Spatial audio is een enorme hype als het over audio gaat. Maar wat is het nou precies? En wat heeft het met Apple en Dolby Atmos te maken?

Bij spatial audio of ruimtelijke audio wordt geluid bedoeld dat je helemaal omhult. Links, rechts, voor, achter en zelfs boven je. Denk je nu spontaan aan hoe filmgeluid van alle kanten op je afkomt in de bioscoop? Dan zit je er niet ver naast. Het gebeurt inderdaad weleens dat spatial audio gewoon wordt gebruikt als synoniem voor surroundgeluid zoals je dat kent uit de bioscoopzaal. Denk dan aan formaten als Dolby Atmos of DTS:X.

Maar in een bioscoop worden heel veel speakers gebruikt die rond de zitplaatsen zijn geplaatst. Bij je thuis kun je iets soortgelijks bereiken met een AV-receiver of een soundbar. Spatial audio wil dezelfde ervaring bieden, maar met minder luidsprekers. De twee speakers in een hoofdtelefoon bijvoorbeeld.

Het doel blijft die omhullende ervaring te geven met geluid dat van alle kanten op je afkomt. Spatial audio wil dus hetzelfde bieden als bijvoorbeeld Dolby Atmos, maar dan via je hoofdtelefoon. 

De AirPods Max van Apple bieden ruimtelijke audio met headtracking.

Bij Apple

Spatial audio of ruimtelijke audio is vooral dankzij Apple een bekende term geworden. Apple introduceerde het met de (eerste) AirPods Pro en de AirPods Max, inmiddels kun je het gebruiken met alle AirPods en sommige modellen van Beats. 

Ruimtelijke audio bij Apple is een slim algoritme dat geluid van een film of muziek driedimensionaal maakt. Dat gebeurt in de AirPods zelf, wat voor een deel verklaart waarom de Apple-hoofdtelefoons net wat duurder zijn. Er zit een stuk extra technologie in. Die zit verpakt in een speciale audiochip (de H1, H2 of W1).

Tijdens het instellen op een Apple TV kun je ruimtelijke audio en stereo vergelijken.

Apple gaat nog een stap verder met z’n Ruimtelijke Audio (let op de hoofdletters). Sensors in de hoofdtelefoon of oortjes detecteren jouw houding en hoofdpositie ten opzichte van het scherm van je iPad of iPhone. Draai je jouw hoofd naar links, dan beweegt het geluid voor je naar je rechterkant. Hierdoor lijkt het net alsof de geluidsbron voor je blijft. 

Dit concept heet 'headtracking' en het zorgt ervoor dat bijvoorbeeld dialogen altijd uit het scherm lijken te komen, ook als je even beweegt. Is dat nuttig? Toch wel, omdat je brein zo sneller misleid wordt. Dat woord ‘misleiden’ klinkt niet echt leuk, maar in het geval van filmkijken of gamen moet je het eerder zien als een synoniem voor ondergedompeld worden. 

Spatial Audio zit ook in de Apple TV 4K, wat heel interessant is. Als je een paar AirPods verbindt met de Apple-mediaspeler, kun je bij het bekijken van films en bij games en muziek heel overtuigende ruimtelijke audio beleven.

Bij andere merken

Apple is uiteraard niet de enige die met spatial audio bezig is. Sony bijvoorbeeld, was er ook heel vroeg bij. In de app die hoort bij de meeste Sony-hoofdtelefoons en -draadloze oordoppen is er ondersteuning voor 360 Reality Audio. Het is een muziekformaat van Sony (op basis van MPEG-H) dat door een Sony-headset rondom je wordt afgespeeld. De weergave wordt zelfs geoptimaliseerd voor jouw persoonlijke oorkarakteristieken. Daarvoor moet je in de Sony Headphones-app foto’s nemen van je oren. 360 Reality Audio vind je onder meer bij Amazon Music, Deezer, Tidal en nugs.net (een streamingdienst met live-concerten).

Inmiddels kun je op een functie als spatial audio rekenen bij de meeste (duurdere) hoofdtelefoons en in-ears. Bij Bose bijvoorbeeld, heet het ‘Immersive Audio’, JBL noemt het ‘JBL Spatial Sound’, bij Jabra is het gewoon ‘Spatial Sound’. Soms gaat het enkel om een ‘statistische’ spatial audio-functie, zonder headtracking. Slechts een beperkt aantal modellen komt met een dynamische versie die sensors gebruikt om je hoofdpositie te meten.

Veel spatial audio-functies vereisen dat je een foto neemt van je oren.

Streamingdiensten

De meeste spatial audio-algoritmes zetten alle audiotypes om naar ruimtelijk, omhullend geluid. Dat is handig, want bijvoorbeeld de meeste muziek is in het stereoformaat (links en rechts geluid). Het best werken ze met content die al voorzien is van surroundgeluid of in een spatial audio-formaat.

Ook hier speelt Apple een voortrekkersrol. Via Apple Music biedt het veel muziek aan in Dolby Atmos. Beluister je deze nummers bijvoorbeeld via een soundbar, dan krijg je regulier Dolby Atmos-geluid. Gebruik je echter AirPods Pro verbonden met een Apple TV 4K, dan wordt het ‘Spatial Audio with Dolby Atmos’. Het blijft dan Atmos-geluid, maar wel met headtracking erbij. 

Ook Netflix biedt spatial audio aan. Om het ingewikkeld te maken betekent Spatial Audio hier net iets anders dan bij Apple en andere hoofdtelefoonfabrikanten. Het achterliggende idee blijft wel hetzelfde: surroundgeluid bieden via een beperkt aantal speakers. Netflix denkt dan echter in eerste plaats aan de tv-speakers of een goedkopere soundbar. De streamingdienst ondersteunt daarnaast ook wel spatial audio met headtracking via hoofdtelefoons. Dat is met Netflix mogelijk met headsets van Apple, Google en Samsung.

Helder samengevat

Spatial Audio mag dan een hype zijn, het staat wel voor iets concreet. Alleen is er wel wat verwarring over de terminologie. Spatial Audio of Ruimtelijke Audio met hoofdletters is echt de knappe technologie van Apple die je gebruikt met hun hoofdtelefoons.

Er wordt daarnaast ook veel over ‘spatial audio’ gesproken in de algemene zin. Het komt op hetzelfde neer, maar het gaat dan niet per se over technologie van Apple. En dan zijn er nog alternatieve namen, zoals Immersive Audio of Spatial Sound. Ook hier is het eindresultaat min of meer hetzelfde, maar is er voor technische en marketingredenen gekozen voor een andere naam.

De spectaculairste vorm van spatial audio is met headtracking, waarbij je nog meer in een bubbel van omhullend geluid wordt geplaatst.

Leestip: Auracast: samen naar bluetooth-audio luisteren

Heb je een Chromebook die niet meer opstart? Geen paniek. Er zijn verschillende stappen die je kunt nemen om het apparaat weer tot leven te wekken. In veel gevallen is het probleem namelijk eenvoudiger op te lossen dan je denkt.

Chromebooks staan bekend om hun gebruiksgemak en scherpe prijs, en inmiddels kunnen ze ook prima offline functioneren. Maar daar heb je weinig aan als het apparaat niet opstart. Reageert je Chromebook nergens meer op? Met deze tips vergroot je de kans dat hij toch weer meewerkt.

Koppel accessoires en dongels los

Begin bij het begin: haal alle randapparatuur uit de poorten. Denk aan usb-sticks, externe muizen of dongels. Soms zorgt een aangesloten apparaat voor een stroomprobleem of een storing, waardoor de Chromebook niet goed opstart. Doet hij het na het loskoppelen weer? Sluit de accessoires dan stuk voor stuk opnieuw aan om te ontdekken welk onderdeel de boosdoener is.

Reinig de oplaadpoort

Een verstopte usb-poort kan ook roet in het eten gooien. Stof of vuil belemmert soms het contact tussen kabel en apparaat. Een spuitbus met perslucht is ideaal om de poort schoon te blazen. Heb je die niet bij de hand, dan kun je ook voorzichtig een plastic tandenstoker of een wattenstaafje met een beetje isopropylalcohol gebruiken. Vermijd houten stokjes, die kunnen splinters achterlaten.

Controleer of het scherm werkt

Lijkt het alsof de Chromebook niets doet? Check dan eerst of het scherm überhaupt aanstaat. Het kan gebeuren dat iemand voor de grap de helderheid op het minimum heeft gezet. Druk een paar keer op de helderheidstoets om te zien of het beeld terugkomt. Nog steeds niets? Sluit het apparaat dan eens aan op een extern scherm om te testen of de Chromebook wel signalen afgeeft.

©Google

Gebruik een andere kabel

Geen resultaat? Probeer dan een andere usb-c-kabel. Misschien ligt het simpelweg aan een defecte oplader. Als het ledlampje aangaat bij het aansluiten van een andere kabel, weet je dat het apparaat stroom krijgt. Voor de zekerheid kun je ook een ander stopcontact proberen, al is dat zelden de oorzaak.

Check de accu

Brandt het lampje, maar weigert de Chromebook alsnog dienst, dan zou de accu weleens defect kunnen zijn. In sommige gevallen kun je die zelf vervangen, maar let op: je garantie vervalt dan meestal. Het is verstandiger om contact op te nemen met de verkoper of fabrikant. Als dat niets oplevert, kun je overwegen om een reparatiespecialist in te schakelen.

©Tada Images - stock.adobe.com

Voer een Powerwash uit

Als je Chromebook nog wel opstart maar niet goed functioneert, kan een zogenoemde Powerwash uitkomst bieden. Dit is een fabrieksreset die alle gegevens wist en het systeem schoon herstart. Zorg dus dat je belangrijke bestanden vooraf veiligstelt, bijvoorbeeld in de cloud. Zo geef je je Chromebook mogelijk een tweede leven, zonder nieuwe aan te hoeven schaffen.

Alles geprobeerd?

Hopelijk helpt dit en kun je na het uitvoeren van één van deze stappen weer gebruikmaken van je Chromebook. Zo niet en ben je van plan een nieuwe Chromebook te kopen, dan is het handig om te weten wat bijvoorbeeld de verschillen zijn tussen een normale en Plus-variant. Daarnaast gaven we eerder al wat tips over het kopen van zo'n laptopvervanger en kun je hier lezen wat vijf goede opties voor een redelijk betaalbare prijs zijn.

Natuurlijk kijk je naar de capaciteit en het energielabel als je een nieuwe wasmachine zoekt. Past je dekbed erin? En hoeveel verbruikt 'ie per wasbeurt? Toch zijn dat allang niet meer de enige zaken om op te letten. Moderne wasmachines zitten vol extra's die wassen makkelijker maken, en soms zelfs een beetje leuker. Wifi, stoom, automatische dosering of juist een fluisterstille motor: dit voegen die functies toe aan jouw huishouden.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Bij het kopen van een nieuwe wasmachine zijn er een paar dingen waar vrijwel iedereen als eerste naar kijkt. Bovenaan staat de trommelcapaciteit. Die bepaalt hoeveel kilo wasgoed je per beurt kunt wassen. Een klein huishouden heeft meestal genoeg aan 7 kilo, terwijl grotere gezinnen vaak kiezen voor een model met 9 kilo of meer. Het tweede punt is het energielabel. Een zuinige wasmachine met label A verbruikt minder stroom en water, wat niet alleen beter is voor het milieu, maar ook voor je energierekening op de lange termijn.

Ook het toerental speelt een belangrijke rol. Hoe hoger dit aantal omwentelingen per minuut – bijvoorbeeld 1400 of 1600 – hoe droger je was uit de machine komt. Dat is handig als je geen droger hebt, of gewoon minder tijd wilt kwijt zijn aan het drogen. Daarnaast letten veel mensen op het geluidsniveau. Zeker als de wasmachine dicht bij de woonkamer of slaapkamer staat, is een stille werking prettig.

Tot slot zijn de beschikbare programma's en extra functies vaak doorslaggevend. Denk aan programma's voor sportkleding, wol of allergieën, of slimme toevoegingen zoals automatische dosering van wasmiddel of een stoomfunctie. Hoe beter de functies aansluiten op je dagelijkse wasroutine, hoe fijner de machine in de praktijk werkt. Hieronder lees je meer over slimme functies die je kunt tegenkomen op je nieuwe wasmachine en waarom ze zo handig zijn.

Wasmachines met wifi: altijd verbonden, altijd controle

Een wasmachine met wifi biedt vooral gemak. Je hoeft niet meer op te staan om te checken of de was al klaar is, want dat zie je gewoon op je smartphone of tablet. Programma's starten, pauzeren of aanpassen doe je waar je ook bent: vanaf de bank, op je werk of onderweg naar huis. Dat scheelt tijd en zorgt ervoor dat je de was kunt plannen rond jouw dag, niet andersom. Bijvoorbeeld door 's ochtends vroeg het programma alvast klaar te zetten en het pas te starten wanneer je op kantoor bent.

Slimme modellen met wifi laten je ook kiezen voor het voordeligste moment om te wassen, bijvoorbeeld tijdens daluren als stroom goedkoper is. Zo bespaar je ongemerkt energie. Daarnaast houdt de app vaak bij hoeveel stroom en water je verbruikt, en krijg je suggesties om zuiniger te wassen. Sommige modellen gaan nog verder en kiezen automatisch het programma dat het beste past bij je kleding. Zo wordt alles fris en schoon zonder dat tere stoffen beschadigen. Extra functies zoals stoom of vlekkenbehandeling zijn eenvoudig aan of uit te zetten via de app. Dat maakt wassen nauwkeuriger en persoonlijker dan ooit.

©ryanking999

Stoomfunctie: minder strijkwerk, meer hygiëne

Wie het strijkijzer liever in de kast laat liggen, heeft baat bij een wasmachine met stoomfunctie. Dankzij stoomtechnologie komt kleding minder gekreukt uit de trommel. Overhemden, blouses of katoenen jurken kun je vaak meteen ophangen, zonder dat je met een strijkplank aan de slag hoeft. Maar de voordelen gaan verder dan alleen gemak.

Stoom maakt wassen namelijk ook hygiënischer. Het dringt diep door in de vezels en doodt bacteriën, pollen en huisstofmijt – handig als je een gevoelige huid hebt of last van allergieën. Ook muffe kleding die niet echt vies is, krijgt een opfrisbeurt. Denk aan een jasje dat je aan hebt gehad in de kroeg, of een trui die lang in de kast heeft gehangen en die wat muf ruikt. Door kort te stomen is je kleding snel weer draagbaar.

Automatische wasmiddeldosering: nooit meer gokken

Hoeveel wasmiddel is genoeg? Veel mensen schenken op de gok een flinke scheut in het bakje, met als resultaat overdosering, zeepresten op kleding of juist te weinig schoonmaakkracht. Wasmachines met automatische wasmiddeldosering lossen dat probleem op. Je vult een reservoir met vloeibaar wasmiddel en eventueel wasverzachter, en de machine meet zelf wat er nodig is voor elke lading was.

Dit is niet alleen beter voor je kleding – die slijt minder snel en blijft langer mooi – maar ook voor je portemonnee. Je verbruikt namelijk nooit meer dan nodig. Ook fijn: je hoeft niet bij elke wasbeurt iets toe te voegen. Vaak gaat een volle tank twintig tot veertig wasbeurten mee. Dat scheelt gedoe, voorkomt verspilling en zorgt voor een constante waskwaliteit zonder dat je ergens over hoeft na te denken.

©AEG

Superstille wasmachines: wassen zonder lawaai

Wasmachines met een laag geluidsniveau zijn ideaal voor wie zijn wasmachine in de buurt van de woon- of slaapkamer heeft staan. Een model dat tijdens het centrifugeren 73 decibel of minder produceert, valt in de categorie 'stil'. Maar wie écht stil wil wassen, kiest voor een model dat maximaal 70 decibel haalt. Dat verschil lijkt klein, maar is duidelijk hoorbaar. Elke 3 decibel extra verdubbelt namelijk de geluidsintensiteit.

Deze extra stille wasmachines zijn meestal uitgerust met een koolborstelloze motor, die nauwelijks geluid maakt. In plaats van borstels gebruikt de motor een magneetsysteem om de trommel te laten draaien. Dat scheelt wrijving én lawaai. Je kunt dus gerust een was draaien terwijl je slaapt of in een videocall zit. Ook als je gebruik wilt maken van het nachttarief, zonder dat je wakker ligt van het centrifugeren, is zo'n stille wasmachine een slimme keuze.

Tot slot

Wassen is allang niet meer gewoon een kwestie van aanzetten en wachten. De functies die je tegenwoordig kunt kiezen, maken het verschil tussen 'was erin en maar zien' en gericht, zuinig en stil wassen op jouw voorwaarden. Of je nu op zoek bent naar minder strijkwerk, een stiller huishouden, energiebesparing of vooral gemak via je smartphone: deze functies maken je leven echt makkelijker.