Muziek en technologie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je hebt tenslotte altijd een geschikte bron en weergevers nodig om liedjes af te spelen, terwijl er vandaag de dag een wildgroei bestaat aan lossy, lossless en high-res audioformaten. In dit artikel kijken we dan ook naar de huidige trends op het gebied van muziek streamen.

Populaire muziekdiensten als Spotify en Apple Music bieden audiostreams met een sterke compressie aan. Zo doet de Zweedse dienst Spotify een beroep op het formaat ogg vorbis om audiobestanden een kopje kleiner te maken. Dat bespaart namelijk kostbare netwerkcapaciteit, maar tegelijkertijd is het een nadeel dat er veel subtiele details uit de oorspronkelijke muziekopname verloren gaan. Ook bij andere lossy audioformaten als mp3, aac en wma is dat het geval.

Op een hoogwaardig audiosysteem is de compressie duidelijk te horen en klinkt de muziek nogal vlakjes en dof. Een goed compromis is het afspelen van lossless audiobestanden. Er is weliswaar sprake van compressie om het oorspronkelijke muziekbestand kleiner te maken, maar er gaan geen belangrijke muziekgegevens verloren. Vergelijk het met het in- en uitpakken van een zip-bestand. Flac, alac en ape zijn voorbeelden van veelgebruikte lossless formaten, waarbij de kwaliteit vergelijkbaar is met die van audio-cd’s. Overigens bestaan er onder de noemer high-res-muziek ook audiobestanden waarbij er nauwelijks of helemaal geen compressie is toegepast.

Samplefrequentie en bitdiepte

Wie op zoek gaat naar hoogwaardige audiobestanden, stuit al snel op de waarden samplefrequentie en bitdiepte. Zo biedt de streamingdienst Tidal met zijn hifi-abonnement muziekstreams aan in een lossless kwaliteit van 16 bit/44,1 kHz. Een samplefrequentie van 44,1 kHz houdt in dat er maar liefst 44.100 samples per seconde aanwezig zijn. Dit zijn afzonderlijke blokjes die naast elkaar zijn gelegd, waardoor onze hersenen die interpreteren als een constant geluid. Hoe hoger deze waarde, hoe ‘levendiger’ kortgezegd de muziek.

Niet voor niets hebben veel high-res muziekbestanden een samplefrequentie van 96 of 192 kHz. De bitdiepte slaat op het dynamische bereik van het audiobestand. Bij een 16bit-audiostream zijn er zestien bits gebruikt om een enkele sample vast te leggen. High-res muziek heeft een diepte van 24 bits, waardoor muziek op een goed audiosysteem dynamischer en ‘losser’ klinkt.

©PXimport

High-res muziek downloaden

Neem je alleen genoegen met de beste audiokwaliteit, dan kun je terecht bij diverse downloadsites om hoogwaardige albums binnen te halen. Natuurlijk vind je ze ook in het illegale downloadcircuit, maar binnen omstreden downloadnetwerken als usenet en bittorrent is lang niet altijd duidelijk of er daadwerkelijk een ongecomprimeerde audiobron is gebruikt. Gelukkig zijn er genoeg legale webwinkels waar je high-res muziek kunt aanschaffen. Kijk maar eens op websites als HDtracks, Qobuz, Onkyo Music NativeDSD Music en Highresaudio.

High-res muziek is doorgaans beschikbaar in de audioformaten flac, wav, alac, aiff en in een enkel geval dsd. Dsd is overigens een wat vreemde eend in de bijt. De bitdiepte van dergelijke audiobestanden bedraagt slechts 1 bit, terwijl de samplefrequentie soms wel oploopt tot maar liefst 5,6 of 11,2 MHz. Vanwege deze torenhoge samplefrequentie vallen dsd-bestanden onder de noemer high-res muziek. Van oudsher werd dsd als bestandsformaat ingezet voor super audio-cd’s, maar deze muziekdrager is helaas geflopt. Op specifieke downloadsites zijn deze bestanden nog wel te vinden, voornamelijk in de vorm van klassieke albums.

Muziekserver optuigen

Wie kiest voor een betaald abonnement bij een muziekdienst, heeft het maar makkelijk. Spotify, Deezer, Tidal en consorten zijn op iedere computer, smartphone en tablet beschikbaar, waarbij je de streams rechtstreeks vanaf het web ophaalt. Voor plekken zonder internetverbinding kun je de muziekbestanden zelfs offline opslaan. Leg je een eigen muziekcollectie aan door bijvoorbeeld audio-cd’s te rippen of high-res muziekbestanden te downloaden? Ook dan wil je natuurlijk met verschillende apparaten muziekalbums afspelen, bijvoorbeeld thuis met een hifi-installatie of onderweg met een smartphone.

©PXimport

Via een muziekserver stel je de audiobestanden zowel thuis als buitenshuis over het netwerk aan andere apparaten beschikbaar. Weliswaar bestaat er allerlei (gratis) computersoftware om een muziekserver op te tuigen, maar het beste kies je voor een nas met voldoende opslagcapaciteit. Het stroomverbruik van dit apparaat is laag, terwijl gespecialiseerde merken als Synology en QNAP een prima muziekserver met dlna-ondersteuning aanbieden.

Geschikte afspeelapparatuur

Zeker wanneer je besluit om high-res muziek af te spelen, heb je hiervoor geschikte afspeelapparatuur nodig. Gelukkig zijn de betere versterkers en muziekstreamers in staat om gangbare audioformaten in een hoge resolutie te verwerken. De kwaliteit van de aanwezige dac (digitaal/analoog-converter) speelt hierbij een doorslaggevende rol. Dit component zet een digitaal audiospoor om naar een analoog geluid en stuurt het signaal daarna naar het analoge domein van de versterker.

De precisie van deze omzetting is van grote invloed op de uiteindelijke geluidskwaliteit. In plaats van een geïntegreerde oplossing binnen een muziekstreamer of versterker kiest menig muziekformaat om die reden voor een gespecialiseerde externe dac van een hogere kwaliteit.

Multiroom-audio

De laatste jaren is multiroom-audio tot slot enorm in opkomst. In navolging van trendsetter Sonos biedt tegenwoordig zo’n beetje ieder respectabel audiomerk ondersteuning voor multiroom-audio. Een nadeel is dat je voor een juiste implementatie gebonden bent aan producten van hetzelfde merk, aangezien multiroom-audio-apparaten van verschillende fabrikanten veelal niet met elkaar kunnen communiceren.

Gelukkig bestaat er met de Chromecast Audio een uiterst laagdrempelige manier om alle bestaande apparatuur binnen hetzelfde multiroom-audionetwerk te integreren. Dit apparaatje kost 39 euro en koppel je eenvoudig aan iedere versterker en elk actief luidsprekersysteem. Knutselaars kunnen daarnaast ook via meerdere Rasperry Pi’s een multiroom-audiosysteem optuigen.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.

Een 'gewoon prima' smartphone hoeft echt geen vele honderden euro's te kosten, weten we inmiddels. De nieuwe Motorola Edge 60 Fusion is daar een mooi voorbeeld van, lees je in deze review. Voor een adviesprijs van 329 euro krijg je een telefoon die luxe oogt, fijne specificaties heeft en zes jaar updates ontvangt.

De Edge 60 Fusion is het goedkoopste model in Motorola's Edge 60-serie en verkrijgbaar in drie kleuren: blauw, roze en het geteste turquoise. Niet de meeste alledaagse kleuren voor een smartphone, en het veilige grijs, zwart en wit ontbreken. Wij kunnen dat wel waarderen.

Opvallend ontwerp

De Edge 60 Fusion valt lekker op in de saaie massa. Een hoesje kan handig zijn om de telefoon beter te beschermen, maar is niet nodig voor grip. De nepleren achterkant biedt namelijk veel grip. Motorola schermt bovendien met een MIL-STD-810H-certificering, die aangeeft dat de Edge 60 Fusion niet stuk zou moeten gaan door een val van maximaal 1,2 meter hoogte.

©Rens Blom

De Edge 60 Fusion valt lekker op.

De gebruikservaring van de Motorola-smartphone is uitstekend. Met 178 gram is het toestel relatief licht, door de gekromde randen aan de zijkanten heb je het idee dat je een hele dure telefoon in handen hebt en het 6,67 inch-oledscherm ziet ook heel goed uit. De verversingssnelheid is 120 Hz en de resolutie wat hoger dan Full-HD, waardoor het scherm scherp oogt.

Complete smartphone

We zijn ook blij dat Motorola de scherp geprijsde smartphone zo compleet heeft gemaakt. De Edge 60 Fusion is bijvoorbeeld waterbestendig, ondersteunt een e-sim en heeft lekker veel (256 GB) opslagcapaciteit. Ook het werkgeheugen is van gebruikelijke grootte (8 GB) en de gangbare accucapaciteit van 5200 mAh levert een meer dan prima accuduur op. Wij kunnen de smartphone bij redelijk intensief gebruik, ook buiten de deur, zeker een lange dag gebruiken. 's Avonds opladen kan, maar de volgende ochtend redt het toestel ook.

©Rens Blom

Het grote scherm ziet er goed uit

Je dient wel zelf een oplaadadapter te regelen, en het liefst een krachtige. Motorola levert – vanwege nieuwe EU-wetgeving – namelijk alleen een usb-c-kabel in de doos van de Edge 60 Fusion mee. Met de juiste adapter kan de smartphone overigens lekker rap opladen, namelijk met 68 watt. Wat dat zegt? Dat het drie kwartier duurt om de telefoon van 0 naar 100 procent te brengen.

Is de Edge 60 Fusion zonder compromissen? Nee. De gebruikte MediaTek-processor is niet zo snel, waardoor de telefoon ons af en toe niet kan bijhouden. Geen ramp, maar wel een aandachtspunt. Toestellen worden door de jaren heen namelijk wat trager door alle apps en bestanden die je erop hebt gezet, en de Edge 60 Fusion is dus vanaf dag één al niet de snelste in zijn segment.

©Rens Blom

Camera's

De camera's van de smartphone zijn wat verwarrend. Achterop lijken drie cameralenzen te zitten, aangevuld met een flitser. Er zijn echter maar twee camera's: een hoofdcamera en een groothoekcamera. De Edge 60 Fusion kan ook inzoomen, maar gebruikt daar zijn hoofdcamera voor. Hoewel de camera's prima zijn gelet op de prijs, merken we duidelijk dat duurdere smartphones betere kiekjes schieten. Een begrijpelijk compromis, en we zijn blij dat Motorola de groothoeklens voorzien heeft van een macrofunctie, om van heel dichtbij te fotograferen. Dat kunnen lang niet alle telefoons in dit prijssegment.

Hieronder zie je twee fotoseries met van links naar rechts de hoofdcamera, groothoekcamera en zoomfunctie (2x) aan het werk.

©Rens Blom

©Rens Blom

Zes jaar updates

Prettig aan de Motorola Edge 60 Fusion is dat de telefoon drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates krijgt. Je kunt het toestel dus heel lang veilig gebruiken. Motorola installeert ook heel wat AI-functies op het toestel. Sommige functies zijn nuttig, andere niet. Vertrouwd prettig blijven de gebaren om de smartphone efficiënt te bedienen. Motorola's tijdlijn met artikelen in allerlei categorieën toont ons om onduidelijke redenen alleen Engelstalige content, aangevuld met advertenties. Google's nieuwsfeed blijft dus relevanter.

©Rens Blom

Sommige onderdelen van Motorola's software bevallen goed, andere delen minder.

Conclusie: Motorola Edge 60 Fusion kopen?

De Motorola Edge 60 Fusion is niet de snelste smartphone in zijn prijsklasse, maar scoort op alle andere belangrijke punten wel (erg) goed. We zijn ook blij met het updatebeleid van zes jaar. Voor iets meer dan 300 euro koop je zo een telefoon waar je veel plezier aan kunt beleven.