ID.nl logo
Test: Nvidia GeForce RTX 4090 - De ultieme videokaart
Huis

Test: Nvidia GeForce RTX 4090 - De ultieme videokaart

Nvidia bracht onlangs zijn nieuwe GeForce RTX 4090 uit, een nieuw topmodel videokaart gericht op vermogende gamers die de allerbeste prestaties willen ongeacht de prijs. Maar ook voor creatieve professionals, streamers en contentmakers voor wie high-end hardware onmisbaar is, is deze videokaart een grote stap. Maar hoe groot is die stap precies? Maakt de Nvidia GeForce RTX 4090 de verwachtingen waar en is hij de exorbitant hoge prijs waard?

Nvidia heeft onlangs de GeForce RTX 4090 op de markt gebracht, een high-end videokaart gericht op vermogende gamers en creatieve professionals. Met de nieuwe Ada Lovelace-architectuur en het 4nm-procedé van TSMC biedt deze videokaart indrukwekkende prestaties. Maar is de kaart de bijna €2.000,- prijs waard? ID.nl praat jou helemaal bij over de specificaties en prestaties van de RTX 4090. In dit artikel behandelen we het volgende:

  • Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 
  • Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC
  • MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid
  • MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X
  • ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC
  • Geintreseerd in een nieuwe videokaart? Lees dan ook: ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC

De coronapandemie is een nare tijd geweest voor de markt van videokaarten. Niet alleen was er een ongekende vraag vanuit consumenten die veel tijd thuis moesten doorbrengen, maar ook cryptomining was booming. In de praktijk waren videokaarten ongeacht de prestaties niet aan te slepen of simpelweg onbetaalbaar. Het feit dat Nvidia maar liefst 1959 euro vraagt voor deze RTX 4090 lijkt dan ook te suggereren dat die tijd nog niet achter ons ligt, maar de werkelijkheid is iets genuanceerder. Zo staat de euro er slecht voor tegenover de dollar, waardoor de prijsstijging in de Benelux erger lijkt dan elders. Zo kostte de RTX 3090 1499 dollar in de VS, waar de RTX 4090 1599 dollar kost. In euro’s is dat ineens een sprong van 1549 euro naar 1959 euro. Maar goed: de RTX 4090 is echt een vlaggenschip. Ondertussen zijn de modellen van de vorige generatie uitstekend verkrijgbaar en tegen normale prijzen. 

Alles nieuw? 

Nvidia moet met de GeForce RTX 4090 moet dus iets indrukwekkends laten zien om het prijskaartje van bijna 2000 euro waar te maken. Dat doet het met de compleet nieuwe Ada Lovelace-architectuur, vernoemd naar de Engelse wiskundige, en het nieuwe 4nm-procedé van TSMC. Een flinke stap vooruit ten opzichte van de 8nm-chips van Samsung van de vorige generatie. Een kleiner procedé betekent in de regel een flinke verbetering in prestaties en vooral efficiëntie. 

Opvallender is de toename van het aantal CUDA-cores (rekenkernen): van 10.496 op de RTX 3090 naar 16.384 op de RTX 4090. Daarbij zijn ook de Tensor-cores (voor AI-mogelijkheden zoals DLSS) verbeterd en in aantallen verhoogd: van 328 naar 512. Verder zijn er meer en betere Ray Tracing-cores (van 82 naar 128) en flink hogere kloksnelheden (van 1700 MHz naar 2520 MHz). 

Het werkgeheugen is nog altijd 24 gigabyte aan GDDR6X-geheugen op een 384bit-geheugenbus. Daarmee is deze videokaart dus ook inzetbaar als workstationkaart, want deze hoeveelheid geheugen komt enkel in zware creatieve taken tot zijn recht. Louter voor gamen kun je met grofweg de helft toe. 

Een (bijna) unieke stap voorwaarts 

In de praktijk leiden de verbeteringen tot een vrijwel unieke stap voorwaarts. De RTX 4090 is maar liefst 60 procent sneller dan de RTX 3090 op 4K-resolutie. Een uitzonderlijke prestatie die in de geschiedenis van videokaarten slechts een handjevol keer heeft plaatsgevonden. De GTX 1080 wist grofweg zoiets te doen in 2016, de laatste keer daarvoor kunnen we ons niet eens meer herinneren. Die winst heeft ook een grote impact op de praktijk, want waar je voorheen blij was met een soepel draaiende game op een 4K-resolutie, is dat nu mogelijk met een verversingssnelheid van 120 Hz of hoger. Dit al dan niet met een beetje hulp van Nvidia’s uitstekende DLSS-upscaler. Op lagere resoluties neemt de winst wel af en loop je vaker tegen de beperkingen van de cpu aan. Zo is de winst op 1440p zo’n 40 procent en op 1080p-resolutie nog zo’n 20 procent. Significant, maar het is wel de vraag of een verdubbeling van de prijs daar tegenop weegt. 

©NVIDIA

De Nvidia RTX 4090-gpu heeft zowel een nieuwe architectuur als een kleiner productieprocedé. 

Buiten het gamen 

Ook aan de productiekant voor creatieve professionals is de winst terug te zien. Zo kan de RTX 4090 AV1 encoderen, wat hem extreem veel sneller maakt in sommige video-exports. Ook kan de kaart in betere kwaliteit streamen bij een lagere bitrate, ideaal voor live-streamers. Daarbij zijn er twee encoders aanwezig waardoor video-exports grofweg twee keer zo snel gaan. Deze goede prestaties hebben vooralsnog geen antwoord van de concurrentie. De enige concurrent wordt misschien een goedkopere kaart in de RTX 4000-serie die (wederom misschien) nog dit jaar wordt aangekondigd. 

Niet alleen maar zonneschijn 

Om dit mogelijk te maken, is het energieverbruik opgeschroefd. Een verbruik van 450 watt is niet niks in deze tijd, al deden luxere uitvoeringen van de RTX 3090 (Ti) daar nauwelijks voor onder. De efficiëntie is dus een flinke stap beter, maar het neemt niet weg dat je voor deze kaarten een stevige voeding nodig hebt, plus een behuizing die in staat is om die 450 watt aan hitte ook goed af te voeren. Om 450 watt te koelen, heb je ook grote heatsinks nodig, waardoor elke RTX 4090 extreem groot is geworden. Je moet hiervoor dan niet alleen een goed koelende behuizing hebben, maar ook één die groot genoeg is zodat die kaart überhaupt past. 

De RTX 4090 heeft een hoog energieverbruik en de koelers zijn hierdoor fors waardoor de kaarten ook erg dik zijn (hier de Nvidia Founders Edition). 

DLSS 3 Frame Generation 

Nvidia zag de cpu-bottleneck ook aankomen en heeft daarom gewerkt aan een nieuwe technologie als onderdeel van DLSS 3: Frame Generation. Deze mogelijkheid gebruikt AI om tussen elk frame een extra frame te genereren dat volledig op de gpu wordt gegenereerd. Hierdoor is het mogelijk om flink hogere framerates te genereren dan waar de cpu tot in staat zou zijn. Tot nu toe was het enkel te testen in enkele bèta’s, dus we wachten met een oordeel over Frame Generation tot een later moment. 

Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 

Nvidia’s eigen kaart is prachtig om te zien en hij presteert in de praktijk ook gewoon goed. Dat mag ook wel gezien het forse formaat, want zelfs voor de Founders Edition heb je een flinke kast nodig. Wat prestaties betreft doen sommige grotere kaarten het nog iets beter, maar op zich presteert dit model gewoon uitstekend. De temperaturen zijn ruim binnen de marge, de geluidsproductie is alleszins bescheiden en zelfs dit referentiemodel werkt op een hogere kloksnelheid dan het standaardniveau van de specificaties. De Founders Edition is de ‘goedkoopste’ kaart uit deze test en gezien de prestaties van deze kaart lijkt het onnodig om meer te betalen dan deze toch al forse adviesprijs. Helaas kun je deze kaart alleen bij Nvidia zelf aanschaffen en daar lijkt hij vooralsnog non-stop uitverkocht. 

Geïnteresseerd?

Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 
Fantastisch
Conclusie

De Nvidia Founders Edition grafische kaart is een indrukwekkende en krachtige kaart met goede prestaties en bescheiden geluidsproductie en temperatuur. Hoewel sommige grotere kaarten betere prestaties kunnen leveren, biedt deze kaart zeker waar voor zijn geld. Het enige nadeel is dat deze kaart momenteel alleen verkrijgbaar is bij Nvidia zelf en vaak uitverkocht is.

Plus- en minpunten
  • Prachtig design
  • Goede koelprestaties
  • Lage prijs
  • Kaarten van derden zijn vaak koeler en stiller
  • Vooralsnog praktisch niet verkrijgbaar

Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC 

De Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC is de middenklasse RTX 4090-uitvoering van Gigabyte en dat zien we ook in de prestaties. Hij is voorzien van een forse koeling en is maar beperkt overgeklokt, maar hij is niet zo extreem chic als de nog grotere en veelal nog duurdere concurrenten. Gezien de kleine prestatieverschillen vinden we de Gaming OC dan ook best interessant: je bespaart wat geld en merkt er in de praktijk weinig van. De grote uitdaging voor Gigabyte is de nog goedkopere Founders Edition van Nvidia. De Gaming OC presteert beter, maar de Founders is ook prima en goedkoper mits verkrijgbaar. Gigabyte heeft het voordeel dat het een extra jaar garantie biedt, fans met RGB heeft en wél in allerlei winkels ligt. 

Geïnteresseerd?

Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC 
Fantastisch
Conclusie

De Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC is een interessante optie voor degenen die op zoek zijn naar een middenklasse RTX 4090-uitvoering. Ondanks zijn beperkte overklok en minder chique uitstraling dan sommige concurrenten, biedt hij goede prestaties en een forse koeling. Hoewel er weinig prestatieverschil is met de goedkopere Founders Edition van Nvidia, heeft Gigabyte het voordeel van een extra jaar garantie en fans met RGB, en hij gemakkelijker verkrijgbaar in verschillende winkels.

Plus- en minpunten
  • Uitstekende koeling 
  • Extra jaar garantie 
  • Niet de allerstilste 

MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid 

De MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid is de vreemde eend in de bijt, want deze kaart wordt geleverd met ingebouwde waterkoeling. Dat maakt de kaart zelf compacter, maar je moet wel ruimte hebben voor een 240mm-radiator. MSI scoort punten met het design, want dat is prachtig. Een watergekoelde kaart heeft in de regel een hoop koelpotentieel en hij blijft in onze tests ook nog eens goed stil. Maar de meerwaarde kan nog groter zijn: de externe radiator zorgt ervoor dat je de bijna 450 watt aan hitte direct uit je computer kast kunt voeren, mits je kast er dus plek voor heeft. Afhankelijk van je behuizing kan de winst dus nog groter zijn. Het is afwachten hoe goed leverbaar hij wordt, want vooralsnog hebben we hem niet in winkels in de Benelux gezien. 

Geïnteresseerd?

MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid 
Fantastisch
Conclusie

De MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid is een interessante optie voor degenen die op zoek zijn naar een watergekoelde kaart. Het slimme design en de ingebouwde waterkoeling maken de kaart compacter en bieden veel koelpotentieel, terwijl hij ook stil blijft tijdens tests. De externe radiator biedt de mogelijkheid om de warmte direct uit de kast te voeren, waardoor de winst nog groter kan zijn, afhankelijk van de behuizing. Het is echter afwachten hoe goed leverbaar deze kaart wordt, aangezien hij nog niet in de winkels in de Benelux is gezien.

Plus- en minpunten
  • Erg stil 
  • Efficiënte koeling 
  • Unieke voordelen waterkoeling 
  • Beschikbaarheid 
  • Vermoedelijk hoge prijs 

MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X 

De Suprim X van MSI is een indrukwekkende kaart met een grote koeler, drie fans, een flinke dosis extra verlichting en grijszilveren kleurstelling. Vergeleken met de andere vier is hij niet opvallend groot of klein, maar vergeleken met praktisch elke videokaart van de laatste tien jaar is het een gigant. Wat koeling betreft valt de Suprim X een beetje in het midden van deze test. Hij is een stuk stiller dan de Gigabyte-kaart, maar iets minder koel, iets luider dan de ROG Strix bij vergelijkbare koeling en iets koeler dan de Founders Edition bij een vergelijkbare geluidsproductie. Hij valt echter wel op als de snelste kaart in deze vergelijking – zij het nipt. In de praktijk merk je dat enkele extra frame niet, maar in een vergelijking met kleine verschillen helpen alle beetjes. De vraag is hoe de prijs gaat uitpakken, want momenteel ligt de Suprim X in de schappen voor ca. 2900 euro, ruim boven de adviesprijs (de prijs waarbij wij hem een redelijke koop achten). Liefhebbers doen er verstandig aan dit even aan te kijken. 

Geïnteresseerd?

MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X 
Fantastisch
Conclusie

De MSI Suprim X is een indrukwekkende kaart met een grote koeler, drie fans en een flinke dosis extra verlichting en een grijszilveren kleurstelling. Hoewel hij niet opvallend groot of klein is in vergelijking met andere kaarten in deze test, is het nog steeds een gigant in vergelijking met videokaarten van de afgelopen tien jaar. Qua koeling presteert hij gemiddeld in vergelijking met andere kaarten in deze test, maar hij valt wel op als de snelste kaart. De vraag is hoe de prijs zal uitpakken, aangezien hij momenteel boven de adviesprijs in de schappen ligt. Liefhebbers moeten dus wel even goed nadenken voordat ze deze kaart kopen.

Plus- en minpunten
  • Nipt de snelste van de vijf 
  • Goede efficiëntie
  • Meerprijs

ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC 

Elke nieuwe generatie high-end videochips die op de markt komt gaat gepaard met een nieuwe ASUS ROG Strix-uitvoering. En eigenlijk doen ze elk jaar hetzelfde: een extreem grote, dikke, opvallende koeler bouwen die zelfs naast vier andere XXL-koeloplossingen er nog uit weet te springen. De ROG Strix is nóg groter, nóg dikker en met zijn blauwrode kleurstelling nóg gekker. Let wel op: je moet een extreem grote behuizing hebben om deze te laten passen. 

Smaak is subjectief, dus daar laten we ons niet over uit. Prestaties zijn juist een stuk concreter en op dat vlak scoort deze ASUS ROG-kaart gewoon uitstekend. Hij blijft uitstekend koel en is ook duidelijk de stilste van de luchtgekoelde kaarten. 

Zoals elke generatie is de prijs het grootste nadeel, want je betaalt een forse premium bovenop een al enorm prijzig basismodel. Aangezien de Founders Edition al uitstekend werkt, moet je je afvragen of je zo veel meer wilt betalen voor deze overtreffende stap, al vermoeden we dat de doelgroep daar wellicht niet wakker van ligt. 

Geïnteresseerd?

ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC 
Fantastisch
Plus- en minpunten
  • Erg stil 
  • De meest efficiënte koeler 
  • Bouwkwaliteit en afwerking 
  • Extreem hoge meerprijs 

Conclusie 

De Nvidia GeForce RTX 4090 maakt indruk. Wat prestaties betreft, is er geen alternatief voor en het gat met de top van de vorige generatie is zo groot dat iedereen die louter om prestaties geeft er niet omheen kan. De prijs is echter hoog, en ook het stroomverbruik, waardoor het voor de gemiddelde gamer of videobewerker wachten is op goedkopere versies. Voor hen is deze kaart een interessant kijkje in de toekomst. Als die goedkopere varianten net zo’n indrukwekkende sprong maken als dit topmodel, dan worden pc’s daadwerkelijk een stuk krachtiger. Maar voor ongeduldige liefhebbers van het beste is dit de ultieme kaart van het moment en dat blijft vermoedelijk nog wel een tijdje zo. 

Productnaam ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OCNvidia GeForce RTX 4090 Founders EditionGigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OCMSI GeForce RTX 4090 SUPRIM XMSI GeForce RTX 4090 SUPRIM Liquid
Oordeel54,54,54,54,5
Prijs€ 2549,-€ 1959,-€ 2149,-€ 2249,-Onbekend
Afmetingen358 × 140 × 70 mm304 × 137 × 61 mm340 × 150 × 75 mm336 × 142 × 78 mm280 × 78 × 43 mm*
Totaal aantal ventilatoren32333
RGB-verlichtingJaNeeJaJaJa
Dual-BIOSJaNeeJaJaJa
Beeldaansluitingen3x DP 1.4, 2x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.1
Stroomconnector16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR
Geheugen24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X
Core kloksnelheid2764 MHz2685 MHz2768 MHz2805 MHz2739 MHz
Geheugenkloksnelheid2626 MHz2626 MHz2626 MHz2626 MHz2626 MHz
Gpu-temperatuur61,2 °C65,3 °C59,6 °C62,9 °C56,3 °C
Hotspot-temperatuur70,1 °C74,5 °C67,2 °C70,5 °C67,7 °C
Geheugentemperatuur64,7 °C73,9 °C58,3 °C64,8 °C74,3 °C
Geluidsniveau40 dB(A)42.1 dB(A)44.2 dB(A)42.8 dB(A)40.3 dB(A)
Energieverbruik444 watt425 watt429 watt429 watt444 watt
Dirt 5 - 4K-prestaties184 FPS182 FPS184 FPS185 FPS183 FPS
World War Z - 4K-prestaties300 FPS291 FPS299 FPS302 FPS297 FPS
Dying Light 2 - 4K-prestaties112 FPS110 FPS112 FPS113 FPS112 FPS
Garantie3 jaar3 jaar4 jaar3 jaar3 jaar
Meegeleverde accessoiresGpu-houder-Gpu-houderGpu-houder, muismatmuismat

 * let op: 240mm-radiatorpositie vereist

▼ Volgende artikel
Last van hoge energiekosten in de winter? Zo laat je je was en vaat zuiniger draaien
© ID.nl
Huis

Last van hoge energiekosten in de winter? Zo laat je je was en vaat zuiniger draaien

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

In het kort

In dit artikel lees je hoe je met eenvoudige ingrepen energie bespaart bij het wassen, drogen en afwassen. We kijken naar slimme instellingen, zuinige programma's en klein onderhoud waarmee je het energieverbruik omlaag brengt.

Lees ook: 5 stille wasmachines met zuinig label

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Gebruik van nachtstroom

Heb je een dubbeltariefmeter, dan betaal je tijdens de daluren vaak minder. Handig om te weten, maar houd rekening met geluid als je apparaten laat draaien terwijl je slaapt. Sluit de deur van het washok of gebruik het stille programma als dat aanwezig is.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

Zuiniger én veiliger

Reinig na elke droogbeurt het pluizenfilter en controleer het rooster aan de achterkant. Ophoping van stof belemmert de luchtstroom, waardoor het apparaat langer draait en warmer wordt. Dat verhoogt niet alleen het energieverbruik, maar ook het risico op oververhitting.

Liever niet de wasdroger gebruiken?

Ga voor een droogrek!

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.

▼ Volgende artikel
Google Presentaties: presenteren kun je leren
© ID.nl
Huis

Google Presentaties: presenteren kun je leren

PowerPoint is voor velen nog steeds het standaardprogramma voor het maken van professionele presentaties. Maar wie geen geld wil uitgeven én makkelijker wil samenwerken, kan ook prima uit de voeten met Google Presentaties. Deze gratis webapp draait in de browser. Licenties, versieconflicten en het rondsturen van bijlagen behoren daarmee tot het verleden. We leggen uit hoe je eenvoudig overstapt.

Om je eerste slide te maken, heb je alleen een Google-account nodig. Log in op Drive (https://drive.google.com) en kies rechtsboven Nieuw, gevolgd door Google Presentaties (https://slides.google.com). Er opent automatisch een leeg bestand in een nieuw tabblad. Dat wordt opgeslagen in de cloud terwijl je typt. Links staat de dia-navigator, centraal het canvas, rechts het eigenschappenvenster.

Klik bovenin op Naamloze presentatie om de bestandsnaam te veranderen; dat is ook de naam van de link die je later deelt. Via Bestand / Pagina-instelling pas je het formaat aan, bijvoorbeeld breedbeeld 16:9 of klassiek 4:3. Vergeet niet via Bestand / Taal Nederlands te kiezen (als dat niet al goed staat), zodat autocorrectie goed werkt. Handig is ook de toetscombinatie Ctrl+M (zowel Windows als Mac) om nieuwe dia’s in te voegen. Net als in PowerPoint kun je thema’s toepassen: druk op Thema in de werkbalk en blader door de sjablonen. Kies maar een geschikte uit.

We zijn klaar om van start te gaan.

Soorten dia’s 

Als je eenmaal meerdere dia’s hebt, klik je met rechts op een miniatuur in de linkerbalk. Daar kies je voor Lay-out toepassen om snel tussen titel-dia, kop-inhoud of twee kolommen te wisselen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een nieuwe dia met alleen een kop, ideaal voor overgangsslides, of juist een wat meer uitgebreide slide.

Door een dia naar boven of beneden te slepen verander je de volgorde. Met Shift selecteer je meerdere slides tegelijk. Wil je een dia dupliceren? Gebruik dan de toetscombinatie Ctrl+D, of Cmd+D op de Mac, en pas alleen de details aan.

Het maken van een nieuwe dia en het schuiven met de volgorde werkt net zoals in PowerPoint.

Live samenwerken

De echte kracht van Google Presentaties ligt in het gelijktijdig samenwerken zonder gedoe met versienummers. Klik rechtsboven op Delen, voer e-mailadressen in of genereer een link met Iedereen met de link / Bewerker. Via Bekijken / Live aanwijzers / Mijn cursor tonen zien collega’s je cursor live bewegen; hun cursors krijgen elk een eigen kleur. Met het camerapictogram bovenaan kun je een call opzetten met iedereen die aan de presentatie aan het werk is. Reageren gebeurt via Opmerking toevoegen, waarna deelnemers met @naam anderen kunnen taggen en taken kunnen toewijzen.

Wanneer iemand een dia verwijdert, vind je die later terug onder Bestand / Versiegeschiedenis / Versiegeschiedenis bekijken. Daar herstel je elke vorige versie met een klik op Deze versie herstellen in het menu met de drie puntjes. Geef belangrijke mijlpalen een naam, zodat je later sneller kunt terugkeren. Voor offline overleg exporteer je naar PowerPoint via Bestand / Downloaden / Microsoft PowerPoint (.pptx); alle animaties blijven behouden. De omgekeerde route werkt ook: sleep een pptx-bestand naar Drive, open het, en het wordt automatisch geconverteerd zonder lay-outfouten.

Live samenwerken is een van de belangrijke pluspunten van Google Presentaties.

Verschillen met PowerPoint 

De grootste vraag bij overstappen is natuurlijk: wat mis ik als ik naar Google Presentaties verhuis? Verrassend weinig, maar er zijn verschillen die je workflow beïnvloeden. PowerPoint staat bekend om zijn uitgebreide animatietijdlijn en de mogelijkheid om meerdere bewegingstrajecten op één object te stapelen. Google Presentaties biedt basale vervaag-, verschuif- en inzoomtransities, maar je kunt nog geen complexe padanimaties tekenen. Ook ontbreken geavanceerde dia-overgangen zoals Morph.

Verder ondersteunt PowerPoint het insluiten van lettertypes in een pptx-bestand, waardoor je presentatie overal identiek blijft. Google Presentaties gebruikt daarentegen webfonts; bij offline export kan daardoor het uiterlijk iets verschuiven. Macro’s in VBA vind je niet terug, maar Apps Script (https://script.google.com) vult veel automatisering toch in.

Daar staat tegenover dat collaboratief werken, automatische versiegeschiedenis en publieksparticipatie standaard zijn en in PowerPoint pas met plug-ins beschikbaar komen. Kortom: heb je vooral statische of licht dynamische presentaties, dan stap je zonder problemen over. Voor complexe animaties kun je altijd PowerPoint achter de hand houden.

Interactieve elementen

Een presentatie springt eruit wanneer beeld, video en interactie worden ingezet. Voeg een foto in via Invoegen / Afbeelding / Uploaden vanaf computer of selecteer de ingebouwde optie Zoeken op internet om rechtenvrije afbeeldingen te vinden. Sleep de hoekgrepen om te schalen.

Uiteraard kun je ook gifjes uploaden via Invoegen / Afbeelding / Gif’s en stickers. Video werkt net zo eenvoudig: kies Invoegen / Video en plak een YouTube-url, of selecteer een Drive-bestand. In de rechterzijbalk stel je in of de video automatisch afspeelt, op een bepaald tijdstip start of stil wordt gezet.

Een hele tabel kun je inladen met Invoegen / Diagram / Uit spreadsheets; de resultaten verschijnen op een dia. Links voeg je toe door de tekst te selecteren en de toetscombinatie Ctrl+K of Cmd+K te gebruiken.

Uiteraard is het embedden van een YouTube-video een fluitje van een cent.

Presentatorweergave en Q&A

Tijdens het presenteren wil je meer dan alleen dia’s tonen; je wilt ook interactie en timing beheren. Start de diavoorstelling via Diavoorstelling rechtsboven met Ctrl+F5, of Cmd+Enter op Mac. Kies via het Pijltje voor Presentatorweergave en de presentatie opent in een nieuw venster terwijl een tweede tab verschijnt met een presentatorvenster. Daar zie je notities, een timer en knoppen om vragen te accepteren.

Activeer Tools voor het publiek / Nieuwe sessie starten en deel de gegenereerde korte url boven in het scherm. Deelnemers stellen anoniem of met naam vragen op hun telefoon of laptop; jij ziet ze binnenkomen en markeert relevante items met Selecteren zodat ze in de dia verschijnen. Wil je tijdelijk pauzeren, druk dan op B om het scherm zwart te maken terwijl je spreekt. Zo bewaak je de regie, beantwoord je vragen en behoud je contact met je publiek in realtime.

Google Presentaties heeft een paar handige functies voor interactie ingebouwd.

Sneltoetsen die tijd besparen

Elke muisklik die je bespaart tijdens het bouwen van dia’s levert minuten op. De volgende toetscombinaties werken in vrijwel elke browser en versnellen je werkproces direct.

Met Ctrl+M maakt een nieuwe dia aan, terwijl Ctrl+D (Mac: Cmd+D) het geselecteerde element of de hele dia dupliceert.

Je zoomt in en uit met Ctrl+scrollwiel zodat je details nauwkeurig plaatst.

Druk op Shift+Pijltje om objecten per pixel te verplaatsen, zodat je ze nog nauwkeuriger kunt plaatsen.

Alt+Shift+F opent de werkbalk voor lettertypes, waarna je met de pijltjes door het lijstje bladert.

Tijdens het presenteren wissel je naar de vorige dia met P en ga je verder met N, of Spatie, of PijltjeRechts. Voor een virtuele laserpointer druk je op L; je cursor verandert in een rood spoor dat het publiek volgt. Leer deze combinaties uit het hoofd en je merkt meteen dat het ontwerp vlotter en preciezer verloopt bij elk project.

Offline en back-ups

Hoewel Google Presentaties online leeft, kun je zonder internet toch presenteren. Open eerst Google Drive, klik op het tandwiel, kies Instellingen en vink Offline aan. Google downloadt automatisch je recentste bestanden, inclusief presentaties. Test de verbinding door wifi uit te schakelen en druk op Presenteren; alles werkt lokaal, inclusief video die in Drive was opgeslagen. Zorg wel dat je de presentatie vooraf opent zodat de media worden opgeslagen en uit het geheugen worden opgehaald.

Maak daarnaast een back-up als pdf: ga naar Bestand / Downloaden / Pdf-document (.pdf). Zo kun je altijd nog dia’s tonen vanaf elke laptop. Google synchroniseert je wijzigingen zodra het netwerk terugkeert, waardoor niets verloren gaat en de versiegeschiedenis intact blijft. Zo presenteer je overal, zelfs in afgelegen conferentieruimtes zonder wifi.

Google Drive leeft online, maar Google Presentaties werkt ook als je geen internetverbinding hebt.

Extensies en automatisering

Wil je functies die verder gaan dan de standaardset, dan biedt de add-onmarkt verrassende mogelijkheden. Open Uitbreidingen / Add-ons / Add-ons toevoegen en zoek bijvoorbeeld naar Slides Toolbox, en loop door de stappen heen. Na installatie verschijnt een zijvenster waarin je met één klik dubbele spaties opruimt, lettergrootte gelijkmaakt of alle objecten exact centreert.

Voor datagedreven dia’s installeer je Autocrat. Daarmee maak je in Google Sheets een tabel, koppel je kolommen aan tekstvelden in je presentatie en laat je het script voor elke rij automatisch een maatwerkdeck genereren. Start de workflow via Extensies / Autocrat / Start en volg de wizard.

Er zijn add-ons voor het maken van video’s, tools voor het schrijven van wiskundige formules en - heel veel - AI-tools om slides of hele presentaties te maken.

Voor functies die niet zijn ingebouwd, kun je altijd kijken of er een add-on beschikbaar is.

Soepel en kosteloos

Met Google Presentaties kun je vrijwel alles doen wat je gewend bent in PowerPoint, maar dan zonder gedoe met licenties of losse bestanden. Je werkt direct in de cloud, kunt tegelijk met anderen aan de dia’s werken en alle versies worden automatisch bewaard.

Voor de uitstraling zijn er genoeg thema’s, sjablonen en uitbreidingen om je presentatie strak vorm te geven. En met de ingebouwde publieksweergave en Q&A-functie betrek je je publiek gemakkelijk. Zelfs zonder internet kun je doorgaan dankzij de offline-modus, waarna alles weer netjes wordt gesynchroniseerd.

Alleen wie ingewikkelde animaties nodig heeft, is soms nog beter af bij PowerPoint, maar voor verreweg de meeste presentaties – op school, werk of privé – is Google Presentaties een soepel en kosteloos alternatief.