzameling taal-gerelateerde gebruikersvoorkeuren, maar dat had je waarschijnlijk al begrepen.
Als je op het plusje bij deze component in het Answer file-venster klikt, zie je nog SetupUILanguage. Selecteer dit item en vul ook bij UiLanguage nl_NL of nl_BE in. Het item WillShowUI laat je ongemoeid.
14 Productsleutel toevoegen
Je moet ook nog aangeven welke Windows-editie je daadwerkelijk wilt laten installeren en dat doe je met een tweede component. Selecteer de component Setup in het Windows Image-venster en open die via het plusknopje. Je treft hier het onderdeel UserData aan. Ook dit open je met het plusje. Rechtsklik vervolgens op ProductKey en kies Add Settings to Pass 1 windowsPE.
15 Juiste productsleutel
Je vindt nu het item UserData terug in het Answer File-venster. Selecteer dit item en stel AcceptEula bij Settings in op True. Vul FullName en Organization naar wens in. Vervolgens klik je in het Answer File-venster op ProductKey. Er zijn twee scenario’s mogelijk.
Scenario 1: Je hebt een Windows-productsleutel en je wilt die vastleggen in het antwoordbestand. Dan vul je bij Key de productsleutel in, een combinatie van vijf keer vijf cijfers en letters met koppeltekens. Ga nu in het Windows Image-venster opnieuw naar de component Setup en open achtereenvolgens ImageInstall / OSImage /Install-From / Metadata. Rechtsklik op Metadata en kies Add Settings to Pass 1 windowsPE. In het Answer File-venster open je Metadata en vul je bij Key de tekststring /IMAGE/NAME in. Bij Value vul je de exacte naam in van je Windows-editie, bijvoorbeeld Windows 10 Home.
Scenario 2: Je wilt tijdens de Windows-installatie nog kunnen beslissen of je een productsleutel invult en zo ja, welke. Dat is bijvoorbeeld zinvol als je Windows met dezelfde stick op meerdere computers wilt installeren. Dit scenario is wat eenvoudiger, omdat je ImageInstall niet toe hoeft te voegen aan je antwoordbestand. In plaats daarvan open je Settings bij UserData / Productkey. Je laat Key hier gewoon leeg en WillShowUI stel je in op Always.
16 Extra componenten
Wanneer je Windows vers installeert, geef je ook aan op welke partitie dat moet gebeuren. Het is mogelijk ook dit onderdeel te automatiseren via de component Setup / DiskConfiguration / Disk (met wat hulp van de F1-toets). Je moet wel 100 procent zeker zijn van je keuzes, want bij een fout antwoord kan de installatieprocedure zomaar een verkeerde partitie formatteren. Gezien het risico laten we dit onderdeel hier verder buiten beschouwing en verklaren we fase 1 als afgerond.
Fases 2 tot en met 6 laten we ongemoeid, zodat alleen nog fase 7 (oobeSystem oftewel Out-Of-Box Experience) overblijft. Ook dit onderdeel vraagt naar je taalvoorkeuren. Hiervoor voeg je de component International-Core toe (deze keer dus zonder WinPE in de naam). Klik die met rechts aan en kies Add Settings to Pass 7 oobeSystem. Net zoals de vorige keer vul je bij Settings hier viermaal nl-NL of nl-BE in.
17 Accounts toevoegen
We blijven nog even bij fase 7 en voegen een nieuwe component toe: Shell-setup, maar dan wel alleen het onderdeel OOBE. Open dit item vervolgens in het Answer File-venster en verwijder VMModeOptimizations met Delete.
Over naar de Settings van OOBE. Hier stel je zowel HideEULAPage, HideOEMRegistrationScreen als HideWirelessSetupinOOBE in op True. ProtectYourPC stel je in op 3 als je alle privacygerelateerde vragen verwerpt (zoals die voor advertenties en voor je locatie), en op 1 als je die allemaal aanvaardt. Het item HideLocalAccountScreen stel je in op True als je bij de Windows-installatie een lokaal account verkiest in plaats van een Microsoft-account. In dit geval moet je wel nog een extra component toevoegen: Shell-Setup / UserAccounts / LocalAccounts. In het Answer File-venster klik je vervolgens met rechts op LocalAccounts en kies je Insert NewLocalAccount, waarna je bij Settings een gebruikersnaam invult, zowel bij DisplayName als bij Name. Bij Group vul je Administrators in.
Onderaan het Answer File-venster kun je ook al het gebruikerswachtwoord invullen bij Password. In dit geval zet je het beste ook een vinkje in het menu Tools, bij Hide Sensitive Data.
18 Installatiestick
Het antwoordbestand is nu klaar en kun je opslaan via File / Save Answer File As. Geef het de naam Autounattend.xml en plaats het in de (root van de) map met de submap \sources. Sluit de tool af en bestudeer voor de aardigheid het xml-bestand met bijvoorbeeld WordPad.
De laatste stap spreekt voor zich: je zet de volledige map – inclusief Autoattend.xml – om naar een opstartbare installatiestick, zoals we dat hebben uitgelegd in stap 9 (‘Installatiestick maken’).
