Veel mensen hebben tegenwoordig wel gehoord over bitcoin en andere cryptovaluta. Maar als het je interesse heeft gewekt, hoe begin je er dan aan? Welke coins zijn de beste investering en welke hardware heb je nodig? Sta je aan het begin van je carrière als digitale goudzoeker en wil je zelf crypto minen, lees dan verder.

De nieuwe videokaarten van Nvidia en AMD zijn felbegeerd en haast onverkrijgbaar. Het is niet zozeer dat gamers ermee weglopen, maar wel een generatie miners die ze opstapelt in een ‘rig’. Wie zo’n kaart heeft bemachtigd, kan hem in een paar maanden terugverdienen. Al is dat gezien de koerswijzigingen wat speculatief.  

Cryptovaluta wordt net als goud en zilver als langetermijninvestering gezien om koopkracht te behouden, uit angst voor de inflatie van ‘fiatgeld’ dat in enorme hoeveelheden wordt bijgedrukt. De bitcoin is de grootste en bekendste digitale munt, maar er zijn al zo’n negenduizend alternatieven, die altcoins worden genoemd.

Voor het minen van bitcoins worden gespecialiseerde machines gebruikt die ook wel asic (application-specific integrated circuit) worden genoemd. Ethereum is eigenlijk ontwikkeld om dit tegen te gaan, waardoor gebruikers wereldwijd met een moderne videokaart ook kunnen minen. Daar gaan we in dit artikel dieper op in.

©PXimport

Wat is minen?

Om het minen te begrijpen is het handig iets van de blockchain te weten. Vaak wordt de blockchain vergeleken met een grootboek waarin alle transacties worden verzameld in blokken. De miners verifiëren de transacties en leggen ze vast in de blockchain. 

Bitcoin en het huidige Ethereum werken volgens het principe van proof-of-work. De computer die als eerste een zéér lastige rekensom oplost mag een nieuw blok beginnen en krijgt hiervoor een beloning. Dat proces noemen we minen en vraagt veel rekenkracht. Die rekenkracht wordt hashrate genoemd en is sterk verdeeld over de vele computers in het netwerk. Daarom is het nagenoeg onmogelijk om transacties te manipuleren, hiervoor zou 51 procent van alle rekencapaciteit nodig zijn. 

De tijd tussen elk blok moet ongeveer gelijk blijven. Daarom is er een mechanisme dat de moeilijkheidsgraad verhoogt als de rekenkracht toeneemt. Hierdoor daalt echter de opbrengst voor het minen. Het minen van bitcoin is daardoor alleen nog rendabel met gespecialiseerde machines in landen waar de stroomkosten laag zijn. Gelukkig zijn er andere cryptovaluta die wel rendabel te minen zijn, met je eigen hardware.

©PXimport

Welke coins minen?

Het is al jaren niet meer interessant om met een processor (cpu) te minen. Voor videokaarten (gpu’s) ligt dat anders. Heel sterk zijn bijvoorbeeld de 3060 Ti en 3080 uit de RTX 3000-serie van Nvidia en de laatste modellen van AMD, zoals de RX 5700 en RX 6800. De videokaart moet liefst een hoge videogeheugenbandbreedte hebben en ook meer dan 4 GB videogeheugen. Ook de twee jaar oude AMD Radeon VII is een goede optie.

Het lijstje bij Whattomine laat handig zien welke zogenoemde hashrate je kunt verwachten met welke videokaart en wat de winstgevendheid is per dag. Voer wel eerst rechtsboven de correcte stroomkosten in. Voor de genoemde videokaarten is de winst nu zo’n vier tot zes euro per dag wat neerkomt op 180 euro per maand. 

Heb je zonnepanelen, dan is de winst nog iets hoger door de goedkopere of gratis stroom. Binnen vier maanden heb je de videokaart momenteel al terugverdiend. Bij Ethereum helpt de hoge koers die aan het begin van het jaar rond zeshonderd euro lag en in maart rond 1.500 euro hobbelde met stijgende lijn. Maar het is altijd een momentopname. We laten daarom zien hoe je de som kunt maken.

©PXimport

Op Whattomine kun je bovenaan de videokaarten die je hebt ‘aanzetten’ en eventueel het aantal veranderen. Onder Cost voer je de stroomkosten in. Klik dan op Calculate. Daaronder zie je dan een lijstje met de opbrengsten per cryptovaluta. Je ziet hier behalve de naam (zoals Ethereum) ook het algoritme, zoals Ethash voor Ethereum. 

In het vakje voor Ethash kun je de hashrate en het stroomverbruik naderhand nog bijstellen. De hashrate kan als je gaat minen, afhankelijk van de kwaliteit en instellingen van de videokaart, iets afwijken. Ook ligt het daadwerkelijke stroomverbruik soms hoger omdat andere componenten stroom vragen, zoals de processor. Een gewone pc is niet zo efficiënt als een opstelling met meerdere videokaarten. We raden aan het stroomverbruik na te meten!

©PXimport

Videokaart voor minen kopen

Naast stroomkosten moet je de eventuele aanschaf en afschrijving voor de videokaart niet vergeten, al kan het dat je de videokaart toch al hebt voor het dagelijkse computergebruik of spelen van games. Het minen kan eventueel gewoon doorgaan tijdens het pc-gebruik. Als de grafische kaart wordt belast gaat het minen wel iets slomer. 

De pc kan ook meer herrie produceren dan je gewend bent, maar we zullen uitleggen hoe je dat kunt beheersen. Een klein risico is dat de levensduur van de videokaart wat terugloopt, al lopen de meningen daarover uiteen. We raden in ieder geval aan niet de uiterste grenzen op te zoeken.

Miningpool en wallet

Helemaal zelfstandig minen is alleen voor de groten weggelegd. De vergoeding voor het oplossen van de rekensom is weliswaar groot, maar de kans dat je die met beperkte hardware oplost heel klein. Realistischer is het aansluiten bij een grote miningpool waarbij je de opbrengst deelt met andere miners. 

Verder is een wallet nodig waar de opbrengsten bijgeschreven mogen worden. Als voorbeeld gebruiken we een mobiele wallet: de Android-app Coinomi. 

©PXimport

Via de optie Snelle wallet creatie maak je de wallet waar je vervolgens Ethereum aan toevoegt. Belangrijk: op het overzichtsscherm zie je een optie om een back-up te maken, waarbij je een reeks woorden op papier overneemt. Dit is noodzakelijk om bij verlies de wallet te kunnen herstellen. Klik op Ethereum of ga via het menu naar Assets, Ethereum en ga dan naar het tabje Ontvang. Noteer het aangegeven wallet-adres.

Starten met minen

Een bekende optie om te starten met minen is NiceHash, waar je via software in feite je computerkracht verhuurt. De software kiest de beste cryptovaluta om te minen, wat momenteel Ethereum is. Ongeacht die keuze krijg je betaald in bitcoin, waarbij wel iets blijft voor NiceHash.

Het is een populaire optie, maar in 2017 was dat even anders. Toen werd het Sloveense bedrijf gehackt en gingen veel bitcoins verloren. Daarom sluiten we ons liever aan bij een miningpool zoals Ethermine en laten de betalingen rechtstreeks naar onze wallet gaan. We gebruiken PhoenixMiner 5.5c, al zijn er ook andere opties.

Pak na het downloaden het zip-bestand uit in een map op de pc. Klik dan rechts op start_miner.bat en kies Bewerken. Je hoeft hierin alleen het wallet-adres te veranderen, door op die plek je eigen wallet-adres in te vullen. De naam Rig001 die daarachter staat (na een punt) mag je eventueel veranderen naar de naam van de bewuste pc. 

Klik als je klaar bent rechts op start_miner.bat en kies Als administrator uitvoeren, waarna het minen zal beginnen.

©PXimport

Is PhoenixMiner een virus?

Er zijn wat kleine drempels bij het minen. Zo kan Chrome bij het downloaden protesteren. Via de instellingen van Chrome kun je de beveiliging tijdelijk uitzetten. Ook Windows Defender kan in actie en het uitvoerbare bestand (PhoenixMiner.exe) mogelijk verwijderen, zelfs tijdens het minen. Het wantrouwen is eenvoudig te verklaren. In potentie zou iemand – een virus – voor eigen gewin op je systeem kunnen minen. Je kunt de map eventueel uitsluiten:

Wees evengoed met alles wat je doet voorzichtig, er zijn genoeg kapers op de kust. Zodra de miner zijn werk doet kun je onder andere de hashrate en uitbetalingen volgen via ethermine.org door je wallet-adres in te vullen. Er kan een kleine vertraging zijn. 

Met de combinatie van een 3060 Ti en 3080 krijgen we wekelijks uitbetaald omdat we net boven 0.05 eth komen, met slechts één videokaart kan het een weekje langer duren. Transactiekosten hoef je niet te betalen, die zijn voor rekening van de miningpool.

©PXimport

Minen optimaliseren

Enige optimalisatie is gewenst, opdat het stroomverbruik wordt beperkt terwijl de hashrate juist hoger wordt. Er valt eenvoudig veel te winnen. We gebruiken de gratis software MSi AfterBurner. De belangrijkste regelaar daarin is de Power Limit, het vermogen dat naar de kaart gaat. Dit kan afhankelijk van de videokaart worden teruggebracht naar zo’n zestig tot zeventig procent.

Pas ook de Core Clock en Memory Clock aan. Het minen is geheugenintensief, waardoor de Core Clock wat lager mag en de Memory Clock juist omhoog. Bedenk wel: iedere kaart is anders, dus experimenteren loont. Op de 3060 Ti zagen we met de aanpassingen het verbruik teruglopen van zo’n 210 naar 120 watt, terwijl de hashrate juist omhoog ging van 50 naar 59. Op de 3080 nam het verbruik af van zo’n 320 naar 220 watt en ook hier nam de hashrate toe.

©PXimport

De temperatuur van de videochip blijkt bij de RTX 3080 vrij stabiel rond veertig graden Celsius en mag tot boven de zeventig graden zijn. Maar er zit een addertje onder het gras. De temperatuur van het videogeheugen kan bij deze kaarten te hoog oplopen, afhankelijk van de manier waarop het videogeheugen wordt gekoeld. 

Met HWiNFO64 kun je deze temperatuur in de gaten houden door de GPU Memory Junction Temperature in het lijstje met sensoren op te zoeken. De bovengrens is 110 graden, maar de prestaties lopen dan al terug of het systeem kan crashen (overigens zonder verdere gevolgen). We houden deze waarde liever stabiel rond 90 tot 95 graden.

Uitbetalen

Bij het minen word je beloond met ethers (eth), maar de dagkoers bij het omruilen bepaalt natuurlijk wat je in harde euro’s hebt verdiend. Als je ze niet vast wil houden, waar de mooie term hodl voor is bedacht (hold on for dear life). 

Voor het verhandelen, zoals het omzetten naar andere cryptovaluta, uit laten betalen of misschien wel bijkopen van cryptovaluta - kun je een account bij een handelsplatform ofwel exchange maken, zoals bitvavo of binance. Zeker het in Nederland gevestigde bitvavo werkt reuze eenvoudig. Je kunt bijvoorbeeld een tegoed storten via iDeal of laten uitbetalen op je bankrekening.

Hoe lang nog?

Het minen van Ethereum blijft niet zo lang meer interessant door veranderingen in het Ethereum-netwerk. Eerst komt in juli de wijziging die EPI-1559 wordt genoemd. Die moet het probleem van de hoge transactiekosten oplossen, maar zal de vergoeding voor het minen omlaag brengen, naar schatting zo’n dertig tot vijftig procent. Het kan wel een positief effect op de koers hebben. 

De grootste verandering is de overgang naar Ethereum 2.0, dat al een tijdje proefdraait naast het huidige netwerk, al is de release al vaak uitgesteld. Het nieuwe netwerk werkt volgens proof-of-stake, waarbij in feite een partij in het netwerk wordt aangewezen om een nieuw blok te maken, op basis van zijn aandeel (‘stake’) in de cryptovaluta. Die partij ontvangt een vergoeding voor het verwerken van de transacties op de blockchain. Het zet de miner buitenspel. 

Er kunnen natuurlijk wel weer andere cryptovaluta bijkomen die interessant zijn om te minen en die het speelveld veranderen. Bedenk wel dat als een grote groep Ethereum-miners opeens een andere crypto gaat minen, zoals Ravencoin, Conflux of Cortex, de moeilijkheidsgraad daarvoor hoger zal worden en de vergoeding lager. 

De markt verandert constant, dus de laatste tip is om dit nieuws op de voet te volgen!

Op zoek naar een contactgrill die snel opwarmt, eenvoudig te bedienen is én veelzijdig genoeg is voor tosti’s, groenten en vlees? De Philips 5000-serie is door testers van het Review.nl Testpanel beoordeeld als een krachtig en praktisch apparaat met een groot grilloppervlak en afneembare platen. In deze review lees je alles over de ervaringen van gebruikers, inclusief plus- en minpunten en hun uiteindelijke oordeel.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips 5000-serie HD6301/90 contactgrill is een populaire keuze voor wie op zoek is naar een veelzijdige en krachtige grill. Met zijn 2200 watt vermogen, verstelbare temperatuurstanden en afneembare grillplaten biedt deze grill een gebruiksvriendelijke ervaring voor zowel snelle als uitgebreidere maaltijden. De leden van het Review.nl Testpanel zijn enthousiast over de prestaties, gebruiksvriendelijkheid en veelzijdigheid van dit apparaat, hoewel sommigen opmerken dat de grill wel aan de forse kant is voor kleinere keukens.

©Philips

Praktisch en stevig ontwerp

Het design van de Philips 5000-serie contactgrill wordt over het algemeen goed ontvangen. Onze testers prijzen het strakke uiterlijk, de degelijkheid en de praktische opbouw. Een groot pluspunt is dat de grill volledig kan worden opengeklapt tot een tafelgrill, waardoor er ruimte ontstaat om meerdere gerechten tegelijk te bereiden.

Roman M. noemt de grill 'onmisbaar in drukke keukens' en vindt dat de verstelbare hoogte en het volledig openklappen ideaal zijn voor grotere porties. Tester Theo benadrukt dat het prettig is dat de platen vast te zetten zijn, zodat het apparaat bij het opbergen niet openvalt.

Toch noemen meerdere testers als nadeel dat het apparaat aan de grote kant is. CB82 merkt op dat de grill vrij hoog en breed is, en daardoor best wat ruimte inneemt. Ook Natal en KevinEllen noemen de opbergmogelijkheden als minpunt, maar vinden de prestaties en het gebruiksgemak zwaarder wegen.

Veelzijdigheid in gebruik

De Philips-contactgrill blinkt uit in veelzijdigheid. Je kunt er niet alleen tosti's mee maken, maar ook vlees, groenten, panini’s en wraps in bereiden. Dankzij de verstelbare temperatuur kun je elk gerecht precies goed klaarmaken.

KevinEllen vindt het vooral fijn dat de ruimte tussen de platen is in te stellen, wat het mogelijk maakt om ook gevulde wraps goed te bereiden. AK2000 is eveneens erg te spreken over de verstelbare hoogte, omdat je op deze manier de dikte van het voedsel goed kunt aanpassen.

CB82 vindt het prettig dat in de handleiding duidelijk staat welke stand je moet gebruiken voor verschillende producten. Ook Theo vindt de instelbare temperatuur een groot voordeel: "Je kunt per product instellen hoe heet hij moet worden, wat erg fijn is."

©Philips

Prestaties: snel en gelijkmatig grillen

De testers zijn erg te spreken over de prestaties van de grill. De platen verwarmen snel en zorgen voor een gelijkmatige garing. Vaya vat het simpel samen: "Snel, makkelijk en warmt snel op."

CB82 merkt op dat alles gelijkmatig gegrild wordt en een mooie krokante textuur krijgt. MovanRooij testte de grill uitvoerig en concludeerde dat tosti’s supersnel klaar zijn en je er vier tegelijk kunt maken. Theo ervoer wel dat vis soms iets te droog werd, maar was verder tevreden.

Gebruiksgemak en schoonmaken

De gebruiksvriendelijkheid van deze contactgrill scoort hoog. De bediening is enorm eenvoudig: een draaiknop om de temperatuur in te stellen en afneembare grillplaten die gemakkelijk schoon te maken zijn.

Een tester prijst hoe makkelijk het apparaat is in te stellen: "Een kwestie van even aan het knopje draaien, meer niet!" Hilda vindt de de mogelijkheid om de grill helemaal open te klappen superhandig. MBisschop vindt het verwijderen van de platen een groot voordeel: "Je klikt ze er zo uit en maakt ze snel schoon."

Een klein minpunt volgens sommige testers is dat de platen niet in de vaatwasser kunnen. CB82 vindt het wat dat betreft jammer dat de platen met de hand gereinigd moeten worden. MovanRooij was hier aanvankelijk ook huiverig voor, maar ontdekte dat ze met een sopje snel weer schoon zijn.

©Philips

✅ Pluspunten

• Warmt snel op
• Veelzijdig in gebruik
• Eenvoudig schoon te maken
• Volledig open te klappen als tafelgrill
• Verstelbare temperatuur en hoogte

❌ Minpunten

• Groot formaat, neemt veel ruimte in
• Platen niet vaatwasserbestendig

Conclusie: een aanrader voor de meeste keukens

De Philips 5000-serie HD6301/90 contactgrill scoort uitstekend op prestaties, gebruiksgemak en veelzijdigheid. Testers zijn enthousiast over hoe snel en eenvoudig je met dit apparaat heerlijke gerechten bereidt. De afneembare platen maken schoonmaken eenvoudig en de volledig openklapbare functie is een groot pluspunt.

De enige nadelen die genoemd worden, zijn het grote formaat en het feit dat de platen niet in de vaatwasser kunnen. Voor wie weinig opbergruimte heeft, kan dit een nadeel zijn. Toch geven bijna alle testers aan dat ze de grill zeker aanbevelen; de gemiddelde totaalscore is dan ook een 8,9!

Niets zo frustrerend als een radio die stoort of zenders niet goed ontvangt. Of je nu FM, DAB+ of internetradio gebruikt: met een paar simpele aanpassingen kun je de ontvangst van je draagbare radio flink verbeteren. Hier lees je hoe je dat aanpakt.

Lees ook: Van FM tot DAB+: zo vind je makkelijk je favoriete zenders op je draagbare radio

Tip 1: Zoek de beste stand voor je antenne

Wil je een sterker signaal? Dan loont het om de antenne goed te positioneren. Schuif hem volledig uit en probeer verschillende richtingen. Voor FM-radio werkt een verticale stand vaak het best, terwijl DAB+ signalen soms verbeteren als je de radio draait of hoger zet. Houd de antenne uit de buurt van metalen oppervlakken, want die kunnen de ontvangst verstoren.

Tip 2: Weg met storende elektronica

Elektronische apparaten zoals wifi-routers, magnetrons en zelfs led-verlichting kunnen de ontvangst van je radio verstoren. Zet het toestel op een andere plek in huis, uit de buurt van deze storingsbronnen. Soms maakt het verplaatsen naar een andere kamer al een groot verschil.

Tip 3: Gebruik een externe antenne

Als de ingebouwde antenne van je radio niet voldoende is, kun je overwegen een externe antenne aan te sluiten. Veel draagbare radio's hebben een aansluiting voor een externe antenne, waarmee je het signaal aanzienlijk kunt versterken. Dit is vooral handig in gebieden met zwakke FM- of DAB+ dekking.

©Stig Alenäs – stock.adobe.com

Tip 4: Internetradio? Verbeter je internetsignaal

Gebruik je internetradio via wifi? Dan is een stabiele internetverbinding belangrijk. Zorg ervoor dat je radio binnen het bereik van je router staat en kies, als dat kan, voor een 5 GHz-netwerk voor een stabieler signaal. Ondersteunt je radio dit niet? Dan kan een eenvoudige wifi-versterker helpen.

Tip 5: Houd je zenderlijst up-to-date

Zenders veranderen soms van frequentie of passen hun signaal aan. Door regelmatig de scanfunctie van je radio te gebruiken, ontvang je altijd de best beschikbare signalen. Dit is vooral handig bij DAB+ radio's, waar het aanbod regelmatig wordt uitgebreid.

Dus? Zeg maar dag tegen storing!

Met deze tips luister je zorgeloos naar je radio, zonder frustraties over een slechte ontvangst. Of je nu thuis bent of onderweg: een paar kleine aanpassingen kunnen het verschil maken tussen storende signalen en lekker luisteren!