Spatial audio is een enorme hype als het over audio gaat. Maar wat is het nou precies? En wat heeft het met Apple en Dolby Atmos te maken?

Bij spatial audio of ruimtelijke audio wordt geluid bedoeld dat je helemaal omhult. Links, rechts, voor, achter en zelfs boven je. Denk je nu spontaan aan hoe filmgeluid van alle kanten op je afkomt in de bioscoop? Dan zit je er niet ver naast. Het gebeurt inderdaad weleens dat spatial audio gewoon wordt gebruikt als synoniem voor surroundgeluid zoals je dat kent uit de bioscoopzaal. Denk dan aan formaten als Dolby Atmos of DTS:X.

Maar in een bioscoop worden heel veel speakers gebruikt die rond de zitplaatsen zijn geplaatst. Bij je thuis kun je iets soortgelijks bereiken met een AV-receiver of een soundbar. Spatial audio wil dezelfde ervaring bieden, maar met minder luidsprekers. De twee speakers in een hoofdtelefoon bijvoorbeeld.

Het doel blijft die omhullende ervaring te geven met geluid dat van alle kanten op je afkomt. Spatial audio wil dus hetzelfde bieden als bijvoorbeeld Dolby Atmos, maar dan via je hoofdtelefoon. 

Bij Apple

Spatial audio of ruimtelijke audio is vooral dankzij Apple een bekende term geworden. Apple introduceerde het met de (eerste) AirPods Pro en de AirPods Max, inmiddels kun je het gebruiken met alle AirPods en sommige modellen van Beats. 

Ruimtelijke audio bij Apple is een slim algoritme dat geluid van een film of muziek driedimensionaal maakt. Dat gebeurt in de AirPods zelf, wat voor een deel verklaart waarom de Apple-hoofdtelefoons net wat duurder zijn. Er zit een stuk extra technologie in. Die zit verpakt in een speciale audiochip (de H1, H2 of W1).

Apple gaat nog een stap verder met z’n Ruimtelijke Audio (let op de hoofdletters). Sensors in de hoofdtelefoon of oortjes detecteren jouw houding en hoofdpositie ten opzichte van het scherm van je iPad of iPhone. Draai je jouw hoofd naar links, dan beweegt het geluid voor je naar je rechterkant. Hierdoor lijkt het net alsof de geluidsbron voor je blijft. 

Dit concept heet 'headtracking' en het zorgt ervoor dat bijvoorbeeld dialogen altijd uit het scherm lijken te komen, ook als je even beweegt. Is dat nuttig? Toch wel, omdat je brein zo sneller misleid wordt. Dat woord ‘misleiden’ klinkt niet echt leuk, maar in het geval van filmkijken of gamen moet je het eerder zien als een synoniem voor ondergedompeld worden. 

Spatial Audio zit ook in de Apple TV 4K, wat heel interessant is. Als je een paar AirPods verbindt met de Apple-mediaspeler, kun je bij het bekijken van films en bij games en muziek heel overtuigende ruimtelijke audio beleven.

Bij andere merken

Apple is uiteraard niet de enige die met spatial audio bezig is. Sony bijvoorbeeld, was er ook heel vroeg bij. In de app die hoort bij de meeste Sony-hoofdtelefoons en -draadloze oordoppen is er ondersteuning voor 360 Reality Audio. Het is een muziekformaat van Sony (op basis van MPEG-H) dat door een Sony-headset rondom je wordt afgespeeld. De weergave wordt zelfs geoptimaliseerd voor jouw persoonlijke oorkarakteristieken. Daarvoor moet je in de Sony Headphones-app foto’s nemen van je oren. 360 Reality Audio vind je onder meer bij Amazon Music, Deezer, Tidal en nugs.net (een streamingdienst met live-concerten).

Inmiddels kun je op een functie als spatial audio rekenen bij de meeste (duurdere) hoofdtelefoons en in-ears. Bij Bose bijvoorbeeld, heet het ‘Immersive Audio’, JBL noemt het ‘JBL Spatial Sound’, bij Jabra is het gewoon ‘Spatial Sound’. Soms gaat het enkel om een ‘statistische’ spatial audio-functie, zonder headtracking. Slechts een beperkt aantal modellen komt met een dynamische versie die sensors gebruikt om je hoofdpositie te meten.

Streamingdiensten

De meeste spatial audio-algoritmes zetten alle audiotypes om naar ruimtelijk, omhullend geluid. Dat is handig, want bijvoorbeeld de meeste muziek is in het stereoformaat (links en rechts geluid). Het best werken ze met content die al voorzien is van surroundgeluid of in een spatial audio-formaat.

Ook hier speelt Apple een voortrekkersrol. Via Apple Music biedt het veel muziek aan in Dolby Atmos. Beluister je deze nummers bijvoorbeeld via een soundbar, dan krijg je regulier Dolby Atmos-geluid. Gebruik je echter AirPods Pro verbonden met een Apple TV 4K, dan wordt het ‘Spatial Audio with Dolby Atmos’. Het blijft dan Atmos-geluid, maar wel met headtracking erbij. 

Ook Netflix biedt spatial audio aan. Om het ingewikkeld te maken betekent Spatial Audio hier net iets anders dan bij Apple en andere hoofdtelefoonfabrikanten. Het achterliggende idee blijft wel hetzelfde: surroundgeluid bieden via een beperkt aantal speakers. Netflix denkt dan echter in eerste plaats aan de tv-speakers of een goedkopere soundbar. De streamingdienst ondersteunt daarnaast ook wel spatial audio met headtracking via hoofdtelefoons. Dat is met Netflix mogelijk met headsets van Apple, Google en Samsung.

Helder samengevat

Spatial Audio mag dan een hype zijn, het staat wel voor iets concreet. Alleen is er wel wat verwarring over de terminologie. Spatial Audio of Ruimtelijke Audio met hoofdletters is echt de knappe technologie van Apple die je gebruikt met hun hoofdtelefoons.

Er wordt daarnaast ook veel over ‘spatial audio’ gesproken in de algemene zin. Het komt op hetzelfde neer, maar het gaat dan niet per se over technologie van Apple. En dan zijn er nog alternatieve namen, zoals Immersive Audio of Spatial Sound. Ook hier is het eindresultaat min of meer hetzelfde, maar is er voor technische en marketingredenen gekozen voor een andere naam.

De spectaculairste vorm van spatial audio is met headtracking, waarbij je nog meer in een bubbel van omhullend geluid wordt geplaatst.

Leestip: Auracast: samen naar bluetooth-audio luisteren

De Renault Rafale heeft indruk gemaakt met zijn opvallende design en innovatieve hybride techniek. Nu presenteert Renault een nieuwe variant: de Rafale E-Tech 300 plug-in hybrid 4X4 Atelier Alpine. Irwin van InstaAutoVlog deelt zijn ervaringen in dit artikel en een bijbehorende video.

Incognito stekkerversie

Onder de zuid-Franse zon reed ik in de plug-in hybride Renault Rafale E-Tech 300, uitgevoerd in de topversie Atelier Alpine. Dit model valt op door specifieke details zoals 21-inch Diamond Cut lichtmetalen wielen met Continental SportContact 7 banden, een hoogglans zwarte achterspoiler en badges op de voorste zijschermen. De laadpoort, subtiel verwerkt in het zijpaneel, is de enige aanwijzing dat dit om een plug-in hybride gaat.

©Clément Choulot

Fijne zit achter het stuur

Binnenin de Rafale zien we fraaie details als blauw contrasterend tapijt, dito bekleding in de opbergvakken in het portier en een extra knop achter het handvat in de middenconsole waarmee je de EV, hybride of EV-charge functie in kan schakelen. Ook deze Rafale zit ná een comfortabele instap prettig. Je zit echt ín het interieur, wat lager ten opzichte van het dashboard en dat draagt bij aan een beter dynamisch gevoel.

©ClŽment Choulot

Achterin minder comfort

De achterbank biedt iets minder comfort door een 1,5 centimeter hogere vloer ten opzichte van de e-Tech hybrid 200, veroorzaakt door het accupakket. Hierdoor zitten je knieën wat hoger en is er minder ruimte voor je voeten. De hoofdruimte blijft prima, net als de bagageruimte. Ondanks een kleine afname in capaciteit biedt deze met 528 liter (uitbreidbaar tot 1600 liter) nog steeds voldoende ruimte.

Achterin is het comfort iets minder door een 1,5 cm verhoogde vloer, veroorzaakt door het accupakket. De bagageruimte blijft met 528 tot maximaal 1600 liter ruim voldoende.

🔌Leestip: De strategische comeback van Renault in de elektrische automarkt

©Clément Choulot

Vermogen en trekgewicht

De plug-in hybride Rafale heeft een vernieuwde aandrijflijn met een 1.2-liter driecilinder turbomotor die dankzij een grotere turbo 150 pk levert in plaats van 130 pk. Een 70 pk sterke elektromotor op de vooras en een 136 pk elektromotor op de achteras verhogen het totale vermogen tot 300 pk via de zogeheten Multimode-transmissie. Dit zorgt voor een sprint van 0-100 km/u in 5,8 seconden en een begrensde topsnelheid van 175 km/u. Het trekgewicht blijft 1500 kg, ideaal voor veelzijdig gebruik.

©Clément Choulot

Trage boordlader

De Renault Rafale is uitgerust met een 22 kWh-batterij, goed voor een elektrische actieradius van 105 kilometer. Opladen kan via een 1-fase 7,4 kW boordlader, wat in vergelijking met concurrenten met 2- of 3-fase laders beperkt is. Snelladen is niet mogelijk.

©Clement Choulot

Adaptief onderstel

Eenmaal op pad blijkt de Rafale een aangename metgezel. Het elektrische vermogen is een plezier en zeker als ook de goed geïsoleerde driepitter assisteert is het een ronduit vlotte auto. Is de batterij leeg, dan belooft Renault je een range van 1000 kilometer met een gemiddeld verbruik van 5,8 liter per 100 kilometer en een 55 liter grote benzinetank.

Het adaptief onderstel kan zich met behulp van een camera-scanner achter de binnenspiegel continu aan het wegdek aanpassen. Iets wat goed werkt, want in eigenlijk elke situatie voelt de Rafale verfijnd, comfortabel, maar ook zeker na het selecteren van de modus Sport communicatief en dynamisch.

©Clément Choulot

Renault Rafale in actie

Meer weten en zien over de nieuwe plug-in hybride Renault Rafale? Bekijk dan de onderstaande video:

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een prijsvriendelijke smartspeaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Apple HomePod Mini

Deze betaalbare slimme speaker vormt een ideale match met je iPhone, iPad en/of Mac. Zo neemt de HomePod Mini bijvoorbeeld een luistersessie van Spotify of een andere muziek-app over, waardoor je thuis verder kunt luisteren. Dankzij integratie van de Siri-stemassistent kun je allerlei dingen vragen, zoals actueel nieuws, file-informatie of een recept. Daarnaast speelt het apparaat via spraakopdrachten net zo makkelijk een muziekalbum, podcast of audioboek af, waarbij je ondertussen met je stem het volumeniveau aanpast. Als alternatief vind je bovenop een klein bedieningspaneel om het volume te reguleren. Een nuttige toevoeging is dat je via deze smartspeaker ook allerlei apparaten in huis kunt aansturen, bijvoorbeeld een geschikte thermostaat of lamp.

Ondanks de bescheiden behuizing van 8,43 centimeter hoog heeft de HomePod Mini volgens de Amerikaanse techgigant een behoorlijk bereik. Voor een breder geluid is het mogelijk om meerdere HomePods aan elkaar te koppelen. Zo luister je in meerdere kamers naar dezelfde muziek. Verder is de intercomfunctie handig, want op die manier communiceer je op afstand eenvoudig met gezinsleden. Dit audioproduct is in vijf kleurstellingen te koop, namelijk zwart, blauw, geel, wit en rood. Bij de aanschaf is drie maanden toegang tot Apple Music inbegrepen. Voor een krachtiger geluid kun je ook de grotere Apple HomePod (zwart/wit) overwegen. Je leest in dit artikel meer over de verschillen tussen de HomePod en de HomePod Mini.

Google Nest Audio

De Google Nest Audio is een middelgrote smartspeaker met een bescheiden prijskaartje. Op het moment van schrijven is het product zelfs goedkoper dan ooit. Je kunt kiezen tussen een donkergrijze en witte uitvoering. In tegenstelling tot diverse andere slimme luidsprekers in deze prijsklasse heeft dit model twee actieve audiodrivers, namelijk een tweeter en woofer. Dat komt de audiokwaliteit ten goede! De klankkast meet 17,5 × 12,4 × 7,8 centimeter, zodat je hem bijvoorbeeld prima op een plank of meubel kunt plaatsen. Voor een ruimtelijker geluid koppel je eventueel twee Nest Audio-speakers aan elkaar.

De geïntegreerde wifi-adapter ondersteunt de 2,4GHz- én 5GHz-frequentieband. Een voordeel, want je vergroot daarmee de kans op een stabiele draadloze netwerkverbinding. Je stuurt de Nest Audio met je stem aan. Roep eerst 'Hey Google' en zeg vervolgens welke muziek je wilt horen. Je kunt ook informatie opvragen en geschikte slimme apparaten bedienen. Bang voor luistervinken? Zet dan via een schakelaar aan de achterzijde de microfoons uit. Je leest hier wat enkele gebruikers van deze smartspeaker vinden.

Google Nest Mini

Google bewijst dat een smartspeaker helemaal niet zoveel geld hoeft te kosten, want je betaalt voor de Nest Mini slechts enkele tientjes. Net als zijn grote broer is dit audioproduct eveneens in een donkergrijze en witte behuizing te koop. Het ronde apparaatje heeft een diameter van 9,8 centimeter en is slechts 4,2 centimeter hoog. Door de geringe omvang kun je hem makkelijk ergens in een hoekje kwijt. Voor de ontvangst van wifi is er ondersteuning voor de 2,4GHz- en 5GHz-frequentieband ingebakken.

In de behuizing bevindt zich één actieve audiodriver. Voor het luisteren van (achtergrond)muziek op een laag volumeniveau voldoet die prima. Dankzij Chromecast-integratie kies je vanuit jouw favoriete muziek-app een leuke afspeellijst. Daarnaast fungeert de slimme speaker als jouw persoonlijke assistent. Vraag bijvoorbeeld naar een overzicht met agenda-afspraken en de Nest Mini somt ze een voor een op. Je kunt dit Google-product álles vragen!

Lees ook: Meer dan muziek: kies jouw ideale slimme luidspreker

Sonos Roam 2

In tegenstelling tot de meeste andere smartspeakers gebruik je de Sonos Roam 2 zowel thuis als onderweg. De langwerpige klankkast van 16,8 × 6,2 × 6 centimeter herbergt een oplaadbare accu met een luistertijd van zo'n tien uur. Dit audioproduct is trouwens IP67-gecertificeerd, waardoor de Roam 2 prima stof en water kan verdragen. De behuizing is zelfs valbestendig! Koppel een smartphone via bluetooth en luister op elke plek naar goede muziek. Voor mobiel gebruik komt deze handige beschermhoes goed van pas.

Binnenshuis verbind je de smartspeaker met een 2,4GHz- of 5GHz-netwerk. Vervolgens kies je vanaf een willekeurige smartphone of tablet de muziek die je wilt horen. Installeer hiervoor de Sonos-app op het toestel. Dankzij ondersteuning voor AirPlay 2 vormt de Roam 2 een goede match met Apple-apparaten, zoals een iPhone, iPad en/of Mac. Voor de audioweergave heeft de klankkast een tweeter en woofer aan boord. Tot slot is er spraakondersteuning (Amazon Alexa) geïntegreerd. Je kunt de Sonos Roam 2 in een witte of zwarte behuizing kopen.

Bowers & Wilkins Zeppelin McLaren Edition

Hecht je veel waarde aan een origineel design en een hoge geluidskwaliteit? Overweeg dan deze opvallende McLaren-editie van de Bowers & Wilkins Zeppelin. Als alternatief is deze speaker ook in een zwarte en lichtgrijze behuizing te koop. In zijn eigen webshop rekent de Britse speakerspecialist 899 euro, maar enkele winkels hanteren momenteel een fikse korting. Reserveer voor deze speaker wel voldoende ruimte. De behuizing van 65 × 21 × 19,4 centimeter is voor een smartspeaker tenslotte behoorlijk aan de maat.

Onder de motorkap bevinden zich een wifi- en bluetooth-adapter. Kortom, open Spotify, Tidal of een andere muziek-app op je smartphone en tik een leuke afspeellijst aan. Dankzij AirPlay 2-integratie werkt de Zeppelin naadloos samen met een Apple-toestel. Er is middels Amazon Alexa ook nog een stemassistent geïntegreerd. Bowers & Wilkins heeft op audiogebied een uitstekende reputatie, waardoor je een hoge audiokwaliteit mag verwachten. De behuizing telt dan ook vijf actieve audiodrivers, namelijk twee tweeters, twee middentoners en een woofer. Met een totaal versterkervermogen van 240 watt ervaar je een kamervullend geluid.