De Lumia 950 is de eerste Lumia waar Windows 10 Mobile op draait, en dat maakt 'm voor ons al heel speciaal. Maar er zijn genoeg andere redenen om dit premium-toestel te kopen, want de telefoon is alles wat je in een Lumia wil zien. Dit is onze review van de Lumia 950 XL.

De mobiele variant van Windows 10 is altijd een beetje het ondergeschoven kindje van Microsoft geweest. Het bedrijf pakte flink uit met de desktop-variant van het OS, maar over de mobiele versie is het altijd erg stil geweest. Aanvankelijk werd nog gezegd dat Windows 10 Mobile 'nog in 2015' zou uitkomen, maar naast de Lumia 950 is het OS nog steeds niet te downloaden. Inmiddels wordt Windows 10 wel uitgerold onder andere gebruikers van oudere Lumia's, dus kun je daar zelf binnenkort ook van genieten.

Maar de Lumia 950 is de eerste échte telefoon met Windows 10, die bovendien standaard wordt geleverd met het besturingssysteem erop. Er zijn twee varianten van het toestel: De 950, van 5,2", en de grotere 950 XL van 5,5". Wij gingen met die laatste aan de gang.
 

Geen premium uiterlijk

Wie vaker Lumia-toestellen heeft gehad zal in z'n nopjes zijn met de 950, want het toestel lijkt qua uiterlijk erg veel op oudere modellen.

Dat betekent dat je een telefoon krijgt die vrij fors is en nogal dik aanvoelt, maar zeker niet te zwaar in de hand ligt. Die extra dikte (de telefoon is 8,2 mm dik) heeft vooral te maken met de achterkant, die je los kan halen. Dat op zichzelf is tegenwoordig al een zeldzaamheid, want veel moderne smartphones hebben alleen nog maar een afgesloten behuizing. Microsoft lijkt zich tegen die trend af te zetten, en laat je de achterkant niet alleen verwijderen maar ook nog vervangen.

©PXimport

Lekker customizen

De Lumia's zijn op veel manieren te customizen

Dat betekent dat er online nog veel meer achterkantjes te krijgen zijn in allerlei kekke kleurtjes en patronen. Zo kun je je telefoon een stuk persoonlijker maken, en of je het feloranje of knalgroen nou mooi vindt of niet, we vinden die keuzevrijheid in ieder geval een groot goed.

Er is nog iets te verwijderen aan het toestel: de batterij. Ook dat komt steeds minder voor - grotendeels ook omdat batterijen niet écht meer verwijderd hoeven te worden - en dat vinden we ook erg prettig. Dat je de sim-kaart vervolgens alleen kunt wisselen nadat je de batterij hebt verwijderd, vinden we een overkomelijk kwaad.

Achter de behuizing vind je bovendien nog de ruimte om een micro-sd-kaart in het toestel te zetten, waardoor je de standaard 32 GB aan ruimte makkelijk kunt uitbreiden.
 

Gigantische lens

Aan de rest van het toestel valt vooral de gigantische camera aan de achterkant op, die de kleine lens en de flitser samen in een obsceen grote cirkel bundelt. Het nut van de grote camera ontgaat ons een beetje, maar het geeft op z'n minst aan dat deze telefoon veel prioriteit geeft aan fotografie - daarover later meer.

©PXimport

De grote lens geeft wel aan hoe serieus de camera van dit toestel is

Je ziet dat ook terug aan de camera-knop aan de zijkant, een overblijfsel van de vroegste Lumia-toestellen die toen nog door Nokia werden gemaakt en die zich ook vooral richtten op fotografie. Met die knop kun je overal de camera oproepen en in landschapsmodus een foto maken. In het midden aan de zijkant zitten nog drie knoppen, om het volume te regelen en de telefoon aan te zetten.
 

Usb-C

Aan de onderkant zit een usb-aansluiting, en ook dat is een opvallende: De Lumia 950 wordt namelijk opgeladen en aangesloten met usb-C 3.1. Dat maakt de oplader universeel, omdat je er ook video-output mee kunt geven of de nieuwe Continuum-functie kunt bedienen.
 

Continuum

Dat is gelijk een mooi bruggetje naar één van de spannendste features van de Lumia 950: Continuum. We gaan hier niet alle details over de complexe functie geven, die kun je hier allemaal teruglezen. Maar in het kort betekent Continuum dat je een Windows 10-toestel op een beeldscherm kunt aansluiten om het te gebruiken als computer.

Continuum is een feature die speciaal voor Windows 10 ontwikkeld is, en is deel van Microsofts strategie om de grens tussen computers en telefoons te vervagen. Sterker nog: Continuum maakt van je telefoon juist een computer, door apps als Office of Mail uit te vergroten op een volledig beeldscherm.

©PXimport

Display Dock nodig

Daarvoor heb je wel een Continuum Display Dock nodig, een speciale hub die je met hdmi- of displaypoort kunt koppelen aan een beeldscherm, en waar je muizen, toetsenborden en usb-sticks op kunt aansluiten. Die Display Dock kost € 99,-, maar wordt voorlopig nog gratis meegeleverd als je nu de Lumia koopt.
 

Vervelende praktijk

Op papier is Continuum een stuk bruikbaarder dan in de praktijk...

Helaas mag Continuum op papier een erg handige functie zijn, in de praktijk is het dat allerminst. Er is nog maar een handjevol apps beschikbaar, waardoor je effectief alleen Microsofts eigen apps kunt gebruiken (Office, Mail, OneDrive en Edge). Andere apps zoals Twitter of Evernote kun je alleen via Edge gebruiken, maar helaas is de processor niet krachtig genoeg om meerdere van zulke apps naast elkaar gebruiken.

Bovendien heeft Continuum nog net iets te veel kinderziektes, waardoor apps plotseling afsluiten en het geheel een frustrerende ervaring oplevert. Als je echter vooral Microsoft-apps gebruikt en vooral veel kleine dingen doet op je pc, kan de functie veel toevoegen.
 

Windows Hello

Een andere handige feature die exclusief voor Windows 10 is, is Windows Hello. Dat is een biometrische inlogmogelijkheid waarmee je je telefoon kunt ontgrendelen via gezichtsherkenning.

Nu proberen we bij PCM al ruim 10 jaar om goede gezichtsherkenning op onze laptops en computers te krijgen, maar met webcams en verschillende besturingssystemen en software van derde partijen is dat nooit succesvol geweest. Tot nu, want Windows Hello werkt verbazingwekkend goed. Je kunt de software zo instellen dat hij minimaal of juist maximaal veel van je gezicht leert, zodat je ook in donkere omgevingen meteen kunt inloggen.

©CIDimport

Ongemakkelijk

Inloggen met je gezicht gaat verrassend goed

Als je de telefoon aanzet, scant de camera meteen je gezicht en logt je na een paar seconden meteen in. Dat is handig, al zullen sommige gebruikers de seconde extra die dat kost ook weer niet willen missen en liever inloggen met hun pincode. Dat lukt op de kleine Lumia 950 nog wel, maar op de grotere 950 XL is dat met één hand nét iets teveel moeite... dus kiezen we daar liever voor het biometrisch inloggen.
 

Hardware

De Lumia 950 is Microsofts premium telefoon, en dat betekent dat je de beste specificaties mag verwachten. Die zitten absoluut in de 950, want de Snapdragon 810-processor (of de Snapdragon 808 in de 950) in combinatie met het 3 GB werkgeheugen maken de telefoon erg snel. Wel is het vervelend dat veel apps op de achtergrond automatisch afsluiten, waardoor je ze telkens moet herladen als je op en neer gaat tussen programma's.
 

Kraakhelder scherm

Het is met name het scherm dat met kop en schouders boven de rest van de specificaties uit steekt, want het 5,5"-scherm met OLED-resolutie is schitterend. Omdat het gaat om een OLED-resolutie zie je vooral grote kleurcontrasten, maar ook diepe zwart-weergaven, en dat is zeker in Windows 10 Mobile erg mooi omdat dat over het algemeen een erg donkere skin heeft.

Ook de grote helderheid van het scherm is uitstekend, hij krast niet en laat verrassend weinig vingerafdrukken achter. Dit is een scherm dat we absoluut vaker in smartphones willen zien!
 

Belabberde accuduur

Maar waar we zo'n fan zijn van het scherm, zijn we allerminst te spreken over de batterijduur van het toestel. Daar haal je met de Lumia 950 XL krap een halve dag mee als je 'em intensief gebruikt. Dat zou je niet verwachten van een accu van 3340mAh, maar deels door het heldere scherm en vermoedelijk door Windows 10 haal je echt veel te weinig batterijduur uit je toestel.
 

Windows 10

Windows voelt nog als bèta

Het echte pronkstuk van de Lumia 950 XL is Windows 10, de definitieve versie van het besturingssysteem waar we al sinds de aankondiging op wachten.

Hoewel Microsoft met Windows 7 en Windows 8.1 Mobile al meerdere keren probeerde om nu écht een gedegen concurrent van Android en iOS te worden, is dat tot nu toe nog niet gelukt. Met Windows 10 probeert het bedrijf dat weer, maar de veranderingen die dat gaan doen vind je vooral achter de schermen.

Windows 10 maakt gebruik van Universal Apps for Windows, een framework dat het mogelijk maakt voor ontwikkelaars om één app te maken voor zowel de smartphone als voor desktops en zelfs de Xbox One. Daar merk je in de praktijk weinig van terug, en omdat Windows 10 nog zo nieuw is zien we voorlopig zelfs nog geen stijging in het aantal nieuwe apps.

©PXimport

Betere instellingen

Wel zijn er wat kleine maar belangrijke dingen veranderd aan Windows 10. De voornaamste zijn de 'instellingen', die van oudsher een chaotisch allegaartje bleek te zijn. Windows 10 schept verwarring in die chaos, door de instellingen in verschillende menu's en submenu's in te delen. Ook is er een betere zoekfunctie beschikbaar waarmee je instellingen snel terug kunt vinden - een hele verademing.
 

Ook de UI is makkelijker te customizen

Andere nieuwigheden zijn het verbeterde notificatiescherm, waarmee je op sommige berichten zoals van Facebook direct vanuit het home-scherm kunt reageren. Ook is het aantal toggles aan de bovenkant uitgebreid van 4 naar 12, waardoor je niet meer telkens de instellingen in hoeft te duiken als je je bluetooth aan wil zetten.
 

Persoonlijker

De meest in het oog springende veranderingen zijn de nieuwe manieren om het toestel te personaliseren. Je kunt nu zelf een achtergrond instellen en de transparantie van de tegels wijzigen, waardoor de UI veel persoonlijker én mooier wordt. Daarmee is Windows 10 in ieder geval qua uiterlijk één van de mooiste besturingssystemen - al is dat natuurlijk een kwestie van smaak...

Er zitten nog wel een behoorlijk aantal kinderziektes in Windows 10, die er eigenlijk bij de vele Technical Previews al uit gehaald hadden moeten worden. Apps sluiten soms willekeurig af, soms start de camera-app helemaal niet op, en dat zorgt allemaal voor een vervelende gebruikerservaring.
 

De beruchte 'app-gap'

Je komt maar moeilijk om de beruchte 'app-gap' heen

Toch kun je niet schrijven over Windows 10 zonder te praten over de onvermijdelijke 'app-gap', het grote gat in apps tussen het OS en concurrerende OS'en Android en iOS. Of dat een probleem is, is voor iedereen anders - echte fans van de Lumia hebben zich nooit laten tegenhouden door het gebrek aan applicaties, maar wie altijd iOS of Android heeft gebruikt komt helaas nog altijd van een koude kermis thuis.

Veel apps bestaan nog niet voor Windows Mobile, dus als je een Nest-thermostaat of Hue-lampen in huis hebt moet je het doen met (vaak minder goede) apps van derde partijen. Applicaties als Snapchat zijn überhaupt niet beschikbaar op Windows 10.

Misschien heb je daar wel helemaal geen problemen mee. In dat geval: Mooi! Maar wie graag veel specifieke apps gebruikt zal toch even moeten slikken met Windows' mobiele Store. Of dat een probleem is, moet je zelf uitmaken.

Scherm5,7" 2560 x 1440 pixels OLED  CPUSnapdragon 810 2 GHz  RAM3 GB  Opslag32 GB Micro-sd  Camera20 MP (achter) 5 MP (vóór) f/1,9  Accu3,340mAh Verwisselbaar  Grootte151 x 78 x 8,1 mm 165 gram  KleurZwart/wit Verwisselbare achterkant  OSWindows 10 Mobile  ExtraWindows Hello (biometrisch inloggen) Continuum (Display Dock nodig)

Conclusie

De Lumia 950 XL is een bijzonder fijne telefoon waar zeker Lumia-fans erg mee in hun nopjes zullen zijn. Van het pragmatische uiterlijk tot het uitstekende beeldscherm en de sterke camera is het apparaat een ode aan wat de telefoons zo mooi maakt. Bovendien is het de eerste telefoon met Windows 10 Mobile, en hoewel daar nog wat werk mee aan de winkel is zijn we daar allerminst ontevreden mee. Wel is de accuduur van het toestel erg slecht - gelukkig maar dat je 'em kunt verwisselen...

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!