Terug in de tijd: Internet Archive bestaat 25 jaar
Internet Archive werd opgericht door Brewster Kahle in 1996 en bestaat dus alweer 25 jaar. Een bijzonder project met als doel internet (en veel meer) te archiveren. Een soort universele bibliotheek der mensheid zeg maar, waar in je oude websites, films, software, boeken en meer kunt bekijken.
Een groot probleem van internet is dat het vergankelijk is. Het is immers nooit ontworpen om zaken te archiveren, alleen het meest recente is er te vinden. En dan meest recent in de zin van het laatste wat door de maker van een website is toegevoegd. Want er zijn natuurlijk hier en daar wel verweesde websites van jaren terug te vinden. Maar het overgrote deel van weleer is simpelweg verdwenen. Bedrijven en organisaties gaan failliet, mensen komen te overlijden en vervolgens is er niemand meer die de rekeningen van servers betaalt. Waarna het over en uit is met alle content daarop die bij (bijvoorbeeld) een website hoort.
Brewster Kahle zag deze ellende al in 1996 aankomen, de vroege jaren van het publieke internet dus. En bedacht dat hij graag alle websites wilde archiveren, in de vorm van een of meerdere ‘snapshots’ gemaakt gedurende het bestaan ervan. Dat is gelukt, maar inmiddels is zijn Internet Archive veel meer dan dat geworden. Je treft er bijvoorbeeld gedigitaliseerde boeken en naslagwerken in aan, films, audiofragmenten, NASA-foto’s en meer in aan. Heel bijzonder is de software-collectie die voor een groot deel en systeemonafhankelijk via een browser-gebaseerde emulator door iedereen met een beetje moderne browser gedraaid kan worden.
Digitale geschiedenis
Internet Archive is inmiddels een onmisbare bron geworden voor journalisten, ‘digi-archeologen’, historici, studenten en ga zo maar door. Daar waar juist extreem veel informatie is vervluchtigd in de afgelopen decennia en de mensheid minder tastbare (en nog leesbare…) documentatie dan ooit tevoren in de geschiedenis heeft achtergelaten, is Internet Archive in dat gat gesprongen. Meest bekende onderdeel van de site is bij het grote publiek ongetwijfeld The Wayback Machine. Hierin kun je op verschillende punten in de tijd gearchiveerde websites bekijken. Niet alleen levert dat een tripje ‘down memory lane’ op, maar het is ook een verzameling van onschatbare waarde op ’t sociaal-historische vlak.
Wat hield ons de afgelopen 25 jaar (en de komende decennia…) bezig? Geocities-websites geven inzicht in de zieleroerselen van de pioniers der digitale mensheid. Soms aandoenlijk knullig met de onmiskenbare overdaad aan animated gifjes en en soms gewoon interessant. Toen Geocities ophield met bestaan, dreigde de enorme hoeveelheid gebruikerspagina’s voorgoed te verdwijnen, Internet Archive heeft een flink deel ervan kunnen behouden. Op de hoofdpagina van Internet Archive kun je midden boven een url of zoekterm ingeven in het veld bij Wayback Machine. Tik bijvoorbeeld maar eens Geocities.com en je ziet een kalender, die terugloopt tot 1996. Elk bolletje leidt naar een of meer snapshots die je kunt openen.
Zoekt en gij zult vinden
Goed, we keren weer terug naar de hoofdpagina van Internet Archive. De erin aanwezig informatie is op allerlei manieren toegankelijk. Meest snelle is simpelweg op een van de categorieknoppen boven in beeld klikken of tikken. Klik maar eens op de filmstrip en dan op Television. Er kan nu weer gekozen worden uit een berg subcollecties (categorieën), ideaal om eens lekker doorheen te browsen. Of gebruik de zeer uitgebreide zoekhulp in de linker kolom waarmee je heel gericht kunt zoeken naar specifieke content. Waarbij overigens geldt dat de niet-website gerelateerde content van Internet Archive veel verder teruggaat dan 1996!
Software draaien én downloaden
Aardig detail van veel van de content die op Internet Archive is te vinden: deze is niet alleen in de browser te bekijken, maar meestal ook te downloaden. En daarmee kun je dingen dan weer in iets als een presentatie rondom een werkstuk of iets dergelijks gebruiken. Je vindt beeld en geluid van een berg aan historische en (of) iconische gebeurtenissen. Voor computerliefhebbers is de softwarecollectie zoals al gemeld erg interessant én bijzonder. Klik maar eens op de diskette bovenaan de pagina van Internet Archive, gevolgd door een klik op Historical software. Klik op een van de vele onder de categorie vallende getoonde postzegels, of zoek gericht via het zoekpaneel links. Wij vonden Space War, het allereerste computerspel met grafische elementen. Ontworpen in 1962 voor de legendarische PDP-11. Bijzonder is, dat je het spel gewoon kunt draaien in een emulator. Klik maar op de groene startknop in de preview aan het begin van de pagina. Deze truc geldt voor alle software die van deze knop voorzien is.
Niet alle software van Internet Archive draait in je browser, maar veel wel. De ervaring leert verder dat het op mobiele apparaten een beetje een kwestie van hit and miss is. Vaak helpt het gebruik van een muis en draadloos toetsenbordje de gewenste applicatie alsnog op gang. Ook geldt dat sommige geëmuleerde systemen op wat minder high-end smartphones en tablets mogelijk wat traag zijn. Op een pc gewapend met Windows 10 moet ’t overgrote deel van de collectie echter als een zonnetje draaien.
Shareware cd-roms
Over collecties gesproken: je vindt op Internet Archive ook een heleboel van die ooit legendarische shareware-cd-roms aan. Vaak thematisch uitgebracht, voorzien van bijvoorbeeld games, muziekbestanden, tools enzovoorts hielpen ze in de jaren ’90 – een deels internetloos tijdperk – computergebruikers aan hun software. Veel van die cd’s werden ook ingezet door sysops van BBS’en, ofwel de system operator van een bulletin board system. Feitelijk een tekstgeorienteerd systeem waarop je via een modem kon inbellen. Een van de favoriete bezigheden op zo’n BBS was het downloaden van software. En die kwam dan vaak weer van zo’n verzamelschijf af, via een aan het BBS-systeem hangende CD-rom drive. Die dingen waren in de begindagen schreeuwend duur, vandaar de populariteit van BBS-softwareverzamelingen.
Copyrights
Pas trouwens op met (commercieel) hergebruik van alles wat afkomstig is uit Internet Archive. Veel wordt voor onderzoek en niet-commercieel gebruik al dan niet oogluikend toegestaan. Maar bijvoorbeeld een Microsoft zal het niet leuk vinden dat je hun retro-software gaat verspreiden bijvoorbeeld. En ook zijn er bedrijven – Nintendo is een notoir voorbeeld – dat alles wat ze ooit gemaakt hebben angstvallig afschermt. En bijvoorbeeld jaargangen van antieke tijdschriften rondom het thema Nintendo niet toestaat op Internet Archive omdat er van copyright voorziene afbeeldingen in voorkomen. Jammer, want door dat soort bedrijven verdwijnt alsnog veel van de ‘digitale revolutie’ (waar we feitelijk nog altijd middenin zitten) achter de schermen. Maar ach, wie weet kunnen we die zaken over een paar decennia alsnog zorgeloos bekijken op Internet Archive.
Voor nu geldt: geniet van de enorme al bestaande collectie, en duik de geschiedenis eens in. Wij vonden een snapshot van de computertotaal.nl uit 1997(afbeelding bovenaan dit artikel), wie weet wat u nog aan sporen van uzelf aantreft!