SSD-opslagruimte is sneller, zuiniger en stiller dan een conventionele harde schijf en in de meeste gevallen is het een fluitje van een cent om zelf een SSD in te bouwen. Je moet wel even weten waar je bij aanschaf op moet letten.

Tip 01: Waarom SSD

Een Solid State Drive is een type opslagruimte die een paar grote voordelen levert ten opzichte van een traditionele harde schijf. Allereerst is een SSD stukken sneller dan een normale harde schijf (HDD of Hard Disk Drive). Waar een normale harde schijf een bewegende kop heeft om data te lezen en te schrijven, bevat een SSD geen bewegende delen. Lees ook: Overstappen op een SSD

Een SSD is daarnaast een stuk lichter en kleiner dan een normale harde schijf en dit is ook de reden waarom nieuwere laptops vrijwel altijd een SSD hebben ingebouwd.

Vrijwel elke SSD maakt tegenwoordig gebruik van zogenaamd NAND flash-geheugen. Flash-geheugen bestaat al een stuk langer, sinds 1984 wordt het gebruikt in bijvoorbeeld usb-drives, smartphones en digitale camera's. Bijkomend voordeel van het ontbreken van bewegende delen is dat een SSD ook nog eens erg stil is en minder stroom verbruikt. Het grootste nadeel van een SSD was altijd de prijs, maar gelukkig zijn de prijzen per gigabyte de afgelopen jaren sterk gedaald en heb je eigenlijk geen reden meer om niet voor een SSD te kiezen.

©PXimport

Tip 01 Een 256GB-SSD van Samsung

Tip 02: 2,5 of 3,5 inch

Niet elke SSD is geschikt voor elke pc. Bij traditionele harde schijven heb je de keuze uit twee formaten: 2,5 inch voor laptops en 3,5 inch voor desktop-pc's. SSD's zijn vrijwel alleen in het 2,5inch-formaat verkrijgbaar. Om een SSD in een 3,5inch-sleuf te kunnen plaatsen, heb je een adapter nodig. Deze kosten vaak nog geen tientje en sommige kunnen zelfs twee 2,5inch-schijven huisvesten.

©PXimport

Tip 02 Met deze adapter passen er twee 2,5inch-SSD's in één 3,5inch-sleuf.

Tip 03: SATA

Moderne SSD's hebben een SATA3.0-aansluiting, dit betekent dat de doorvoersnelheid maximaal 6 Gbit per seconde is. De daadwerkelijke doorvoer ligt iets lager, namelijk 4,8 Gbit/s. Dit komt overeen met 600 MB per seconde. De termen 6 Gbit/s en 600 MB/s (megabyte dus) worden dan ook doorelkaar gebruikt en betekenen allebei dat de schijf een SATA 3.0-aansluiting heeft, ruimschoots genoeg voor normaal gebruik. Als je een tweedehands SSD koopt, kan het zijn dat het slechts een SATA 2.0- of zelfs SATA 1.0-aansluiting heeft.

Dit is wel een flink verschil: SATA 2.0 heeft een snelheid van 300 MB/s, SATA 1.0 een snelheid van 150 MB/s. De maximale lees- en schrijfsnelheid kan fluctueren per fabrikant, de meesten zitten zo rond 550 MB/s leessnelheid en 530MB/s schrijfsnelheid. Kijk ook even of je moederbord wel een SATA 3.0-aansluiting heeft. Een oude pc met een SATA 1.0- of 2.0-aansluiting heeft niks aan een SSD met SATA 3.0.

©PXimport

Tip 03 Links zie je de SATA-aansluiting van de schijf.

Mac

Mac-gebruikers moeten altijd goed opletten bij de aanschaf van componenten en dat is in het geval van een SSD niet anders. Als je een bepaald model op het oog hebt, verifieer dan even of dit model compatibel is met je Mac. Dit kan door even te zoeken op de website van iFixit. Wil je weten wat het model van je Mac is, klik dan op het Apple-logo en selecteer Over deze Mac. Klik op Meer info en onder de naam staat de modelnaam van je Mac. Vooral bij een adapter moet je even opletten, veel adapters passen namelijk niet in een Mac Pro of iMac. Heb je een MacBook Air, dan kan het zijn dat het vervangen van een SSD lastig is. Nieuwere modellen maken gebruik van een SSD met PCIe-aansluiting en accepteren veelal geen niet-Apple-SSD's.

©PXimport

Op de website van iFixit vind je handleidingen en tips voor het installeren van een SSD in een MacBook Air.

Tip 04: mSATA, M.2 en PCIe

Veruit de meeste SSD's hebben SATA 3.0-aansluitingen, maar sommige netbooks en kleine laptops hebben geen standaard SSD's aan boord. Bij deze apparaten kan het lastiger zijn om je schijf te wisselen. Toch bestaan ook hiervoor SSD-uitbreidingen, deze SSD's hebben geen behuizing en zien eruit als normale printplaten. Zo'n SSD wordt gekenmerkt als mSATA, oftewel mini-SATA. Ook hier heb je weer te maken met doorvoersnelheden, net als bij gewone SSD's. De opvolger van mSATA heeft zich ook alweer aangediend, het heet M.2 en is een stukje kleiner dan mSATA.

Tot slot zijn er nog PCIe-varianten op de markt, deze SSD's steek je in een vrije PCIe-sleuf van je desktop-pc en zijn door de snelle doorvoersnelheid geschikt voor zware toepassingen. Een PCIe-SSD is wel duurder dan een normale SSD.

©PXimport

Tip 04 Een SSD van Crucial met M.2-aansluiting.

Tip 05: Installatie

Het installeren van een nieuwe SSD in een desktop-pc is vaak een kwestie van erin klikken en de pc aanzetten, maar voordat je een SSD in je laptop gaat zetten, is het handig om de gebruiksaanwijzing van je laptop er even bij te nemen. Hier staat waarschijnlijk helder beschreven hoe je in jouw laptop de schijf kunt wisselen. Ook zal hier eventueel worden vermeld of een bepaald type SSD niet compatibel met jouw laptop is.

Als je een component uit je laptop gaat vervangen, moet de laptop echt helemaal uitstaan, de slaapstand is niet genoeg. Zorg ook dat de stroomkabel niet is aangesloten. Zorg er verder voor dat je alle randapparatuur uit je usb-poorten hebt gehaald voordat je begint. Omdat de binnenkant van een computer gevoelig is voor statische elektriciteit, moet je je altijd eerst statisch ontladen voor je de behuizing opent. Je kunt voor een paar euro een koordje kopen die je om je pols doet en aan de andere kant met een geaard voorwerp kunt verbinden. Maar vaak helpt het ook om even de verwarming beet te pakken of een apparaat met een metalen behuizing aan te raken om jezelf te ontladen. Probeer tapijten te vermijden en zorg ervoor dat andere mensen of dieren je niet kunnen aanraken tijdens het installeren.

©PXimport

Tip 05 Een antistatische band om je componenten te beschermen.

Firmware

Oké, de SSD zit in je pc en alles werkt naar behoren. Dit betekent echter niet dat je alles op zijn beloop kunt laten. Fabrikanten brengen regelmatig firmware-updates uit voor producten en voor een SSD is dit niet anders. Een firmware-update is een stukje software met een set met instructies voor de werking van de SSD en wordt op een speciale chip op de SSD opgeslagen.

©PXimport

Zorg ervoor dat je de nieuwste firmware voor je SSD gebruikt.

Tip 06: Reservekopie

Voor je begint met het verwisselen van een harde schijf is het van groot belang dat je een kopie van je gegevens maakt. Ook al ben je niet van plan data van een schijf te verwijderen, tijdens het verwisselen kan altijd iets fout gaan waardoor je schijf onbruikbaar raakt. Het is aan te raden om je belangrijke documenten op een externe harde schijf of usb-drive te kopiëren en deze daarna los te koppelen. Een cd of dvd branden kan natuurlijk ook.

Wil je de gehele inhoud van je harde schijf overzetten op een SSD-variant, dan zijn er twee opties. Als het alleen om documenten gaat, kun je gewoon alle bestanden via Windows Verkenner kopiëren. Als het om de harde schijf met Windows en alle programma's gaat, dan kun je een softwareprogramma gebruiken om een kloon van je harde schijf te maken. Wil je een SSD als externe schijf gebruiken om bijvoorbeeld een schijf te klonen, dan heb je een behuizing nodig met usb-aansluiting. Deze kosten vaak een paar tientjes.

©PXimport

Tip 06 Deze behuizing kost iets meer dan een tientje en sluit je met een usb-kabel aan op je pc.

Tip 07: Niet defragmenteren

Een SSD werkt anders dan een normale harde schijf en heeft slechts één nadeel, namelijk dat de levensduur en kwaliteit bij elke schrijfbeurt ietsje vermindert. Als je een SSD helemaal vult en daarna weer leeghaalt, zal de schijf minder snel zijn dan toen het net uit de verpakking kwam. De SSD-controller, de hardware die in je SSD de schijf aanstuurt en beheert, heeft echter slimme trucs om ervoor te zorgen dat je SSD langer meegaat en goed blijft presteren.

Deze technieken worden steeds beter en daarom zijn nieuwere SSD's vaak een betere optie dan oudere SSD's. Ooit (bij oudere besturingssystemen) moest je normale harde schijven af en toe defragmenteren. Dit was nodig omdat data fysiek op andere plekken van je harde schijf wordt opgeslagen. Het kostte extra moeite voor de schijf om steeds naar andere plekken op het schijfoppervlak te springen. Na defragmentatie merkte je meestal een kleine verbetering van de snelheid. Een SSD heeft geen bewegende delen en defragmenteren is niet alleen overbodig, maar kan een SSD zelfs beschadigen! Niet doen dus.

©PXimport

Tip 07 Het defragmenteren van een SSD kan zelfs fysieke schade opleveren, dit kun je dus niet beter niet doen!

De ingewanden van een SSD

Je denkt misschien dat een SSD volledig bestaat uit opslagruimte, maar er zitten veel meer componenten onder de motorkap. Als je een SSD openschroeft, kun je de ingewanden zien. In de meeste gevallen vervalt echter wel je garantie als je dit doet. Allereerst heb je de SSD-controller die de schijf aanstuurt en commando's van je pc ontvangt.

De controller is meestal verbonden met een kleine hoeveelheid cachegeheugen om te kunnen functioneren en dingen zoals firmware op te kunnen slaan. De fysieke connectie van de SSD met je pc gebeurt in de meeste gevallen via een SATA-connector. In het geval van een SSD worden je documenten niet op een draaiende schijf opgeslagen, maar op meerdere chips met flash-geheugen.

©PXimport

Links zie je de SATA-connector en aan de rechterkant vind je chips met flash-geheugen. In dit geval zijn dat er 32, je ziet er maar acht, maar er zijn vier chips opgestapeld. De chip met het WD-logo is de SSD-controller. De ESMT-chip fungeert als cache.

Tip 08: TRIM

Het equivalent van defragmenteren op een SSD heet TRIM en zorgt ervoor dat een besturingssysteem een SSD kan vertellen welke gegevens op de schijf kunnen worden opgeschoond. TRIM is een commando dat je vanuit je besturingssystemen naar de SSD-controller moet sturen. Windows 8 herkent automatisch of je opslagmedium een HDD of SSD is. Als je bij Systeem en beveiliging / Systeembeheer / De stations defragmenteren en optimaliseren je schijf selecteert en op Optimaliseren klikt, zal Windows een SSD TRIM-commando sturen.

Bij oudere besturingssystemen kan dit anders zijn. Windows Vista maakt geen onderscheid tussen HDD's en SSD's en daarom zal het een SSD doodleuk defragmenteren, pas hier dus heel erg mee op.

De Mac biedt alleen TRIM-ondersteuning voor de geïnstalleerde standaardschijven. Als je een nieuwe schijf installeert, moet je via een omweg TRIM activeren. Dit kan bijvoorbeeld door het programma Trim Enabler te installeren. Klik op Download en installeer het programma. Zet de schuif op Aan en herstart je Mac. Wil je zien hoeveel sneller je SSD is geworden na het aanzetten van TRIM, koop dan de volledige versie voor 10 dollar. Doe voor het activeren van TRIM een benchmarktest door bovenin op Benchmark te klikken en onderin voor Nieuwe benchmark te kiezen. Na de herstart doe je dit nog een keer en vergelijk je de waardes. De nieuwe versie van OS X, El Capitan, krijgt ingebouwde ondersteuning voor TRIM op niet-Apple-schijven.

©PXimport

Tip 08 Windows 8 weet of je schijf een HDD of SSD is en zal een SSD niet gaan defragmenteren, maar een TRIM-commando naar de SSD sturen.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare bluetooth-hoofdtelefoon met een goed geluid? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Sennheiser Accentum Plus Wireless

Sennheiser bracht afgelopen voorjaar een nieuwe bluetooth-koptelefoon op de markt. En wat voor één, want de Accentum Plus Wireless is comfortabel, gebruiksvriendelijk én betaalbaar. Zoals je van de Duitse audiospecialist mag verwachten, is de geluidskwaliteit prima op orde. De gebruikersreviews op Kieskeurig.nl liegen er dan ook niet om. Alle testers gaven deze koptelefoon een 9 of 10 als reviewscore.

Handig is dat je diverse audio-instellingen naar wens kunt aanpassen. Dat werkt met een app op een smartphone. Een ander speerpunt is de functie actieve ruisonderdrukking (ANC), zodat je geen of nauwelijks storende omgevingsgeluiden hoort. Ideaal voor wie aandachtig naar een luisterboek, podcast of rustig muziekalbum wil luisteren.

Volgens Sennheiser houdt een volgeladen accu het ongeveer 50 uur vol. Is de batterij leeg, dan kun je evengoed weer snel luisteren. Na tien minuten snelladen kan de Accentum Plus Wireless er weer 5 uur tegenaan. Voor een hoog draagcomfort heeft de hoofdtelefoon zachte oorkussens en een verstelbare hoofdband met binnenvoering. Bovendien is hij met een gewicht van 227 gram ook niet zo zwaar. Geïnteresseerden kiezen tussen een zwarte en witte behuizing. Meer weten? Lees dan deze review op ID.nl.

Skullcandy Hesh ANC

Op zoek naar een ANC-koptelefoon voor minder dan 100 euro? Dat komt mooi uit, want dit exemplaar van Skullcandy is op Kieskeurig.nl momenteel goedkoper dan ooit. Aan de hand van vier meetmicrofoons registreert de Hesh ANC omgevingsgeluiden, waarna de geïntegreerde chip vliegensvlug een tegengeluid berekent. Deze bluetooth-hoofdtelefoon dempt op die manier lawaai, zodat je op elke plek geconcentreerd kunt luisteren. De oplaadbare batterij heeft volgens de fabrikant een maximale speeltijd van 22 uur. Accu leeg? Na 10 minuten opladen kun je weer 3 uur luisteren.

Dit over-earmodel bevat binnenin twee audiodrivers van 40 millimeter. Die zijn verantwoordelijk voor het geluid. Tijdens een luistersessie hoef je geen smartphone uit je broek- of jaszak te halen. Gebruik gewoon de knopjes op de oorschelp om de audioweergave te bedienen. Wijzig onder meer het volumeniveau en skip nummers. De behuizing weegt 228 gram en heeft een vouwbaar ontwerp. Hierdoor past dit luisterapparaat makkelijk in een tas.

Sony ULT Wear (WH-ULT900N)

Kun jij een flinke portie bas wel waarderen? De onlangs verschenen Sony ULT Wear (zwart/wit/groen) valt dan ongetwijfeld bij je in de smaak. Je drukt op de ULT-knop om het basniveau verder op te voeren. Gunstig voor liefhebbers van opzwepende muziekstijlen als dance, hiphop en rock. Een andere belangrijke eigenschap is de aanwezigheid van actieve ruisonderdrukking. Sony heeft deze techniek erg goed onder de knie, waardoor je niet of nauwelijks omgevingsgeluiden hoort. Wanneer je veel onderweg bent, komt de bijgesloten stevige reishoes goed van pas.

De rechteroorschelp bevat een handig aanraakpaneel waarmee je de muziek kunt bedienen. Veeg omhoog voor meer volume en veeg vooruit om naar het volgende liedje te gaan. Als je de Sony Headphones-app op een smartphone installeert, kun je diverse audio-instellingen aanpassen. Ga bij een volledig opgeladen accu uit van een luistertijd van zo’n 30 uur. Schakel je actieve ruisonderdrukking uit, dan kun je zelfs 50 uur luisteren. Lees in deze uitgebreide review meer informatie over deze betaalbare koptelefoon.

Audio-Technica ATH-M50XBT2

Vergeleken met veel andere over-ear-hoofdtelefoons heeft dit exemplaar relatief grote drivers van 45 millimeter. Dat bevordert een krachtig en open geluid. Daarnaast loopt het (brede) frequentiebereik van 15 Hz tot 28 kHz. Je mag dus een gedetailleerde weergave verwachten. Overigens ondersteunt de Audio-Technica ATH-M50XBT2 geen actieve ruisonderdrukking. Het Japanse merk focust zich met dit product namelijk louter op een hoge audiokwaliteit. Wegens de gesloten constructie dempt de koptelefoon alsnog omgevingsgeluiden.

Zoals we inmiddels van Audio-Technica gewend zijn, heeft ook deze bluetooth-koptelefoon een lange accuduur. Een volledig opgeladen batterij biedt een luistertijd van ongeveer 50 uur. Bij een lege accu kun je eventueel 10 minuten snelladen, waarna je weer 3 uur kunt luisteren. De behuizing heeft een fysieke knop waarmee je inkomende telefoonoproepen kunt aannemen. Verder roep je via deze knop ook jouw favoriete stemassistent op, zoals Google Assistent of Siri. Tot slot pas je in een app op je smartphone naar eigen smaak de equalizer-instellingen aan. De ATH-M50XBT2 is in een zwarte en blauwe versie te koop.

Marshall Monitor II A.N.C.

De Marshall Monitor II A.N.C. combineert een fraai retrodesign met goed geluid. Deze bluetooth-koptelefoon was op het moment van schrijven niet eerder zo goedkoop. Hoewel het Britse audiomerk op zijn eigen website een adviesprijs van 299 euro hanteert, vragen enkele webshops momenteel minder dan 200 euro. Dankzij de actieve ruisonderdrukking is het een prima luistermaatje voor onderweg. Vervelende omgevingsgeluiden verdwijnen namelijk naar de achtergrond. Je kiest in een app op je smartphone de mate van ruisonderdrukking.

De geïntegreerde accu ondersteunt een maximale luistertijd tot ongeveer 45 uur. Bij gebruik van actieve ruisonderdrukking kun je nog altijd 30 uur luisteren. Verder laad je een lege accu in een kwartier weer deels op. De luistertijd bedraagt dan ongeveer 5 uur. De goudkleurige knop springt direct in het oog. Die ondersteunt diverse functies, zoals het aanpassen van het volume en het door elkaar husselen van nummers. Er is ook nog een kleinere zwarte knop. Switch daarmee tussen verschillende geluidsmodi of roep een stemassistent op. Deze over-ear-hoofdtelefoon heeft een opvouwbare constructie, waardoor je hem makkelijk meeneemt.

De OnePlus 15R is een afgeslankte versie van de OnePlus 15, die eerder in 2025 op de markt verscheen. De specificaties liggen wel uit elkaar, maar niet heel ver – terwijl de prijs wel flink naar beneden is gegaan. Wat merk je van die specs in de praktijk? Nou…

Of je nu voor het topmodel kiest of voor de goedkopere versie gaat, je krijgt in beide gevallen een smartphone die er strak uitziet met die hippe platte randen en een stevige behuizing. Het design heeft veel weg van een moderne iPhone, maar door de matte glazen achterkant en het metalen frame voelt het toestel toch heel luxe aan. De Mint Breeze-kleur die we voor deze test gebruiken, springt er echt uit met zijn frisse look. Een leuke extra is de slimme Plus-knop waar je zelf een functie aan kunt koppelen, en je hoeft niet bang te zijn voor een beetje water of stof dankzij de goede bescherming.

Met 6,83 inch is het scherm flink groot, zelfs groter dan dat van de duurdere uitvoering, maar de telefoon ligt desondanks toch prettig in de hand. Door het amoledpaneel zien de kleuren er prachtig uit en is het contrast lekker diep. Wat deze telefoon echt bijzonder maakt, is de verversingssnelheid van 165 Hz. In de praktijk heb je daar vooral bij een aantal games echt iets aan, maar het blijft een unieke feature. De ultrasone vingerafdrukscanner onder het glas werkt bovendien razendsnel, zelfs als je vingers nat zijn. Ook buiten in het felle zonlicht heb je geen problemen, want de hoge helderheid houdt het display goed leesbaar.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Snel, sneller, snelst

Onder de motorkap van de OnePlus 15R vind je de nieuwe Snapdragon 8 Gen 5-chipset. Hoewel dat niet de allersnelste processor op de markt is, merk je daar in het dagelijks gebruik weinig van. Dankzij de royale hoeveelheid werkgeheugen schakel je bovendien moeiteloos tussen zware apps en diensten. En als je vaak games op je smartphone speelt, dan kom je ook hier uit de voeten, want populaire spellen draaien vloeiend op de hoogste instellingen. De OnePlus 15 mag op papier (en in benchmarks) dan indrukwekkender zijn met zijn cpu, in de praktijk merk je weinig verschil.

Het echte paradepaardje is de gigantische batterij met een vermogen van 7400 mAh. Daarmee is dat een van de grootste batterijen die je momenteel in een smartphone aantreft, waardoor je soms wel anderhalf tot twee dagen doorkomt zonder naar de lader te grijpen. Zelfs na een dag vol intensief gebruik houd je vaak nog een flinke reserve over. Is de batterij onverhoopt leeg? Met een snellader van 80 watt zit je binnen een uur weer gewoon op 100 procent. Bij de OnePlus 15R hoef je dus niet te kiezen voor een batterij die het lang uithoudt of een snelle oplaadprestatie.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Beleid en camera's kunnen wat beter

De OnePlus 15R draait ondertussen op het nieuwe OxygenOS 16, precies hetzelfde systeem als de duurdere OnePlus 15. De software voelt rap en vloeiend aan en biedt handige extra's, zoals een aanpasbaar zijmenu voor je widgets. De software-ondersteuning van zes jaar is daarnaast ook heel fijn, al krijg je slechts vier jaar aan Android-upgrades. Dat is wel een beetje mager gezien de krachtige hardware. Verder is en blijft de software gewoon prima voor dagelijkse situaties. Onderdelen staan op logische plekken en alles oogt even gelikt als strak.

De selfiecamera is er daarnaast flink op vooruitgegaan en maakt scherpe foto's dankzij de nieuwe autofocus. En waar de OnePlus 15 met drie premium lenzen echt een alleskunner is, focust de 15R zich vooral op de belangrijkste camera. De beeldbewerking zorgt voor levendige kleuren die er prima uitzien voor sociale media, al missen de foto's soms de speelsheid van het topmodel. Inzoomen is niet altijd een goed idee, maar voor alledaagse kiekjes werkt dit allemaal prima. Over het algemeen biedt het systeem een prettige, vloeiende gebruikservaring.

OnePlus 15R kopen?

Niemand zal achterovergeslagen worden door de OnePlus 15R, en dat is ook precies de bedoeling. Dit toestel is er niet om te imponeren met dikke extra’s, maar om te laten zien welke ervaring overblijft wanneer je het topmodel ontdoet van zijn meest premium features. De focus ligt duidelijk op snelheid, rekenkracht, het scherm en de software. Camera's en updatebeleid waren kennelijk minder belangrijk bij het samenstellen van dit pakket, maar voor minder dan 700 euro (of 100 euro extra voor meer opslag) is het lastig om een betere midranger te vinden.