ID.nl logo
Test: Nvidia GeForce RTX 4090 - De ultieme videokaart
Huis

Test: Nvidia GeForce RTX 4090 - De ultieme videokaart

Nvidia bracht onlangs zijn nieuwe GeForce RTX 4090 uit, een nieuw topmodel videokaart gericht op vermogende gamers die de allerbeste prestaties willen ongeacht de prijs. Maar ook voor creatieve professionals, streamers en contentmakers voor wie high-end hardware onmisbaar is, is deze videokaart een grote stap. Maar hoe groot is die stap precies? Maakt de Nvidia GeForce RTX 4090 de verwachtingen waar en is hij de exorbitant hoge prijs waard?

Nvidia heeft onlangs de GeForce RTX 4090 op de markt gebracht, een high-end videokaart gericht op vermogende gamers en creatieve professionals. Met de nieuwe Ada Lovelace-architectuur en het 4nm-procedé van TSMC biedt deze videokaart indrukwekkende prestaties. Maar is de kaart de bijna €2.000,- prijs waard? ID.nl praat jou helemaal bij over de specificaties en prestaties van de RTX 4090. In dit artikel behandelen we het volgende:

  • Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 
  • Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC
  • MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid
  • MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X
  • ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC
  • Geintreseerd in een nieuwe videokaart? Lees dan ook: ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC

De coronapandemie is een nare tijd geweest voor de markt van videokaarten. Niet alleen was er een ongekende vraag vanuit consumenten die veel tijd thuis moesten doorbrengen, maar ook cryptomining was booming. In de praktijk waren videokaarten ongeacht de prestaties niet aan te slepen of simpelweg onbetaalbaar. Het feit dat Nvidia maar liefst 1959 euro vraagt voor deze RTX 4090 lijkt dan ook te suggereren dat die tijd nog niet achter ons ligt, maar de werkelijkheid is iets genuanceerder. Zo staat de euro er slecht voor tegenover de dollar, waardoor de prijsstijging in de Benelux erger lijkt dan elders. Zo kostte de RTX 3090 1499 dollar in de VS, waar de RTX 4090 1599 dollar kost. In euro’s is dat ineens een sprong van 1549 euro naar 1959 euro. Maar goed: de RTX 4090 is echt een vlaggenschip. Ondertussen zijn de modellen van de vorige generatie uitstekend verkrijgbaar en tegen normale prijzen. 

 

Alles nieuw? 

Nvidia moet met de GeForce RTX 4090 moet dus iets indrukwekkends laten zien om het prijskaartje van bijna 2000 euro waar te maken. Dat doet het met de compleet nieuwe Ada Lovelace-architectuur, vernoemd naar de Engelse wiskundige, en het nieuwe 4nm-procedé van TSMC. Een flinke stap vooruit ten opzichte van de 8nm-chips van Samsung van de vorige generatie. Een kleiner procedé betekent in de regel een flinke verbetering in prestaties en vooral efficiëntie. 

 

Opvallender is de toename van het aantal CUDA-cores (rekenkernen): van 10.496 op de RTX 3090 naar 16.384 op de RTX 4090. Daarbij zijn ook de Tensor-cores (voor AI-mogelijkheden zoals DLSS) verbeterd en in aantallen verhoogd: van 328 naar 512. Verder zijn er meer en betere Ray Tracing-cores (van 82 naar 128) en flink hogere kloksnelheden (van 1700 MHz naar 2520 MHz). 

 

Het werkgeheugen is nog altijd 24 gigabyte aan GDDR6X-geheugen op een 384bit-geheugenbus. Daarmee is deze videokaart dus ook inzetbaar als workstationkaart, want deze hoeveelheid geheugen komt enkel in zware creatieve taken tot zijn recht. Louter voor gamen kun je met grofweg de helft toe. 

  

Een (bijna) unieke stap voorwaarts 

In de praktijk leiden de verbeteringen tot een vrijwel unieke stap voorwaarts. De RTX 4090 is maar liefst 60 procent sneller dan de RTX 3090 op 4K-resolutie. Een uitzonderlijke prestatie die in de geschiedenis van videokaarten slechts een handjevol keer heeft plaatsgevonden. De GTX 1080 wist grofweg zoiets te doen in 2016, de laatste keer daarvoor kunnen we ons niet eens meer herinneren. Die winst heeft ook een grote impact op de praktijk, want waar je voorheen blij was met een soepel draaiende game op een 4K-resolutie, is dat nu mogelijk met een verversingssnelheid van 120 Hz of hoger. Dit al dan niet met een beetje hulp van Nvidia’s uitstekende DLSS-upscaler. Op lagere resoluties neemt de winst wel af en loop je vaker tegen de beperkingen van de cpu aan. Zo is de winst op 1440p zo’n 40 procent en op 1080p-resolutie nog zo’n 20 procent. Significant, maar het is wel de vraag of een verdubbeling van de prijs daar tegenop weegt. 

Buiten het gamen 

Ook aan de productiekant voor creatieve professionals is de winst terug te zien. Zo kan de RTX 4090 AV1 encoderen, wat hem extreem veel sneller maakt in sommige video-exports. Ook kan de kaart in betere kwaliteit streamen bij een lagere bitrate, ideaal voor live-streamers. Daarbij zijn er twee encoders aanwezig waardoor video-exports grofweg twee keer zo snel gaan. Deze goede prestaties hebben vooralsnog geen antwoord van de concurrentie. De enige concurrent wordt misschien een goedkopere kaart in de RTX 4000-serie die (wederom misschien) nog dit jaar wordt aangekondigd. 

 

Niet alleen maar zonneschijn 

Om dit mogelijk te maken, is het energieverbruik opgeschroefd. Een verbruik van 450 watt is niet niks in deze tijd, al deden luxere uitvoeringen van de RTX 3090 (Ti) daar nauwelijks voor onder. De efficiëntie is dus een flinke stap beter, maar het neemt niet weg dat je voor deze kaarten een stevige voeding nodig hebt, plus een behuizing die in staat is om die 450 watt aan hitte ook goed af te voeren. Om 450 watt te koelen, heb je ook grote heatsinks nodig, waardoor elke RTX 4090 extreem groot is geworden. Je moet hiervoor dan niet alleen een goed koelende behuizing hebben, maar ook één die groot genoeg is zodat die kaart überhaupt past. 

 

DLSS 3 Frame Generation 

Nvidia zag de cpu-bottleneck ook aankomen en heeft daarom gewerkt aan een nieuwe technologie als onderdeel van DLSS 3: Frame Generation. Deze mogelijkheid gebruikt AI om tussen elk frame een extra frame te genereren dat volledig op de gpu wordt gegenereerd. Hierdoor is het mogelijk om flink hogere framerates te genereren dan waar de cpu tot in staat zou zijn. Tot nu toe was het enkel te testen in enkele bèta’s, dus we wachten met een oordeel over Frame Generation tot een later moment. 

 

Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 

Nvidia’s eigen kaart is prachtig om te zien en hij presteert in de praktijk ook gewoon goed. Dat mag ook wel gezien het forse formaat, want zelfs voor de Founders Edition heb je een flinke kast nodig. Wat prestaties betreft doen sommige grotere kaarten het nog iets beter, maar op zich presteert dit model gewoon uitstekend. De temperaturen zijn ruim binnen de marge, de geluidsproductie is alleszins bescheiden en zelfs dit referentiemodel werkt op een hogere kloksnelheid dan het standaardniveau van de specificaties. De Founders Edition is de ‘goedkoopste’ kaart uit deze test en gezien de prestaties van deze kaart lijkt het onnodig om meer te betalen dan deze toch al forse adviesprijs. Helaas kun je deze kaart alleen bij Nvidia zelf aanschaffen en daar lijkt hij vooralsnog non-stop uitverkocht. 

Geïnteresseerd?

Nvidia GeForce RTX 4090 Founders Edition 

Fantastisch
Conclusie

De Nvidia Founders Edition grafische kaart is een indrukwekkende en krachtige kaart met goede prestaties en bescheiden geluidsproductie en temperatuur. Hoewel sommige grotere kaarten betere prestaties kunnen leveren, biedt deze kaart zeker waar voor zijn geld. Het enige nadeel is dat deze kaart momenteel alleen verkrijgbaar is bij Nvidia zelf en vaak uitverkocht is.

Plus- en minpunten
  • Prachtig design
  • Goede koelprestaties
  • Lage prijs
  • Kaarten van derden zijn vaak koeler en stiller
  • Vooralsnog praktisch niet verkrijgbaar

 

Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC 

De Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC is de middenklasse RTX 4090-uitvoering van Gigabyte en dat zien we ook in de prestaties. Hij is voorzien van een forse koeling en is maar beperkt overgeklokt, maar hij is niet zo extreem chic als de nog grotere en veelal nog duurdere concurrenten. Gezien de kleine prestatieverschillen vinden we de Gaming OC dan ook best interessant: je bespaart wat geld en merkt er in de praktijk weinig van. De grote uitdaging voor Gigabyte is de nog goedkopere Founders Edition van Nvidia. De Gaming OC presteert beter, maar de Founders is ook prima en goedkoper mits verkrijgbaar. Gigabyte heeft het voordeel dat het een extra jaar garantie biedt, fans met RGB heeft en wél in allerlei winkels ligt. 

Geïnteresseerd?

Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC 

Fantastisch
Conclusie

De Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC is een interessante optie voor degenen die op zoek zijn naar een middenklasse RTX 4090-uitvoering. Ondanks zijn beperkte overklok en minder chique uitstraling dan sommige concurrenten, biedt hij goede prestaties en een forse koeling. Hoewel er weinig prestatieverschil is met de goedkopere Founders Edition van Nvidia, heeft Gigabyte het voordeel van een extra jaar garantie en fans met RGB, en hij gemakkelijker verkrijgbaar in verschillende winkels.

Plus- en minpunten
  • Uitstekende koeling 
  • Extra jaar garantie 
  • Niet de allerstilste 

 

MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid 

De MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid is de vreemde eend in de bijt, want deze kaart wordt geleverd met ingebouwde waterkoeling. Dat maakt de kaart zelf compacter, maar je moet wel ruimte hebben voor een 240mm-radiator. MSI scoort punten met het design, want dat is prachtig. Een watergekoelde kaart heeft in de regel een hoop koelpotentieel en hij blijft in onze tests ook nog eens goed stil. Maar de meerwaarde kan nog groter zijn: de externe radiator zorgt ervoor dat je de bijna 450 watt aan hitte direct uit je computer kast kunt voeren, mits je kast er dus plek voor heeft. Afhankelijk van je behuizing kan de winst dus nog groter zijn. Het is afwachten hoe goed leverbaar hij wordt, want vooralsnog hebben we hem niet in winkels in de Benelux gezien. 

Geïnteresseerd?

MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid 

Fantastisch
Conclusie

De MSI GeForce RTX 4090 Suprim Liquid is een interessante optie voor degenen die op zoek zijn naar een watergekoelde kaart. Het slimme design en de ingebouwde waterkoeling maken de kaart compacter en bieden veel koelpotentieel, terwijl hij ook stil blijft tijdens tests. De externe radiator biedt de mogelijkheid om de warmte direct uit de kast te voeren, waardoor de winst nog groter kan zijn, afhankelijk van de behuizing. Het is echter afwachten hoe goed leverbaar deze kaart wordt, aangezien hij nog niet in de winkels in de Benelux is gezien.

Plus- en minpunten
  • Erg stil 
  • Efficiënte koeling 
  • Unieke voordelen waterkoeling 
  • Beschikbaarheid 
  • Vermoedelijk hoge prijs 

 

MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X 

De Suprim X van MSI is een indrukwekkende kaart met een grote koeler, drie fans, een flinke dosis extra verlichting en grijszilveren kleurstelling. Vergeleken met de andere vier is hij niet opvallend groot of klein, maar vergeleken met praktisch elke videokaart van de laatste tien jaar is het een gigant. Wat koeling betreft valt de Suprim X een beetje in het midden van deze test. Hij is een stuk stiller dan de Gigabyte-kaart, maar iets minder koel, iets luider dan de ROG Strix bij vergelijkbare koeling en iets koeler dan de Founders Edition bij een vergelijkbare geluidsproductie. Hij valt echter wel op als de snelste kaart in deze vergelijking – zij het nipt. In de praktijk merk je dat enkele extra frame niet, maar in een vergelijking met kleine verschillen helpen alle beetjes. De vraag is hoe de prijs gaat uitpakken, want momenteel ligt de Suprim X in de schappen voor ca. 2900 euro, ruim boven de adviesprijs (de prijs waarbij wij hem een redelijke koop achten). Liefhebbers doen er verstandig aan dit even aan te kijken. 

Geïnteresseerd?

MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X 

Fantastisch
Conclusie

De MSI Suprim X is een indrukwekkende kaart met een grote koeler, drie fans en een flinke dosis extra verlichting en een grijszilveren kleurstelling. Hoewel hij niet opvallend groot of klein is in vergelijking met andere kaarten in deze test, is het nog steeds een gigant in vergelijking met videokaarten van de afgelopen tien jaar. Qua koeling presteert hij gemiddeld in vergelijking met andere kaarten in deze test, maar hij valt wel op als de snelste kaart. De vraag is hoe de prijs zal uitpakken, aangezien hij momenteel boven de adviesprijs in de schappen ligt. Liefhebbers moeten dus wel even goed nadenken voordat ze deze kaart kopen.

Plus- en minpunten
  • Nipt de snelste van de vijf 
  • Goede efficiëntie
  • Meerprijs

 

ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC 

Elke nieuwe generatie high-end videochips die op de markt komt gaat gepaard met een nieuwe ASUS ROG Strix-uitvoering. En eigenlijk doen ze elk jaar hetzelfde: een extreem grote, dikke, opvallende koeler bouwen die zelfs naast vier andere XXL-koeloplossingen er nog uit weet te springen. De ROG Strix is nóg groter, nóg dikker en met zijn blauwrode kleurstelling nóg gekker. Let wel op: je moet een extreem grote behuizing hebben om deze te laten passen. 

Smaak is subjectief, dus daar laten we ons niet over uit. Prestaties zijn juist een stuk concreter en op dat vlak scoort deze ASUS ROG-kaart gewoon uitstekend. Hij blijft uitstekend koel en is ook duidelijk de stilste van de luchtgekoelde kaarten. 

Zoals elke generatie is de prijs het grootste nadeel, want je betaalt een forse premium bovenop een al enorm prijzig basismodel. Aangezien de Founders Edition al uitstekend werkt, moet je je afvragen of je zo veel meer wilt betalen voor deze overtreffende stap, al vermoeden we dat de doelgroep daar wellicht niet wakker van ligt. 

Geïnteresseerd?

ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OC 

Fantastisch
Conclusie

Plus- en minpunten
  • Erg stil 
  • De meest efficiënte koeler 
  • Bouwkwaliteit en afwerking 
  • Extreem hoge meerprijs 

 

Conclusie 

De Nvidia GeForce RTX 4090 maakt indruk. Wat prestaties betreft, is er geen alternatief voor en het gat met de top van de vorige generatie is zo groot dat iedereen die louter om prestaties geeft er niet omheen kan. De prijs is echter hoog, en ook het stroomverbruik, waardoor het voor de gemiddelde gamer of videobewerker wachten is op goedkopere versies. Voor hen is deze kaart een interessant kijkje in de toekomst. Als die goedkopere varianten net zo’n indrukwekkende sprong maken als dit topmodel, dan worden pc’s daadwerkelijk een stuk krachtiger. Maar voor ongeduldige liefhebbers van het beste is dit de ultieme kaart van het moment en dat blijft vermoedelijk nog wel een tijdje zo. 

Productnaam ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 OCNvidia GeForce RTX 4090 Founders EditionGigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OCMSI GeForce RTX 4090 SUPRIM XMSI GeForce RTX 4090 SUPRIM Liquid
Oordeel54,54,54,54,5
Prijs€ 2549,-€ 1959,-€ 2149,-€ 2249,-Onbekend
Afmetingen358 × 140 × 70 mm304 × 137 × 61 mm340 × 150 × 75 mm336 × 142 × 78 mm280 × 78 × 43 mm*
Totaal aantal ventilatoren32333
RGB-verlichtingJaNeeJaJaJa
Dual-BIOSJaNeeJaJaJa
Beeldaansluitingen3x DP 1.4, 2x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.13x DP 1.4, 1x HDMI 2.1
Stroomconnector16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR16-pin 12VHPWR
Geheugen24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X24 GB GDDR6X
Core kloksnelheid2764 MHz2685 MHz2768 MHz2805 MHz2739 MHz
Geheugenkloksnelheid2626 MHz2626 MHz2626 MHz2626 MHz2626 MHz
Gpu-temperatuur61,2 °C65,3 °C59,6 °C62,9 °C56,3 °C
Hotspot-temperatuur70,1 °C74,5 °C67,2 °C70,5 °C67,7 °C
Geheugentemperatuur64,7 °C73,9 °C58,3 °C64,8 °C74,3 °C
Geluidsniveau40 dB(A)42.1 dB(A)44.2 dB(A)42.8 dB(A)40.3 dB(A)
Energieverbruik444 watt425 watt429 watt429 watt444 watt
Dirt 5 - 4K-prestaties184 FPS182 FPS184 FPS185 FPS183 FPS
World War Z - 4K-prestaties300 FPS291 FPS299 FPS302 FPS297 FPS
Dying Light 2 - 4K-prestaties112 FPS110 FPS112 FPS113 FPS112 FPS
Garantie3 jaar3 jaar4 jaar3 jaar3 jaar
Meegeleverde accessoiresGpu-houder-Gpu-houderGpu-houder, muismatmuismat

 * let op: 240mm-radiatorpositie vereist

▼ Volgende artikel
Hybride warmtepompen: monoblock of split?
Energie

Hybride warmtepompen: monoblock of split?

Je hebt besloten om je huis duurzamer te verwarmen met een hybride warmtepomp. Een uitstekende keuze die je energierekening flink kan verlagen. Nu sta je voor een volgende beslissing: wordt het een monoblock- of een split-warmtepomp? In dit artikel leggen we de verschillen uit.

Partnerbijdrage: in samenwerking met Intergas

Voordat we de verschillen bespreken, is het goed om te begrijpen hoe een warmtepomp werkt. In essentie haalt een warmtepomp energie uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor je huis. Dit proces is enorm efficiënt en kan daarom een forse besparing op je verwarmingskosten opleveren. De twee hoofdtypes die we hier bespreken zijn de monoblock- en de split-warmtepomp.

Wat is een monoblock-warmtepomp?

Een monoblock-warmtepomp is een alles-in-één oplossing. Zoals de naam al suggereert, bestaat deze uit een grote unit die buiten wordt geplaatst. Deze robuuste unit bevat alle technologie die nodig is om warmte uit de buitenlucht te halen en door te geven aan je verwarmingssysteem. De behuizing is stevig gebouwd om weersinvloeden te weerstaan, wat resulteert in een relatief zwaar apparaat – vaak meer dan 80 kilo. Ondanks zijn omvang wordt een monoblock-warmtepomp direct aangesloten op je bestaande verwarmingssysteem, wat de installatie in zekere zin vereenvoudigt.

©Intergas

Wat is een split-warmtepomp?

In tegenstelling tot de monoblock bestaat een split-warmtepomp uit twee afzonderlijke delen: een buiten- en een binnenunit. Deze twee units werken samen om je huis te verwarmen. De buitenunit haalt warmte uit de lucht, waarna deze via speciale leidingen naar de binnenunit wordt getransporteerd. Vervolgens geeft de binnenunit de warmte af aan je verwarmingssysteem.

De buitenunit van een split-systeem is kleiner dan een monoblock, maar even robuust gebouwd. De binnenunit is compact en stil, en wordt meestal op zolder of in een bijkeuken geplaatst. Een belangrijk detail is dat de installatie vanwege het speciale koudemiddel in de leidingen tussen de twee units door een erkende vakman moet gebeuren.

Voor- en nadelen van een monoblock-warmtepomp

Een monoblock-warmtepomp, zoals de Intergas Xtend Monoblock, blinkt uit in efficiëntie. Hij kan meer warmte uit de lucht halen en hogere temperaturen bereiken, waardoor je cv-ketel minder vaak hoeft bij te springen. De grote ventilator van een monoblock produceert doorgaans minder geluid dan de kleinere ventilator van een split-systeem. Ook is de installatie vaak eenvoudiger, omdat er alleen waterleidingen op je cv-systeem aangesloten hoeven worden.

Er zijn echter ook uitdagingen. Een monoblock neemt meer ruimte in beslag en is zwaarder, wat een stevige ondergrond vereist. De waterleidingen naar je huis moeten goed worden beschermd tegen vorst. Tot slot is een monoblock meestal duurder in aanschaf dan een split-systeem.

©Intergas

Voor- en nadelen van een split-warmtepomp

Split-warmtepompen hebben als groot voordeel dat ze goedkoper zijn in aanschaf. Ze zijn ook compacter, wat handig is als je weinig buitenruimte hebt. Je kunt de buitenunit bijvoorbeeld aan de gevel van een appartement hangen. Een ander pluspunt is dat je de buiten- en binnenunit verder uit elkaar kunt plaatsen dan bij een monoblock mogelijk is.

Daar staat tegenover dat de kleinere ventilator van de buitenunit sneller moet draaien en daardoor meer geluid maakt. Een split-systeem haalt doorgaans ook iets minder warmte uit de lucht, waardoor je cv-ketel vaker moet bijspringen. De installatie is ingewikkelder vanwege de speciale leidingen die tussen de binnen- en buitenunit moeten komen.

Zowel monoblocks als split-systemen hebben dus hun voor- en nadelen. Wil je een keuze maken die bij jou past? Neem dan contact op met Intergas. De experts helpen je graag verder.

▼ Volgende artikel
Review LG 65QNED91T6A - Kan hij  tippen aan de concurrentie?
Huis

Review LG 65QNED91T6A - Kan hij tippen aan de concurrentie?

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Uitstekend
Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit. Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tonemapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Plus- en minpunten
  • Voldoende piekhelderheid en goed contrast
  • Mooie HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Te weinig zones voor een miniled
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Beperkte kijkhoek

OVER DIT TOESTEL

  • Adviesprijs: 1.799 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 120 Hz Full Array miniled QNED LCD-tv met lokale dimming
  • Schermformaat: 65 inch (164 cm)
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, QMS), 2x USB, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, WiFi 5 (802.11ac), ethernet, Bluetooth 5.1, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, WebOS 24, AirPlay 2, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 8 processor
  • Afmetingen: 1452 x 907 x 285 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 35,0 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 84 kWh (E) / HDR 167 kWh (G)

ENERGIELABEL

MEER INFORMATIE

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.