Of je nu een spiegelreflex-, een compact- of een smartphonecamera gebruikt, op een bepaald moment ontdek je storende puntjes op de foto’s. In het minischerm van je toestel vallen die niet op. Als je de foto op het computerscherm bekijkt, zie je ze wel. Waar komt die ruis vandaan, hoe vermijd je dit en wat kun je ermee?

Ruis is wat vroeger de korrel was bij negatieffilms. In de tijd dat we nog filmrolletjes in een fototoestel stopten, konden we ruis opzettelijk laten toenemen door een zwart-witfilmrolletje met een hogere iso (wat toen asa heette) te gebruiken. Tegenwoordig kunnen we binnen bepaalde grenzen de lichtgevoeligheid van de beeldsensor in de digitale camera aanpassen. Er zijn genoeg redenen om zo weinig mogelijk ruis te willen. We willen gave, heldere, scherpe foto’s zonder storingen. Digitale ruis ziet er trouwens niet hetzelfde uit als ouderwetse korrel en als je pech hebt, zorgt ruis voor kleurafwijkingen. Als er toch veel storende ruis te zien is, dan kun je die wel wegfilteren, maar door die bewerking loop je het risico dat de foto aan scherpte verliest en dat details verloren gaan.

Minder licht, meer ruis

De kleine rode, blauwe en donkere spikkels die de details van de foto verstoren, noemen we ruis. Die heeft altijd te maken met moeilijke lichtomstandigheden en nooit met resolutie. En vaak is ruis gewoon niet te voorkomen, want geen enkele camera is ruisvrij.

Wanneer het analoge licht (de fotonen) naar een digitaal signaal (de elektronen op de sensor) worden omgezet, riskeer je ruis. De miljoenen lichtgevoelige pixels van de sensor vangen ieder een klein deel van het licht op. En hoe meer licht er op een individuele pixel valt, hoe beter het resultaat.

Hogere iso, meer ruis

In digitale toestellen kun je de lichtgevoeligheid aanpassen door de iso-waarde in te stellen. Wanneer het donker is, heeft de sensor soms onvoldoende licht om een helder beeld te vormen. Door de iso te verhogen, wordt de sensor gevoeliger voor licht.

Staat de camera ingesteld op iso 100 en je wijzigt die in iso 1600, dan wordt de camera vier keer gevoeliger voor licht. Het komt erop neer dat het elektronisch signaal dat de sensor verlaat, wordt versterkt. Door die versterking ontstaat er helaas ook meer ruis. Vergelijk het met een geluidsinstallatie. Hoe hoger je de volumeknop zet, hoe meer ruis je hoort. Als je het signaal versterkt door de volumeknop op het maximum te zetten zonder muziek af te spelen, hoor je duidelijk de basisruis.

Bij korte belichtingstijden is de verhouding tussen signaal en ruis laag. Werk je met een langere belichtingstijd, dan neemt het signaal en ook de ruis toe. Lichte gebieden hebben vaak minder last van ruis, dan donkere zones. Het is daarom goed met een zo laag mogelijke iso-waarde te fotograferen, waarbij je rekening houdt dat je een minder scherp resultaat krijgt onder minder goede lichtomstandigheden. Soms moet je tevreden zijn met een compromis, ga je voor een scherpe foto met iets meer ruis of voor een ruisvrije maar bewogen foto.

©PXimport

Op smartphones

Sensorgrootte

Wanneer twee camera’s dezelfde sensorgrootte hebben, levert het toestel met veertien megapixels meer ruis op dan een toestel met een tien megapixels. Bij kleine camera’s waarin alsmaar compactere sensoren worden gemonteerd die meer megapixels moeten opleveren, is het risico op ruis groter. Dat is onder meer de reden waarom een spiegelreflexcamera betere foto’s maakt dan een compactcamera, de sensor is gewoon groter.

©PXimport

Ruisonderdrukking

Veel camerafabrikanten geven hun fototoestellen de functie Ruisonderdrukking. Hierdoor wordt een ruisreductie-algoritme toegepast wanneer er een langzame sluitertijd of een hoge iso-waarde wordt gevraagd. Verwacht hier geen wonderen van. Vaak haalt deze functie niet alle ruis weg en daarnaast levert de functie minder scherpe beelden op. Je merkt dat in delen met veel details.

©PXimport

Monochrome of kleurruis

©PXimport

In de nabewerking

Eigenlijk kun je ruisreductie beter in de nabewerking toepassen. Het wegwerken van luminantieruis gaat meestal ten koste van een beetje scherpte. Als je chromaruis aanpakt heeft dit gevolgen voor sommige kleuren. Het blijft dus een evenwichtsoefening, want door de ruis aan te pakken, verzacht het beeld.

Veel hangt af van het doel waarvoor je de foto wilt gebruiken. Wanneer een kleine afbeelding op het oog hebt, is de ruis sowieso minder zichtbaar dan wanneer je een grote afdruk wilt maken. Programma’s zoals Photoshop Elements, Photoshop en Lightroom hebben verschillende filters om beide typen ruis te onderdrukken.

Wanneer je bijvoorbeeld Camera-raw bij de Filters opent, beschik je over drie schuifjes: Verscherpen, Ruisreductie en Reductie kleurruis. Hierdoor heb je alles bij de hand om rustig het evenwicht te zoeken tussen scherpte en ruisverzachting. Het is belangrijk dat je in de weergave de afbeelding vergroot tot honderd procent. Hierdoor komt één pixel van de afbeelding overeen met één pixel van het beeldscherm. Dat is de enige juiste manier om scherpte en ruis objectief te kunnen beoordelen.

©PXimport

Gratis ruisonderdrukkers

De meeste ernstige fotografen beschikken over degelijke software om hun fotobestanden te beheren en te optimaliseren. Er bestaan online-oplossingen om ruis te onderdrukken, maar die hebben weinig of geen regelmogelijkheden. Daarnaast zijn er ook freewareoplossingen zoals NDNoise voor Windows en macOS, maar die is niet gebruiksvriendelijk.

Als standalone-oplossing tippen we Noise Reducer Pro. De macOS-versie kost 1,09 euro en deze kun je zelfs inzetten als plug-in voor de Foto-app van Apple. Op Windows is dit product gratis. Noise Reducer Pro werkt supereenvoudig. Je laadt een foto in en links zie je het oorspronkelijke bestand, rechts de geoptimaliseerde versie.

Je kunt traploos inzoomen of onmiddellijk de knop 100% gebruiken om de scherpte te beoordelen. Vervolgens klik je op Auto om de ruis op de automatische piloot te neutraliseren. Of je gebruikt het schuifje om de juiste balans tussen scherpte en ruisonderdrukking te vinden. Vervolgens sla je de bestanden op als jpeg, bmp, tiff, gif of png. Deze software ondersteunt dus geen raw-bestanden.

©PXimport

Veroudering

Tot hier hebben we het gehad over ruis wegpoetsen. Om foto’s te verouderen, of om ze een bepaalde authenticiteit te geven, kun je ook korrel toevoegen. Vroeger, nog voor de tijd van de digitale fotografie, was er altijd een zachte korrel aanwezig door de chemicaliën die nodig waren om foto’s te ontwikkelen. Sommige fotografen stonden zelfs bekend om de typische mooie korrel in hun werk. Hoe verouder je foto’s en voeg je korrel toe? We tonen deze eenvoudige techniek in vijf stappen die je in iedere fotobewerker kunt uitvoeren.

Hiervoor gebruiken we de online-editor Pixlr. Op de website open je  Pixlr E en daar gebruik je de knop Open image om de foto te selecteren die je wenst te verouderen. In het menu Adjustment kies je de opdracht Desaturate. Hiermee haal je de verzadiging van alle kleuren weg, zodat het een afbeelding in grijswaarden lijkt, terwijl de foto nog steeds kleurinformatie bevat.

©PXimport

Sepia

Om de foto een typische sepiakleur te geven, ga je binnen Pixlr opnieuw naar Adjustment en Color balance. Je krijgt dan drie schuifjes te zien. Hier moet je in het tabblad Midtones de instelling voor Red verhogen en voor Blue verlagen. Daar is de sepiatint. Regel deze schuifjes tot de tint exact is zoals je die wenst.

©PXimport

Vignet en korrel

Om de korrel aan te brengen, gebruik je in Filter, Detail de opdracht Add noise. Weer gebruik je het schuifje om een mooie dosis korrel (noise) toe te voegen. De afwerking komt van een vignet, dat is een verkleuring aan de randen.

In hetzelfde menu vind je de opdracht Vignette. Als je het schuifje naar links sleept, worden de randen van de foto lichter. Sleep je het schuifje naar rechts, dan worden de randen donkerder. We kiezen voor de eerste optie.

©PXimport

Wasverzachter gebruik je meestal om te zorgen dat je handdoeken of lakens lekker zacht worden en aangenaam gaan ruiken. Maar wist je dat je het spul ook op andere manieren in huis kunt gebruiken? Niet alles wat je online leest werkt of is veilig, maar er zijn wél een paar toepassingen die handig zijn. Deze kun je zonder zorgen uitproberen.

Ook interessant: Hier kun je vaatwastabletten óók voor gebruiken

Wil je wasverzachter vaker inzetten in huis? Dat kan, maar de mogelijkheden zijn niet enorm uitgebreid. Hieronder lees je waar dit goedje allemaal geschikt voor is.

Wattenbolletjes tegen muffe luchtjes

Heb je last van een muffe geur in je kledingkast, lade of schoenenkast? Drenk een watje in een klein beetje wasverzachter, laat het goed drogen en leg het ergens in de kast of lade neer. Het watje verspreidt subtiel geur zonder te overheersen.

Luchtverfrisser tijdens het stofzuigen

Tijdens het stofzuigen een frisse geur in huis verspreiden? Leg een gedroogd watje met wasverzachter in het stofreservoir of bij de filter van je stofzuiger. Let op: doe dit alleen als je een stofzuiger hebt zonder zak, en gebruik geen vloeibare wasverzachter direct in het apparaat.

Statische kleding voorkomen

Heb je vaak kledingstukken die knetteren als je ze aantrekt? Vul een plantenspuit met water en voeg een klein dopje wasverzachter toe. Even schudden en licht over de binnenkant van je kleding sprayen (test eerst op een onopvallende plek) helpt om de antistatische lading van je kleding snel te laten verdwijnen.

Lees ook: ⚡Sodeknetter: zo voorkom je statische elektriciteit in je kleding

Kunststof kozijnen en deurposten afnemen

Wasverzachter lost geen hardnekkig vuil op, maar je kunt er wel kunststof oppervlakken mee opfrissen. Denk aan vensterbanken, deurposten of lichtschakelaars. Meng een theelepel wasverzachter met een liter water, maak een doek licht vochtig en veeg ermee over het oppervlak. Het ruikt fris en laat een dun laagje achter dat stof een tijdje weert. Niet gebruiken op hout of natuursteen.

©sergeylapin

Kan wel, maar let op

Sommige toepassingen zijn niet per se fout, maar vragen om wat meer voorzichtigheid. Zoals schoenen en vuilnisbakken opfrissen met wasverzachter.

Schoenen opfrissen

Een doek met verdunde wasverzachter gebruiken om de binnenkant van schoenen schoon te vegen kan geurtjes maskeren. Maar het reinigt niet écht en laat mogelijk geurstoffen of plakkerige resten achter. Dat is niet ideaal, zeker als je de schoenen zonder sokken draagt. Wil je het toch proberen? Gebruik een goed uitgewrongen doek en laat de schoenen daarna volledig drogen.

Vuilnisbak geurvrij maken

Een sopje met wat wasverzachter kan je vuilnisbak tijdelijk frisser laten ruiken. Het maskeert nare geurtjes, maar doodt geen bacteriën. Voor grondige reiniging blijft een oplossing met soda, azijn of allesreiniger effectiever. Wasverzachter is hier dus vooral geurdecoratie, geen echte schoonmaker.

Wasverzachter: handig, maar geen wondermiddel

Wasverzachter is dus best veelzijdig, maar niet het wondermiddeltje dat sommige blogs ervan maken. Als je het slim inzet – en altijd spaarzaam – kun je er net wat meer mee doen dan alleen gebruiken voor je was. Test wel altijd eerst op een klein stukje, en hou het bij oppervlakken waar het veilig is. Liever geen risico? Er zijn ook natuurlijke alternatieven, zoals azijn of etherische olie, die je op een vergelijkbare manier kunt gebruiken.

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.