De Lumia 950 is de eerste Lumia waar Windows 10 Mobile op draait, en dat maakt 'm voor ons al heel speciaal. Maar er zijn genoeg andere redenen om dit premium-toestel te kopen, want de telefoon is alles wat je in een Lumia wil zien. Dit is onze review van de Lumia 950 XL.

De mobiele variant van Windows 10 is altijd een beetje het ondergeschoven kindje van Microsoft geweest. Het bedrijf pakte flink uit met de desktop-variant van het OS, maar over de mobiele versie is het altijd erg stil geweest. Aanvankelijk werd nog gezegd dat Windows 10 Mobile 'nog in 2015' zou uitkomen, maar naast de Lumia 950 is het OS nog steeds niet te downloaden. Inmiddels wordt Windows 10 wel uitgerold onder andere gebruikers van oudere Lumia's, dus kun je daar zelf binnenkort ook van genieten.

Maar de Lumia 950 is de eerste échte telefoon met Windows 10, die bovendien standaard wordt geleverd met het besturingssysteem erop. Er zijn twee varianten van het toestel: De 950, van 5,2", en de grotere 950 XL van 5,5". Wij gingen met die laatste aan de gang.
 

Geen premium uiterlijk

Wie vaker Lumia-toestellen heeft gehad zal in z'n nopjes zijn met de 950, want het toestel lijkt qua uiterlijk erg veel op oudere modellen.

Dat betekent dat je een telefoon krijgt die vrij fors is en nogal dik aanvoelt, maar zeker niet te zwaar in de hand ligt. Die extra dikte (de telefoon is 8,2 mm dik) heeft vooral te maken met de achterkant, die je los kan halen. Dat op zichzelf is tegenwoordig al een zeldzaamheid, want veel moderne smartphones hebben alleen nog maar een afgesloten behuizing. Microsoft lijkt zich tegen die trend af te zetten, en laat je de achterkant niet alleen verwijderen maar ook nog vervangen.

©PXimport

Lekker customizen

De Lumia's zijn op veel manieren te customizen

Dat betekent dat er online nog veel meer achterkantjes te krijgen zijn in allerlei kekke kleurtjes en patronen. Zo kun je je telefoon een stuk persoonlijker maken, en of je het feloranje of knalgroen nou mooi vindt of niet, we vinden die keuzevrijheid in ieder geval een groot goed.

Er is nog iets te verwijderen aan het toestel: de batterij. Ook dat komt steeds minder voor - grotendeels ook omdat batterijen niet écht meer verwijderd hoeven te worden - en dat vinden we ook erg prettig. Dat je de sim-kaart vervolgens alleen kunt wisselen nadat je de batterij hebt verwijderd, vinden we een overkomelijk kwaad.

Achter de behuizing vind je bovendien nog de ruimte om een micro-sd-kaart in het toestel te zetten, waardoor je de standaard 32 GB aan ruimte makkelijk kunt uitbreiden.
 

Gigantische lens

Aan de rest van het toestel valt vooral de gigantische camera aan de achterkant op, die de kleine lens en de flitser samen in een obsceen grote cirkel bundelt. Het nut van de grote camera ontgaat ons een beetje, maar het geeft op z'n minst aan dat deze telefoon veel prioriteit geeft aan fotografie - daarover later meer.

©PXimport

De grote lens geeft wel aan hoe serieus de camera van dit toestel is

Je ziet dat ook terug aan de camera-knop aan de zijkant, een overblijfsel van de vroegste Lumia-toestellen die toen nog door Nokia werden gemaakt en die zich ook vooral richtten op fotografie. Met die knop kun je overal de camera oproepen en in landschapsmodus een foto maken. In het midden aan de zijkant zitten nog drie knoppen, om het volume te regelen en de telefoon aan te zetten.
 

Usb-C

Aan de onderkant zit een usb-aansluiting, en ook dat is een opvallende: De Lumia 950 wordt namelijk opgeladen en aangesloten met usb-C 3.1. Dat maakt de oplader universeel, omdat je er ook video-output mee kunt geven of de nieuwe Continuum-functie kunt bedienen.
 

Continuum

Dat is gelijk een mooi bruggetje naar één van de spannendste features van de Lumia 950: Continuum. We gaan hier niet alle details over de complexe functie geven, die kun je hier allemaal teruglezen. Maar in het kort betekent Continuum dat je een Windows 10-toestel op een beeldscherm kunt aansluiten om het te gebruiken als computer.

Continuum is een feature die speciaal voor Windows 10 ontwikkeld is, en is deel van Microsofts strategie om de grens tussen computers en telefoons te vervagen. Sterker nog: Continuum maakt van je telefoon juist een computer, door apps als Office of Mail uit te vergroten op een volledig beeldscherm.

©PXimport

Display Dock nodig

Daarvoor heb je wel een Continuum Display Dock nodig, een speciale hub die je met hdmi- of displaypoort kunt koppelen aan een beeldscherm, en waar je muizen, toetsenborden en usb-sticks op kunt aansluiten. Die Display Dock kost € 99,-, maar wordt voorlopig nog gratis meegeleverd als je nu de Lumia koopt.
 

Vervelende praktijk

Op papier is Continuum een stuk bruikbaarder dan in de praktijk...

Helaas mag Continuum op papier een erg handige functie zijn, in de praktijk is het dat allerminst. Er is nog maar een handjevol apps beschikbaar, waardoor je effectief alleen Microsofts eigen apps kunt gebruiken (Office, Mail, OneDrive en Edge). Andere apps zoals Twitter of Evernote kun je alleen via Edge gebruiken, maar helaas is de processor niet krachtig genoeg om meerdere van zulke apps naast elkaar gebruiken.

Bovendien heeft Continuum nog net iets te veel kinderziektes, waardoor apps plotseling afsluiten en het geheel een frustrerende ervaring oplevert. Als je echter vooral Microsoft-apps gebruikt en vooral veel kleine dingen doet op je pc, kan de functie veel toevoegen.
 

Windows Hello

Een andere handige feature die exclusief voor Windows 10 is, is Windows Hello. Dat is een biometrische inlogmogelijkheid waarmee je je telefoon kunt ontgrendelen via gezichtsherkenning.

Nu proberen we bij PCM al ruim 10 jaar om goede gezichtsherkenning op onze laptops en computers te krijgen, maar met webcams en verschillende besturingssystemen en software van derde partijen is dat nooit succesvol geweest. Tot nu, want Windows Hello werkt verbazingwekkend goed. Je kunt de software zo instellen dat hij minimaal of juist maximaal veel van je gezicht leert, zodat je ook in donkere omgevingen meteen kunt inloggen.

©CIDimport

Ongemakkelijk

Inloggen met je gezicht gaat verrassend goed

Als je de telefoon aanzet, scant de camera meteen je gezicht en logt je na een paar seconden meteen in. Dat is handig, al zullen sommige gebruikers de seconde extra die dat kost ook weer niet willen missen en liever inloggen met hun pincode. Dat lukt op de kleine Lumia 950 nog wel, maar op de grotere 950 XL is dat met één hand nét iets teveel moeite... dus kiezen we daar liever voor het biometrisch inloggen.
 

Hardware

De Lumia 950 is Microsofts premium telefoon, en dat betekent dat je de beste specificaties mag verwachten. Die zitten absoluut in de 950, want de Snapdragon 810-processor (of de Snapdragon 808 in de 950) in combinatie met het 3 GB werkgeheugen maken de telefoon erg snel. Wel is het vervelend dat veel apps op de achtergrond automatisch afsluiten, waardoor je ze telkens moet herladen als je op en neer gaat tussen programma's.
 

Kraakhelder scherm

Het is met name het scherm dat met kop en schouders boven de rest van de specificaties uit steekt, want het 5,5"-scherm met OLED-resolutie is schitterend. Omdat het gaat om een OLED-resolutie zie je vooral grote kleurcontrasten, maar ook diepe zwart-weergaven, en dat is zeker in Windows 10 Mobile erg mooi omdat dat over het algemeen een erg donkere skin heeft.

Ook de grote helderheid van het scherm is uitstekend, hij krast niet en laat verrassend weinig vingerafdrukken achter. Dit is een scherm dat we absoluut vaker in smartphones willen zien!
 

Belabberde accuduur

Maar waar we zo'n fan zijn van het scherm, zijn we allerminst te spreken over de batterijduur van het toestel. Daar haal je met de Lumia 950 XL krap een halve dag mee als je 'em intensief gebruikt. Dat zou je niet verwachten van een accu van 3340mAh, maar deels door het heldere scherm en vermoedelijk door Windows 10 haal je echt veel te weinig batterijduur uit je toestel.
 

Windows 10

Windows voelt nog als bèta

Het echte pronkstuk van de Lumia 950 XL is Windows 10, de definitieve versie van het besturingssysteem waar we al sinds de aankondiging op wachten.

Hoewel Microsoft met Windows 7 en Windows 8.1 Mobile al meerdere keren probeerde om nu écht een gedegen concurrent van Android en iOS te worden, is dat tot nu toe nog niet gelukt. Met Windows 10 probeert het bedrijf dat weer, maar de veranderingen die dat gaan doen vind je vooral achter de schermen.

Windows 10 maakt gebruik van Universal Apps for Windows, een framework dat het mogelijk maakt voor ontwikkelaars om één app te maken voor zowel de smartphone als voor desktops en zelfs de Xbox One. Daar merk je in de praktijk weinig van terug, en omdat Windows 10 nog zo nieuw is zien we voorlopig zelfs nog geen stijging in het aantal nieuwe apps.

©PXimport

Betere instellingen

Wel zijn er wat kleine maar belangrijke dingen veranderd aan Windows 10. De voornaamste zijn de 'instellingen', die van oudsher een chaotisch allegaartje bleek te zijn. Windows 10 schept verwarring in die chaos, door de instellingen in verschillende menu's en submenu's in te delen. Ook is er een betere zoekfunctie beschikbaar waarmee je instellingen snel terug kunt vinden - een hele verademing.
 

Ook de UI is makkelijker te customizen

Andere nieuwigheden zijn het verbeterde notificatiescherm, waarmee je op sommige berichten zoals van Facebook direct vanuit het home-scherm kunt reageren. Ook is het aantal toggles aan de bovenkant uitgebreid van 4 naar 12, waardoor je niet meer telkens de instellingen in hoeft te duiken als je je bluetooth aan wil zetten.
 

Persoonlijker

De meest in het oog springende veranderingen zijn de nieuwe manieren om het toestel te personaliseren. Je kunt nu zelf een achtergrond instellen en de transparantie van de tegels wijzigen, waardoor de UI veel persoonlijker én mooier wordt. Daarmee is Windows 10 in ieder geval qua uiterlijk één van de mooiste besturingssystemen - al is dat natuurlijk een kwestie van smaak...

Er zitten nog wel een behoorlijk aantal kinderziektes in Windows 10, die er eigenlijk bij de vele Technical Previews al uit gehaald hadden moeten worden. Apps sluiten soms willekeurig af, soms start de camera-app helemaal niet op, en dat zorgt allemaal voor een vervelende gebruikerservaring.
 

De beruchte 'app-gap'

Je komt maar moeilijk om de beruchte 'app-gap' heen

Toch kun je niet schrijven over Windows 10 zonder te praten over de onvermijdelijke 'app-gap', het grote gat in apps tussen het OS en concurrerende OS'en Android en iOS. Of dat een probleem is, is voor iedereen anders - echte fans van de Lumia hebben zich nooit laten tegenhouden door het gebrek aan applicaties, maar wie altijd iOS of Android heeft gebruikt komt helaas nog altijd van een koude kermis thuis.

Veel apps bestaan nog niet voor Windows Mobile, dus als je een Nest-thermostaat of Hue-lampen in huis hebt moet je het doen met (vaak minder goede) apps van derde partijen. Applicaties als Snapchat zijn überhaupt niet beschikbaar op Windows 10.

Misschien heb je daar wel helemaal geen problemen mee. In dat geval: Mooi! Maar wie graag veel specifieke apps gebruikt zal toch even moeten slikken met Windows' mobiele Store. Of dat een probleem is, moet je zelf uitmaken.

Scherm5,7" 2560 x 1440 pixels OLED  CPUSnapdragon 810 2 GHz  RAM3 GB  Opslag32 GB Micro-sd  Camera20 MP (achter) 5 MP (vóór) f/1,9  Accu3,340mAh Verwisselbaar  Grootte151 x 78 x 8,1 mm 165 gram  KleurZwart/wit Verwisselbare achterkant  OSWindows 10 Mobile  ExtraWindows Hello (biometrisch inloggen) Continuum (Display Dock nodig)

Conclusie

De Lumia 950 XL is een bijzonder fijne telefoon waar zeker Lumia-fans erg mee in hun nopjes zullen zijn. Van het pragmatische uiterlijk tot het uitstekende beeldscherm en de sterke camera is het apparaat een ode aan wat de telefoons zo mooi maakt. Bovendien is het de eerste telefoon met Windows 10 Mobile, en hoewel daar nog wat werk mee aan de winkel is zijn we daar allerminst ontevreden mee. Wel is de accuduur van het toestel erg slecht - gelukkig maar dat je 'em kunt verwisselen...

De verkiezingen lijken nog ver weg, maar voor je het weet is het 29 oktober. Om te bepalen welke partij het best bij je past, bestaan er al jaren hulpmiddelen als StemWijzer en Kieskompas. Bij de juiste partij uitkomen is misschien niet zo lastig, maar: op welke persoon ga je stemmen? Een nieuwe AI-tool helpt je daarbij door het werk van Kamerleden zelf naast elkaar te zetten.

BeleidsRadar bundelt meer dan een miljoen parlementaire documenten in één omgeving. Denk aan Kamervragen, moties, stemmingen en debatbijdragen. Je kunt daar op twee manieren mee aan de slag: via gestructureerde overzichten per thema, zoals klimaat, zorg of onderwijs, of via een open gesprek met de assistent waarin je je vraag gewoon in het Nederlands stelt. Bij elk antwoord krijg je verwijzingen naar de brondocumenten, zodat je kunt doorklikken en zelf controleren.

De tool richt zich primair op zittende Kamerleden, omdat daarover de meeste concrete parlementaire data beschikbaar is. Voor nieuwe kandidaten zoekt de AI-assistent in andere bronnen, zoals gemeenteraden, Provinciale Staten of verkiezingsprogramma's.

Zo werkt het in de praktijk

Je start op https://beleidsradar.nl/kamerleden. Kies een thema of een Kamerlid, of stel een vraag in natuurlijke taal. Vraag je bijvoorbeeld: "Welke Kamerleden zijn voor verhoging of koppeling van de pensioenleeftijd aan de levensverwachting?", dan vat de assistent samen welke partijen en Kamerleden zich daar in het verleden voor uitspraken, met links naar wetsvoorstellen, moties en stemmingen. Het gaat dus om wat er daadwerkelijk is ingediend of gesteund, niet om losse uitspraken in de media.

Wil je juist inzoomen op een persoon, dan zie je per Kamerlid waar hij of zij veel aan werkt en hoe er in de afgelopen periode is gestemd. Dat geeft snel gevoel bij iemands dossierkennis en prioriteiten.

Geen kant-en-klaar stemadvies

Verwacht geen pasklare steminstructie als "Ben je voor een lagere pensioenleeftijd, kies dan kandidaat X". De assistent helpt je vooral om relevante stukken te vinden en verbanden te zien. Bij heel specifieke vragen kan het systeem soms nog geen direct antwoord geven. Op een vraag als "Wie stemde vóór de motie van Soepboer en Grinwis over subsidies voor verduurzaming van veerdiensten?" kwam er geen kant-en-klaar overzicht. Je kunt dan wel meteen doorklikken naar de motie zelf, waarna je de stemming handmatig kunt nalopen. Zie de dienst dus als hulpmiddel om je te verdiepen, niet als adviesmachine die vertelt waar je op moet stemmen.

Voor wie is deze tool interessant?

BeleidsRadar is vooral iets voor kiezers die verder willen kijken dan partijprogramma's of campagnebeloftes. Wil je weten wat een Kamerlid in de afgelopen periode concreet heeft gedaan, dan helpt dit systeem om feiten boven tafel te krijgen. Zo kun je je beter oriënteren op de persoon achter de partij.

Transparantie en controle

Kunstmatige intelligentie maakt fouten en is nooit volledig neutraal. Daarom toont BeleidsRadar bij elke reactie de gebruikte bronnen. Dat helpt bij controle en maakt duidelijk waar conclusies vandaan komen. Blijf zelf scherp: vergelijk meerdere documenten, kijk naar de context van een stemverklaring en weeg recente ontwikkelingen mee.

Toegang en periode

De dienst is gratis te gebruiken tot en met 29 oktober. Je kunt dagelijks vijf gesprekken voeren met de assistent en daarnaast door de thematische overzichten bladeren. Beginpunt: https://beleidsradar.nl/kamerleden.

Met de nieuwe Tensor G5-chip voor slimmere AI-functies, een helderder scherm en Pixelsnap voor magnetische accessoires probeert Google je te overtuigen een Pixel 10 Pro aan te schaffen. Maar met een adviesprijs van minimaal 1099 euro kan dat nog lastig worden.

De Google Pixel 10 Pro behoudt het herkenbare ontwerp van zijn voorgangers, met de horizontale camerabalk en platte zijkanten. De constructie bestaat uit een aluminium frame en een beschermlaag van Gorilla Glass Victus 2 aan de voor- en achterzijde. Het toestel beschikt daarnaast over een IP68-certificering voor stof- en waterbestendigheid. Naast de nieuwe kleuren Jade (lichtgroen) en Porselein (roomwit) heeft de 10 Pro een functionele toevoeging: Pixelsnap. Dit is een magnetisch systeem voor draadloze Qi2-opladers (vergelijkbaar met MagSafe op iPhone).

Het toestel is uitgerust met een Super Actua oleddisplay van 6,3 inch. Het scherm heeft een variabele verversingssnelheid die kan oplopen tot 120 Hz. Dat resulteert in een vloeiende weergave van bewegende beelden. Google heeft de maximale piekhelderheid verhoogd naar 3300 nits. Daardoor kun je in vrijwel elke omgeving goed zien wat er op het scherm gebeurt, zelfs wanneer het buiten erg zonnig is. De resolutie en overige basisspecificaties van het scherm zijn verder gelijk gebleven ten opzichte van de Pixel 9 Pro van een jaar eerder.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Nieuwe Tensor-processor

De nieuwste Pixel wordt aangedreven door de Tensor G5-processor, die (uiteraard) geoptimaliseerd is voor AI-taken en soepele prestaties levert bij dagelijks gebruik. Hoewel de chip een duidelijke verbetering is ten opzichte van zijn voorganger, loopt-ie toch achter op wat de concurrentie te bieden heeft, zoals Samsung en Apple. Dat is in de praktijk gelukkig zelden merkbaar, behalve bij zeer zware games. Standaard is het toestel uitgerust met een ruime 16 GB aan werkgeheugen, waardoor multitasking geen enkel probleem vormt voor de Pixel 10 Pro.

Het toestel beschikt bovendien over een 4870mAh-batterij die het gemakkelijk een dag volhoudt. Opladen kan met een vermogen van 30 watt, waarmee je de batterij in ongeveer anderhalf uur volledig oplaadt. Een belangrijke vernieuwing is, zoals gezegd, de ondersteuning voor de Qi2-standaard voor draadloos opladen. Dankzij het ingebouwde Pixelsnap-magneetsysteem kun je de telefoon eenvoudig uitlijnen met ondersteunde draadloze laders. Veel reeds beschikbare magnetische accessoires werken gewoon met de Pixel 10-lijn.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Veel ontbrekende functies

De Pixel 10 Pro draait op Android 16 en mag daarnaast rekenen op zeven jaar aan software- en beveiligingsupdates (net zoals de andere Pixels). Dat garandeert een lange levensduur met toegang tot toekomstige functies en de nieuwste beveiliging. De nieuwe Android-versie kenmerkt zich door veel kleine aanpassingen door te voeren. De verschillende iconen in de statusbalk ogen wat voller en speelser, terwijl de toevoeging van transparante elementen het systeem wat levendiger maakt. Het strakke en saaie karakter is daardoor verdwenen.

Verder valt vooral op dat de Pixel 10 Pro zijn potentie in Nederland niet waarmaakt. Jaarlijks presenteert Google een hoop AI-functies die de aanschaf voor een Pixel kunnen maken of breken, maar die zijn zelden beschikbaar in de Benelux. Opties die nu schitteren in afwezigheid zijn Magic Cue, Ask Photos en Live Call Translate. Hoewel, die laatstgenoemde functie wérkt technisch gezien wel in de Benelux, maar niet in de lokale talen. Die kun je dus alleen in het Engels gebruiken, wat de inzetbaarheid op dagelijks niveau drastisch vermindert.

100x inzoomen of AI?

Verder is de Google Pixel 10 Pro uitgerust met een bekend en veelzijdig camerasysteem, bestaande uit een hoofdcamera van 50 megapixel en een ultragroothoeklens en telelens met 5x optische zoom (allebei 48 megapixel). Hoewel de hardware grotendeels ongewijzigd is ten opzichte van vorig jaar, is de fotokwaliteit nog altijd indrukwekkend. Dankzij Googles geavanceerde beeldverwerking levert het toestel onder de meeste lichtomstandigheden scherpe, consistente en gedetailleerde foto's met een uitstekend dynamisch bereik. Zo kennen we de Pixel.

Een nieuwe functie is de 100x Pro Res Zoom, die AI gebruikt om objecten op grote afstand dichterbij te halen. De resultaten hiervan zijn wisselend: de functie kan effectief zijn voor landschappen of architectuur, maar heeft de neiging om details zoals tekst onjuist te reconstrueren (eigenlijk zoals veel AI-diensten dat nu ook al doen). In situaties met weinig licht neemt de algehele prestatie van het camerasysteem af, met name bij de ultragroothoek- en telelens. Ook de videokwaliteit in het donker blijft een aandachtspunt voor het toestel.

Pixel 10 Pro kopen?

Hoewel Google best wat vraagt voor het toestel en de Pixel 10 Pro op behoorlijk wat punten achterloopt op de concurrentie, zijn we toch enthousiast over het apparaat. De 10 Pro is namelijk een capabele en compacte smartphone, die lekker in de hand ligt en perfect presteert voor alledaags taken. Zo eerlijk moeten we dan ook weer zijn. Het beeldscherm laat weinig te wensen over, de foto's komen over het algemeen goed uit de verf en de batterijduur is acceptabel. We laden onze smartphones meestal toch wel elke dag of anderhalve dag op.

Ja, de Pixel 10 Pro mist flink wat AI-functies in Nederland. Maar veel mensen verzetten zich nog altijd tegen dergelijke functionaliteit, waardoor ze die ook niet zullen missen. Dan ligt de focus op software (die veel speelser en duidelijker is) en algemene cameraprestaties, en op die vlakken scoort Google gewoon goed. Een ander nadeel is dan misschien nog de oplaadsnelheid, maar ook daar kun je prima omheen werken. Het allergrootste struikelblok is en blijft de prijs. Voor minimaal 1099 euro krijg je bij de concurrentie, technisch gezien, meer waar voor je geld.