Internet Archive werd opgericht door Brewster Kahle in 1996 en bestaat dus alweer 25 jaar. Een bijzonder project met als doel internet (en veel meer) te archiveren. Een soort universele bibliotheek der mensheid zeg maar, waar in je oude websites, films, software, boeken en meer kunt bekijken.

Een groot probleem van internet is dat het vergankelijk is. Het is immers nooit ontworpen om zaken te archiveren, alleen het meest recente is er te vinden. En dan meest recent in de zin van het laatste wat door de maker van een website is toegevoegd. Want er zijn natuurlijk hier en daar wel verweesde websites van jaren terug te vinden. Maar het overgrote deel van weleer is simpelweg verdwenen. Bedrijven en organisaties gaan failliet, mensen komen te overlijden en vervolgens is er niemand meer die de rekeningen van servers betaalt. Waarna het over en uit is met alle content daarop die bij (bijvoorbeeld) een website hoort. 

Brewster Kahle zag deze ellende al in 1996 aankomen, de vroege jaren van het publieke internet dus. En bedacht dat hij graag alle websites wilde archiveren, in de vorm van een of meerdere ‘snapshots’ gemaakt gedurende het bestaan ervan. Dat is gelukt, maar inmiddels is zijn Internet Archive veel meer dan dat geworden. Je treft er bijvoorbeeld gedigitaliseerde boeken en naslagwerken in aan, films, audiofragmenten, NASA-foto’s en meer in aan. Heel bijzonder is de software-collectie die voor een groot deel en systeemonafhankelijk via een browser-gebaseerde emulator door iedereen met een beetje moderne browser gedraaid kan worden.

Digitale geschiedenis

Internet Archive is inmiddels een onmisbare bron geworden voor journalisten, ‘digi-archeologen’, historici, studenten en ga zo maar door. Daar waar juist extreem veel informatie is vervluchtigd in de afgelopen decennia en de mensheid minder tastbare (en nog leesbare…) documentatie dan ooit tevoren in de geschiedenis heeft achtergelaten, is Internet Archive in dat gat gesprongen. Meest bekende onderdeel van de site is bij het grote publiek ongetwijfeld The Wayback Machine. Hierin kun je op verschillende punten in de tijd gearchiveerde websites bekijken. Niet alleen levert dat een tripje ‘down memory lane’ op, maar het is ook een verzameling van onschatbare waarde op ’t sociaal-historische vlak. 

Wat hield ons de afgelopen 25 jaar (en de komende decennia…) bezig? Geocities-websites geven inzicht in de zieleroerselen van de pioniers der digitale mensheid. Soms aandoenlijk knullig met de onmiskenbare overdaad aan animated gifjes en en soms gewoon interessant. Toen Geocities ophield met bestaan, dreigde de enorme hoeveelheid gebruikerspagina’s voorgoed te verdwijnen, Internet Archive heeft een flink deel ervan kunnen behouden. Op de hoofdpagina van Internet Archive kun je midden boven een url of zoekterm ingeven in het veld bij Wayback Machine. Tik bijvoorbeeld maar eens Geocities.com en je ziet een kalender, die terugloopt tot 1996. Elk bolletje leidt naar een of meer snapshots die je kunt openen.

©PXimport

Zoekt en gij zult vinden

Goed, we keren weer terug naar de hoofdpagina van Internet Archive. De erin aanwezig informatie is op allerlei manieren toegankelijk. Meest snelle is simpelweg op een van de categorieknoppen boven in beeld klikken of tikken. Klik maar eens op de filmstrip en dan op Television. Er kan nu weer gekozen worden uit een berg subcollecties (categorieën), ideaal om eens lekker doorheen te browsen. Of gebruik de zeer uitgebreide zoekhulp in de linker kolom waarmee je heel gericht kunt zoeken naar specifieke content. Waarbij overigens geldt dat de niet-website gerelateerde content van Internet Archive veel verder teruggaat dan 1996!

©PXimport

Software draaien én downloaden

Aardig detail van veel van de content die op Internet Archive is te vinden: deze is niet alleen in de browser te bekijken, maar meestal ook te downloaden. En daarmee kun je dingen dan weer in iets als een presentatie rondom een werkstuk of iets dergelijks gebruiken. Je vindt beeld en geluid van een berg aan historische en (of) iconische gebeurtenissen. Voor computerliefhebbers is de softwarecollectie zoals al gemeld erg interessant én bijzonder. Klik maar eens op de diskette bovenaan de pagina van Internet Archive, gevolgd door een klik op Historical software. Klik op een van de vele onder de categorie vallende getoonde postzegels, of zoek gericht via het zoekpaneel links. Wij vonden Space War, het allereerste computerspel met grafische elementen. Ontworpen in 1962 voor de legendarische PDP-11. Bijzonder is, dat je het spel gewoon kunt draaien in een emulator. Klik maar op de groene startknop in de preview aan het begin van de pagina. Deze truc geldt voor alle software die van deze knop voorzien is.

©PXimport

Niet alle software van Internet Archive draait in je browser, maar veel wel. De ervaring leert verder dat het op mobiele apparaten een beetje een kwestie van hit and miss is. Vaak helpt het gebruik van een muis en draadloos toetsenbordje de gewenste applicatie alsnog op gang. Ook geldt dat sommige geëmuleerde systemen op wat minder high-end smartphones en tablets mogelijk wat traag zijn. Op een pc gewapend met Windows 10 moet ’t overgrote deel van de collectie echter als een zonnetje draaien.

Shareware cd-roms

Over collecties gesproken: je vindt op Internet Archive ook een heleboel van die ooit legendarische shareware-cd-roms aan. Vaak thematisch uitgebracht, voorzien van bijvoorbeeld games, muziekbestanden, tools enzovoorts hielpen ze in de jaren ’90 – een deels internetloos tijdperk – computergebruikers aan hun software. Veel van die cd’s werden ook ingezet door sysops van BBS’en, ofwel de system operator van een bulletin board system. Feitelijk een tekstgeorienteerd systeem waarop je via een modem kon inbellen. Een van de favoriete bezigheden op zo’n BBS was het downloaden van software. En die kwam dan vaak weer van zo’n verzamelschijf af, via een aan het BBS-systeem hangende CD-rom drive. Die dingen waren in de begindagen schreeuwend duur, vandaar de populariteit van BBS-softwareverzamelingen.

Copyrights

Pas trouwens op met (commercieel) hergebruik van alles wat afkomstig is uit Internet Archive. Veel wordt voor onderzoek en niet-commercieel gebruik al dan niet oogluikend toegestaan. Maar bijvoorbeeld een Microsoft zal het niet leuk vinden dat je hun retro-software gaat verspreiden bijvoorbeeld. En ook zijn er bedrijven – Nintendo is een notoir voorbeeld – dat alles wat ze ooit gemaakt hebben angstvallig afschermt. En bijvoorbeeld jaargangen van antieke tijdschriften rondom het thema Nintendo niet toestaat op Internet Archive omdat er van copyright voorziene afbeeldingen in voorkomen. Jammer, want door dat soort bedrijven verdwijnt alsnog veel van de ‘digitale revolutie’ (waar we feitelijk nog altijd middenin zitten) achter de schermen. Maar ach, wie weet kunnen we die zaken over een paar decennia alsnog zorgeloos bekijken op Internet Archive.

Voor nu geldt: geniet van de enorme al bestaande collectie, en duik de geschiedenis eens in. Wij vonden een snapshot van de computertotaal.nl uit 1997(afbeelding bovenaan dit artikel), wie weet wat u nog aan sporen van uzelf aantreft!

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een aparte vriezer kun je extra veel eten invriezen en voor langere tijd bewaren. Wij zochten vier vrijstaande vriezers voor je met een inhoud van minstens 100 liter.

Bij een koelkast is het vriesvak meestal beperkt van formaat. Kies je voor een losse vriezer, dan heb je veel meer ruimte. Modellen met meer dan 100 liter zijn geen uitzondering. Wij hebben vijf stuks voor je gevonden met flink wat ruimte.

Whirlpool W55ZM 112 W 2 N

De Whirlpool heeft een netto inhoud van 103 liter. Met een hoogte van 83,8 cm is het apparaat geschikt voor plaatsing onder een aanrechtblad. De vriezer beschikt over twee transparante lades en een vriesvak met klep. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. De W55ZM heeft een invriescapaciteit van 4,5 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 16 uur. De vriezer behoort tot klimaatklasse SN-T, wat betekent dat hij goed functioneert bij omgevingstemperaturen tussen +10°C en +43°C, maar niet geschikt is voor onverwarmde ruimtes als een schuur of garage. Gezien het formaat is hij ook eerder geschikt voor plaatsing in de keuken.

Jaarlijks energieverbruik: 170 kWh
Netto inhoud: 103 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 16 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Bosch GSN29VLEP 

Deze vrieskast heeft een royale inhoud van 200 liter en is afgewerkt in een roestvrijstalen look, waardoor hij er strak uitziet in elke keuken. Binnenin vind je vier handige, doorzichtige vrieslades, waaronder een extra ruime BigBox-lade voor grotere producten zoals pizza's of diepvriesgroenten. Dankzij de Supervriezen-functie worden nieuwe etenswaren snel ingevroren. Bij een eventuele stroomuitval hoef je je geen zorgen te maken: de vriezer houdt je producten tot wel 25 uur op de juiste temperatuur.

Jaarlijks energieverbruik: 221 kWh
Netto inhoud: 200 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 25 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Inventum VR1420

De Inventum VR1420 is een vrijstaande vrieskast met een netto inhoud van 160 liter. Hij beschikt over drie transparante lades en twee vriesvakken met kleppen. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. Met een invriesvermogen van 7,2 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 9 uur biedt de VR1420 betrouwbare prestaties. Het geluidsniveau bedraagt 42 dB, wat als normaal wordt beschouwd voor dit type apparaat. De vriezer is geschikt voor plaatsing in ruimtes met temperaturen tot -10°C, zoals een garage. Het energielabel van de VR1420 is E, met een jaarlijks energieverbruik van 235 kWh.

Jaarlijks energieverbruik: 235 kWh
Netto inhoud: 160 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 9 uur
Geschikt voor schuur of garage: Ja

Beko RFNE448E45W

Deze Beko heeft een netto inhoud van maar liefst 404 liter. Met een hoogte van 192 cm, een breedte van 70 cm en een diepte van 77 cm biedt deze vriezer dus ruime opslagmogelijkheden. Het apparaat heeft acht transparante vrieslades, waaronder een ruime lade voor het opslaan van grotere producten. De draairichting van de deur kan aangepast worden aan de plaatsingsruimte. Bij stroomuitval blijft de temperatuur tot 30 uur op een veilig niveau. Deze vriezer is echter niet geschikt voor de schuur of garage. Wel heeft deze vriezer een iets zuiniger energielabel dan de meeste apparaten die hier besproken zijn, namelijk D.

Jaarlijks energieverbruik: 233 kWh
Netto inhoud: 404 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 30 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

AEG OAG7M281EX

De AEG OAG7M281EX is een vrijstaande vrieskast uit de 7000-serie met een netto inhoud van 278 liter. Dankzij de NoFrost-technologie hoef je nooit meer handmatig te ontdooien. De MultiFlow-luchtcirculatie zorgt voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid in de hele vriezer, wat de kwaliteit van je voedsel beschermt. De vriezer is uitgerust met vijf transparante lades en twee uitneembare glazen legplanken, wat flexibiliteit biedt bij het opbergen van grotere items. Dankzij de elektronische bediening met LED-indicatie kun je de temperatuur en andere instellingen precies regelen. De invriescapaciteit bedraagt 13 kilogram per 24 uur, ruim voldoende om ook na een grote boodschappenronde alles snel in te vriezen.

Jaarlijks energieverbruik: 248 kWh
Netto inhoud: 278 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 15 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

De JBL Tour One M3 is een over-ear-hoofdtelefoon met ANC-modus, waarin hij zoveel mogelijk omgevingsgeluiden minimaliseert om jou rustig te laten luisteren naar muziek of een podcast. JBL voorziet de hoofdtelefoon van nog veel meer functies. In deze review lees je onze ervaringen met de JBL Tour One M3 na drie weken intensief gebruik.

JBL heeft voor velen een wat stoerder imago, onder andere door de focus op krachtige luidsprekers en oordopjes en marketing gericht op een jongere doelgroep. Daar horen ook speciale hoofdtelefoons bij. De Tour One M3 is wat dat betreft een minder typisch JBL-product, want deze luxe hoofdtelefoon past qua adviesprijs (350 euro), uitstraling en functies meer bij mensen die in alle rust willen genieten. Bijvoorbeeld in de trein of in het vliegtuig. Ja, de Tour One M3 is zeker interessant voor (zaken)reizigers. Een domein waar traditioneel vooral Bose en Sony sterk in zijn.

Ontwerp en draagcomfort

De JBL Tour One M3 oogt zakelijk in zijn blauwe (getest), zwarte of zandachtige kleur en valt prettig over onze oren heen. De hoofdband is zacht en irriteert niet na een paar uur luisteren. We krijgen dan wel wat warme oren. Je kunt de bluetooth-hoofdtelefoon opvouwen. De knoppen op de schelpen voor de bediening vergen wat gewenning om op de tast te vinden, maar werken naar behoren.

©Rens Blom

Ook de meegeleverde opbergdoos is strak, sterk gebouwd en geeft een premium gevoel. In de doos zitten genoeg kabels om de hoofdtelefoon bekabeld te gebruiken, ook in het vliegtuig. Een usb-c-oplaadkabel is uiteraard ook aanwezig.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit en ANC-modus

Heel belangrijk aan een dure hoofdtelefoon is de geluidskwaliteit. We vallen met de deur in huis: die is heel goed bij de JBL Tour One M3. De hoofdtelefoon klinkt krachtig, duidelijk en best ruimtelijk. Altijd knap aangezien de oorschelpen over je oren heen vallen en het geluid dus heel duidelijk je oren in gaat.

Wat we ook fijn vinden is dat JBL geen extra nadruk legt op de bas, iets dat het merk wel doet bij producten die meer op jongeren gericht zijn. Podcasts klinken ook lekker realistisch.

We zijn ook fan van de uitgebreide equalizer in de JBL Headphones-app die je op je smartphone kunt installeren. Wie raad weet met een equalizer, kan lekker pingelen in de app om de geluidskwaliteit van de Tour One M3 meer naar eigen hand te zetten.

©Rens Blom

De app van JBL biedt heel veel functies.

De ANC-modus is effectief in het onderdrukken van omgevingsgeluiden, vooral repetitieve geluiden als vliegtuigmotoren (wanneer we in het vliegtuig zitten) of voorbijrazende auto's (als we op circa dertig meter van een drukkere weg wandelen). We merken echter ook dat de Sonos Ace en Sony WH-1000XM5 nog beter zijn in het minimaliseren van niet-repetitieve geluiden, zoals luid pratende mensen achter je in het vliegtuig, joelende kinderen in de trein of knisperende verpakkingen in een kantoortuin. Met de JBL Tour One M3 op horen we dergelijke geluiden meer dan met de twee andere genoemde hoofdtelefoons. Voor onze volgende langere vlieg- en treinreizen kiezen we daarom liever voor een van die andere modellen. Niet omdat de accuduur van de Tour One M3 tegenvalt – die is ruim voldoende – maar vanwege de demping van omgevingsgeluid.

©Rens Blom

Accuduur

Over die accuduur gesproken: de Tour One M3 gaat zeker 35 uur mee bij het luisteren naar muziek met de ANC-modus aan. Zonder ANC komen daar nog tientallen uren bij. Opladen doet de hoofdtelefoon snel via zijn usb-c-poort. Vijf minuten opladen is goed voor ruim drie uur muziek luisteren.

Smart Tx is interessante gadget

Dan nog even over de Smart Tx, het kleine rechthoekige apparaatje dat werkt met de hoofdtelefoon. De Smart Tx heeft een accu die in de praktijk meerdere werkdagen meegaat, of langer als je de hoofdtelefoon minder vaak gebruikt. Op het aanraakgevoelige schermpje van de gadget zie je nuttige informatie over het gebruik van de hoofdtelefoon en je muziek. Je kunt ook allerlei instellingen veranderen. Met deze gadget binnen handbereik hoef je de JBL-app op je smartphone eigenlijk niet te openen.

©Rens Blom

Maar de gadget kan – gelukkig – meer. Je kunt 'm namelijk bekabeld via usb aansluiten op vele typen audiobronnen, van een computer en televisie tot het inflight-entertainmentsysteem in het vliegtuig. Na het koppelen en aanzetten van de Smart TX maakt deze automatisch verbinding met je Tour One M3 en stuurt het geluid draadloos door. Zo kun je dus een film kijken op het vliegtuigschermpje zonder dat je per ongeluk de kabel uit je hoofdtelefoon trekt als je je dekentje lekker warm om je benen vouwt.

©Rens Blom

Ook noemenswaardig is dat de Smart Tx ondersteuning biedt voor Auracast, een relatief nieuwe bluetooth-functionaliteit waarmee je geluid van één apparaat kunt streamen naar meerdere ondersteunde hoofdtelefoons, oordopjes en luidsprekers. JBL zet al langer in op Auracast, wat de Smart Tx-gadget extra nuttig maakt voor wie al andere moderne JBL-producten gebruikt.

Spreken de functies van de Smart Tx je niet aan? Je kunt de Tour One M3 los kopen voor een adviesprijs van 349 euro of in combinatie met de Smart Tx voor 399 euro. Fijn dat JBL je niet verplicht laat betalen voor een gadget die je misschien niet hoeft.

©Rens Blom

Conclusie: JBL Tour One M3 kopen?

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.