De Bravia Theatre Bar 9 van Sony is een nieuw alternatief voor toppers als de Sonos Arc en de Samsung HW-Q990D. Zoals altijd gaat Sony de strijd aan met eigen argumenten en veel stijl.

De minimalistische Bravia Theatre Bar 9 gebruikt dertien speakers om 7.0.2-kanalen heel breed de woonkamer in te sturen. Dat is een indrukwekkend aantal waarmee deze Sony-soundbar soundtracks in Dolby Atmos-formaat en Dolby Digital Plus 5.1-geluid kan afspelen zoals het hoort. Deze twee formaten kom je vaak tegen bij streamingdiensten zoals Netflix, Disney+ en Amazon Prime Video. Er is ook ondersteuning voor DTS:X en oudere DTS-formaten. Dat is én toekomstgericht én geeft je de mogelijkheid om oudere blu-ray-films correct af te spelen.

©Sony

Er zitten bijzonder veel speakers in deze soundbar.

Met een adviesprijs van 1299 euro is de Bravia Theatre Bar 9 een echt topmodel onder de soundbars. Het is bovendien het nieuwe vlaggenschip in het Sony-assortiment en de opvolger van de HT-A7000. Iets lager gepositioneerd vinden we de goedkopere Bravia Theatre Bar 8 (ook nieuw), een iets compactere soundbar met minder speakers.

Geslaagde premiumuitstraling

 De duurdere Sony-soundbars zien er altijd heel chique uit en dat geldt ook voor de Bravia Theatre Bar 9. Bij de oudere HT-A7000 werd er gewerkt met zwart glas, dat helaas reflecties van het beeld veroorzaakte. Deze nieuwe Sony-soundbar is voor driekwart omhuld met een mooi zwart stofje en heeft hier gelukkig geen last van.

©Jamie Biesemans

De afwerking is echt heel goed.

De afgeronde hoeken en het textiel zorgen voor een wat zachtere uitstraling die de Bravia Theatre Bar 9 een subtiele verschijning geeft. Er is zelfs geen display dat je afleidt tijdens het tv-kijken. Er zijn enkel een paar leds die van achter het luidsprekerdoek oplichten, maar heel veel vertellen ze je niet.

Qua formaat is deze soundbar ontworpen voor een scherm van 65 inch of groter. Al kan hij ook bij een 55inch-scherm geplaatst worden als je het niet erg vindt dat hij iets meer uitsteekt. Hij is niet erg hoog, waardoor je de Bravia Theatre Bar 9 goed kunt combineren met tv’s die op een voet staan.

©Jamie Biesemans

Geschikt voor gamers

Veel aansluitingen zijn er niet op de Bravia Theatre Bar 9. Naast een HDMI-eARC-poort die je best gebruikt voor de verbinding met de tv, is er slechts één extra HDMI-input. Deze is wel HDMI 2.1 en dus in staat om een 4K120- of 8K60-signaal van een PlayStation 5 of Xbox Series X te verwerken. Een goede keuze dus voor next-gen gamers die hun console niet rechtstreeks met de tv kunnen verbinden.

Surround, ook elders in de kamer

Om het verschil te maken met concurrerende soundbars, zet Sony eigen technologieën in. 360 Spatial Sound Mapping en Sound Field Optimization zijn de belangrijkste, en werden onder meer bij de HT-A7000 en het aparte HT-A9-surroundsysteem gebruikt. De eerste techniek belooft door middel van virtuele phantom-speakers een groter surroundveld te creëren waarop geluidseffecten verschijnen.

©Sony

De Bravia Theatre Bar 9 kan ook aan de muur hangen.

De techniek Sound Field Optimization bouwt hier op verder en past de weergave aan de kamerinrichting aan. Én aan je zitplaats. Als je liever in de hoek van de L-vormige bank wilt zitten in plaats van recht voor het scherm, dan heb je in de app de mogelijkheid om even snel een test uit te voeren zodat de klank aan die hoekpositie wordt aangepast. Het is een slim idee dat rekening houdt met de realiteit van woonkamers die niet ideaal zijn ingericht.

Eén speaker in de doos

In tegenstelling tot bijvorbeeld de Samsung HW-Q990D of JBL Bar 1300, zitten er bij deze Sony geen extra subwoofer of draadloze achterspeakers in de doos. Het is wel mogelijk om de Bravia Theatre Bar 9 achteraf uit te breiden met deze extra’s. Fijn is dat je daarbij meer keuzes krijgt dan gebruikelijk. Zo zijn er twee draadloze subwoofers (de grotere SA-SW5 en de kleinere SA-SW3) en twee pakketten met achterspeakers (SA-RS5 en SA-RS3S).

©Jamie Biesemans

In de app koppel je makkelijk eventuele extra speakers en subwoofer.

De duurdere SA-RS5’s zijn daarbij de interessantere keuze omdat ze ook speakers bezitten die naar boven wijzen. Dat verhoogt het Atmos 3D-effect.

Als je de Bravia Theatre Bar 9 wilt uitbreiden met de grootste subwoofer en beste achterspeakers, dan moet je wel 1000 tot 1100 euro bij de aankoopprijs van de soundbar tellen. Dat is pittig, al is dat nog meer als je een Sonos Arc helemaal wilt uitbreiden met een Sub en een paar Era 300’s.

©Jamie Biesemans

Stof toont niet al te snel op deze soundbar.

Minder keuze voor streaming

Op streamingvlak is de Sony uitgerust met de populairste opties: Spotify Connect, Airplay 2 en bluetooth. Bij dat laatste kun je rekenen op ondersteuning van LDAC, wat een betere audiokwaliteit belooft. Je Android-smartphone moet het wel ook aan boord hebben.

De Bravia Theatre Bar 9 kan 360 Reality Audio afspelen: muziek in een surroundformaat dat vooral Sony wil pushen. Dat klinkt wel goed, maar de belangrijkste streamingdienst die het aanbood was Tidal ... en deze gaf onlangs aan daarmee te stoppen. Hierdoor blijven er enkel een aantal heel kleine diensten over.

Vergeleken met de vorige generatie Sony-soundbars vallen er streamingopties weg. Zo is Chromecast er niet langer bij, wat het toch wel moeilijker maakt voor Android-gebruikers die geen Spotify-gebruiker zijn. Dat is spijtig. Zij moeten bluetooth gaan gebruiken of eventueel een app van de muziekdienst op de tv zelf om muziek af te spelen. Ook Sony’s Music Center-app waarmee je eigen bestanden kon afspelen werkt niet langer.

De app houdt het eenvoudig

Voor de nieuwe Bravia-soundbars introduceert Sony een nieuwe app, Bravia Connect. Met de Bravia Theatre Bar 9 wil Sony duidelijk consumenten aantrekken die complexiteit en vele features beu zijn. Dat zie je ook in deze app, die heel strak en sober presenteert. Er is eigenlijk maar één scherm dat je meteen naar het beperkte aanbod aan functies brengt.

©Jamie Biesemans

De Bravia Connect-app is eenvoudig te gebruiken.

Het is echt een heel verschil met uitgebreide apps zoals je die vindt bij onder meer Samsung en LG. Talloze audiomodi, een equalizer en een volumeregeling per kanaal? Dat vind je hier allemaal niet. Je kunt enkel het volume regelen, het geluidsveld in- en uitschakelen, en de bassen in drie stappen instellen. Een nachtmodus en een modus om stemmen helderder te maken ronden het aanbod af. Diezelfde eenvoud komt ook terug bij de mini-remote die bij de Bravia Theatre Bar 9 wordt geleverd.

Het is geen slechte zet van Sony om de bediening zo eenvoudig mogelijk te maken. Je kunt snel aan de slag met deze soundbar, ook als je minder technisch bent.

Meer instellen kan ook

Slim is dat iemand die wél graag sleutelt via de instellingenknop een uitgebreid aanbod opties vindt. Het blijft nog een bescheiden hoeveelheid, maar bij de geluidsinstellingen zijn er een paar zaken die zeker het uitproberen waard zijn.

Zo kun je bij een muurgemonteerde tv best eens spelen met de hoogte van het geluidsveld. Op deze manier zorg je voor geluidseffecten die wat hoger in de lucht hangen, wat beter met de beeldpositie kan overeenkomen. Om een surroundveld te krijgen, gebruikt de soundbar standaard Sony’s 360 Spatial Sound Mapping. Via de app kun je die technologie vervangen door eentje van Dolby of DTS. De Sony-oplossing werkt wat ons betreft beter, maar het kan geen kwaad om ook de twee alternatieven te proberen. Misschien bevallen ze jou wel beter.

Instellen via een stappenplan

Het instellen van de Bravia Theatre Bar 9 gaat snel. De meeste tijd ben je kwijt met het doorlopen van het stappenplan om de Geluidsveld-functie af te stemmen op je woonkamer. Daarbij wordt er drie keer dertig seconden lang testtonen afgespeeld terwijl je de smartphone in een bepaalde positie houdt. Volg de heldere instructies in de app en het kan niet fout gaan. Sony doet dat heel goed: met illustraties en korte tekst wordt alles prima uitgelegd. Het stappenplan doorlopen doe je trouwens maar één keer – tenzij je iets verandert aan de inrichting. Verplaats je de bank of komt er een grote kast bij, dan voer je het stappenplan het best opnieuw uit.

©Jamie Biesemans

Het meten wordt helder uitgelegd in de app.

Zoals gezegd hoef je dat niet helemaal te doen als je elders in de kamer gaat zitten. Duik even in de Bravia Connect-app en tik op het hoofdscherm op Kijkpositie om het veel sneller af te handelen. Je moet dan gewoon even een half minuutje de telefoon voor je gezicht houden terwijl er heel kort testgeluiden afspelen. Zowel het langere stappenplan als (eventueel) de korte Kijkpositie-test zijn de moeite waard om uit te voeren. De helderheid en de 3D-ervaring worden er stukken beter door. Dit is een sterk punt van deze Sony-soundbar.

Een fijnere surroundervaring

Kijken we naar een paar afleveringen van het nieuwe seizoen van ‘The Boys’ op Prime Video en ‘Jason Bourne’ via Netflix, dan krijgen we dialogen zeer goed aangeleverd. Bij de Bourne-films wordt continu muziek ingezet om de spanning op te drijven en dat weet de Sony-soundbar meeslepend over te brengen. Muziek klinkt ook prima als we tracks streamen via Apple Music op de LG OLED65C25 in de woonkamer, met name Atmos-versies (bijvoorbeeld van het nieuwe album van Billie Eilish).

Er zit ook bijzonder veel detail in een Egyptisch fragment van ‘Napoleon’ op Apple TV. Dat is heel fijn, want het zorgt voor veel immersie. Terwijl Napoleon door de woestijn reist en even een mummie inspecteert, waait de wind realistisch voor ons gevoel rond het scherm. Later is er ook een hele scène in een regenbui die even natuurlijk overkomt – en dat is een geluidseffect dat vaak kunstmatig uit een soundbar rolt. De geluidsveld-technologie zorgt voor een heel open geluidsbeeld vooraan aan de tv.

©Jamie Biesemans

De Bravia Theatre Bar 9 zet je best tien centimeter voor het scherm.

Wil je echte omhulling? Dan zou je toch voor die extra achterspeakers moeten gaan. Bij de race in ‘Ready Player One’ bijvoorbeeld, scoort de Bravia Theatre Bar 9 op verschillende vlakken. De chaos van auto’s die botsen en crashen wordt goed overgebracht. Niet met wollige bassen of vervorming, maar met een goede definitie waardoor je die geluidseffecten ook echt hoort bewegen. Sommige geluidseffecten werden zelfs indrukwekkend breed in de kamer geprojecteerd, veel grootser dan heel wat concurerrende merken.

Liefhebbers van spectaculaire actiegeluiden zullen echter een gevoel van gemis hebben. De Tyrannosaurus Rex die wagens oppeuzelt of King Kong die een hoge sprong maakt, daar missen we die grote knal wel. Dat was ook bij voorloper HT-A7000 het geval, het is echt een keuze van Sony om voor omhulling en detail te gaan. Een draadloze subwoofer toevoegen zou hier iets aan doen.

Conclusie

De Bravia Theatre Bar 9 is een topmodel dat het net anders aanpakt. Hij is eenvoudig in te stellen en te gebruiken, wat helemaal past bij de minimalistische uitstraling. De ingebouwde surroundtechnologie met fantoomspeakers werkt prima. Het mag een van de subtielste vlaggenschip-soundbars op de markt zijn, hij creëert wel een sterk gevoel van immersie en speelt muziek goed af. Wil je een echte surroundbeleving bij actiefilms? Dan zou je moeten overwegen die achterspeakers en subwoofer erbij te nemen, maar die zijn niet goedkoop.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!