ID.nl logo
Getest: twaalf Z790-refresh-moederborden
Huis

Getest: twaalf Z790-refresh-moederborden

Overweeg je een nieuwe 14de Generatie Intel-cpu, dan wil je daar een passend moederbord bij. Voor de high-end-cpu’s met het K-achtervoegsel, zoals de i5-14600K, i7-14700K en de i9-14900K betekent dat een Socket 1700-moederbord met een Z-voorvoegsel. Wij hebben 12 nieuwe modellen getest die direct uit de doos compatibel zijn met deze cpu’s. Wat zijn nu de verschillen, en vooral: wat heb je écht nodig?

In dit artikel bespreken we twaalf moederborden die geschikt zijn voor de nieuwe 14e generatie Intel-cpu's. We hebben de borden getest op:

  • Aansluitingen
  • Stroomvoorziening
  • Prijs

Lees ook: Zelf je pc bouwen? Met deze behuizingen doe je er een strik omheen

De 14de generatie Intel Core-processor maakt gebruik van dezelfde Socket LGA 1700 als de 12de en 13de generaties. Dat is uitzonderlijk, want Intel heeft al jaren de gewoonte om elke twee generaties een nieuwe socket uit te brengen waarmee ze je verplichten ook een nieuw moederbord te kopen. In theorie kun je dus prima een huidig Z690- of Z790-moederbord gebruiken voor je nieuwe Intel-cpu. Mits jouw moederbord een BIOS-update heeft waarbij ondersteuning voor de 14de generatie vermeld staat en je het geen probleem vindt het BIOS even te updaten. Als is het updaten van het BIOS sowieso verstandig om te doen voor de prestaties en stabiliteit van je computer. En, in tegenstelling tot een aantal jaar geleden, is het ook niet meer zo lastig en risicovol. Veel borden bieden de optie om het BIOS te updaten zonder dat je een cpu of werkgeheugen installeert, maar niet allemaal.

Voor gebruikers van een 14de generatie-cpu die dat liever niet doen, is de Z790-refresh-lijn gelanceerd. De refresh-borden in deze test werken dus direct uit de doos goed met de nieuwste cpu’s.

Wat is er nieuw?

De naam Z790-refresh geeft al aan dat we vanuit de Intel-chipset zelf niet al te veel nieuws hoeven te verwachten. Intel richt zich zelfs maar op één onderwerp: wifi 7 is nu de nieuwe standaard, daar waar dat vorig jaar nog wifi 6E was. Buiten dat wifi 7 verder nog zeldzaam is en lang niet iedereen wifi gebruikt op de desktop-pc, is het ook geen garantie dat elk moederbord ook echt wifi 7 heeft. Geen bijster overtuigend argument dus. Dat wil echter niet zeggen dat de nieuwe borden niet interessant zijn, want hoewel de chipset zelf niets nieuws brengt, hebben de drie grote moederbordfabrikanten wel het een en ander toegevoegd. Zo zien we veel aandacht voor praktisch gemak, bijvoorbeeld doordat de installatie van M.2-ssd’s hier en daar volledig zonder schroevendraaier kan, de ouderwetste losse IO-shields zien we zelden meer en ook kwalitatief zijn de borden in het hogere segment beter dan enkele jaren terug. Sterker nog, instapborden zijn vaak kwalitatief beter dan high-endborden van een paar generaties geleden.

De keerzijde daarvan is de prijs, want ook de instapborden zijn inmiddels duurder geworden dan high-endborden van een paar generaties geleden. Tel daar wat inflatie bij op en het feit dat (high-end-)desktop-pc’s meer en meer niche worden, maakt dat we praten over prijzige producten. Maar voor zowel pc-liefhebbers, gamers als creatieve professionals gaat er toch weinig boven een krachtige pc met een kwalitatief goed moederbord en dit zijn dan ook de doelgroepen waar wij deze borden voor testen. Wil je minder uitgeven, dan zijn er goedkopere chipsets op de markt voor lager gepositioneerde cpu’s.

Intel heeft de chipset niet vernieuwd voor de 14de generatie processors, alleen de (optionele) toevoeging van wifi 7 is echt nieuw.

Stroomvoorziening Waar je normaliter op wil letten bij de aanschaf van een moederbord is de stroomvoorziening, soms VRM of VRM’s genoemd. Een capabele stroomvoorziening is cruciaal voor een stabiele werking van je systeem. Hoe krachtiger de cpu, hoe zwaarder die moet zijn. Maar omdat er de laatste jaren veel aandacht geweest is voor dit onderwerp, zijn er vandaag de dag nauwelijks borden met een slechte stroomvoorziening te vinden. Alle borden in onze test blijken dan ook meer dan capabel genoeg om zelfs een Core i9-14900K, een cpu die zeker 300 watt kan verstoken, aan te kunnen.

In tegenstelling tot extreme overklokkers maken wij geen onderscheid tussen een ‘gewoon goede’ of ‘zwaar overdreven’ stroomvoorziening, want zolang ze niet in de buurt komen van oververhitting maakt het eigenlijk gewoon niet uit. Hoe graag elke fabrikant ook in de marketing aangeeft hoe veel beter die van hen zijn, op een gegeven moment is het gewoon overkill. Alleen voor enthousiaste overklokkers is het een overweging.

Rondom de socket zie je de powerstages (vierkante onderdelen) van de stroomvoorziening, normaal gesproken zijn deze op de afgebeelde ASUS ROG Strix Z790-E Gaming WiFi II afgedekt met een heatsink.

Let op de mogelijkheden

Slechte moederborden bestaan eigenlijk niet meer, dus een moederbord moet vooral goed bij je eisen passen. Daarom moet je goed letten op de eigenschappen, en in het bijzonder op de aansluitingen. In onze adviezen wegen we alle aansluitingen en mogelijkheden mee, maar elke gebruiker is uniek en het is dan ook cruciaal dat je zelf bepaalt wat jij denkt nodig te hebben. Hoeveel M.2-ssd’s verwacht je nodig te hebben? Hoeveel usb-poorten heb je voor jouw hardware nodig? En hoe snel moeten die zijn? Of wil je wellicht extreme overklokmogelijkheden? De stroomvoorziening moet voldoen voor jouw cpu, iets wat voor de geteste borden een gegeven is, maar zeker niet telt voor alle refresh-borden. Uiteindelijk kom je zo tot het beste moederbord voor jou. Houd daarbij ook rekening met eventuele wensen in de toekomst, maar een veel duurder moederbord kopen dan een model dat ruimschoots aan jouw eisen voldoet heeft weinig zin. Als je graag iets meer wil betalen voor een andere uitstraling, of een merkvoorkeur hebt, dan kan dat zeker, maar onthoud dat zodra de eisen voldoen, een moederbord van 600 euro jouw pc niet sneller maakt dan een van 350 euro.

Alle fabrikanten kiezen hun line-up aardig uit, zo beginnen ze met een bepaalde set mogelijkheden voor het goedkoopste model en voegen duurdere modellen daar steeds wat aan toe. Daarom bespreken we voor de overzichtelijkheid de moederborden per fabrikant met de focus op wat het model erboven extra toevoegt.

Let er vooral op dat je beoogde moederbord alle door jou gewenste aansluitingen en headers heeft.

ASUS TUF Gaming Z790-Pro Wifi

De TUF Gaming-line-up van ASUS heeft de nodige stappen gemaakt sinds de introductie enkele jaren geleden. Het zijn weliswaar instappers voor de Z790-chipset, maar technisch gezien krijg je hier meer moederbord voor dan bij menig high-endbord van enkele jaren geleden. Zo krijg je drie M.2-sloten, zeven fan-headers, drie aRGB-headers, twee interne usb2.0-headers, één usb3.0-header en één usb-c-header met een snelheid van 20 Gbit/s voor het voorpaneel van je pc. Achterop krijg je acht usb-poorten, inclusief weer zo’n snelle 20Gbit/s-versie, degelijke audio-aansluiting met optische uitgang en een 2,5Gbit/s-netwerkaansluiting.

De stroomvoorziening voor je processor komt via zestien 60A-powerstages met stevige heatsinks erbovenop. Daarmee is het ruim voldoende zelfs voor de meest high-end Intel Core i9-14900K. Gecombineerd met het traditioneel fijne en uitvoerige BIOS van ASUS en wat handige praktische zaken zoals een knop om de videokaart gemakkelijk los te koppelen, is de TUF een keurige en redelijk complete basis voor een mid-range- of high-end-game- of creatieve pc. Al zijn er ook zeker punten waar je over na moet denken. Zo is dit het enige bord in deze test waar wifi 6E in plaats van wifi 7 op zit. Verder ondersteunen de M.2-sloten maximaal PCIe-gen4-ssd’s en ontbreken hobbymogelijkheden zoals fysieke knoppen en een schermpje voor probleemdiagnose.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Genoeg aansluitingen

Minpunten

  • Geen wifi 7

  • Geen hobbymogelijkheden

  • Geen gen5-ssd’s

ASUS TUF Gaming Z790-Pro Wifi

Moederbord met wifi 6E

ASUS ROG Strix Z790-A Wifi II

De stap boven de TUF Gaming is de Strix Z790-A, een bord dat in eerste instantie opvalt met zijn witte heatsinks en andere witte details. Daarmee richt ASUS zich direct op een doelgroep die de uitstraling van hun moederbord en complete build belangrijk vindt.

Qua mogelijkheden gaat het bord ook een stapje verder. Zo krijg je bovenop alles dat de TUF heeft maar liefst vijf M.2-ssd-sloten, allen voorzien van een heatsink. Ook is de stroomvoorziening wat opgevoerd en is de Strix Z790-A achterop wat completer, met onder andere twaalf usb-poorten en wifi 7. Dat maakt de Z790-A een net wat completer en wat upgradebestendiger bord dan de TUF, zij het zonder de hobbymogelijkheden als een schermpje voor foutcodes en fysieke knoppen. Je betaalt hier wel meer voor. Het is die forse meerprijs die ons dwarszit, want voor die 450 euro meer had ASUS wel een gen5-ssd-slot of hobbymogelijkheden mogen toevoegen.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Genoeg aansluitingen

  • Wifi 7

Minpunten

  • Geen hobbymogelijkheden

  • Geen gen5-ssd

ASUS ROG Strix Z790-E Wifi II

De ASUS ROG Strix Z790-E Wifi II heeft maar een marginaal andere naam (de A verandert in een E), maar het is een functioneel flink uitgebreider product. Iets wat deels verraden wordt door de indrukwekkendere uitstraling, maar ook de flink hogere prijs.

De Z790-E is het eerste ASUS Z790-refresh-bord waarop we een M.2-ssd-slot van de 5de generatie terugvinden, een schermpje voor foutcodes en fysieke knoppen voor hobbyisten die hun moederbord buiten hun behuizing gebruiken. Ook is een tweede interne usb3.0-header aanwezig voor behuizingen met vier usb3.0-poorten op de kast zelf. Het is ook het enige bord met drie interne usb2.0-headers die vaak worden gebruikt door RGB-verlichting en waterkoelers met verlichting. Daar zal niet iedereen veel waarde aan hechten, maar luxere borden zijn per definitie al nicheproducten.

Achterop vinden we wederom twaalf usb-poorten, maar hier zijn ze allemaal 10 Gbit/s of sneller en ook de stroomvoorziening heeft een flinke upgrade gekregen. Achttien 110A-powerstages gecombineerd met de hobbymogelijkheden maakt de Z790-E ook erg geschikt om serieus mee te overklokken. Knutselen met je moederbord moet ook wel echt je hobby zijn, want met een prijs van bijna 600 euro is de Z790-E te duur voor reguliere gebruikers. 

Pluspunten

  • Uitstekende stroomvoorziening

  • Genoeg aansluitingen

  • Gen5-ssd

  • Wifi 7

Minpunten

  • Forse prijs

ASUS ROG Maximus Z790 Dark Hero

Het vlaggenschip van ASUS is de Dark Hero, een bord met een uitstraling die die naam eer aan doet. Elk jaar komt ASUS met een nieuwe (Dark) Hero, en elke keer weten ze er visueel weer wat indrukwekkends van te maken.

Toch staat de Dark Hero onder druk. Traditioneel was dit het model waarbij je alle hobbymogelijkheden kreeg, maar die vinden we inmiddels op ook de Strix Z790-E, wat de Dark Hero echt een nichebord maakt. Wel krijg je thunderbolt-aansluitingen die alleen interessant zijn als je ook externe thunderbolt-opslag gebruikt en extra aansluitingen voor aangepaste waterloopsystemen. Aangezien dat laatste sowieso al een prijzige hobby is, valt een (stevige) meerprijs voor een moederbord dan vaak ook nog wel te overzien.

Ook overklokkers krijgen op de Dark Hero net nog wat meer mogelijkheden, een nog zwaardere stroomvoorziening en een metalen backplate, wat fijn is als je dagelijks met je moederbord aan het spelen bent.

Het blijven drie redelijk beperkte niches waarvoor dit bord ideaal is, en wat de forse prijs kan verantwoorden. Wel is het jammer dat ASUS voor dit bedrag net niet al het denkbare toegevoegd heeft: zo had een 10Gbit/s-netwerkaansluiting het plaatje helemaal compleet gemaakt.

Pluspunten

  • Extreme stroomvoorziening

  • Praktisch elke relevante aansluiting

  • Overklokopties en custom waterloops

Minpunten

  • Extreme prijs

  • Geen 10Gbit/s-netwerkaansluiting

ASUS ROG Maximus Z790 Dark Hero

Het vlaggenschip van ASUS

ASUS ROG Maximus Z790 Formula

Pak de Dark Hero, verf hem wit, en voeg nog één of twee kleine extraatjes toe en je hebt de Z790 Formula. We zien marginale verschillen, zo zit op dit bord een 5Gbit/s-netwerkaansluiting, maar dat vinden we maar een beperkte upgrade. Ook is de stroomvoorziening nog iets zwaarder, maar voorgaande modellen waren al zo extreem overkill dat eigenlijk compleet nutteloos is.

Toch krijg je wel wat extra’s, zo zit er op de stroomvoorziening een waterblok waarmee je, als je voor een custom loop gaat, wel wat moois (en nóg koeler) kan maken. Nodig is het zeker niet, maar dit soort producten zijn al zo prijzig dat het bestaansrecht van deze borden louter gebaseerd is op het op een opvallende manier aanspreken van de hobbyist.

De extra’s maken de Formula natuurlijk ook weer wat duurder en daarmee is dit bord absoluut uitgesloten voor de massa. Maar voor de doelgroep die de Dark Hero al overwoog, is het geen heel grote stap als je toevallig voor een witte kleurstelling gaat, of het waterblok wilde hebben; dat kost tenslotte los al snel 100 euro of meer.

Pluspunten

  • Extreme stroomvoorziening

  • Praktisch elke aansluiting

  • Overklokopties en custom waterloops

Minpunten

  • Extreme prijs

  • Geen 10Gbit/s-netwerkpoort

ASUS ROG Maximus Z790 Formula

Voor wie op zoek is naar een wit moederbord

Gigabyte Z790 Aorus Elite X Wifi7

We keren terug naar een breed interessant bord: de Z790 Aorus Elite X, de instapper van Gigabyte in de Z790-refreshreeks. En ook dit bord laat zien dat je geen 700 euro uit hoeft te geven voor een degelijk moederbord voor elke denkbare 14de generatie-processor dankzij zestien 90A-powerstages met heatsinks.

Het bord heeft vier M.2-sloten, allemaal voorzien van een heatsink, zes fan-headers, drie aRGB-headers en meerdere interne usb-headers: twee keer usb 2.0, één keer usb 3.0 en één keer usb-c. Verder is de audiochip degelijk en ook achterop krijg je een keurige line-up aan aansluitingen, inclusief tien usb-poorten en 2,5 Gbit/s ethernet. Gen5-ssd-ondersteuning ontbreekt, maar dat wegen we niet al te zwaar mee en gen5-videokaarten van toekomstige generaties kun je hier wel prima op kwijt.

Echte hobbymogelijkheden ontbreken op dit prijspunt bij elke fabrikant, maar Gigabyte brengt wel wat handige extraatjes van luxere modellen uit het verleden naar dit prijspunt. Zo heb je voor de ssd-installatie geen schroevendraaiers meer nodig, ideaal als je in een complete pc een ssd wilt toevoegen of vervangen, en PCIe-apparaten kun je gemakkelijker wisselen dankzij de extra lange clips. Het zijn kleine dingen, maar ze maken praktisch meer verschil dan menig aansluiting doet. En zolang de aansluitingen voldoen voor jouw doeleinde, is dit een uitstekend bord.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Genoeg aansluitingen

  • Vier M.2-sloten

  • Wifi 7

Minpunten

  • Geen hobbymogelijkheden

  • Geen gen5-ssd-slot

Gigabyte Z790 Aorus Pro X

Net als bij de concurrentie richt het eerste model boven de instapper zich op een visuele upgrade. De Aorus Pro X doet dat op uitzonderlijke wijze, want het is namelijk een volledig wit bord. Witte behuizingen en systemen zijn enorm populair en Gigabyte springt daar op de beste manier op in.

Het is niet alleen maar show, want hij voegt ook vijf M.2-sloten toe, inclusief een gen5-variant. Verder is de interne usb-c-header nu 20 Gbit/s, krijg je acht fan-headers en is er voorzien in een interne usb-c-header met DisplayPort-ondersteuning. Hierdoor is dit bord prettig voor behuizingen met een geïntegreerd schermpje. Achterop zien we een 5Gbit/s-netwerkaansluiting en nog altijd tien usb-poorten, maar die zijn gemiddeld genomen sneller. Ook de stroomvoorziening is keurig met achttien 19A-powerstages, genoeg voor hobbymatige overklokkers. Fysieke knoppen en een schermpje voor foutcodes ontbreken, maar op die hobbymogelijkheden na is het bord erg sterk. Bovendien maakt het unieke uiterlijk dit helemaal een positief opvallend product.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Genoeg aansluitingen

  • Vijf M.2-sloten

  • Knappe witte uitstraling

Minpunten

  • Geen hobbymogelijkheden

Gigabyte Z790 Aorus Master X

De Aorus Master X is het echte high-endbord uit de stal van Gigabyte. Het is een eatx-bord, let er dus goed op of dit wel in je behuizing past. Gigabyte gebruikt alle ruimte voor een uitstekend aantal aansluitingen. Je krijgt vijf M.2-sloten, inclusief gen5-ondersteuning op de eerste, twee interne usb2.0-headers en twee interne usb3.0-headers voor behuizingen met vier usb-poorten. Achterop krijg je maar liefst veertien usb-poorten, inclusief twee maal 20 Gbit/s en zeven keer 10 Gbit/s, en ook is er een 10Gbit/s-netwerkaansluiting aanwezig.

Ook alle hobbymogelijkheden zijn aanwezig. Een stevige backplate achterop, een schermpje voor foutcodes, fysieke knoppen, een extreme overkill-stroomvoorziening met twintig 105A-powerstages, heatpipe en heatsink-koeling, voltagemeetpunten, een knop om je gpu los te koppelen en alle M.2-ssd’s installeer of vervang je zonder schroevendraaier. Het enige wat ontbreekt, is thunderbolt, wat voor dik 600 euro eigenlijk wel had gemogen.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Veel aansluitingen

  • Vijf M.2-sloten

  • Knappe witte uitstraling

Minpunten

  • Geen thunderbolt

  • Forse prijs

Gigabyte Z790 Aorus Master X

High-end-moederbord met veel aansluitmogelijkheden

Gigabyte Z790 Aorus Xtreme X

Voor je té enthousiast wordt van het prachtige plaatje: de Z790 Aorus Xtreme X heeft een prijskaartje van 1300 euro. Het is dan ook belangrijk te begrijpen waarom dit product bestaat. Voor een heel klein deel omdat er een (heel) kleine doelgroep is die graag iets exclusiefs koopt, maar voor een groter deel zodat de engineers kunnen laten zien wat ze kunnen doen zonder beperkingen. Vaak zien we de opvallende eigenschappen uit de high-endborden later terug in de middenmoot, wat dit soort extreme borden dan ook wel enige waarde geeft.

Technisch gezien krijg je niet veel meer dan wat de Master al heeft. Je krijgt een tweede interne usb-c-header, thunderbolt en twee netwerkaansluitingen, maar die extra’s zijn hooguit 100 euro meer waard. Het gros van de aandacht en meerprijs is dan ook uitgegaan naar de uitstraling. Dit bord verstopt alle aansluitingen volledig aan de zijkant en de paar onvermijdelijke kabels aan de bovenkant van het bord zitten verstopt onder een cover. Met een passende behuizing voor dit eatx-bord kun je er dus voor zorgen dat er geen kabels meer zichtbaar zijn. Dat is technisch leuk, maar kan een prijs van meer dan 1000 euro niet echt goedpraten.

Pluspunten

  • Alle denkbare mogelijkheden

  • Verbergt alle (moederbord)kabels

Minpunten

  • Absurde prijsstelling

Gigabyte Z790 Aorus Xtreme X

Extreem duur moederbord met alle denkbare mogelijkheden

MSI MAG Z790 Tomahawk Max Wifi

De instapper van MSI valt direct positief op dankzij de prijs die 30 tot 40 euro lager ligt dan die van ASUS en Gigabyte. En veel hoef je voor die prijs niet in te leveren met deze MSI MAG Z790 Tomahawk Max Wifi. Ook dit bord heeft een aardig assortiment aansluitingen, zoals vier M.2-sloten waarvan één gen 5 ondersteunt, alle ssd-sloten zijn van heatsinks voorzien. Verder krijg je acht fan-headers, drie aRGB-headers, twee interne usb2.0-headers, één usb3.0-header en één usb-c-header. Ook heeft dit bord in tegenstelling tot zijn concurrentie maar liefst acht SATA-poorten.

Het is ook niet zo dat hij kwalitatief ondermaats is, zo is ook hier de stroomvoorziening keurig, met zestien 90A-powerstages en degelijke heatsinks erbovenop. Een achtlaags PCB was mooier geweest, maar zolang je niet op het randje gaat overklokken is het ook geen serieus nadeel. Fysieke knoppen en een schermpje voor foutcodes ontbreken uiteraard wel op dit prijspunt.

Eén onderdeel waar MSI wel op mag letten, is het gebruiksgemak. Zo is alleen de eerste ssd ‘tool-free’, de andere vereisen een schroevendraaier en ook heeft MSI geen oplossing om eenvoudig videokaarten te verwijderen of te vervangen. Maar los daarvan biedt dit bord best veel voor relatief weinig.

Pluspunten

  • Voordeligste Z790-refresh-bord

  • Relatief veel mogelijkheden

  • Acht SATA-poorten

Minpunten

  • Geen hobbymogelijkheden

MSI MAG Z790 Tomahawk Max Wifi

Veel voor weinig

MSI MPG Z790 Edge Ti Max Wifi

Pak de Z790 Tomahawk Max Wifi, voeg daar een vijfde M.2-slot aan toe, plak daar wat wit-zilveren heatsinks op en je hebt de MSI MPG Z790 Edge Ti Max Wifi. Dat maakt dit bord op technisch vlak niet minder interessant, je krijgt tenslotte een keurig aantal M.2-, SATA- en usb-aansluitingen en een prima stroomvoorziening. Maar de meerprijs van 80 euro is dan simpelweg niet op zijn plaats.

Voor dat bedrag hadden we iets meer verwacht dan alleen een andere kleurstelling. Dat hadden hobbymogelijkheden kunnen zijn, een beter gebruiksgemak met de M.2-sloten of wat dan ook, maar bijna 100 euro extra voor één ssd en een kleurtje vinden we niet oké. Dat zet de Edge Ti Max ook te dicht bij de eerder besproken Aorus Pro X en de Strix Z790-A, de twee concurrerende borden met witte kleurstelling die technisch wel echt verder gaan dan de instapper die eronder zit.

Met een lagere prijs is dit een prima bord als de kleur het enige is dat telt, maar met de huidige adviesprijzen is de Edge Ti Max té duur voor wat hij biedt.

Pluspunten

  • Vijf M.2-sloten

  • Gen5-ssd-slot

  • Acht SATA-poorten

  • Witte kleurstelling

Minpunten

  • Meerprijs voor weinig extra

MSI MPG Z790 Edge Ti Max Wifi

Te duur moederbord voor de geboden opties

MSI MEG Z790 Ace Max

Waar het tussenmodel tegenviel, is de high-end Z790 Ace Max juist weer erg indrukwekkend. Het is een groter eatx-bord, houd daar dus rekening mee, maar het ziet er aantrekkelijk uit dankzij de grote metalen heatsinks. Het is ook een echt hobbybord, met 24x 105A-powerstages, een metalen backplate, een scherm voor foutcodes, fysieke knoppen en een prima hoeveelheid aansluitingen, waaronder zelfs twee maal interne usb-c-headers voor zeldzame behuizingen met twee usb-c-aansluitingen. Ook extra headers voor custom waterloops zitten erop.

Achterop blijven we ook positief dankzij onder andere tien usb-poorten die allemaal 10 Gbit/s ondersteunen en de twee thunderbolt-aansluitingen zijn inclusief DisplayPort-ingangen waarmee dit bord het enige bord is waarop je thunderbolt-displays kunt aansturen vanuit je videokaart.

Dat alles kent natuurlijk zijn prijs, want de Ace Max is met 700 euro erg prijzig. Voor dat bedrag hadden we liever een 10Gbit/s-netwerkaansluiting gezien in plaats van de twee aanwezige 2,5Gbit/s-poorten en verwachtten we ook wat praktisch handigheden, zoals het installeren van M2-ssd’s zonder gereedschap en een makkelijke manier om de videokaart te verwijderen. Maar voor liefhebbers met een high-endsysteem of gebruikers van thunderbolt-schermen is dit een mooi high-endbord.

Pluspunten

  • Degelijke stroomvoorziening

  • Veel mogelijkheden

  • Vijf M.2-sloten

  • Thunderbolt mét DisplayPort

Minpunten

  • Geen 10 Gbit/s

  • Extreme prijs

MSI MEG Z790 Ace Max

Prima high-end-moederbord

Resultaten

In onderstaande afbeelding vind je de testresultaten van de geteste moederborden.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Conclusie

Voor deze twaalf borden gaat het gezegde ‘er zijn geen slechte producten, alleen slechte prijzen’ op. Het is daarom zaak om goed in kaart te brengen welke dingen je echt nodig hebt, zodat je later niets tekort komt, maar ook niet betaalt voor zaken die je niet nodig hebt. Een duurder moederbord maakt je applicaties en games namelijk niet sneller.

Heb je een merkvoorkeur vanwege goede ervaringen, bekendheid met het BIOS of omdat je andere componenten hebt, dan raden we aan ook bij dat merk te blijven. De verschillen zijn te klein om te switchen.

Heb je geen merkvoorkeur, dan zouden wij als eerst naar de MSI MAG Z790 Tomahawk Max Wifi kijken of die voor jou voldoet. Dat is de goedkoopste van het stel, maar wat betreft mogelijkheden en kwalitatief is het een prima bord. Daarom geven we dit bord een redactietip.

De redactietip is er ook voor de ASUS ROG Strix Z790-E Gaming Wifi II, waar je voor net onder de 600 euro niet alleen een goede basis, maar ook relevante hobbymogelijkheden krijgt, plus het relatief sterke BIOS en software van ASUS, waardoor het geheel voor knutselaars en overklokkers een goed uitgangspunt vormt.

Een absolute winnaar uitzoeken is nagenoeg onmogelijk, want zowel de Dark Hero, Ace Max als de Aorus Master X zijn alle drie extreem uitgebreid, enorm degelijk en praktisch overcompleet met allemaal net wat kleine verschillen ertussen. Wil je per se thunderbolt, dan winnen ASUS en MSI, maar op elk ander vlak vinden we de Aorus Master X net wat meer overtuigen voor net wat minder geld. Ben je bereid meer dan 600 euro te betalen voor een echt high-endbord, dan is de Z790 Aorus Master X voor ons de winnaar, en krijgt het het predikaat Best getest.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 goede smartphones voor minder dan 200 euro
© ID.nl
Huis

Waar voor je geld: 5 goede smartphones voor minder dan 200 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Nu de zomervakantie weer bijna ten einde is, gaan de kinderen weer naar school. Grote kans dat ze gaan vragen om een smartphone als ze die (nog) niet hebben. Wij vonden vijf goede smartphones voor onder de 200 euro.

Voor een goede smartphone betaal je tegenwoordig allang de hoofdprijs niet meer en heb je voldoende keuze uit het lagere, goedkopere segment. Vaak lever je wel iets in wat betreft opslagruimte, processorsnelheid of camera, maar daarentegen betaal je ook honderden euro's minder voor zo'n telefoon ten opzichte van de duurdere modellen. Wij vonden vijf goede toestellen voor niet meer dan 200 euro.

Xiaomi  Redmi  14C

De Xiaomi  Redmi  14C heeft een helder 6,88‑inch scherm, ideaal om video’s te kijken en te multitasken De telefoon wordt aangedreven door een octa‑core processor en met 8 GB RAM. De batterij van 5.160  mAh gaat moeiteloos de dag rond, en heeft een snellaadfunctie. Met een 50 MP hoofdcamera maak je scherpe foto’s in daglicht én nachtmodus. Dankzij de aluminium behuizing voelt de telefoon premium en stevig aan, en de vingerafdrukscanner én gezichtsherkenning maken ontgrendelen intuïtief en snel. Dit toestel blinkt uit in alledaags gebruik, zonder franjes, maar met veel waar voor je geld.

HMD Pulse Pro

De HMD Pulse Pro heeft verrassend veel te bieden. Met een 6,56-inch HD+ scherm en een soepele 90 Hz verversingssnelheid is het scherm vlot. Wat deze telefoon echt bijzonder maakt, is de dubbele 50 MP camera – zowel voor- als achteraan – waarmee je haarscherpe selfies en foto’s maakt, zelfs bij weinig licht. Binnenin vind je 6 GB RAM en 128 GB opslag, genoeg voor al je apps, foto’s en bestanden, en uitbreidbaar met een microSD-kaart. De krachtige 5.000 mAh-batterij houdt het makkelijk een dag vol. Leuk om te weten: dit toestel is ontworpen om makkelijk zelf te repareren – onderdelen en instructies zijn beschikbaar, wat ‘m niet alleen duurzaam, maar ook vriendelijk voor je portemonnee maakt.

Samsung Galaxy A16 5G

Deze Samsung ziet er luxer en duurder uit dan hij is, dankzij een helder AMOLED‑scherm en een strak en slim ontwerp. Wat je misschien niet verwacht: Samsung garandeert tot wel zes jaar software‑updates, waardoor hij toekomstbestendig is. Prestaties blijven wel op instapniveau, maar voor dagelijks gebruik zoals WhatsApp, web en video is het meer dan voldoende. De batterij houdt het prima vol. Voor wie betrouwbaarheid, goed merk en lange updates belangrijk vindt, is deze telefoon het overwegen waard.

Oppo A5 Pro 4G

De OPPO A5 Pro 4G is een budgettelefoon met een 6,67‑inch 90 Hz-scherm, 8 GB RAM en 256 GB opslagcapaciteit. De 5.800 mAh batterij gaat makkelijk een volle dag mee en ondersteunt snel laden. Wat deze telefoon echt onderscheidt is zijn robuuste bouw: waterdicht (IP68/IP69), valbestendig volgens militaire standaarden, en voorzien van Gorilla Glass 7i. Makkelijk stuk te krijgen is deze telefoon dus niet. Het geluid komt stevig door dankzij stereo speakers met Dolby Atmos. Al met al krijg je hier een stevig toestel met verrassend veel ruimte en functies voor een zachte prijs. Wel iets om rekening mee te houden: het toestel is alleen geschikt voor 4G. Dat signaal blijft echter nog een aantal jaar actief, dus je hoeft niet bang te zijn dat je te snel achterloopt. Je hebt alleen een wat lagere downloadsnelheid dan de meeste 5G-telefoons.

Motorola Moto G55  5G

Deze smartphone is stevig, heeft een gladde afwerking en is verkrijgbaar in een zachte tint grijs. Het scherm van 6,49 inch heeft 120 Hz beeldfrequentie en maakt video's streamen levendig dankzij de FHD+ resolutie. De batterij van 5.000 mAh houdt moeiteloos een hele dag stand, ook bij intensief gebruik. Voor wie van geluid houdt: dubbele speakers met Dolby Atmos creëren een ruimtelijk effect. De 50 MP-hoofdcamera levert heldere plaatjes in daglicht, en dankzij de ultrawide-lens kun je breder kaderen voor groepsfoto’s of landschappen. De 8 GB RAM en 256 GB opslag (uit te breiden met een extra microSD-kaartje) maken multitasken soepel en opslag ruimte genoeg.

▼ Volgende artikel
Zo verandert Samsungs Micro RGB hoe je straks tv kijkt
© Samsung
Huis

Zo verandert Samsungs Micro RGB hoe je straks tv kijkt

Samsung heeft de Micro RGB gepresenteerd, een 115 inch-televisie met een achtergrondverlichting van afzonderlijk aangestuurde rode, groene en blauwe leds van minder dan 100 micrometer. Volgens Samsung zet Micro RGB een nieuwe standaard voor kleurnauwkeurigheid, contrast en beeldervaring in het ultra-premium tv-segment.

Waar conventionele tv's gebruikmaken van grotere leds of mini-leds in witte of blauwe varianten, zet Micro RGB elke afzonderlijke rode, groene en blauwe led precies daar waar die nodig is. Dat maakt een veel fijnere aansturing van kleur en contrast mogelijk. Samsung claimt hiermee de volledige BT.2020-kleurruimte te halen, een standaard die tot nu toe vooral in professionele toepassingen werd gehaald. Het beeld zou daardoor natuurgetrouwer ogen, vooral bij HDR-weergave.

De Micro RGB wordt aangestuurd door een eigen AI-engine die elk beeldframe analyseert en automatisch kleuren, contrast en geluid optimaliseert. Bij matte of doffe beelden kan de tv kleuraccenten versterken zonder onnatuurlijk te ogen. Een Glare Free-laag moet ervoor zorgen dat ook in fel verlichte woonkamers het beeld goed zichtbaar blijft.

Voor consumenten kan deze techniek de opmaat zijn naar een nieuwe generatie huiskamertv's waarbij achtergrondverlichting met micrometer-RGB-leds zorgt voor kleurnauwkeurigheid die voorheen niet haalbaar was. In combinatie met lcd-panelen kan dit leiden tot betere prestaties in hoge helderheidsniveaus, waar zowel traditionele lcd- als oled-tv's soms tekortschieten.
Naast beeldkwaliteit richt Samsung zich ook op gebruiksgemak. De Micro RGB ondersteunt spraakbediening via Bixby, bevat Vision AI-functies die beeld en geluid aanpassen aan de content, en draait op Tizen OS met een gegarandeerde 7 jaar aan software-updates. Beveiliging van persoonlijke gegevens verloopt via Samsung Knox.

De Samsung Micro RGB verschijnt in Nederland op 13 oktober voor een adviesprijs vanaf 29.999 euro. Er komen later meerdere formaten beschikbaar.

Het verschil tussen Micro RGB en pure microled

Hoewel de naam anders kan doen vermoeden, is Micro RGB niet hetzelfde als een pure microled-tv. Bij microled geeft elke pixel zelf licht, vergelijkbaar met oled maar met hogere helderheid en zonder inbrandrisico. Micro RGB is daarentegen een lcd-tv, waarbij de achtergrondverlichting is opgebouwd uit extreem kleine rode, groene en blauwe leds van minder dan 100 micrometer. Deze leds schijnen door een lcd-paneel heen en worden per kleur afzonderlijk aangestuurd. Dit levert een veel nauwkeurigere kleurweergave op dan gebruikelijk is bij witte of blauwe leds, maar de beeldopbouw blijft die van lcd.

©Samsung