De tijd dat ultra hd of 4K enkel beschikbaar was in de topmodellen, ligt al geruime tijd achter ons. Sterker nog, full hd is bij de meeste merken alleen nog beschikbaar in kleine maten en de goedkoopste modellen. Wat voor prestaties mag je verwachten van de 4K televisies, en op welk vlak maak je een compromis?

Een nieuwe televisie kiezen is geen eenvoudige opdracht. Het aanbod is enorm, en de technische specificaties zijn complex en maken het onmogelijk om televisies echt te vergelijken. En wat is de meerwaarde van wat extra geld uitgeven? Een beetje hulp bij je keuze lijkt ons geen overbodige luxe.

De meeste mensen kiezen tegenwoordig voor grote schermen. Voor deze test mikken we in de eerste plaats op modellen met een beelddiagonaal van 55 inch. De ideale kijkafstand (zie ook de basiscursus op pagina ## van dit nummer) voor een moderne televisie ligt ongeveer op twee maal de schermdiagonaal in cm. Voor een 55inch-model (139 cm) betekent dat een kijkafstand van ongeveer 2,8 meter, wat overeenkomt met de typische huiskamersituatie.

Als tweede criterium leggen we de prijs op ongeveer 1.000 euro. Daarmee kunnen we in het 2018-aanbod nog net wat vinden in de wat lager geplaatste modellen. Omdat we toch ook televisies met recente snufjes wilden testen, hebben we een tweede categorie tot 1500 euro toegevoegd.

Wat mag je verwachten

Design: Een mooi design is op deze slanke televisies geen uitzondering meer. Je merkt wel dat er niet met dure materialen is gewerkt.

Geluid: De geluidsprestaties zijn toereikend voor dagelijks gebruik, maar voor film en zeker voor muziek zijn ze wat aan de zwakke kant.

Beeld: De beeldprestaties zijn, althans voor sdr-beelden (standard dynamic range), over het algemeen erg goed.

Paneeltypes: De lcd-panelen van televisies maken gebruik van va-panelen (met uitstekend contrast maar beperkte kijkhoek) of ips-panelen (met een degelijke kijkhoek maar beperkt contrast). Voor filmliefhebbers is een va-paneel aangewezen, voor een familie-tv is een ips-paneel een betere keuze.

Smart-tv: Een goede smart-tv-omgeving bevat de belangrijkste streamingdiensten, zoals Netflix, YouTube en Amazon Video, de diensten voor uitgesteld kijken en een goede mediaspeler.

Tuners: Wie geen settopbox voor digitale televisie gebruikt, moet goed kijken of de televisie alle gewenste tuners bezit. Op sommige modellen ontbreekt de satelliet-tuner. Ook opnemen naar usb-schijf is niet altijd mogelijk.

Aansluiten: Een minimum van drie hdmi-aansluitingen is aan te raden. In sommige gevallen vind je ook nog een component- en/of composiet-video-aansluiting.

De meerwaarde van een hogere prijsklasse

Wat zijn de beperkingen

De geteste tv’s zijn bedoeld voor de modale huiskamer, niet voor wie een thuisbioscoop zoekt. Je moet vrede nemen met een aantal beperkingen. Op de eerste plaats mag je geen noemenswaardige hdr-prestaties verwachten. Al deze modellen kunnen hdr-beelden tonen, maar beschikken zelden over de nodige helderheid, kleurbereik en contrast om die beelden te tonen zoals het werkelijk hoort. Een andere belangrijke beperking is de bewegingsscherpte. Snel bewegende beelden (actiescènes) of snel bewegende voorwerpen (de voetbal) scherp en gedetailleerd weergeven, vereist een 100Hz-paneel en extra beeldverwerking, twee zaken die ontbreken op deze modellen. Een licht wazige rand rond snel bewegende voorwerpen is dan ook onvermijdelijk. Dat je in deze categorie ook geen premium beeldtechnologie zoals oled of qled terugvindt, is evident.

Testmethode

We voorzien elke televisie van de laatste nieuwe firmware, zetten hem terug op de fabrieksinstellingen en schakelen naar de ‘film-beeldmodus’. We sluiten hem aan op een ultra-hd-blu-ray-speler en beoordelen de resultaten van de beeldverwerking met behulp van gestandaardiseerde testpatronen. Vervolgens kijken we een uurtje Netflix om de algemene beeldkwaliteit in te schatten. Daarvoor gebruiken we ook een reeks filmfragmenten op blu-ray/dvd en videobestanden op usb-stick. Met een lag-meter kijken we de input-lag na, in standaard-mode en game-mode.

Alle metingen voeren we uit met SpectraCal CalMAN Ultimate, een SpectraCal C6 HDR2000 colorimeter en VideoForge Pro patroongenerator. Voor sdr-beelden (standard dynamic range) evalueren we de grijsschaal, die bepaalt of het hele bereik van licht tot donker dezelfde tint heeft en de juiste kleurtemperatuur. Een correcte kleurtemperatuur (6500 K) garandeert een correcte algemene kleurweergave. Lage waardes maken het beeld iets roder, hoge waardes iets blauwer. De EOTF-curve (gamma) bepaalt of het verloop van donker naar licht correct is, we mikken op een gamma-waarde van 2,2-2,4. Te hoge waardes maken het beeld donkerder, te lage maken het lichter. Kleurbereik, saturatieverloop van de kleuren en een algemene kleurtest bepalen hoe goed het scherm kleur weergeeft. We meten contrast op een patroon met gemiddelde helderheid van 18% (APL18).

Voor hdr-beelden meten we de maximale helderheid van het scherm, in een 10% venster en op een volledig wit scherm, waarbij we ook nakijken of het scherm die helderheid voldoende lang kan vasthouden. We gaan na hoe goed de PQ-EOTF gevolgd wordt, en meten het kleurbereik van het scherm.

©PXimport

LG 55UK6950PLB

Een licht metaalkleurig kader met een leuk profiel, een perfect glad afgewerkte rug … de LG slaagt er in om de typische saai ogende look te vermijden. De aansluitingen zijn uitgebreid: viermaal hdmi, een volledige tunerselectie en bluetooth voor audio. Gebruiksgemak is een pluspunt dankzij de handige WebOS-interface. Met de Magic Remote wijs je eenvoudig zaken aan op het scherm. ThinQ AI breidt WebOS uit met uitgebreide stemcommando’s, maar Nederlands is helaas nog niet ondersteund. De beeldverwerking is goed en er is in motion interpolation voorzien om snel bewegende beelden wat vloeiender te maken, al blijven snel bewegende voorwerpen wat vaag.

Deze televisie gebruikt een ips-paneel met rgbw-subpixelstructuur. Die witte subpixel zorgt voor extra helderheid, maar je verliest een klein beetje detail van ultra hd 4K. Het paneel heeft een zeer zwak contrast (560:1). Om dat te verbeteren, gebruikt LG edge-led-achtergrondverlichting met local dimming in zes kolommen. Helaas is het dimmen van de kolommen duidelijk zichtbaar, zeker in donkere scènes.

De kalibratie is goed, zeker op vlak van kleurweergave, maar het scherm verbergt te veel zwartdetail in een poging om het contrast op te peppen. Opgelet met de kijkhoek, het scherm heeft last van ips-glow, vooral zichtbaar in donkere scènes. Dat lijkt alsof de achtergrondverlichting doorschijnt, maar het effect verschilt afhankelijk van de kijkhoek. Kleurbereik en helderheid zijn lichtjes hoger dan verwacht, maar een echt degelijke hdr-weergave is op dit scherm niet mogelijk.

©PXimport

LG 55UK6950PLB

Prijs
€ 999,-
Websitewww.lge.nl7Score70

Samsung UE55NU7100W

Alhoewel het design nog zichtbaar aansluit bij dat van de hogere modellen, oogt het toch wat saai. Er is gesnoeid in de aansluitingen. Je krijgt driemaal hdmi, maar er is geen hoofdtelefoonaansluiting, noch bluetooth. De tv-tuner is niet geschikt voor satellietontvangst en opnemen naar een usb-schijf is niet mogelijk.

De Samsung Smart Hub is een uitstekende smart-tv-omgeving die in een balk onderaan het scherm een totaaloverzicht biedt van alle diensten, ingangen en instellingen. Een tweede balk erboven toont bijkomende opties of content, afhankelijk van wat je op de eerste balk selecteert. Het is een knap en erg volledig platform. De bijgeleverde afstandsbediening is een klassieke zapper, ligt goed in de hand en heeft aangename toetsen. Enkel de afspeeltoetsen zijn te klein.

De beeldverwerking moet nauwelijks onderdoen voor die van de hogere modellen. Goede ruisonderdrukking en upscaling leveren een scherp en knap beeld. De bewegingsscherpte is matig, een wazige rand is te verwachten. Motion interpolation maakt snel bewegende beelden stottervrij. Het va-paneel levert een zeer goed contrast, weliswaar met beperkte kijkhoek. Dankzij een uitstekende kalibratie is ook de kleurweergave erg goed. Uitstekende huidskleuren zorgen voor een erg natuurlijk beeld.

Deze Samsung ondersteunt HDR10, HDR10+ en HLG, maar heeft te weinig helderheid en een te klein kleurbereik om van enige vorm van hdr-impact te kunnen spreken.

©PXimport

Samsung UE55NU7100W

Prijs
€ 849,-
Websitewww.samsung.nl8Score80

Sony KD-43XF7000 (KD-55XF7000)

Van de Sony XF70 hebben we de 43inch-uitvoering getest, maar de televisie is er ook in 55 inch met typenummer KD-55XF7000. De Sony-tv heeft een degelijk en vrij slank design, maar maakt wel gebruik van een aparte voeding. Voor dat flinke blok moet je wat extra plaats hebben. Het toestel heeft een typische selectie aansluitingen voor deze categorie, en levert een enkele tv-tuner die niet voor satelliet geschikt is. In tegenstelling tot de meeste andere Sony-modellen maakt deze geen gebruik van Android TV maar van een eenvoudiger smart-tv-systeem. Als voordeel is het erg responsief en eenvoudig, maar de selectie apps is wel wat beperkter. De drie belangrijke videostreamingdiensten (Netflix, Amazon, YouTube) zijn wel aanwezig, en via de ‘Vewd’ app-store vonden we ook Plex.

Geen top-end beeldprocessor in dit model, maar wel prima resultaten. De ruisonderdrukking is goed, en met Reality Creation geef je het beeld een beetje extra scherpte, zonder negatieve bijverschijnselen. Zoals verwacht is de bewegingsscherpte beperkt, maar dankzij motion interpolation kun je wel gestotter in snelle camerabewegingen wegwerken.

De Sony is voorzien van een ips-scherm met redelijk contrast, dat nog verder verbetert dankzij de instelling ‘Geavanceerde contrastverbetering’. De grijsschaal heeft een zeer licht zichtbare groene toon, maar verder is de kalibratie degelijk, met een prima kleurweergave. Het scherm is op zijn best bij heldere content, maar kan ook leuke filmprestaties neerzetten. Voor hdr-weergave mag je rekenen op flink wat helderheid, nipt onder onze vereiste van 500 nits, maar het kleurbereik is te beperkt.

©PXimport

Sony KD-43XF7000 (KD-55XF7000)

Prijs
€ 1000,- (55 inch), € 849,- (geteste 43 inch)
Websitewww.sony.nl8Score80

TCL 55DC760

TCL, de derde grootste tv-fabrikant wereldwijd, wordt voorlopig nog niet verkocht in Nederland (wel in België voor wie geïnteresseerd is), maar zou in 2019 naar Nederland komen. Een toestel zoals de 55DC760 toont dat de bekende merken in deze prijscategorie er een geduchte concurrent bij krijgen.

Het aantrekkelijke design is goed afgewerkt, en heeft met de opvallende cilindervormige soundbar onderaan een unieke look. De soundbar komt van JBL en presteert uitstekend, met een ruim volume en hoorbare bas. Het toestel is uitgerust met een volledige tunerset voor digitale tv (voorlopig niet gecertificeerd door Ziggo), drie hdmi-aansluitingen en bluetooth voor een draadloze hoofdtelefoon. Android TV is het smart-tv-platform.

Het zwakste punt van deze televisie is bewegingsscherpte, waar hij flink wat detail laat liggen en geen enkele vorm van motion interpolation biedt. De rest van de beeldverwerking is goed, maar kan net niet tippen aan de concurrenten. Dat compenseert hij echter ruimschoots met een goed contrast, uitstekende helderheid en accurate kleurweergave. Opvallend is ook dat het toestel voldoende prestaties levert voor een degelijk hdr-resultaat. De helderheid scoort licht onder de 500nits-grens, maar vooral het kleurbereik is erg groot. Een dekking 90% DCI-P3 tref je meestal enkel bij duurdere modellen aan. Ook de hdr-kalibratie is goed, zodat je met dit toestel voor een heel redelijke prijs hdr-beeld in huis haalt.

©PXimport

TCL 55DC760

Prijs
€ 999,-
Websitewww.tcl.eu9Score90

Samsung UE55NU8000

Deze Samsung-tv is voorzien van een dubbele tv-tuner voor alle soorten digitale tv, en één CI+-slot. Je kunt dus kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen naar een usb-schijf, op voorwaarde dat beide kanalen onversleuteld zijn.

Uiteraard gebruikt ook deze Samsung de handige en overzichtelijke Smart Hub. Je krijgt er de slanke Smart Controller bij, een moderne afstandsbediening met een beperkt aantal toetsen. Hij werkt perfect samen met de Smart Hub. Bovendien kan hij dienstdoen als universele afstandsbediening voor je aangesloten bronapparaten.

Het scherm gebruikt een edge-led-achtergrondverlichting met local dimming in zes kolommen en een va-paneel. De local dimming heeft beperkt effect omdat Samsung er zo veel mogelijk naar streeft om geen segmentgrenzen of andere negatieve effecten zichtbaar te maken. Toch scoort deze combinatie een erg goed contrast. De film-beeldmodus is goed gekalibreerd. Enkel in de helderste grijstinten zien we een lichte blauwe overtoon, en een wat grillig resultaat. Uitstekende kleurweergave gecombineerd met het diepe contrast leveren erg knappe beelden. De beeldverwerking scoort prima, en je krijgt erg goede bewegingsscherpte. Ook voor hdr scoort de Samsung zeer goed. Hij heeft een maximale helderheid die hem bijna in het premiumsegment plaatst, en een nipt voldoende groot kleurbereik. Het slanke kader verbergt verrassend goede audioprestaties voor deze categorie.

©PXimport

Samsung UE55NU8000

Prijs
€ 1399,-
Websitewww.samsung.nl9Score90

Philips 55PUS8303/12

Het Philips-ontwerp springt in het oog door het gebruik van een lichtmetalen kader, en een gedeeltelijk in transparant plastic uitgevoerde voetplaat. De Ambilight-sfeerverlichting is een unieke Philips-eigenschap. Naast het algemene Android Home-scherm biedt Philips een extra menu dat een prima alternatief is om snel een andere ingang te kiezen, live tv-functies te selecteren of de mediaspeler te starten. De afstandsbediening is aan de achterzijde uitgerust met een bluetooth-toetsenbord, maar je kunt zoekopdrachten ook inspreken.

De Philips P5-beeldprocessor levert topprestaties voor beeldverwerking en het scherm heeft heel wat bewegingsscherpte, je verliest nauwelijks detail en de motion interpolation zorgt voor mooie, vloeiende beelden. Het ips-paneel levert een matig contrast dat je met de Dynamisch Contrast instelling licht verbetert. Het scherm heeft wel een goede kijkhoek, prima helderheid en degelijke kleuren, waardoor het een uitstekende familie-tv is. De kalibratie is degelijk, maar laat de kleurweergave een tikje te donker, en de grijsschaal heeft een lichtjes rode tint.

De NanoColor-technologie zorgt voor een groter kleurbereik dan de concurrenten, en Philips koppelt dat aan een hoge helderheid die maar net onder onze grens van 500 nits scoort. De HDR Premium-instelling past de tonemapping aan, waarbij je kiest tussen iets helderder beeld of beter witdetail. Het zwakste punt zijn de audioprestaties, waar een goede basondersteuning bijna volledig ontbreekt.

©PXimport

Philips 55PUS8303/12

Prijs
€ 1299,-
Websitewww.philips.nl8Score80

Sony KD-55XF8505

Deze Sony pakt uit met een eenvoudig uitziend maar prima afgewerkt design met een kader in donkerkleurig aluminium. Ook op dit model vind je een dubbele tv-tuner voor alle digitale tv varianten en één CI+-slot voor opnemen naar usb-schijf en tegelijk een ander kanaal bekijken. Android TV werkt vlot, maar moet het qua gebruiksgemak wel afleggen tegen de Samsung Smart Hub. De bijgeleverde afstandsbediening is een klassieke zapper met een degelijke lay-out, al zijn de afspeeltoetsen onderaan wel erg klein.

Dit model is uitgerust met de Sony X1-processor. Die zorgt voor uitstekende upscaling, ruisonderdrukking en een erg gedetailleerd en scherp beeld. De processor kan ook hinderlijke kleurbanden in fijne gradaties netjes wegwerken. De bewegingsscherpte is uitstekend.

De tv is uitgerust met een ips-paneel met vrij zwak contrast. Dankzij een slimme global-dimming-techniek stijgt het contrast aanzienlijk, al blijft het in extreme gevallen toch zichtbaar. Je kijkt best bij wat omgevingslicht, vooral omdat het scherm wat last heeft van ips-glow, waarbij er in donkere beelden een lichte gloed op het scherm zichtbaar is.

De kalibratie is uitstekend en resulteert in levensechte en natuurlijke beelden.

De hdr-weergave is goed dankzij een degelijke piekhelderheid van net boven de 500 nits en nipt voldoende kleurbereik. Enkel het beperkte contrast van het ips-scherm speelt hem daar parten.

©PXimport

Sony KD-55XF8505

Prijs
€ 1499,-
Websitewww.sony.nl8Score80

Conclusie

Hoewel het een interessante televisie is, nemen we de TCL 55DC760 niet mee in het eindklassement voorkeurmerken omdat hij officieel niet beschikbaar is in Nederland. Hij gaat wel met een ‘eervolle vermelding’ naar huis, omdat hij binnen het beoogde budget knappe prestaties levert, zowel voor beeld, geluid als smart-tv.

Als we op zoek gaan naar een winnaar in de categorie tot 1.000 euro, komen we uit bij de Samsung of Sony. We testten weliswaar de 43inch-variant, maar de 55inch-versie biedt meer waar voor je geld is. Uiteindelijk is in de categorie tot 1.000 euro de Samsung UE55NU7100 de winnaar. Hij combineert goede beeldkwaliteit met een top smart-tv-omgeving, terwijl hdr-prestaties in deze categorie toch minder belangrijk zijn. De Sony is een waardig alternatief als je sommige minpunten ten opzichte van de Samsung niet belangrijk vindt.

In de hogere categorie is de Samsung UE55NU8000 de duidelijke winnaar. Alle toestellen in deze categorie zijn aan elkaar gewaagd voor niet-hdr-content, maar de Samsung heeft een duidelijke voorsprong voor hdr en hij levert ook de beste audio en het handigste smart-tv-systeem. De Philips 55PUS8303 is weliswaar goedkoper, maar presteert dan ook een tikje minder goed. De Sony KD-55XF8505 is dan weer net iets te duur voor zijn prestaties.

Al onze prijzen (adviesprijzen) waren correct half juli. Prijzen van televisies veranderen snel; houd er dus rekening mee dat je online of bij kortingsacties behoorlijke prijsverschillen kunt vinden.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.