ID.nl logo
Massatest - Zeven 4K-televisies getest
© Reshift Digital
Huis

Massatest - Zeven 4K-televisies getest

De tijd dat ultra hd of 4K enkel beschikbaar was in de topmodellen, ligt al geruime tijd achter ons. Sterker nog, full hd is bij de meeste merken alleen nog beschikbaar in kleine maten en de goedkoopste modellen. Wat voor prestaties mag je verwachten van de 4K televisies, en op welk vlak maak je een compromis?

Een nieuwe televisie kiezen is geen eenvoudige opdracht. Het aanbod is enorm, en de technische specificaties zijn complex en maken het onmogelijk om televisies echt te vergelijken. En wat is de meerwaarde van wat extra geld uitgeven? Een beetje hulp bij je keuze lijkt ons geen overbodige luxe.

De meeste mensen kiezen tegenwoordig voor grote schermen. Voor deze test mikken we in de eerste plaats op modellen met een beelddiagonaal van 55 inch. De ideale kijkafstand (zie ook de basiscursus op pagina ## van dit nummer) voor een moderne televisie ligt ongeveer op twee maal de schermdiagonaal in cm. Voor een 55inch-model (139 cm) betekent dat een kijkafstand van ongeveer 2,8 meter, wat overeenkomt met de typische huiskamersituatie.

Als tweede criterium leggen we de prijs op ongeveer 1.000 euro. Daarmee kunnen we in het 2018-aanbod nog net wat vinden in de wat lager geplaatste modellen. Omdat we toch ook televisies met recente snufjes wilden testen, hebben we een tweede categorie tot 1500 euro toegevoegd.

Wat mag je verwachten

Design: Een mooi design is op deze slanke televisies geen uitzondering meer. Je merkt wel dat er niet met dure materialen is gewerkt.

Geluid: De geluidsprestaties zijn toereikend voor dagelijks gebruik, maar voor film en zeker voor muziek zijn ze wat aan de zwakke kant.

Beeld: De beeldprestaties zijn, althans voor sdr-beelden (standard dynamic range), over het algemeen erg goed.

Paneeltypes: De lcd-panelen van televisies maken gebruik van va-panelen (met uitstekend contrast maar beperkte kijkhoek) of ips-panelen (met een degelijke kijkhoek maar beperkt contrast). Voor filmliefhebbers is een va-paneel aangewezen, voor een familie-tv is een ips-paneel een betere keuze.

Smart-tv: Een goede smart-tv-omgeving bevat de belangrijkste streamingdiensten, zoals Netflix, YouTube en Amazon Video, de diensten voor uitgesteld kijken en een goede mediaspeler.

Tuners: Wie geen settopbox voor digitale televisie gebruikt, moet goed kijken of de televisie alle gewenste tuners bezit. Op sommige modellen ontbreekt de satelliet-tuner. Ook opnemen naar usb-schijf is niet altijd mogelijk.

Aansluiten: Een minimum van drie hdmi-aansluitingen is aan te raden. In sommige gevallen vind je ook nog een component- en/of composiet-video-aansluiting.

De meerwaarde van een hogere prijsklasse

Om je een beter beeld van de markt te geven, hebben we ook een aantal modellen bekeken uit de prijsklasse van 1500 euro. Dat is een gevoelige meerprijs, maar je zit er nog steeds niet mee in het premium terrein. Voor 1500 euro ga je naar huis met een toestel met aanzienlijk betere bewegingsscherpte; een belangrijk voordeel voor film- en sportliefhebbers. Ook voor hdr-weergave zijn deze modellen veel beter uitgerust, ze halen onze minimale specificatie van ongeveer 500 nits piekhelderheid en 90% DC-P3 kleurbereik. Wie dus een voorproefje wil van de toekomst van beeld, of dat nu is voor gaming of film, kijkt beter naar deze modellen.

Wat zijn de beperkingen

De geteste tv’s zijn bedoeld voor de modale huiskamer, niet voor wie een thuisbioscoop zoekt. Je moet vrede nemen met een aantal beperkingen. Op de eerste plaats mag je geen noemenswaardige hdr-prestaties verwachten. Al deze modellen kunnen hdr-beelden tonen, maar beschikken zelden over de nodige helderheid, kleurbereik en contrast om die beelden te tonen zoals het werkelijk hoort. Een andere belangrijke beperking is de bewegingsscherpte. Snel bewegende beelden (actiescènes) of snel bewegende voorwerpen (de voetbal) scherp en gedetailleerd weergeven, vereist een 100Hz-paneel en extra beeldverwerking, twee zaken die ontbreken op deze modellen. Een licht wazige rand rond snel bewegende voorwerpen is dan ook onvermijdelijk. Dat je in deze categorie ook geen premium beeldtechnologie zoals oled of qled terugvindt, is evident.

Testmethode

We voorzien elke televisie van de laatste nieuwe firmware, zetten hem terug op de fabrieksinstellingen en schakelen naar de ‘film-beeldmodus’. We sluiten hem aan op een ultra-hd-blu-ray-speler en beoordelen de resultaten van de beeldverwerking met behulp van gestandaardiseerde testpatronen. Vervolgens kijken we een uurtje Netflix om de algemene beeldkwaliteit in te schatten. Daarvoor gebruiken we ook een reeks filmfragmenten op blu-ray/dvd en videobestanden op usb-stick. Met een lag-meter kijken we de input-lag na, in standaard-mode en game-mode.

Alle metingen voeren we uit met SpectraCal CalMAN Ultimate, een SpectraCal C6 HDR2000 colorimeter en VideoForge Pro patroongenerator. Voor sdr-beelden (standard dynamic range) evalueren we de grijsschaal, die bepaalt of het hele bereik van licht tot donker dezelfde tint heeft en de juiste kleurtemperatuur. Een correcte kleurtemperatuur (6500 K) garandeert een correcte algemene kleurweergave. Lage waardes maken het beeld iets roder, hoge waardes iets blauwer. De EOTF-curve (gamma) bepaalt of het verloop van donker naar licht correct is, we mikken op een gamma-waarde van 2,2-2,4. Te hoge waardes maken het beeld donkerder, te lage maken het lichter. Kleurbereik, saturatieverloop van de kleuren en een algemene kleurtest bepalen hoe goed het scherm kleur weergeeft. We meten contrast op een patroon met gemiddelde helderheid van 18% (APL18).

Voor hdr-beelden meten we de maximale helderheid van het scherm, in een 10% venster en op een volledig wit scherm, waarbij we ook nakijken of het scherm die helderheid voldoende lang kan vasthouden. We gaan na hoe goed de PQ-EOTF gevolgd wordt, en meten het kleurbereik van het scherm.

©PXimport

LG 55UK6950PLB

Een licht metaalkleurig kader met een leuk profiel, een perfect glad afgewerkte rug … de LG slaagt er in om de typische saai ogende look te vermijden. De aansluitingen zijn uitgebreid: viermaal hdmi, een volledige tunerselectie en bluetooth voor audio. Gebruiksgemak is een pluspunt dankzij de handige WebOS-interface. Met de Magic Remote wijs je eenvoudig zaken aan op het scherm. ThinQ AI breidt WebOS uit met uitgebreide stemcommando’s, maar Nederlands is helaas nog niet ondersteund. De beeldverwerking is goed en er is in motion interpolation voorzien om snel bewegende beelden wat vloeiender te maken, al blijven snel bewegende voorwerpen wat vaag.

Deze televisie gebruikt een ips-paneel met rgbw-subpixelstructuur. Die witte subpixel zorgt voor extra helderheid, maar je verliest een klein beetje detail van ultra hd 4K. Het paneel heeft een zeer zwak contrast (560:1). Om dat te verbeteren, gebruikt LG edge-led-achtergrondverlichting met local dimming in zes kolommen. Helaas is het dimmen van de kolommen duidelijk zichtbaar, zeker in donkere scènes.

De kalibratie is goed, zeker op vlak van kleurweergave, maar het scherm verbergt te veel zwartdetail in een poging om het contrast op te peppen. Opgelet met de kijkhoek, het scherm heeft last van ips-glow, vooral zichtbaar in donkere scènes. Dat lijkt alsof de achtergrondverlichting doorschijnt, maar het effect verschilt afhankelijk van de kijkhoek. Kleurbereik en helderheid zijn lichtjes hoger dan verwacht, maar een echt degelijke hdr-weergave is op dit scherm niet mogelijk.

©PXimport

LG 55UK6950PLB

Prijs
€ 999,-
Websitewww.lge.nl7Score70

  • Pluspunten

  • Beeldverwerking

  • Kleurweergave

  • WebOS en ThinQ AI

  • Minpunten

  • Zeer zwak contrast

  • IPS glow beperkt de kijkhoek

  • Zeer matige hdr-prestaties

Samsung UE55NU7100W

Alhoewel het design nog zichtbaar aansluit bij dat van de hogere modellen, oogt het toch wat saai. Er is gesnoeid in de aansluitingen. Je krijgt driemaal hdmi, maar er is geen hoofdtelefoonaansluiting, noch bluetooth. De tv-tuner is niet geschikt voor satellietontvangst en opnemen naar een usb-schijf is niet mogelijk.

De Samsung Smart Hub is een uitstekende smart-tv-omgeving die in een balk onderaan het scherm een totaaloverzicht biedt van alle diensten, ingangen en instellingen. Een tweede balk erboven toont bijkomende opties of content, afhankelijk van wat je op de eerste balk selecteert. Het is een knap en erg volledig platform. De bijgeleverde afstandsbediening is een klassieke zapper, ligt goed in de hand en heeft aangename toetsen. Enkel de afspeeltoetsen zijn te klein.

De beeldverwerking moet nauwelijks onderdoen voor die van de hogere modellen. Goede ruisonderdrukking en upscaling leveren een scherp en knap beeld. De bewegingsscherpte is matig, een wazige rand is te verwachten. Motion interpolation maakt snel bewegende beelden stottervrij. Het va-paneel levert een zeer goed contrast, weliswaar met beperkte kijkhoek. Dankzij een uitstekende kalibratie is ook de kleurweergave erg goed. Uitstekende huidskleuren zorgen voor een erg natuurlijk beeld.

Deze Samsung ondersteunt HDR10, HDR10+ en HLG, maar heeft te weinig helderheid en een te klein kleurbereik om van enige vorm van hdr-impact te kunnen spreken.

©PXimport

Samsung UE55NU7100W

Prijs
€ 849,-
Websitewww.samsung.nl8Score80

  • Pluspunten

  • Uitstekend contrast en zwartwaarde

  • Smart Hub

  • Kleurweergave

  • Minpunten

  • Geen opname naar usb

  • Nagenoeg geen hdr-effect

  • Beperkte kijkhoek

Sony KD-43XF7000 (KD-55XF7000)

Van de Sony XF70 hebben we de 43inch-uitvoering getest, maar de televisie is er ook in 55 inch met typenummer KD-55XF7000. De Sony-tv heeft een degelijk en vrij slank design, maar maakt wel gebruik van een aparte voeding. Voor dat flinke blok moet je wat extra plaats hebben. Het toestel heeft een typische selectie aansluitingen voor deze categorie, en levert een enkele tv-tuner die niet voor satelliet geschikt is. In tegenstelling tot de meeste andere Sony-modellen maakt deze geen gebruik van Android TV maar van een eenvoudiger smart-tv-systeem. Als voordeel is het erg responsief en eenvoudig, maar de selectie apps is wel wat beperkter. De drie belangrijke videostreamingdiensten (Netflix, Amazon, YouTube) zijn wel aanwezig, en via de ‘Vewd’ app-store vonden we ook Plex.

Geen top-end beeldprocessor in dit model, maar wel prima resultaten. De ruisonderdrukking is goed, en met Reality Creation geef je het beeld een beetje extra scherpte, zonder negatieve bijverschijnselen. Zoals verwacht is de bewegingsscherpte beperkt, maar dankzij motion interpolation kun je wel gestotter in snelle camerabewegingen wegwerken.

De Sony is voorzien van een ips-scherm met redelijk contrast, dat nog verder verbetert dankzij de instelling ‘Geavanceerde contrastverbetering’. De grijsschaal heeft een zeer licht zichtbare groene toon, maar verder is de kalibratie degelijk, met een prima kleurweergave. Het scherm is op zijn best bij heldere content, maar kan ook leuke filmprestaties neerzetten. Voor hdr-weergave mag je rekenen op flink wat helderheid, nipt onder onze vereiste van 500 nits, maar het kleurbereik is te beperkt.

©PXimport

Sony KD-43XF7000 (KD-55XF7000)

Prijs
€ 1000,- (55 inch), € 849,- (geteste 43 inch)
Websitewww.sony.nl8Score80

  • Pluspunten

  • Hoge helderheid (sdr én hdr)

  • Goed contrast ondanks ips-paneel

  • Kleurweergave

  • Minpunten

  • Beperkte smart-tv-opties

  • Matige hdr-prestaties

TCL 55DC760

TCL, de derde grootste tv-fabrikant wereldwijd, wordt voorlopig nog niet verkocht in Nederland (wel in België voor wie geïnteresseerd is), maar zou in 2019 naar Nederland komen. Een toestel zoals de 55DC760 toont dat de bekende merken in deze prijscategorie er een geduchte concurrent bij krijgen.

Het aantrekkelijke design is goed afgewerkt, en heeft met de opvallende cilindervormige soundbar onderaan een unieke look. De soundbar komt van JBL en presteert uitstekend, met een ruim volume en hoorbare bas. Het toestel is uitgerust met een volledige tunerset voor digitale tv (voorlopig niet gecertificeerd door Ziggo), drie hdmi-aansluitingen en bluetooth voor een draadloze hoofdtelefoon. Android TV is het smart-tv-platform.

Het zwakste punt van deze televisie is bewegingsscherpte, waar hij flink wat detail laat liggen en geen enkele vorm van motion interpolation biedt. De rest van de beeldverwerking is goed, maar kan net niet tippen aan de concurrenten. Dat compenseert hij echter ruimschoots met een goed contrast, uitstekende helderheid en accurate kleurweergave. Opvallend is ook dat het toestel voldoende prestaties levert voor een degelijk hdr-resultaat. De helderheid scoort licht onder de 500nits-grens, maar vooral het kleurbereik is erg groot. Een dekking 90% DCI-P3 tref je meestal enkel bij duurdere modellen aan. Ook de hdr-kalibratie is goed, zodat je met dit toestel voor een heel redelijke prijs hdr-beeld in huis haalt.

©PXimport

TCL 55DC760

Prijs
€ 999,-
Websitewww.tcl.eu9Score90

  • Pluspunten

  • Zwartwaarde en contrast

  • Kleurweergave

  • Geluidskwaliteit

  • Scherpe prijs-kwaliteitverhouding

  • Minpunten

  • Beperkte bewegingsscherpte

  • Net niet helder genoeg voor echte hdr

  • Bewegingsscherpte

Samsung UE55NU8000

Deze Samsung-tv is voorzien van een dubbele tv-tuner voor alle soorten digitale tv, en één CI+-slot. Je kunt dus kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen naar een usb-schijf, op voorwaarde dat beide kanalen onversleuteld zijn.

Uiteraard gebruikt ook deze Samsung de handige en overzichtelijke Smart Hub. Je krijgt er de slanke Smart Controller bij, een moderne afstandsbediening met een beperkt aantal toetsen. Hij werkt perfect samen met de Smart Hub. Bovendien kan hij dienstdoen als universele afstandsbediening voor je aangesloten bronapparaten.

Het scherm gebruikt een edge-led-achtergrondverlichting met local dimming in zes kolommen en een va-paneel. De local dimming heeft beperkt effect omdat Samsung er zo veel mogelijk naar streeft om geen segmentgrenzen of andere negatieve effecten zichtbaar te maken. Toch scoort deze combinatie een erg goed contrast. De film-beeldmodus is goed gekalibreerd. Enkel in de helderste grijstinten zien we een lichte blauwe overtoon, en een wat grillig resultaat. Uitstekende kleurweergave gecombineerd met het diepe contrast leveren erg knappe beelden. De beeldverwerking scoort prima, en je krijgt erg goede bewegingsscherpte. Ook voor hdr scoort de Samsung zeer goed. Hij heeft een maximale helderheid die hem bijna in het premiumsegment plaatst, en een nipt voldoende groot kleurbereik. Het slanke kader verbergt verrassend goede audioprestaties voor deze categorie.

©PXimport

Samsung UE55NU8000

Prijs
€ 1399,-
Websitewww.samsung.nl9Score90

  • Pluspunten

  • Uitstekend contrast en zwartwaarde

  • Uitstekend hdr-beeld

  • Prima audiokwaliteit

  • Smart Hub en Smart Controller

  • Minpunten

  • Beperkte kijkhoek

  • Matige effectiviteit van local dimming

Philips 55PUS8303/12

Het Philips-ontwerp springt in het oog door het gebruik van een lichtmetalen kader, en een gedeeltelijk in transparant plastic uitgevoerde voetplaat. De Ambilight-sfeerverlichting is een unieke Philips-eigenschap. Naast het algemene Android Home-scherm biedt Philips een extra menu dat een prima alternatief is om snel een andere ingang te kiezen, live tv-functies te selecteren of de mediaspeler te starten. De afstandsbediening is aan de achterzijde uitgerust met een bluetooth-toetsenbord, maar je kunt zoekopdrachten ook inspreken.

De Philips P5-beeldprocessor levert topprestaties voor beeldverwerking en het scherm heeft heel wat bewegingsscherpte, je verliest nauwelijks detail en de motion interpolation zorgt voor mooie, vloeiende beelden. Het ips-paneel levert een matig contrast dat je met de Dynamisch Contrast instelling licht verbetert. Het scherm heeft wel een goede kijkhoek, prima helderheid en degelijke kleuren, waardoor het een uitstekende familie-tv is. De kalibratie is degelijk, maar laat de kleurweergave een tikje te donker, en de grijsschaal heeft een lichtjes rode tint.

De NanoColor-technologie zorgt voor een groter kleurbereik dan de concurrenten, en Philips koppelt dat aan een hoge helderheid die maar net onder onze grens van 500 nits scoort. De HDR Premium-instelling past de tonemapping aan, waarbij je kiest tussen iets helderder beeld of beter witdetail. Het zwakste punt zijn de audioprestaties, waar een goede basondersteuning bijna volledig ontbreekt.

©PXimport

Philips 55PUS8303/12

Prijs
€ 1299,-
Websitewww.philips.nl8Score80

  • Pluspunten

  • Beeldverwerking

  • Kleurweergave

  • Ambilight

  • Goede hdr-weergave

  • Minpunten

  • Geluidskwaliteit

  • Matig contrast

  • (Voorlopig) geen hdr via YouTube

Sony KD-55XF8505

Deze Sony pakt uit met een eenvoudig uitziend maar prima afgewerkt design met een kader in donkerkleurig aluminium. Ook op dit model vind je een dubbele tv-tuner voor alle digitale tv varianten en één CI+-slot voor opnemen naar usb-schijf en tegelijk een ander kanaal bekijken. Android TV werkt vlot, maar moet het qua gebruiksgemak wel afleggen tegen de Samsung Smart Hub. De bijgeleverde afstandsbediening is een klassieke zapper met een degelijke lay-out, al zijn de afspeeltoetsen onderaan wel erg klein.

Dit model is uitgerust met de Sony X1-processor. Die zorgt voor uitstekende upscaling, ruisonderdrukking en een erg gedetailleerd en scherp beeld. De processor kan ook hinderlijke kleurbanden in fijne gradaties netjes wegwerken. De bewegingsscherpte is uitstekend.

De tv is uitgerust met een ips-paneel met vrij zwak contrast. Dankzij een slimme global-dimming-techniek stijgt het contrast aanzienlijk, al blijft het in extreme gevallen toch zichtbaar. Je kijkt best bij wat omgevingslicht, vooral omdat het scherm wat last heeft van ips-glow, waarbij er in donkere beelden een lichte gloed op het scherm zichtbaar is.

De kalibratie is uitstekend en resulteert in levensechte en natuurlijke beelden.

De hdr-weergave is goed dankzij een degelijke piekhelderheid van net boven de 500 nits en nipt voldoende kleurbereik. Enkel het beperkte contrast van het ips-scherm speelt hem daar parten.

©PXimport

Sony KD-55XF8505

Prijs
€ 1499,-
Websitewww.sony.nl8Score80

  • Pluspunten

  • Beeldverwerking

  • Global dimming verbetert contrast

  • Uitstekende kalibratie

  • Goede hdr-weergave

  • Minpunten

  • Ips-gloed

  • (Voorlopig) geen hdr via YouTube

Conclusie

Hoewel het een interessante televisie is, nemen we de TCL 55DC760 niet mee in het eindklassement voorkeurmerken omdat hij officieel niet beschikbaar is in Nederland. Hij gaat wel met een ‘eervolle vermelding’ naar huis, omdat hij binnen het beoogde budget knappe prestaties levert, zowel voor beeld, geluid als smart-tv.

Als we op zoek gaan naar een winnaar in de categorie tot 1.000 euro, komen we uit bij de Samsung of Sony. We testten weliswaar de 43inch-variant, maar de 55inch-versie biedt meer waar voor je geld is. Uiteindelijk is in de categorie tot 1.000 euro de Samsung UE55NU7100 de winnaar. Hij combineert goede beeldkwaliteit met een top smart-tv-omgeving, terwijl hdr-prestaties in deze categorie toch minder belangrijk zijn. De Sony is een waardig alternatief als je sommige minpunten ten opzichte van de Samsung niet belangrijk vindt.

In de hogere categorie is de Samsung UE55NU8000 de duidelijke winnaar. Alle toestellen in deze categorie zijn aan elkaar gewaagd voor niet-hdr-content, maar de Samsung heeft een duidelijke voorsprong voor hdr en hij levert ook de beste audio en het handigste smart-tv-systeem. De Philips 55PUS8303 is weliswaar goedkoper, maar presteert dan ook een tikje minder goed. De Sony KD-55XF8505 is dan weer net iets te duur voor zijn prestaties.

Al onze prijzen (adviesprijzen) waren correct half juli. Prijzen van televisies veranderen snel; houd er dus rekening mee dat je online of bij kortingsacties behoorlijke prijsverschillen kunt vinden.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Baas over bladzijdes: plaats paginanummers waar je wilt
© Anders Beier
Huis

Baas over bladzijdes: plaats paginanummers waar je wilt

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Plaats een sectie-einde voor de pagina waar de nummering moet beginnen.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Zorg dat de optie 'Aan vorige koppelen' is uitgeschakeld voordat je nummers toevoegt.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vanaf nu krijgt de vierde pagina het nummer 1.

▼ Volgende artikel
Slim en veilig delen: zo voorkom je dat vertrouwelijke bestanden uitlekken
© ID.nl
Huis

Slim en veilig delen: zo voorkom je dat vertrouwelijke bestanden uitlekken

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Wat gaan we doen

In deze workshop leer je stap voor stap hoe je gevoelige informatie digitaal kunt delen zonder risico. We laten zien hoe je metadata verwijdert, bestanden versleutelt met 7-Zip en toegang beperkt via OneDrive. Ook ontdek je hoe je e-mails extra beveiligt met Outlook, Gmail of Proton Mail. Zo weet je precies welke methode het beste past bij jouw situatie en houd je vertrouwelijke documenten echt vertrouwelijk.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

Je kunt ook selectief de metadata selecteren die je wilt verwijderen.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Installeer 7-Zip via de Opdrachtprompt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Voer een wachtwoord in om de container te beveiligen.

Uitpakken

Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof het bestand niet aan een programma is gekoppeld, maar 7-Zip herkent het formaat en pakt het zonder problemen uit. Houd er rekening mee dat de ontvanger ook over 7-Zip moet beschikken om het versleutelde archief te openen.

Deze opent het bestand in 7-Zip, selecteert het en klikt op de knop Uitpakken. Daarna vraagt 7-Zip waar het uitgepakte bestand moet worden opgeslagen en voert de ontvanger het juiste wachtwoord in. Stuur het wachtwoord nooit samen met het bestand. Verstuur het wachtwoord via sms, telefoon of een ander chatplatform.

Geef aan waar de container wordt uitgepakt en voer het wachtwoord in.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

Op deze manier wordt het bestand opgesplitst in pakketten van maximaal 10 MB.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

Mag de ontvanger het bestand alleen lezen of mag hij het ook wijzigen?

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Gebruik de knop Versleutelen in het tabblad Opties.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

Gebruikt de ontvanger geen Outlook, dan wordt hij verwezen naar de Microsoft 365 Portal.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.


Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Terwijl je de vervaltijd instelt, zie je ook de exacte einddatum.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Voer het gsm-nummer in van de ontvanger.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

View post on TikTok

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).

Bij Proton Mail geniet je van end-to-end-versleuteling, wachtwoordbeveiliging en automatische verwijdering.


Zeg je Zwitsers en handig, dan zeg je …

Zakmessen!