Het toenemen van het aantal computers en andere elektronische apparaten blijkt een ideale voedingsbodem voor Technology Related Anger (TRA). Geweld dus, als gevolg van techniek. De afloop: aan gort geslagen toetsenborden, vertrapte muizen, versplinterde beeldschermen en hier en daar zelfs een dodelijk getroffen pc.

Het toenemen van het aantal computers en andere elektronische apparaten blijkt een ideale voedingsbodem voor Technology Related Anger (TRA). Geweld dus, als gevolg van techniek. De afloop: aan gort geslagen toetsenborden, vertrapte muizen, versplinterde beeldschermen en hier en daar zelfs een dodelijk getroffen pc.

©CIDimport

Dag laptop...

De Sportsman's Bar in Lafayette, Colorado, VS. Het is een middag als alle andere middagen. Een kwartetje klanten keuvelt wat aan de bar, terwijl even verderop een verliefd paartje met een sodawater aan een tafeltje zit. Café-eigenaar George Doughty (48) rommelt met z'n Dell-laptop - zoals hij wel vaker doet als het rustig in zijn tent is. Een zachte vloek. George geeft een ferme tik op het toetsenbord en klaagt hoorbaar over het apparaat. Bijna tien minuten, drie krachttermen en een ram op het beeldscherm later loopt George met z'n laptop naar het midden van het café, zet het apparaat op de vloer en waarschuwt de klanten hun oren te bedekken. De verbaasde omstanders doen wat hen opgedragen wordt en zien vervolgens hoe George een ferm pistool uit zijn broekriem trekt: beng-beng-beng-beng! Na het schiettuig terug in zijn broekriem te hebben gestoken, raapt George doodgemoedelijk de resten van wat eens zijn laptop was bij elkaar en hangt ze op aan een verdwaalde spijker in de muur. Als een jachtsouvenir.

Schietincident

Technology Related Anger (TRA) betekent zoveel als razernij die voortkomt uit slecht functionerende computers en andere elektronische apparaten. Precies, er is een heuse term voor bedacht en dat impliceert dat het fenomeen serieus wordt genomen. Eigenlijk deed George - het verhaal is waar gebeurd - iets wat we allemaal wel eens willen doen. Geduld is soms niet meer op te brengen: haperende installatieprocedures, volstrekt onduidelijke softwareprogramma's, muizen die alle kanten uit wijzen behalve de goede, een tergend langzame internetverbinding en data die in het niets oplost. De ergernis ontstaat deels door het niet begrijpen van de processen van en op de pc en wordt gevoed door de altijd ongelukkige timing van de problemen. Ja, dan zou je je geladen pistool - mocht u er al een hebben - wel eens uit de la van het nachtkastje willen pakken.

Italiaanse woede

9 Tips tegen computeragressie

1. Geef de computer de tijd om het probleem op te lossen voordat uzelf actie onderneemt.

2. Neem de tijd om het probleem te onderzoeken. Als het niet lukt, blijf het dan niet eindeloos proberen.

3. Komt u er niet uit, bel dan een deskundige of de helpdesk voor advies.

4. Gebruik de tijd die u wachten moet totdat het probleem opgelost wordt voor het afmaken van belangrijk papierwerk, voer telefoongesprekken of lees belangrijke documenten nog eens door.

5. Maak altijd backups van belangrijk werk, zodat u kunt doorwerken op een vervangende computer als die van u vastloopt.

6. Bedenk dat het daadwerkelijk slaan van uw computer het probleem alleen maar erger maakt

7. Als u woede voelt opkomen, verlaat dan voor enkele minuten uw bureau, drink even wat, maak een ommetje, praat wat met collega's, kortom zoek even wat afl eiding

8. Bedenk dat schelden en tieren de sfeer op het kantoor nadelig beïnvloed en dat dit, op langere termijn, nadelig voor u uit kan uitpakken

9. Neem geen spanningen van kantoor mee naar huis. Doe 's avond iets actiefs om de spanning kwijt te raken en begin de volgende dag weer fris.

George is daarom niet de enige die met grof geweld een einde maakte aan zijn frustraties over zijn computer. Onlangs nog haalde ook een 68-jarige man uit het Noord-Italiaanse dorpje Cavasso Nuovo het nieuws toen hij zijn pistool tevoorschijn haalde om met vijf welgemikte schoten zijn computer in de vernieling te helpen. Net als George kon deze oude baas er niet meer tegen dat zijn computer om de haverklap crashte. De Italiaan had overigens wel een vergunning voor het pistool, maar dat kon niet voorkomen dat de politie het wapen in beslag nam.

Herkenbaar

Schietincidenten in computeromgevingen zijn in Nederland niet bekend, maar vaststaat dat ook wij wel eens flink uitvallen naar onze computers - wees daarvoor maar eens eerlijk tegenover uzelf of maak eens een wandeling over de werkvloer van een willekeurig kantoor. En anders wijst de poll die we op onze site organiseerden wel in die richting. Op onze vraag of u zich herkent in de reactie van de Italiaanse bejaarde antwoordde meer dan de helft met 'ja'. Bijna 10 procent van deze ja-zeggers bovendien bekent dat er in een bui van grote ergernis ook wel eens wat sneuvelt: een pc (maar liefst 6 procent van alle ondervraagden) of randapparatuur (4 procent). 8 Procent is iets meer 'gelukkig in de afloop' en houdt er ondanks een flinke beuk of wat daarvoor door moet gaan geen materiële schade aan over. De grootste groep evenwel vormen zij die zich beperken tot verbaal geweld: 35 procent. De meer pacifistische antwoorden 'Niet echt, want wat kan mijn pc daar aan doen?' en 'Computeragressie? Ik keur élke vorm van geweld af' tekenen respectievelijk voor 29 en 18 procent. Computerdeskundig als wij zijn, moeten we toegeven dat het laatste percentage ons een beetje verbaast. Want dat je geweld afkeurt, a la, wij tenslotte ook, maar dat je tijdens al je uren in gezelschap van een pc immer je handen thuis weet te houden valt moeilijk voor te stellen...

Psychologe

Wie meer gefundeerde uitspraken over de ernst van TRA wil horen, praat met de in Duitsland woonachtige Marleen Brinks. De sociologe en psychologe verdiept zich al jaren in het fenomeen en concludeert dat het meppen en uitschelden van computers in aanzienlijke mate voorkomt. Ook onderzoeken van uiteenlopende softwarebedrijven en (computer)fabrikanten laten dergelijke beelden zien. Volgens Brinks neemt gelet op het groeiende gebruik van technologie TRA eerder toe dan af. "Hoe meer apparaten, des te vaker die kunnen frustreren." Ze voegt eraan toe dat TRA niet alleen agressie tegen computers behelst, maar ook boosheid dan wel frustratie is die opgewekt wordt door niet of slecht functionerende, technologische hulpmiddelen. Dus het gaat ook om andere machines, zoals scannerkassa's of navigatiesystemen in de auto. De belangstelling die Brinks voor TRA ontwikkelde, heeft alles te maken met met haar functie als data-analiste die ze ooit uitoefende. "Ik werkte op een IT-afdeling en zag collega's met hun pc's praten, ze aaien en op ze schelden. Af en toe vielen er ook wel eens klappen. Ik was benieuwd of dat alleen bij ons op de afdeling was of dat dit elders ook zo gaat."

Net mensen

Volgens Brinks treedt computeragressie op wanneer we gehinderd worden in het bereiken van het doel dat we belangrijk vinden. Frustratie en verhindering in het bereiken van die doelen kunnen allerlei consequenties hebben. Dat gaat van agressie tot berusting tot vluchtgedrag. Sommigen kunnen daar ook werkelijk ziek van worden, depressies en vage psychosomatische klachten ontwikkelen. "De interactie tussen mens en pc lijkt erg op de interactie tussen mensen. Ze geven hun computer ook namen en geloven stiekem dat hij een ziel heeft. Als de computer niet doet wat gewenst is, worden mensen dus boos." Gevraagd naar de grootste veroorzakers van computerwoede noemt Brinks 'slechte scholing, slechte software en slechte hardware'. Ze wijst er op dat de ontwikkelingscycli alsmaar korter worden, dat software vaak zonder uitvoerige tests op de markt komt, dat er sprake is van minderwaardige technische kwaliteit uit het verre oosten en dat personeel slecht voorbereid wordt op de soft- en hardware waarmee het moeten werken. "Maar: het meest agressief zijn IT'ers. Gebruikervaardigheden zijn dus niet de belangrijkste voorspeller van TRA. De IT'er krijgt zo'n apparaat op zijn tafel en weet heel precies wat zo'n ding doet. Als het apparaat vervolgens wat anders doet dan 'afgesproken', wordt het een erezaak. Bovendien kan de IT'er niemand vragen om hulp."

Serieuze aandacht

Volgens Brinks is TRA in Duitsland en Nederland een niet te onderschatten verschijnsel dat nader onderzoek verdient. 'Probleem' is dat TRA zich op de snijvlakken van sociologie, psychologie, geneeskunde en informatica beweegt en er maar een paar wetenschappers zijn die zich ermee bezighouden. Maar omdat stress tot ziekte kan leiden, wordt de aandacht ervoor steeds serieuzer. Brink herinnert zich een collega van haar vader, die zijn praktijk-pc uit het raam gooide. Is dat al laten we zeggen curieus, het wordt nog gekker als Brinks vertelt dat het personeel er juichend naast stond. Zelf kijkt ze er niet meer van op. "Na de publicatie van mijn studie naar TRA heb ik hééél veel post uit de hele wereld gekregen. Strekking: 'Het is allemaal waar wat je schrijft'. Ook die mensen kwamen vaak met soms bizarre voorbeelden uit hun omgeving." Of Brinks zelf wel eens een aanval van TRA heeft moeten weerstaan? "Euh nee, ik praat weliswaar met mijn pc, maar sla hem niet. Ik ben met een IT'er getrouwd. Als mijn pc het niet doet zeg ik: 'Schat, hij print niet. Maak je het weer in orde?'"

Geen andere oplossing...?

Dat laatste kon George, de held aan het begin van dit verhaal, aan niemand vragen. Een paar uur na zijn daad, zo verklaarde George tijdens het verhoor, zag hij ook wel in dat-ie nooit op het apparaat had mogen schieten omdat hij daarmee zijn klanten in gevaar had gebracht. Maar ja, op het moment van zijn daad leek het hem echt de beste oplossing

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 20, jaargang 2009.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar bijzondere producten voor een mooie prijs. Vinyl is de laatste jaren weer helemaal terug, maar die kun je natuurlijk alleen afspelen op een platenspeler. Wij vonden vijf interessante modellen voorzien van een stofklep, voor minder dan 275 euro.

Platenspelers worden steeds vaker aangeboden, en ook op Kieskeurig.nl zien we ze meer en meer in de verschillende aangesloten webshops. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je die ook nog eens zijn voorzien van een klep om het mechanisme en je platen te beschermen tegen stof.

Sony PS-LX310BT

De Sony PS-LX310BT is een volautomatische platenspeler. Dit betekent dat je met een druk op de knop de arm naar de plaat kunt bewegen om het afspelen te starten. Aan het einde van de plaat keert de arm automatisch terug naar zijn beginpositie. De speler is aangedreven met een snaar. Een kenmerkende functie is de ingebouwde Bluetooth-zender, waarmee je het geluid van je vinyl draadloos kunt doorsturen naar een Bluetooth-speaker, -soundbar of -hoofdtelefoon.

Mocht je de voorkeur geven aan een bekabelde opstelling, dan kan dat ook via de RCA-uitgang. De platenspeler heeft een ingebouwde phono-voorversterker. Dit maakt het mogelijk om de speler direct aan te sluiten op een versterker of actieve luidsprekers die geen speciale phono-ingang hebben. De aluminium draaischijf is ontworpen om trillingen te minimaliseren en een stabiele rotatie te waarborgen. De meegeleverde stofkap beschermt de plaat en de naald tegen stof.

Lenco L-3808

Bij de Lenco L-3808 heb je te maken met een direct aangedreven platenspeler, wat inhoudt dat de motor de draaischijf direct aandrijft zonder tussenkomst van een snaar. Dit zorgt voor een snelle start- en stoptijd. Een bijzondere eigenschap is de USB-aansluiting. Hiermee kun je de platenspeler verbinden met een computer om je vinylplaten te digitaliseren.

Verder beschikt dit model over een ingebouwde phono-voorversterker, die je naar wens kunt in- of uitschakelen. Hierdoor kun je hem aansluiten op een breed scala aan audiosystemen, zowel met als zonder specifieke phono-ingang. De arm is S-vormig en voorzien van een afneembare headshell, wat het wisselen van het element vereenvoudigt. De aanwezigheid van pitch control geeft je de mogelijkheid om de afspeelsnelheid handmatig fijn te stellen. Een doorzichtige stofkap houdt stof op afstand.

Audio-Technica AT-LP60XBT

De Audio-Technica AT-LP60XBT functioneert als een volautomatische, snaaraangedreven platenspeler. Het bedieningsgemak staat hierbij centraal: met knoppen voor start en stop kun je het afspeelproces eenvoudig beheren. De arm plaatst zichzelf op de groef en keert na afloop van de plaat vanzelf weer terug. Net als de Sony beschikt dit model over een geïntegreerde Bluetooth-functionaliteit. Dit maakt het mogelijk om draadloos verbinding te maken met maximaal acht verschillende Bluetooth-apparaten, zoals luidsprekers of een koptelefoon.

Voor een standaard opstelling is er een RCA-uitgang beschikbaar. De ingebouwde phono-voorversterker is uitschakelbaar, waardoor je de keuze hebt tussen aansluiting op een phono- of een lijningang van je versterker. De draaischijf is vervaardigd uit gegoten aluminium. Het meegeleverde element is een Dual Magnet-cartridge met een vervangbare naald. De stofkap is scharnierend en afneembaar.

Denon DP-29F

Dit model, de Denon DP-29F, is een snaaraangedreven en volautomatische platenspeler. Je bedient de speler met de start- en stopknoppen, waarna de toonarm automatisch naar het begin van de plaat beweegt en aan het einde weer terugkeert. Een belangrijk kenmerk is de ingebouwde, inschakelbare RIAA phono-equalizer. Dankzij deze voorversterker kun je de DP-29F direct aansluiten op een versterker of receiver via een standaard AUX- of lijningang, zonder dat een aparte phono-ingang nodig is.

De draaischijf is gemaakt van gegoten aluminium en de platenspeler wordt geleverd met een MM-element (Moving Magnet), zodat je na het aansluiten direct kunt beginnen met luisteren. Het geheel wordt beschermd door een stofkap die het mechanisme en je platen vrijhoudt van stof en vuil.

Lenco LBT-188

Ook deze Lencois uitgerust met een snaaraandrijving. Een opvallende functie van dit model is de ingebouwde Bluetooth-zender. Hiermee heb je de mogelijkheid om het geluid van je vinylplaten draadloos te streamen naar een compatibele Bluetooth-luidspreker of -hoofdtelefoon. Daarnaast is de platenspeler voorzien van een USB-aansluiting, waarmee je hem aan een computer kunt koppelen. Dit stelt je in staat om je platencollectie te digitaliseren.

De Lenco LBT-188 beschikt over een geïntegreerde phono-voorversterker, wat betekent dat je hem direct kunt aansluiten op de aux-ingang van vrijwel elke versterker of set actieve speakers. De toonarm is voorzien van een instelbaar contragewicht voor een nauwkeurige naalddruk. Het geheel wordt geleverd met een afneembare, doorzichtige stofkap die de draaitafel en de plaat beschermt.

Europese consumenten geven duidelijk de voorkeur aan routers die binnen Europa worden ontwikkeld. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van marktonderzoeksbureau YouGov. De resultaten sluiten aan bij de vandaag gehouden European Summit on Digital Sovereignty 2025, waar de controle over digitale infrastructuur centraal staat.

Het onderzoek, uitgevoerd in augustus onder ruim 5.000 consumenten in vijf Europese landen, laat zien dat routers van Europese merken als het meest betrouwbaar worden gezien. In Nederland zegt bijna de helft van de respondenten weinig vertrouwen te hebben in apparaten uit China of Rusland, terwijl Europese merken juist als veilig worden ingeschat. Betrouwbaarheid, snelheid en beveiliging zijn voor vrijwel alle deelnemers de belangrijkste aankoopcriteria. De Nederlandse steekproef, goed voor 1.030 respondenten, sluit aan bij de trend in andere landen.

©YouGov

Fritz!Box populair

In alle onderzochte landen komt FRITZ!Box naar voren als het merk met de hoogste aanbevelingsscore. In Nederland is de Net Promoter Score +18, terwijl veel andere merken negatief scoren. Een derde van de FRITZ!Box-gebruikers noemt zichzelf zeer tevreden over de router.