Of je nu een spiegelreflex-, een compact- of een smartphonecamera gebruikt, op een bepaald moment ontdek je storende puntjes op de foto’s. In het minischerm van je toestel vallen die niet op. Als je de foto op het computerscherm bekijkt, zie je ze wel. Waar komt die ruis vandaan, hoe vermijd je dit en wat kun je ermee?

Ruis is wat vroeger de korrel was bij negatieffilms. In de tijd dat we nog filmrolletjes in een fototoestel stopten, konden we ruis opzettelijk laten toenemen door een zwart-witfilmrolletje met een hogere iso (wat toen asa heette) te gebruiken. Tegenwoordig kunnen we binnen bepaalde grenzen de lichtgevoeligheid van de beeldsensor in de digitale camera aanpassen. Er zijn genoeg redenen om zo weinig mogelijk ruis te willen. We willen gave, heldere, scherpe foto’s zonder storingen. Digitale ruis ziet er trouwens niet hetzelfde uit als ouderwetse korrel en als je pech hebt, zorgt ruis voor kleurafwijkingen. Als er toch veel storende ruis te zien is, dan kun je die wel wegfilteren, maar door die bewerking loop je het risico dat de foto aan scherpte verliest en dat details verloren gaan.

Minder licht, meer ruis

De kleine rode, blauwe en donkere spikkels die de details van de foto verstoren, noemen we ruis. Die heeft altijd te maken met moeilijke lichtomstandigheden en nooit met resolutie. En vaak is ruis gewoon niet te voorkomen, want geen enkele camera is ruisvrij.

Wanneer het analoge licht (de fotonen) naar een digitaal signaal (de elektronen op de sensor) worden omgezet, riskeer je ruis. De miljoenen lichtgevoelige pixels van de sensor vangen ieder een klein deel van het licht op. En hoe meer licht er op een individuele pixel valt, hoe beter het resultaat.

Hogere iso, meer ruis

In digitale toestellen kun je de lichtgevoeligheid aanpassen door de iso-waarde in te stellen. Wanneer het donker is, heeft de sensor soms onvoldoende licht om een helder beeld te vormen. Door de iso te verhogen, wordt de sensor gevoeliger voor licht.

Staat de camera ingesteld op iso 100 en je wijzigt die in iso 1600, dan wordt de camera vier keer gevoeliger voor licht. Het komt erop neer dat het elektronisch signaal dat de sensor verlaat, wordt versterkt. Door die versterking ontstaat er helaas ook meer ruis. Vergelijk het met een geluidsinstallatie. Hoe hoger je de volumeknop zet, hoe meer ruis je hoort. Als je het signaal versterkt door de volumeknop op het maximum te zetten zonder muziek af te spelen, hoor je duidelijk de basisruis.

Bij korte belichtingstijden is de verhouding tussen signaal en ruis laag. Werk je met een langere belichtingstijd, dan neemt het signaal en ook de ruis toe. Lichte gebieden hebben vaak minder last van ruis, dan donkere zones. Het is daarom goed met een zo laag mogelijke iso-waarde te fotograferen, waarbij je rekening houdt dat je een minder scherp resultaat krijgt onder minder goede lichtomstandigheden. Soms moet je tevreden zijn met een compromis, ga je voor een scherpe foto met iets meer ruis of voor een ruisvrije maar bewogen foto.

©PXimport

Op smartphones

Sensorgrootte

Wanneer twee camera’s dezelfde sensorgrootte hebben, levert het toestel met veertien megapixels meer ruis op dan een toestel met een tien megapixels. Bij kleine camera’s waarin alsmaar compactere sensoren worden gemonteerd die meer megapixels moeten opleveren, is het risico op ruis groter. Dat is onder meer de reden waarom een spiegelreflexcamera betere foto’s maakt dan een compactcamera, de sensor is gewoon groter.

©PXimport

Ruisonderdrukking

Veel camerafabrikanten geven hun fototoestellen de functie Ruisonderdrukking. Hierdoor wordt een ruisreductie-algoritme toegepast wanneer er een langzame sluitertijd of een hoge iso-waarde wordt gevraagd. Verwacht hier geen wonderen van. Vaak haalt deze functie niet alle ruis weg en daarnaast levert de functie minder scherpe beelden op. Je merkt dat in delen met veel details.

©PXimport

Monochrome of kleurruis

©PXimport

In de nabewerking

Eigenlijk kun je ruisreductie beter in de nabewerking toepassen. Het wegwerken van luminantieruis gaat meestal ten koste van een beetje scherpte. Als je chromaruis aanpakt heeft dit gevolgen voor sommige kleuren. Het blijft dus een evenwichtsoefening, want door de ruis aan te pakken, verzacht het beeld.

Veel hangt af van het doel waarvoor je de foto wilt gebruiken. Wanneer een kleine afbeelding op het oog hebt, is de ruis sowieso minder zichtbaar dan wanneer je een grote afdruk wilt maken. Programma’s zoals Photoshop Elements, Photoshop en Lightroom hebben verschillende filters om beide typen ruis te onderdrukken.

Wanneer je bijvoorbeeld Camera-raw bij de Filters opent, beschik je over drie schuifjes: Verscherpen, Ruisreductie en Reductie kleurruis. Hierdoor heb je alles bij de hand om rustig het evenwicht te zoeken tussen scherpte en ruisverzachting. Het is belangrijk dat je in de weergave de afbeelding vergroot tot honderd procent. Hierdoor komt één pixel van de afbeelding overeen met één pixel van het beeldscherm. Dat is de enige juiste manier om scherpte en ruis objectief te kunnen beoordelen.

©PXimport

Gratis ruisonderdrukkers

De meeste ernstige fotografen beschikken over degelijke software om hun fotobestanden te beheren en te optimaliseren. Er bestaan online-oplossingen om ruis te onderdrukken, maar die hebben weinig of geen regelmogelijkheden. Daarnaast zijn er ook freewareoplossingen zoals NDNoise voor Windows en macOS, maar die is niet gebruiksvriendelijk.

Als standalone-oplossing tippen we Noise Reducer Pro. De macOS-versie kost 1,09 euro en deze kun je zelfs inzetten als plug-in voor de Foto-app van Apple. Op Windows is dit product gratis. Noise Reducer Pro werkt supereenvoudig. Je laadt een foto in en links zie je het oorspronkelijke bestand, rechts de geoptimaliseerde versie.

Je kunt traploos inzoomen of onmiddellijk de knop 100% gebruiken om de scherpte te beoordelen. Vervolgens klik je op Auto om de ruis op de automatische piloot te neutraliseren. Of je gebruikt het schuifje om de juiste balans tussen scherpte en ruisonderdrukking te vinden. Vervolgens sla je de bestanden op als jpeg, bmp, tiff, gif of png. Deze software ondersteunt dus geen raw-bestanden.

©PXimport

Veroudering

Tot hier hebben we het gehad over ruis wegpoetsen. Om foto’s te verouderen, of om ze een bepaalde authenticiteit te geven, kun je ook korrel toevoegen. Vroeger, nog voor de tijd van de digitale fotografie, was er altijd een zachte korrel aanwezig door de chemicaliën die nodig waren om foto’s te ontwikkelen. Sommige fotografen stonden zelfs bekend om de typische mooie korrel in hun werk. Hoe verouder je foto’s en voeg je korrel toe? We tonen deze eenvoudige techniek in vijf stappen die je in iedere fotobewerker kunt uitvoeren.

Hiervoor gebruiken we de online-editor Pixlr. Op de website open je  Pixlr E en daar gebruik je de knop Open image om de foto te selecteren die je wenst te verouderen. In het menu Adjustment kies je de opdracht Desaturate. Hiermee haal je de verzadiging van alle kleuren weg, zodat het een afbeelding in grijswaarden lijkt, terwijl de foto nog steeds kleurinformatie bevat.

©PXimport

Sepia

Om de foto een typische sepiakleur te geven, ga je binnen Pixlr opnieuw naar Adjustment en Color balance. Je krijgt dan drie schuifjes te zien. Hier moet je in het tabblad Midtones de instelling voor Red verhogen en voor Blue verlagen. Daar is de sepiatint. Regel deze schuifjes tot de tint exact is zoals je die wenst.

©PXimport

Vignet en korrel

Om de korrel aan te brengen, gebruik je in Filter, Detail de opdracht Add noise. Weer gebruik je het schuifje om een mooie dosis korrel (noise) toe te voegen. De afwerking komt van een vignet, dat is een verkleuring aan de randen.

In hetzelfde menu vind je de opdracht Vignette. Als je het schuifje naar links sleept, worden de randen van de foto lichter. Sleep je het schuifje naar rechts, dan worden de randen donkerder. We kiezen voor de eerste optie.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Minstens eenmaal in je leven ga je klussen en daar hoort goed gereedschap bij. Een degelijke accuboormachine bijvoorbeeld: wij vonden vijf uitgebreide maar handzame exemplaren voor nog geen 250 euro.

Een accuboormachine is eigenlijk doorgaans als multifunctioneel, want naar het boren zijn deze apparaten natuurlijk ook geschikt voor het elektrisch indraaien van schroeven. Belangrijk voor de kracht van de accuboormachine is het koppel, aangegeven in Nm. Hoe hoger dat getal, hoe sterker de boormachine is. Een accuboormachine met 20 Nm is bijvoorbeeld prima voor wat schroefwerk in hout. Maar als je een machine hebt met 60 of 70 Nm, dan kun je er ook zware klussen mee doen, zoals boren in steen of dikke balken.

Black & Decker BDCHD18KB

Als je gewoon een goede, stevige boormachine zoekt voor klusjes in en om het huis, dan zit je met deze Black & Decker helemaal goed. Of je nu een plankje ophangt of door wat stevigere muren wil boren, hij doet het allemaal zonder dat je eerst een spoedcursus techniek hoeft te volgen. Hij ligt lekker in de hand, is niet te zwaar, en je hoeft er niet mee te vechten — gewoon vol vertrouwen aan de slag. Wat ook fijn is: hij is snoerloos, dus je zit niet te klooien met verlengsnoeren. De bijgeleverde koffer en accessoires maken het een lekker compleet pakketje. Een goede keuze voor de doorsnee klusser die af en toe wat werk wil verzetten, zonder daar een fortuin aan uit te geven.

💪 Maximum koppel: 40 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.400 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 tot 1,5 uur per accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: 1 accu + lader + koffer

DeWalt DCD796P2-QW

Deze DeWalt is voor de serieuze klusser. Als je vaker klust en een boormachine wilt waar je jaren mee vooruit kunt, dan is dit echt een topper. Hij voelt solide aan, alsof hij tegen een stootje kan – en dat klopt ook. Je merkt meteen: dit is geen speelgoed. Of je nu een dikke schroef in een houten balk draait of in beton boort, hij doet het met gemak. Dankzij de twee krachtige accu’s zit je bijna nooit zonder stroom, en dat is echt een verademing als je aan een grote klus bezig bent. Hij heeft ook een klopboorfunctie voor de wat zwaardere boorklusjes.

💪 Maximum koppel: 70 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.000 rpm
🔋 Accuduur: 2 accu’s van 5.0Ah, elk goed voor urenlang klussen
🧰 Bijgeleverde accessoires: 2 accu’s + lader + koffer

HBM Machines 20V accuboormachine + accessoires

Heb je nog niet veel gereedschap in huis, maar wil je wel meteen goed kunnen starten? Dan is deze set van HBM echt wat voor jou. Je krijgt niet alleen een boormachine, maar meteen een hele lading accessoires erbij — boren, bits, noem maar op. Handig opgeborgen in een mooie kist, zodat je niet hoeft te graaien in een rommella. De machine zelf is krachtig genoeg voor alle standaard klussen in huis en tuin, maar ook eenvoudig te bedienen. Ideaal voor iedereen die af en toe wat doet, maar wel meteen alles in huis willen hebben. En ook de prijs is erg leuk.

💪 Maximum koppel: 55 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.650 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 uur
🧰 Bijgeleverde accessoires: 100-delige accessoireset + accu + lader + opbergkist

Bosch GSB 185 klop- en schroefboormachine 

Bosch staat bekend om z’n degelijkheid, en dat is bij dit model niet anders. Deze boormachine voelt direct vertrouwd aan. Hij is krachtig genoeg voor de meeste klussen die je thuis tegenkomt: gaten boren in hout, metaal en zelfs in steen dankzij de klopboorfunctie. En toch is hij lekker compact en licht. Fijn als je boven je hoofd werkt of wat minder kracht in je handen hebt. Hij heeft een borstelloze motor die efficiënter werkt en langer meegaat. Geen poespas, gewoon een goed werkend apparaat waar je op kunt rekenen. Let wel: de prijs is laag, maar dat is niet voor niets, want er wordt geen accu meegeleverd, die moet je dus nog wel los kopen.

💪 Maximum koppel: 50 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.900 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: opbergkist

Makita DHP481ZJ

Voor de echte doe-het-zelver die zwaarder werk niet uit de weg gaat, is deze - al wat langer op de markt zijnde - Makita een dijk van een boormachine. Dit is zo’n apparaat dat je koopt en dan jarenlang met veel plezier gebruikt. Hij is krachtig, robuust en draait z’n hand niet om voor een dikke schroef of een gat in baksteen. Hij heeft zelfs twee versnellingen, zodat je precies het juiste tempo kiest voor wat je doet. Let op: hij wordt geleverd zonder accu en lader, dus als je geen ander Makita-apparaat hebt, moet je die er nog los bij kopen.

💪 Maximum koppel: 115 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.100 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: wordt geleverd zonder accu, kist of lader

Wil je voor de zomer nog snel een paar kilo kwijt? Daarvoor hoef je echt niet meteen naar de sportschool. Wie thuis flink de handen uit de mouwen steekt, verbrandt namelijk meer calorieën dan je misschien denkt. Schoonmaken, tuinieren, tillen, traplopen en zelfs strijken: elke klus is een mini-workout op zich!

Lees ook: 7 fruitsoorten die je het beste kunt eten als je wilt afvallen

Stofzuigen, dweilen en ramen lappen

Schoonmaken verhoogt je hartslag. Neem bijvoorbeeld stofzuigen. Wat op het eerste gezicht een simpele klus lijkt, vraagt toch flink wat beweging. Je loopt heen en weer, draait je romp, buigt, strekt je armen en soms moet je zelfs de meubels verplaatsen. Al met al ben je dus constant in beweging. Als je dit een half uur volhoudt in een flink tempo, verbruik je al gauw 85 tot 100 calorieën, afhankelijk van je gewicht. Dweilen, waarbij je kracht zet vanuit je schouders en bovenlichaam, kost nog wat meer energie.

Ook ramen lappen is intensiever dan het lijkt. Vooral als je boven je hoofd werkt of telkens naar boven en beneden moet reiken. Wie de binnen- en buitenkant van de ramen op één dag aanpakt, heeft aan het einde van de middag vaak spierpijn in zijn of haar armen. En dat is precies het punt: hoe meer spiergroepen je gebruikt, hoe hoger je verbranding.

Strijken, bedden verschonen en wassen

Er zijn ook klussen die niet direct als 'sportief' voelen, maar wel degelijk bijdragen aan je verbranding. Strijken bijvoorbeeld. Je staat vaak lang op één plek, beweegt constant met je armen, en als je het in een stevig tempo doet, verbrand je tot zo'n 75 calorieën per uur. Dat is weliswaar minder dan bij dweilen of traplopen, maar het telt op. Zeker als je er een gewoonte van maakt om tijdens het strijken lichtjes door je knieën te buigen of steeds kleine stapjes naar links en rechts te zetten.

Ook bedden verschonen is een onderschatte klus. Matrassen optillen, hoeken van hoeslakens strak trekken, dekbedden schudden – het is een kleine workout op zich. Hier werk je met je hele lichaam, en dat merk je ook aan je ademhaling. Haal je drie bedden af en maak je ze opnieuw op? Dan ben je zo twintig tot dertig minuten bezig, goed voor 100 tot 150 calorieën, afhankelijk van hoe vlot je doorwerkt.

Wassen en de was ophangen zijn ook actieve bezigheden. Zeker als je de was buiten aan de lijn hangt. Je tilt, reikt, draait, bukt – beweging zat. De extra inspanning zit 'm vaak in de herhaling: een paar wasjes op één dag betekent veel heen en weer lopen, tillen en ophangen.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Traplopen, sjouwen en tillen

Huishoudelijke taken waarbij je trappen loopt of moet sjouwen, zoals de wasmand naar zolder brengen of boodschappen uitladen, leveren relatief veel verbranding op in korte tijd. Traplopen is zelfs een van de meest intensieve activiteiten binnenshuis. Je tilt bij elke stap je eigen lichaamsgewicht omhoog. Als je meerdere keren per dag de trap op en af gaat, tikken de calorieën ongemerkt aan. Of beter gezegd, af.

Ook het verplaatsen van meubels, dozen of zelfs een volle stofzuiger draagt bij aan je dagelijkse verbranding. Vooral als je zware dingen van beneden naar boven brengt, of vanuit een onhandige hoek moet tillen, activeer je meerdere spiergroepen tegelijk.

In de tuin werken

Zodra het weer het toelaat, lonkt het buitenleven. En ook daar liggen genoeg kansen om te bewegen zonder dat het als sport voelt. Onkruid wieden, snoeien, de heg knippen, bladeren harken of gras maaien met een handmaaier – allemaal activiteiten waarbij je langdurig in beweging bent en je spieren aan het werk zet.

Tuinieren is vooral goed voor je core (je rompstabiliteit), rug en benen. Wie af en toe een kruiwagen vol tuinafval moet verplaatsen of met potgrond aan de slag gaat, zet bovendien kracht. Het voordeel is dat je in de tuin vaak langer doorwerkt dan je van tevoren had gepland. En dan heb je zo ongemerkt al 300 tot 400 calorieën verbrand.

Tempo, houding en afwisseling maken het verschil

Hoeveel energie je verbruikt bij huishoudelijke klussen, hangt sterk af van de manier waarop je ze aanpakt. Werk je rustig of stop je steeds tussendoor, dan ligt het verbruik lager. Maar zet je een muziekje op, verhoog je het tempo en werk je gefocust, dan kan het best pittig zijn.

Ook je houding speelt een rol. Wie uit de rug tilt of verkeerd draait, loopt eerder tegen blessures aan. Buig dus vanuit je knieën, houd je rug recht en span je buikspieren aan tijdens het werk. Dat is niet alleen veiliger, maar zorgt er ook voor dat je meer spiergroepen activeert.

Afwisseling is ook belangrijk. Wissel staan en zitten af, combineer zware taken met lichtere en neem korte pauzes als je langer dan een uur bezig bent. Dat maakt het huishouden fysiek beter vol te houden én leuker.

Weinig extra moeite, wél effect

Het mooie van calorieën verbranden met het huishouden is dat het weinig extra moeite kost. Je moet het toch doen – en met een iets actievere aanpak profiteert je lichaam er ook van. Zeker als je de hele dag achter een bureau zit, zijn deze klusjes een welkome onderbreking. Je komt even in beweging, gebruikt je spieren, en maakt ondertussen ook nog je huis of tuin een stukje netter.

Wie het effect groter wil maken, kan het combineren met lichte extra beweging zoals een dagelijkse wandeling, wat rek- en strekoefeningen of fietsen naar de supermarkt in plaats van met de auto. Alles bij elkaar ben je dan actiever dan je denkt, zonder dat het als sporten voelt.

©Dmytro Vasylenko

Tot slot

Natuurlijk vervangt stofzuigen geen rondje hardlopen en is ramen zemen niet hetzelfde als krachttraining. Maar als je het slim aanpakt, kun je op een dag toch een paar honderd calorieën extra kwijtraken, gewoon door bezig te zijn. De truc zit 'm in bewuster bewegen, klussen afwisselen en jezelf af en toe net wat meer uitdagen.

Dus als je je afvraagt hoe je zonder sportkleding en sportschoolabonnement fitter de zomer ingaat: kijk eens rond in huis. Grote kans dat je schoonmaakdoek, wasmand of kruiwagen je daarbij meer helpen dan je dacht.

In onderstaande tabel zie je hoeveel calorieën je verbrandt met huishoudklussen. *

*Hoeveel je weegt, heeft daar ook invloed op. 72 kilo is het gemiddelde gewicht van vrouwen in Nederland; 85 kilo van mannen. Voor beide gewichtsklassen hebben we het verbruik uitgerekend.