Veel mensen hebben tegenwoordig wel gehoord over bitcoin en andere cryptovaluta. Maar als het je interesse heeft gewekt, hoe begin je er dan aan? Welke coins zijn de beste investering en welke hardware heb je nodig? Sta je aan het begin van je carrière als digitale goudzoeker en wil je zelf crypto minen, lees dan verder.

De nieuwe videokaarten van Nvidia en AMD zijn felbegeerd en haast onverkrijgbaar. Het is niet zozeer dat gamers ermee weglopen, maar wel een generatie miners die ze opstapelt in een ‘rig’. Wie zo’n kaart heeft bemachtigd, kan hem in een paar maanden terugverdienen. Al is dat gezien de koerswijzigingen wat speculatief.  

Cryptovaluta wordt net als goud en zilver als langetermijninvestering gezien om koopkracht te behouden, uit angst voor de inflatie van ‘fiatgeld’ dat in enorme hoeveelheden wordt bijgedrukt. De bitcoin is de grootste en bekendste digitale munt, maar er zijn al zo’n negenduizend alternatieven, die altcoins worden genoemd.

Voor het minen van bitcoins worden gespecialiseerde machines gebruikt die ook wel asic (application-specific integrated circuit) worden genoemd. Ethereum is eigenlijk ontwikkeld om dit tegen te gaan, waardoor gebruikers wereldwijd met een moderne videokaart ook kunnen minen. Daar gaan we in dit artikel dieper op in.

©PXimport

Wat is minen?

Om het minen te begrijpen is het handig iets van de blockchain te weten. Vaak wordt de blockchain vergeleken met een grootboek waarin alle transacties worden verzameld in blokken. De miners verifiëren de transacties en leggen ze vast in de blockchain. 

Bitcoin en het huidige Ethereum werken volgens het principe van proof-of-work. De computer die als eerste een zéér lastige rekensom oplost mag een nieuw blok beginnen en krijgt hiervoor een beloning. Dat proces noemen we minen en vraagt veel rekenkracht. Die rekenkracht wordt hashrate genoemd en is sterk verdeeld over de vele computers in het netwerk. Daarom is het nagenoeg onmogelijk om transacties te manipuleren, hiervoor zou 51 procent van alle rekencapaciteit nodig zijn. 

De tijd tussen elk blok moet ongeveer gelijk blijven. Daarom is er een mechanisme dat de moeilijkheidsgraad verhoogt als de rekenkracht toeneemt. Hierdoor daalt echter de opbrengst voor het minen. Het minen van bitcoin is daardoor alleen nog rendabel met gespecialiseerde machines in landen waar de stroomkosten laag zijn. Gelukkig zijn er andere cryptovaluta die wel rendabel te minen zijn, met je eigen hardware.

©PXimport

Welke coins minen?

Het is al jaren niet meer interessant om met een processor (cpu) te minen. Voor videokaarten (gpu’s) ligt dat anders. Heel sterk zijn bijvoorbeeld de 3060 Ti en 3080 uit de RTX 3000-serie van Nvidia en de laatste modellen van AMD, zoals de RX 5700 en RX 6800. De videokaart moet liefst een hoge videogeheugenbandbreedte hebben en ook meer dan 4 GB videogeheugen. Ook de twee jaar oude AMD Radeon VII is een goede optie.

Het lijstje bij Whattomine laat handig zien welke zogenoemde hashrate je kunt verwachten met welke videokaart en wat de winstgevendheid is per dag. Voer wel eerst rechtsboven de correcte stroomkosten in. Voor de genoemde videokaarten is de winst nu zo’n vier tot zes euro per dag wat neerkomt op 180 euro per maand. 

Heb je zonnepanelen, dan is de winst nog iets hoger door de goedkopere of gratis stroom. Binnen vier maanden heb je de videokaart momenteel al terugverdiend. Bij Ethereum helpt de hoge koers die aan het begin van het jaar rond zeshonderd euro lag en in maart rond 1.500 euro hobbelde met stijgende lijn. Maar het is altijd een momentopname. We laten daarom zien hoe je de som kunt maken.

©PXimport

Op Whattomine kun je bovenaan de videokaarten die je hebt ‘aanzetten’ en eventueel het aantal veranderen. Onder Cost voer je de stroomkosten in. Klik dan op Calculate. Daaronder zie je dan een lijstje met de opbrengsten per cryptovaluta. Je ziet hier behalve de naam (zoals Ethereum) ook het algoritme, zoals Ethash voor Ethereum. 

In het vakje voor Ethash kun je de hashrate en het stroomverbruik naderhand nog bijstellen. De hashrate kan als je gaat minen, afhankelijk van de kwaliteit en instellingen van de videokaart, iets afwijken. Ook ligt het daadwerkelijke stroomverbruik soms hoger omdat andere componenten stroom vragen, zoals de processor. Een gewone pc is niet zo efficiënt als een opstelling met meerdere videokaarten. We raden aan het stroomverbruik na te meten!

©PXimport

Videokaart voor minen kopen

Naast stroomkosten moet je de eventuele aanschaf en afschrijving voor de videokaart niet vergeten, al kan het dat je de videokaart toch al hebt voor het dagelijkse computergebruik of spelen van games. Het minen kan eventueel gewoon doorgaan tijdens het pc-gebruik. Als de grafische kaart wordt belast gaat het minen wel iets slomer. 

De pc kan ook meer herrie produceren dan je gewend bent, maar we zullen uitleggen hoe je dat kunt beheersen. Een klein risico is dat de levensduur van de videokaart wat terugloopt, al lopen de meningen daarover uiteen. We raden in ieder geval aan niet de uiterste grenzen op te zoeken.

Miningpool en wallet

Helemaal zelfstandig minen is alleen voor de groten weggelegd. De vergoeding voor het oplossen van de rekensom is weliswaar groot, maar de kans dat je die met beperkte hardware oplost heel klein. Realistischer is het aansluiten bij een grote miningpool waarbij je de opbrengst deelt met andere miners. 

Verder is een wallet nodig waar de opbrengsten bijgeschreven mogen worden. Als voorbeeld gebruiken we een mobiele wallet: de Android-app Coinomi. 

©PXimport

Via de optie Snelle wallet creatie maak je de wallet waar je vervolgens Ethereum aan toevoegt. Belangrijk: op het overzichtsscherm zie je een optie om een back-up te maken, waarbij je een reeks woorden op papier overneemt. Dit is noodzakelijk om bij verlies de wallet te kunnen herstellen. Klik op Ethereum of ga via het menu naar Assets, Ethereum en ga dan naar het tabje Ontvang. Noteer het aangegeven wallet-adres.

Starten met minen

Een bekende optie om te starten met minen is NiceHash, waar je via software in feite je computerkracht verhuurt. De software kiest de beste cryptovaluta om te minen, wat momenteel Ethereum is. Ongeacht die keuze krijg je betaald in bitcoin, waarbij wel iets blijft voor NiceHash.

Het is een populaire optie, maar in 2017 was dat even anders. Toen werd het Sloveense bedrijf gehackt en gingen veel bitcoins verloren. Daarom sluiten we ons liever aan bij een miningpool zoals Ethermine en laten de betalingen rechtstreeks naar onze wallet gaan. We gebruiken PhoenixMiner 5.5c, al zijn er ook andere opties.

Pak na het downloaden het zip-bestand uit in een map op de pc. Klik dan rechts op start_miner.bat en kies Bewerken. Je hoeft hierin alleen het wallet-adres te veranderen, door op die plek je eigen wallet-adres in te vullen. De naam Rig001 die daarachter staat (na een punt) mag je eventueel veranderen naar de naam van de bewuste pc. 

Klik als je klaar bent rechts op start_miner.bat en kies Als administrator uitvoeren, waarna het minen zal beginnen.

©PXimport

Is PhoenixMiner een virus?

Er zijn wat kleine drempels bij het minen. Zo kan Chrome bij het downloaden protesteren. Via de instellingen van Chrome kun je de beveiliging tijdelijk uitzetten. Ook Windows Defender kan in actie en het uitvoerbare bestand (PhoenixMiner.exe) mogelijk verwijderen, zelfs tijdens het minen. Het wantrouwen is eenvoudig te verklaren. In potentie zou iemand – een virus – voor eigen gewin op je systeem kunnen minen. Je kunt de map eventueel uitsluiten:

Wees evengoed met alles wat je doet voorzichtig, er zijn genoeg kapers op de kust. Zodra de miner zijn werk doet kun je onder andere de hashrate en uitbetalingen volgen via ethermine.org door je wallet-adres in te vullen. Er kan een kleine vertraging zijn. 

Met de combinatie van een 3060 Ti en 3080 krijgen we wekelijks uitbetaald omdat we net boven 0.05 eth komen, met slechts één videokaart kan het een weekje langer duren. Transactiekosten hoef je niet te betalen, die zijn voor rekening van de miningpool.

©PXimport

Minen optimaliseren

Enige optimalisatie is gewenst, opdat het stroomverbruik wordt beperkt terwijl de hashrate juist hoger wordt. Er valt eenvoudig veel te winnen. We gebruiken de gratis software MSi AfterBurner. De belangrijkste regelaar daarin is de Power Limit, het vermogen dat naar de kaart gaat. Dit kan afhankelijk van de videokaart worden teruggebracht naar zo’n zestig tot zeventig procent.

Pas ook de Core Clock en Memory Clock aan. Het minen is geheugenintensief, waardoor de Core Clock wat lager mag en de Memory Clock juist omhoog. Bedenk wel: iedere kaart is anders, dus experimenteren loont. Op de 3060 Ti zagen we met de aanpassingen het verbruik teruglopen van zo’n 210 naar 120 watt, terwijl de hashrate juist omhoog ging van 50 naar 59. Op de 3080 nam het verbruik af van zo’n 320 naar 220 watt en ook hier nam de hashrate toe.

©PXimport

De temperatuur van de videochip blijkt bij de RTX 3080 vrij stabiel rond veertig graden Celsius en mag tot boven de zeventig graden zijn. Maar er zit een addertje onder het gras. De temperatuur van het videogeheugen kan bij deze kaarten te hoog oplopen, afhankelijk van de manier waarop het videogeheugen wordt gekoeld. 

Met HWiNFO64 kun je deze temperatuur in de gaten houden door de GPU Memory Junction Temperature in het lijstje met sensoren op te zoeken. De bovengrens is 110 graden, maar de prestaties lopen dan al terug of het systeem kan crashen (overigens zonder verdere gevolgen). We houden deze waarde liever stabiel rond 90 tot 95 graden.

Uitbetalen

Bij het minen word je beloond met ethers (eth), maar de dagkoers bij het omruilen bepaalt natuurlijk wat je in harde euro’s hebt verdiend. Als je ze niet vast wil houden, waar de mooie term hodl voor is bedacht (hold on for dear life). 

Voor het verhandelen, zoals het omzetten naar andere cryptovaluta, uit laten betalen of misschien wel bijkopen van cryptovaluta - kun je een account bij een handelsplatform ofwel exchange maken, zoals bitvavo of binance. Zeker het in Nederland gevestigde bitvavo werkt reuze eenvoudig. Je kunt bijvoorbeeld een tegoed storten via iDeal of laten uitbetalen op je bankrekening.

Hoe lang nog?

Het minen van Ethereum blijft niet zo lang meer interessant door veranderingen in het Ethereum-netwerk. Eerst komt in juli de wijziging die EPI-1559 wordt genoemd. Die moet het probleem van de hoge transactiekosten oplossen, maar zal de vergoeding voor het minen omlaag brengen, naar schatting zo’n dertig tot vijftig procent. Het kan wel een positief effect op de koers hebben. 

De grootste verandering is de overgang naar Ethereum 2.0, dat al een tijdje proefdraait naast het huidige netwerk, al is de release al vaak uitgesteld. Het nieuwe netwerk werkt volgens proof-of-stake, waarbij in feite een partij in het netwerk wordt aangewezen om een nieuw blok te maken, op basis van zijn aandeel (‘stake’) in de cryptovaluta. Die partij ontvangt een vergoeding voor het verwerken van de transacties op de blockchain. Het zet de miner buitenspel. 

Er kunnen natuurlijk wel weer andere cryptovaluta bijkomen die interessant zijn om te minen en die het speelveld veranderen. Bedenk wel dat als een grote groep Ethereum-miners opeens een andere crypto gaat minen, zoals Ravencoin, Conflux of Cortex, de moeilijkheidsgraad daarvoor hoger zal worden en de vergoeding lager. 

De markt verandert constant, dus de laatste tip is om dit nieuws op de voet te volgen!

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.