E-readers zijn gewild bij zowel jong als oud. Logisch, want met digitale boeken bespaar je thuis ruimte en op vakantie neem je zo met gemak het equivalent van een hele stapel leesvoer mee. E-readers zijn alweer zo’n vijftien jaar op brede schaal verkrijgbaar. Er valt inmiddels dan ook veel te kiezen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste eigenschappen van e-readers, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.

📚 In dit artikel kijken we naar acht features en opties van e-readers. Met deze informatie wordt het voor jou makkelijker om de voor jou beste e-ereader te vinden. We behandelen: Elektronische inkt | Schermformaat | Systeemprestaties | Behuizing | Verlichting | Internet | Opslagruimte | Luisterboeken

Lees ook: Waar voor je geld: 5 echt goede e-readers

1: Elektronische inkt

E-readers hebben een zogeheten e-inkscherm. Deze afkorting staat voor de Engelse term electronic ink, oftewel elektronische inkt. De eigenschappen van dit scherm komen overeen met die van echt papier. Zo heb je net als bij fysieke boeken niet of nauwelijks te maken met lichtweerkaatsing. Dat geeft je ogen ten opzichte van tablet- en smartphoneschermen meer rust, zodat je langer kunt lezen. Dankzij een hoog contrast kun je zelfs in de volle zon van leesvoer genieten. Mooi meegenomen is dat e-ink weinig energie verbruikt. Je leest op een enkele acculading met gemak meerdere e-books uit. Een e-inkscherm verbruikt alleen energie bij het verversen van beeld. Denk bijvoorbeeld aan het ‘omslaan’ van een pagina. Is een pagina eenmaal geopend, dan vereist dat geen energie van de accu. 

De meeste e-readers tonen alleen zwarte of witte beeldpunten, maar sinds enkele jaren zijn er ook producten met een kleurenscherm op de markt. Met name voor liefhebbers van kinderboeken, stripboeken en tijdschriften is dat interessant, want e-readers met een gekleurd e-inkscherm tonen illustraties in hun volle glorie. Houd wel rekening met een meerprijs ten opzichte van vergelijkbare modellen met een zwart-witscherm. 

2: Schermformaat 

E-readers zijn er in allerlei soorten en maten. Een belangrijk onderscheid is het schermformaat. De kleinste modellen hebben een e-inkscherm van 6 inch. Dat is vergelijkbaar met een bladzijde van een pocketbook. Zo’n apparaatje neem je vanzelfsprekend gemakkelijk mee. Bovendien is de behuizing licht, zodat je een e-book met één hand kunt lezen. Wil je liever een exemplaar dat ongeveer overeenkomt met een bladzijde van een gemiddeld leesboek? Dan kom je uit bij een e-reader van 7 of 8 inch. Die is evengoed nog handzaam, zodat je hem bijvoorbeeld eenvoudig in een tas meeneemt. 

Als laatste bestaan er ook e-readers met een scherm van ongeveer 10 inch of zelfs nog groter. Nuttig voor wie graag grotere letters instelt; hiervoor is namelijk voldoende schermruimte. Grote e-readers zijn over het algemeen stevig aan de prijs. Houd bovendien rekening met een hoger gewicht, waardoor je de reader meestal met twee handen dient vast te houden. Naast het schermformaat is ook de resolutie een belangrijke factor. Hoe meer pixels, hoe scherper het beeld. Gelukkig is bij de huidige generatie e-readers de resolutie doorgaans prima in orde. 

3: Systeemprestaties 

Net als een tablet bevat een e-reader een processor en werkgeheugen. Neem de specificaties hiervan grondig door, want die zijn cruciaal voor de systeemprestaties. Op e-readers met weinig processorkracht duurt het bijvoorbeeld langer om door het menu te navigeren en e-books te openen. Bovendien starten deze apparaten langzamer op. Tegenwoordig heeft een doorsnee e-reader een processor met een kloksnelheid van 1 GHz en 512 MB werkgeheugen. Dat is voldoende om vlot in het menu en door e-books te navigeren. 

De meeste e-readers zijn tegenwoordig ook geschikt voor allerlei andere taken dan alleen lezen. Denk bijvoorbeeld aan surfen op internet, muziek luisteren, aantekeningen maken en zelfs spelletjes spelen. In dat geval is een beetje extra rekenkracht geen overbodige luxe. Er zijn snelle e-readers met een dualcore- of quadcore-processor verkrijgbaar. Je betaalt daar wel een meerprijs voor. 

4: Behuizing 

Zodra je een fysiek boek uit hebt, pak je een ander exemplaar. Bij een e-reader gaat dat natuurlijk anders; je hebt gebruikt immers continu hetzelfde apparaat. Het is dan ook heel belangrijk dat de e-reader prettig in de hand ligt. Hebben je vingers voldoende grip en is het apparaat voor lange leessessies niet te zwaar? Van compacte modellen valt het gewicht overigens erg mee. Zo zijn producten met een 6inch-scherm meestal lichter dan 200 gram. E-readers van 7 inch liggen doorgaans net boven deze grens. 

De bekende merken Kobo, Amazon Kindle en PocketBook ontwikkelen diverse leesapparaten met een (spat)waterbestendige behuizing. Zo zijn de breed verkrijgbare producten Kobo Libra 2 en Clara 2E voorzien van een IPx8-gecertificeerde behuizing. Die zijn volledig waterdicht. Handig voor wie graag in bad of bij het zwembad leest. 

©PXimport

5: Verlichting 

Het e-inkscherm bootst de eigenschappen van echt papier zo goed mogelijk na. Lees je in het donker, dan vereist dat normaal gesproken een leeslampje. Tegenwoordig hebben alle nieuwe e-readers schermverlichting. Pas hiervan de helderheid naar eigen wens aan. Sommige luxe exemplaren hebben zelfs een speciale sensor. In dat geval wijzigt de e-reader op basis van het aanwezige omgevingslicht de helderheid van het scherm. Houd er rekening mee dat bij gebruik van schermverlichting de accu sneller leeg raakt. 

Veel mensen lezen voor het slapengaan nog een paar pagina’s of een hoofdstuk. Doe jij dat ook, dan is een e-reader met een blauw-lichtfilter een verstandige keuze. Kobo noemt deze functie ComfortLight Pro. Dit oranjeachtige licht is rustgevender voor je ogen, waardoor je na het lezen makkelijker in slaap valt. Comfortlight Pro toont overdag een kleine hoeveelheid blauw licht. Zodra de avond valt, geeft het scherm steeds minder blauw licht weer. Overigens is het ook mogelijk om deze instellingen handmatig aan te passen. 

©Seventyfour - stock.adobe.com

6: Internet 

Alle moderne e-readers ondersteunen wifi. Het voordeel hiervan is dat je rechtstreeks e-books naar het apparaat kunt downloaden. Er is dus geen tussenkomst van een computer nodig, al kan dat uiteraard wel. Verder bevat het menu vaak een browser, zodat je tussen het lezen door bijvoorbeeld iets op internet kunt opzoeken. Vergeleken met een tablet of smartphone werkt een browser op een e-reader wel iets trager. Een e-inkscherm bouwt een nieuw beeld namelijk niet zo snel op als een regulier scherm. Het menu van moderne e-readers bevat verder een functie om online woorden op te zoeken in een woordenboek of encyclopedie. 

De meeste e-readers bevatten een geïntegreerde boekenwinkel. Open op een Kobo-apparaat maar eens de Kobo Store, terwijl je op een toestel van PocketBook eveneens toegang hebt tot een online boekenwinkel. Met name de Kobo Store is erg uitgebreid. Deze winkel is gekoppeld aan de online catalogus van Bol.com. Je vindt hier een indrukwekkend Nederlandstalig aanbod waarbij je ook luisterboeken kunt downloaden. Tientallen e-books zijn zelfs gratis. Ben jij een heuse boekenwurm? Overweeg dan een abonnement op Kobo Plus: vanaf 9,99 euro per maand heb je dan onbeperkt toegang tot honderdduizenden titels. 

7: Opslagruimte 

E-books bewaar je vanzelfsprekend rechtstreeks op de e-reader. Nieuwe producten hebben meestal 8, 16 of 32 GB opslagcapaciteit. Een enkel exemplaar bevat 64 GB opslag. Dat lijkt misschien weinig, maar e-books nemen nauwelijks ruimte in beslag. Ga uit van ongeveer duizend reguliere e-books per gigabyte. Kinderboeken en tijdschriften bevatten meer afbeeldingen, die slokken om die reden meer capaciteit op. Verder kun je op moderne e-readers ook luisterboeken en muziekalbums bewaren. In dat geval is een e-reader met flink wat opslagruimte geen overbodige luxe. 

Kun je niet alles opslaan wat je wilt? Sommige modellen bevatten een microSD-kaartslot. Met name producten van PocketBook hebben veelal een geheugenkaartlezer. Op die manier voeg je eenvoudig extra ruimte toe. Bovendien kun je zo makkelijker digitale boeken vanaf de computer naar de e-reader overzetten. Controleer in de specificaties welke microSD-kaarten de e-reader ondersteunt. 

8: Luisterboeken 

Van vrijwel alle populaire Nederlandse titels bestaan er ook luisterboeken. Die zijn ingesproken door de auteur, een bekende Nederlander of een ander persoon met een prettige stem. Check in de specificaties van de beoogde e-reader of het apparaat met audioformaten overweg kan. Nieuwe modellen van Kobo accepteren alleen luisterboeken die je in de Kobo online boekenwinkel aanschaft. Producten van PocketBook ondersteunen meestal meerdere populaire audioformaten, zoals mp3 en ogg. Naast audioboeken kun je daarmee ook eigen opgeslagen muziek beluisteren. Zo kun je tijdens het lezen bijvoorbeeld van rustgevende achtergrondmuziek genieten. 

Het afspelen van ingesproken boeken kan op verschillende manieren. Bepaal vooraf welke methode(n) jij prettig vindt en zoek daar een passende e-reader bij. Als het leesapparaat bluetooth ondersteunt, koppel je hieraan een draadloze hoofdtelefoon, speaker of autoradio. Sommige e-readers hebben daarnaast een ingang voor een bekabelde koptelefoon, hiervoor leveren sommige fabrikanten een speciaal verloopsnoertje mee. Je luistert dus vrijwel altijd via een extern apparaat naar het boek. Een uitzondering hierop zijn sommige luxe e-readers met een geïntegreerde speaker. Daarmee kun je namelijk rechtstreeks een luisterboek of muziekalbum afspelen. 

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.