Zoek je een kleine Sony OLED-tv, dan is de A90K het model dat je zoekt. De knap afgewerkte tv biedt alles wat je ook op de grotere modellen vindt, en dat betekent uitmuntende beeldkwaliteit, prima geluid, veel functies en goed gebruiksgemak. In deze Sony XR-42A90K-review gaan we daar dieper op in.

Sony heeft dit jaar een dingetje met stoere ontwerpen. Dat zagen we al op de loodzware A95K, en het valt ook enorm op bij deze A90K. Want al is het maar een 42 inch-model, met de voet er bij weegt hij 16,8 kg, bijna het dubbel van de 42 inch LG C2. Maar we gaan daarover niet zeuren, want dat stevig gewicht vertaalt zich ook in een mooi en stijlvol ontwerp. De rug kreeg een leuk vierkantjespatroon, de behuizing bedekt bijna de volledige achterzijde van het scherm.

Aan de voorzijde zie je enkel een dunne zwarte rand rond het scherm, die onderaan iets breder is voor de sensoren. De centrale voetplaat is afgewerkt in een knappe titanium zwart kleur, en kan op twee manieren gemonteerd worden. In de standaardpositie staat het scherm zo laag mogelijk, in de soundbarpositie tilt de stand het scherm zeven centimeter omhoog.

Aansluitingen

Deze kleine OLED biedt dezelfde selectie aansluitingen die je ook op de grotere modellen vindt. Dat betekent helaas ook dat je keuzes zal moeten maken. Naast twee HDMI 2.0-poorten, zijn er immers maar twee HDMI 2.1-aansluitingen, waarvan een gebruikt wordt voor ARC/eARC. Heb je een externe audio-oplossing op het oog, dan hou je dus maar een HDMI-poort over die 4K120 aankan. Gamers moeten er bovendien rekening mee houden dat Dolby Vision en ondersteuning voor 4K120 niet tegelijk mogelijk zijn. Via de instellingen moet je per HDMI-poort kiezen welke van beide opties je wil ondersteunen.

Sony ondersteunt ALLM en VRR, en de input-lag van 17,5 ms (4K60) en 9,2 ms (2K120) is in elk geval prima. Verder vinden we twee USB-aansluitingen, een composiet video en stereo minijack ingang, en een optisch digitale audio-uitgang. Geen hoofdtelefoonaansluiting, daarvoor ben je aangewezen op Bluetooth. Voor aansluiting op je thuisnetwerk is er ethernet en WiFi. De A90K heeft een dubbele tv-tuner en één CI Plus-slot zodat je kunt kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen naar externe USB-opslag.

Iets minder helder dan verwacht

Toen we de 42 inch LG C2 testten, merkten we al dat die voor piekhelderheid net iets minder presteerde dan verwacht, hoofdzakelijk omdat de hogere pixeldensiteit tot snellere opwarming leidt en dat kan op zijn beurt tot inbranden leiden. Een begrijpelijke ingreep dus, en we vermoeden dat Sony gelijkaardige resultaten zal optekenen. Maar we merken al vrij snel dat Sony kennelijk nog iets voorzichtiger omspringt met het kleine paneel.

In de Gebruiker beeldmode, de beste keuze als je een accuraat beeld wenst, meten we een piekhelderheid van 550 nits op het 10% venster, dat is gevoelig lager dan de C2. Op kleinere vensters kan hij wel nog pieken tot 650 nits, wat meer in lijn is met de C2. Ook op het volledig witte testveld scoort hij met 120 nits nog erg vergelijkbaar. Opvallend was ook dat de A90K die pieken pas na enkele seconden bereikt. Sony lijkt dus ten allen prijze inbranden te willen voorkomen. En alhoewel die cijfers in absolute waarde wel wat lager liggen dan op de C2, betekent dat niet dat het beeld er slecht uitziet.

Sony ondersteunt HDR10, HLG en Dolby Vision en HDR-beelden zien er piekfijn uit. Het kleurbereik, 95% P3, is typisch voor een OLED. Zoals gebruikelijk bij Sony wordt metadata genegeerd en moet je vertrouwen op Sony’s eigen analyse en tonemapping. Die geeft echter heel mooie resultaten en behoudt een goede kleurweergave, en uitstekende witnuances. Slechts in een handvol gevallen zagen we wat witdetail verdwijnen.

Sony neigt in de kalibratie van zijn grijsschaal naar iets te koele tinten, en dat merk je ook wel, uiteraard vooral in cyaan, blauw en magenta die wat te veel naar blauw neigen. De fout is echter niet groot genoeg om echt te storen, en de prestaties zijn voor de rest uitstekend. Je krijgt prachtig zwartdetail, en uitstekende huidskleuren.

 Slimme beeldverwerking

Net zoals de rest van high-end line-up is de A90K voorzien van de Sony Cognitive Processor XR. De processor levert betrouwbare en uitstekende resultaten voor nagenoeg al je content. Deinterlacing, ruisonderdrukking, upscaling zijn allemaal erg goed. We zijn in het bijzonder tevreden over de MPEG ruisonderdrukking die niet alleen compressieruis goed verwijdert, maar die ook een aparte instelling heeft om kleurbanden weg te werken.

Problemen die we ook al op andere modellen zagen, blijven ook op de A90K onverbiddelijk aanwezig. Horizontale tickers kunnen licht schokken, en der processor is duidelijk niet krachtig genoeg om snelle pans mooi vloeiend weer te geven, daar blijven veel zichtbare schokken gestotter in achter. Het OLED-paneel heeft wel een uitstekende bewegingsscherpte, altijd een fijne troef voor sport en games.

Keuze tussen Basic TV en Google TV

Indien je dat wilt, kun je er tijdens de installatie voor kiezen om de Google TV-instelling over te slaan. De A90K werkt dan met een eenvoudige interface die mikt op het gebruik van live tv en HDMI-bronnen, al krijg je ook enkele apps aangeboden (Netflix, Prime Video, Disney+ en YouTube). Maar zodra je natuurlijk een extra app wil, zul je toch nog moeten inloggen met je Google-account.

De Google TV interface is paradijs voor wie graag eindeloos door aanbevelingen bladert, al kunnen we ons perfect inbeelden dat veel mensen er net in verdwalen. Gelukkig zijn al die tips wat gerangschikt per genre, en je kunt in beperkte mate bepalen uit welke streamingdiensten ze komen. Naast het meest uitgebreide aanbod apps, krijg je op Sony Bravia XR-modellen, zoals deze A90K, ook toegang tot Bravia Core, de streamingdienst van Sony Pictures.

En mocht je op zoek zijn naar een goede camera om te videochatten op je tv, dan heeft Sony de Bravia Cam voor jou. Die biedt ook wat extra functionaliteit voor beeld- en geluidskwaliteit, maar echt warm lopen we daarvoor niet. Sony heeft een prima menustructuur  voor alle instellingen, met handige quick menu’s en een balk voor input-selectie. De interface werkt vlot, en de nieuwe, vereenvoudigde afstandsbediening is een mooi voorbeeld van hoe een moderne remote er uit moet zien.

Acoustic Surface

Grotere modellen hebben het soms moeilijk om degelijke audio voor te leggen. Je mag er dan ook veilig van uit gaan dat de kleinere modellen zeker geen indrukwekkende audio produceren. Maar deze Sony heeft met zijn Acoustic Surface wel een unieke troef. Door het scherm als luidspreker te gebruiken komt de audio recht uit het scherm én kan Sony ook een heel breed stereobeeld produceren.

Dat is wel verrassend, en komt je filmbeleving zeker ten goede, ook al mist hij uiteraard heel wat bas. En zelfs als we het volume relatief hoog zetten, ging de klank niet de mist in. Met een eenvoudige procedure kalibreer je de tv voor de akoestiek van de ruimte.

Conclusie

De Sony XR-42A90K is een bijzonder fijne televisie. Hij draagt alle kwaliteiten die we van Sony OLED-tv’s gewend zijn, maar gewoon in een kleiner formaat. Excellente beeldkwaliteit, goed geluid voor dit formaat, een mooi design, een handige afstandsbediening en Google TV, en de nodige gaming features. Al moeten we eerlijk toegeven dat we van Sony toch ook graag AMD Freesync zouden krijgen, zoals werkelijk alle andere fabrikanten dat doen. Enkel jammer dat hij bijzonder duur is, dat kost hem een half punt in de score.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.