Drukdrukdruk. Heb je meer me-time nodig? Misschien moet je dan een robotstofzuiger of grasmaaierrobot aanschaffen. In ruil voor de investering krijg je extra tijd die je aan leukere dingen kunt spenderen. In dit artikel zetten we alle robot-hulpjes voor je op een rijtje zodat je een beredeneerde keuze kunt maken.

Tip 01: Budget bepalen

Wil je een robotstofzuiger aanschaffen? Goed idee! Het aanbod is echter zo uitgebreid dat het niet eenvoudig is om een keuze te maken. In eerste instantie raden we je aan om voor een A-merk te gaan. Onder andere Neato, iRobot, LG, Philips, Samsung, Miele, Hoover en Dirt Devil zijn betrouwbare fabrikanten met meerdere modellen. Ook het budget is niet onbelangrijk. Je hebt toestellen van honderd euro, maar ook van negenhonderd euro. Uiteraard is er ook een verschil in kwaliteit. De premium robotstofzuigers zuigen niet enkel krachtiger maar hebben ook stevigere borstels, een grotere ‘zelfredzaamheid’, een hepa-filter, meer programmeermogelijkheden of extra sensoren. Instapmodellen zijn vaak iets luidruchtiger, komen minder goed in de hoeken en zijn minder geschikt als je een huisdier hebt. Houd er bovendien rekening mee dat je ook nog altijd een gewone stofzuiger nodig hebt. Een robot is niet geschikt voor de bank, trappen, radiatoren of je auto. Beschouw een robotstofzuiger dus eerder als een handigheid om extra tijd te winnen.

©PXimport

Tip 02: Welke ondergrond?

Robotstofzuigers houden het meest van een droge, gladde, harde ondergrond, zoals een tegel- of gietvloer, parket of laminaat bijvoorbeeld. Heb je een vast tapijt of vloerkleed? Kies dan een exemplaar met een hogere zuigkracht én de juiste borstel. Bepaalde robotstofzuigers lopen immers vast op een hoogpolig tapijt. Laat je de robot los op de bovenverdieping en komt hij in de buurt van een trap? De meeste robots hebben sensoren aan de onderzijde waardoor je stofzuiger niet naar beneden valt, maar netjes terugdraait. Let wel, het is nog altijd nodig grondig op te ruimen. Houd ook rekening met rondslingerend speelgoed, losse kabels of hindernissen zoals stoelen of bijzettafeltjes. Wil je dat de robotstofzuiger onder je kasten of sofa rijdt? Dan moet je ook rekening houden met de hoogte.

©PXimport

Tip 03: Verboden gebied?

Met uitzondering van de allergoedkoopste robotstofzuigers krijg je bij de meeste toestellen een dockingstation. Via deze basis kan de stofzuiger zijn accu opladen na een stofzuigbeurt. De ideale positie van zo’n laadstation is uit het zicht, maar vlak bij een stopcontact. De meeste stofzuigers vinden – zodra de accu bijna leeg is – hun weg naar het laadstation erg eenvoudig terug. Een geavanceerde robot rijdt na het opladen zelfs terug naar de plek waar hij voor het laatst gestofzuigd heeft om het proces vanaf daar te hervatten. Wil je een bepaald gebied afbakenen? Dan heb je een klein toestelletje nodig dat een zogenoemde virtuele muur creëert. Dat is vooral handig als je grote open ruimtes hebt en niet wilt dat je stofzuiger door de Lego- of Playmobil-creaties van zoon- of dochterlief rijdt. Bij bepaalde robotstofzuigers krijg je standaard één of meerdere virtuele muren meegeleverd, bij andere kun je ze apart aanschaffen.

©PXimport

Tip 04: Onderhoud

Een robotstofzuiger heeft geen stofzuigerzak, maar een compact opvangbakje. Maak er een gewoonte van om dat na elke stofzuigbeurt te legen. Je doet er goed aan om het bakje af en toe eens met een sopje te reinigen. Zorg er wel voor dat het helemaal droog is voor je het weer terug in de stofzuiger zet. Daarnaast is het verstandig om pakweg om de drie maanden het stoffilter te vervangen. Op die manier is de uitblaaslucht schoner en dat is vooral een must voor mensen met allergieën. Om de levensduur van je toestel te verlengen, ontdoe je bij voorkeur ook de borstels regelmatig van haren en pluizen. Bepaalde fabrikanten leveren hier een speciaal accessoire voor mee. Is een roterend borsteltje echt versleten? Dan kun je het eenvoudig vervangen.

©PXimport

Tip 05: Slimme toestellen

Een instapmodel start zodra jij op de startknop duwt. Een ietwat geavanceerdere robotstofzuiger kun je programmeren, zodat hij dagelijks of wekelijks op een bepaald tijdstip uitrijdt. Soms krijg je er zelfs een afstandsbediening bij zodat je ‘t toestel vanuit je luie stoel kunt starten. Mag het nog wat meer? Er zijn ook slimme toestellen die je met je smartphone kunt verbinden. Via een bepaalde app kun je ze vervolgens erg eenvoudig programmeren en van een afstand bedienen. Echte toptoestellen laten je via de app zelfs zien waar ze allemaal geweest zijn. Sommige robots – de LG Hom-Bot Turbo+ en Dyson 360 Eye – zijn zelfs uitgerust met camera’s.

©PXimport

Tip 06: Dweilen

Ben je meer op zoek naar een robot die kan dweilen? Dat kan ook – al schept het woord ‘dweilrobot’ misschien verkeerde verwachtingen. Het toestel heeft een compact waterreservoir waardoor de microvezeldoek aan de onderkant automatisch bevochtigd wordt. Het is dus eerder nat afnemen dan echt dweilen. Een dergelijke robot is erg stil en uiterst geschikt voor badkamers en keukens. Dankzij de beperkte hoogte kunnen de meeste dweilrobots ook goed onder kasten, bedden of stoelen komen. Ook handig is dat je vaak kunt kiezen tussen droog of nat vegen. Het aanbod van dweilrobots is momenteel nog wel nog beperkt. De iRobot Braava- en Scooba-reeksen zijn behoorlijk populair. Net zoals een robotstofzuiger, keert ‘ie na de dweilbeurt automatisch terug naar het laaddock.

©PXimport

Tip 07: Ramen lappen

Niks zo vervelend als vuile ramen. Gelukkig bestaat ook daar een huishoudrobot voor: een automatische ramenwasser lapt je ramen binnen én buiten. Tegelijkertijd! Let wel, deze investering is enkel interessant als je een huis met erg grote ramen hebt. Bovendien moet je erg veel geduld hebben, want een volledige schoonmaakbeurt duurt een tijd. Marktleider van dienst is Ecovacs met de Winbot-serie. Het prijskaartje? Reken al snel op zo’n driehonderd euro.

©PXimport

Tip 08: Mobiele stomerij

Mag het nog wat gekker? Schrijf dan de FoldiMate maar op je verlanglijstje. Dit uit de kluiten gewassen apparaat – vergelijk het met een wasmachine – stoomt je hemden, T-shirts of andere kledingstukken in minder dan één minuut kreukvrij en vouwt ze vervolgens ook op. Het enige wat jij moet doen, is het kledingstuk aan één van de vijftien speciale haken bevestigen. Let wel, het toestel komt op zijn vroegst in 2018 op de markt en zou zo’n 700 tot 850 dollar moeten gaan kosten. De LG Syler valt eveneens in de categorie ‘vreemde huishoudrobots’. Deze kledingcabine stoomt en ontkreukt je kostuum, hemd of blouse om het vervolgens ook op te frissen en te desinfecteren. Vandaag lachen we er nog een beetje om, binnen tien jaar kunnen we misschien niet meer zonder.

©PXimport

Tip 09: Groot of klein?

Voor je verschillende merken gaat vergelijken, is het belangrijk om te weten hoe groot je gazon precies is. Een tuin van zo’n tweehonderd vierkante meter vereist namelijk een andere maaier dan een van achthonderd of tweeduizend. Het draait simpelweg om de kracht van de motor. Ook de complexiteit van je tuin speelt mee. De ene maaier kan beter overweg met hellingsgraden dan de andere. Heb je zowel een voor- als achtertuin? Of onderbreekt een uitgestrekt terras je tuin? Dan is het belangrijk om een toestel te kiezen dat verschillende zones aankan.

©PXimport

Tip 10: Meer dan maaien

De prijzen van de grasmaaierrobots variëren sterk, van pakweg zeshonderd euro tot een paar duizend euro. De populairste merken? Robomow, Husqvarna, Viking en Ambrogio. Het verschil zit ‘m niet enkel in de capaciteit, maar ook in het gebruiksgemak, de maaibreedte en kwaliteit. Hoe meer toeters en bellen, hoe hoger het prijskaartje. Wil je niet meer met een kantenmaaier aan de slag? Kies dan voor een toestel dat uitblinkt op het gebied van randmaaien. Een antidiefstalfunctie kunnen we je ten zeerste aanraden. Hierdoor geeft je maaier een alarm wanneer iemand hem optilt. Sterker nog, een maaier met antidiefstalbeveiliging werkt ook met een pincode waardoor een gestolen exemplaar simpelweg niet bruikbaar is. Geavanceerde toestellen zijn zelfs voorzien van een gps-tracker. Een andere meerwaarde is een maaier met app. Op die manier is het veel eenvoudiger om de robot te programmeren. Dat gaat uiteraard ook via het display op de maaier zelf, maar dat is toch iets omslachtiger. Heb je kinderen of een huisdier? Dan is een maaier met kinderslot een must. Tenslotte vinden we het ook een goed idee om te kiezen voor een toestel met bredere wielen. Dat vergemakkelijkt het oprijden van hellingen. Bovendien verklein je op die manier de kans op vastrijden. De meeste merken bieden optioneel wielen met betere grip aan.

©PXimport

Tip 11: Installatie

De installatie van een robotmaaier vergt wel wat tijd. Begin er dus niet aan als je gehaast bent. Moeilijk is de klus niet: de meeste fabrikanten leveren duidelijke handleidingen in boekvorm en vaak ook in de vorm van filmfragmenten op dvd. In eerste instantie moet je bepalen waar je je dock gaat plaatsen. Dat kan op een verharding, maar dat is geen must. Je hebt wel een stopcontact in de buurt nodig. Vervolgens moet je de perimeterdraad plaatsen. Dat is een begrenzingskabel waarmee je het maaigebied van je gazon aangeeft. Bij oudere modellen was het nodig om de draad in te graven, bij de hedendaagse robotmaaiers volstaat het om de draad met de bijgeleverde krammen op de grond te bevestigen. Na verloop van tijd trekken ze vanzelf in de grond. Heb je hier of daar een boom, bloemenborder of struik? Plaats er dan eilandjes van draad omheen. Na de installatie van de perimeterdraad kun je een testrit doen en hier en daar eventueel wat bijstellen. Zodra de draad juist zit, kun je echt beginnen relaxen. De robotmaaier zal kriskras over je gazon rijden en zich omdraaien als hij een draad nadert.

©PXimport

Tip 12: Onderhoud

Het onderhoud van een grasmaaierrobot valt erg mee, zeker in vergelijking met een maaier met een benzinemotor. Nat gras kan soms wat aankoeken. Het is raadzaam om je robot daarom af en toe te controleren en eventuele grasresten uit de behuizing onderaan te verwijderen. In principe volstaat het om jaarlijks het mes (of de messen) te vervangen. Dat is bij de meeste maaiers kinderspel en neemt amper drie minuten tijd in beslag. Na verloop van tijd kan het ook zijn dat je de batterij moet vervangen. Ook dit kun je zelf, maar het is eveneens mogelijk om het door een vakman uit het tuincenter te laten uitvoeren. Zodra het maaiseizoen voltooid is – meestal rond oktober – maak je de maaier goed schoon en zet je hem binnen in je tuinberging of garage zodat-ie niet te kampen krijgt met vrieskou. Dat is immers niet goed voor je accu.

©PXimport

Kooptips

©PXimport

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.