Wow, wow, wow... Heel veel anders kan deze review niet beginnen. Wat Suunto hier aflevert, is namelijk niets minder dan een gps-sporthorloge zoals wij dachten dat voorlopig niet meer te zullen zien. Met de Vertical levert Suunto een sport-smartwatch met de looks, feel én prestaties om marktleider Garmin serieus concurrentie te leveren.

Wat doe je als je een bijna honderd jarige historie hebt als maker van buitensportartikelen en je daarin baanbrekende navigatie en meetinstrumenten hebt ontwikkeld, maar je nu continu in de schaduw staat van een laatkomer in die markt? Dan versla je die concurrent met zijn eigen wapens door jouw beste prestatie ooit te leveren. Dit is exact wat Suunto doet met de Vertical. De Suunto Vertical is een aangename verrassing in een ingedutte markt waar niemand marktleider Garmin ook maar leek te kunnen benaderen. Met de Vertical hebben kopers van premium gps-sporthorloges weer echt keuze.

Ongekende accuduur

De Suunto Vertical is er in roestvrij staal of titanium. De twee modellen hebben afgezien van het gebruikte materiaal, een identiek uiterlijk en dezelfde functionaliteit. Althans, op één na. Waar bij het roestvrijstalen model (599 euro) langs de binnenkant van de bezel een vijf millimeter brede ongebruikte band zit die je liever bij het beeldscherm had gehad, zit daar bij het titanium-model (799 euro) een zonnepaneel. Daarmee kan de Suunto tijdens het gebruik de batterij bijladen. Voor echt opladen voldoet het niet, maar op een gemiddeld zonnige dag is de zonnecel in staat het accuverbruik tot een echt absoluut minimum te beperken.

Het kwam tijdens de testweken meermaals voor dat het accupercentage na een dag gewoon gebruik en met een één, twee uur actieve GPS-tracking tijdens een sportactiviteit, dezelfde was als die ochtend. Een 135 km fietstocht van iets meer dan 5 uur met GPS-tracking, continu hartslagmeting en kaartweergave deed de accu slechts afnemen van 28 naar 26 procent. En het lage energieverbruik en daarmee de lange gebruiksduur is toch al een van de grootste pluspunten van de beide Vertical-modellen, dus ook zonder Solar-functie.

Bij voltijds gebruik met GPS-tracking en overige sensoren, gaat de Vertical tot 60 uur mee. En door bij te laden met Solar zelfs tot 85 uur. Je kunt het verbruik vooraf al bepalen door te kiezen uit vier batterijmodussen: Performance, Endurance, Ultra en Tour (of zelf bepalen via Custom). De profielen verschillen in GPS-accuraatheid (“Best, Good, OK, Low”) en interval van datavastlegging (van per seconde tot twee minuten), maar ook kunnen het aanraakscherm, de kaartweergave en bijvoorbeeld bluetooth worden uitgeschakeld. Suunto claimt hiervoor accuduur van 60 uur voor Performance, via 90 en 140 uur bij Endurance en Ultra tot  500 uur bij Tour. Afhankelijk van de activiteit en de duur kun je de oplader dus al snel thuislaten.

©Suunto

Specificatie

De behuizing van de Suunto Vertical is gemaakt van versterkt kunststof met afhankelijk van het gekozen model dus een roestvrijstalen of titanium behuizing. De verwisselbare bandjes zijn van siliconen en worden in twee maten meegeleverd. Het MIP-scherm is 1,4” groot met een resolutie van 280 x 280 pixels. Het horlogeglas is gemaakt van gehard saffier-glas en daarmee vergaand krasbestendig. De Vertical is merkbaar groter en ook zwaarder dan het vorige topmodel van Suunto, de Suunto 9 Peak Pro. Dit is echter eerder een voor- dan nadeel omdat het bijdraagt aan het stoere uiterlijk van de Vertical. Stoer, zonder te overdrijven. Door de op de Peak Pro nog kale rand rond het scherm bij de Vertical te voorzien van zeer fijne streepjes, is het ineens geen verloren ruimte maar onderdeel van het design. De ontwerpers van Suunto hebben met de Vertical echt goed werk geleverd.

©Suunto

Verbinding

Ook aan sensoren geen gebrek bij de Vertical. De positiebepaling ondersteunt GPS, GLONASS, GALILEO, QZSS en BEIDOU. Daarbij zorgt de dual-band GNSS voor optimale accurate positiebepaling door meerdere systemen gelijktijdig te gebruiken. Andere sensoren zijn de hartslagsensor, met continue meting, een barometerische hoogtemeter, temperatuur en bloedzuurstofmeter en een digitaal kompas. De Vertical verbindt via bluetooth met de Suunto-app. Gegevens worden regelmatig gesynchroniseerd en ook met andere diensten zoals TrainingPeaks en Strava. Sporters met een betaald Strava-abonnement hebben nu ook de beschikking over Strava LiveSegments zodat ze tijdens het sporten al kunnen zien of ze een segment kunnen pakken.

©Suunto

Kaarten en navigatie

De Vertical beschikt over 32GB RAM die grotendeels gebruikt kan worden om kaarten te bewaren. Deze kaarten zijn gratis en kunnen via de Suunto-app worden gedownload en gesynchroniseerd. De kaarten zijn in logische delen opgeknipt zodat je precies die delen kunt downloaden en op de Vertical plaatsen die je nodig hebt. Nederland is 1,18 GB met voor elke provincie een kaart van 32 MB voor Flevoland tot 170,9 MB voor Noord-Brabant. De kaarten zelf zijn minder uitgebreid dan die van Garmin, zo ontbreken straatnamen en specifieke POI’s. Om kaarten op de Vertical te plaatsen is het behalve een bluetooth-verbinding met de app nodig dat de Vertical zelf wifi-verbinding heeft én aan de oplader ligt. De laatste is helaas niet aangepast, het is het bekende ronde model met twee contactpunten die erg snel het contact verliest.

©Edmond Varwijk

Bij de kaarten en routefunctionaliteit is er één belangrijk aspect waarin de Vertical het aflegt tegen wat Garmin kan, en dat is routering. Voor de Suunto is een kaart een visuele weergave, een kaart. Het is geen hoeveelheid echte data met lijnen, coördinaten, straatnamen, kruisingen van wegen en zo voort. Dit betekent dat wanneer je onderweg bent en een route fietst, de Vertical die prima op de kaart kan plotten. Daarbij kun je in- en uitzoomen en ook scrollen over de kaart.

Wat de Vertical niet kan en een Garmin wel is je echt over die wegen leiden of onderweg de navigatie aanpassen en je over de kaart naar een plek leiden. Dit is ook geen functionaliteit die zomaar even met een softwareupdate verwacht mag worden, ook omdat behalve eisen aan het kaartmateriaal vooral heel veel van de software vraagt. Hoewel er dus een duidelijk verschil is tussen een kaart zien en volgen en écht navigeren, in de praktijk merk je dit niet zo snel. De meeste sporters en avonturiers zullen vooraf de routes uitpuzzelen en dan uploaden naar de Vertical en om deze daarna te volgen voldoet de huidige kaartfunctie meer dan prima.

©Edmond Varwijk

©Edmond Varwijk

Sportieve prestaties

Zoals te verwachten van een multisport-sporthorloge ondersteunt de Vertical meer dan 95 sporten zoals hardlopen, fietsen en zwemmen en ook combinaties daarvan zoals triathlon. De Vertical verzamelt gedurende dagelijks gebruik, tijdens het sporten en ook tijdens de nacht een grote hoeveelheid gegevens over inspanningen maar ook lichamelijke conditie en herstel. Deze zijn in de Suunto-app allemaal prima terug te vinden en te analyseren. Maar ook op de Vertical zelf is veel te zien.

De standaard watchface toont de tijd maar ook de zonneopbrengst van de dag, de batterijduur en het aantal hoogtemeters van die dag. Door op al deze onderdelen te tikken met de vinger roteren ze naar andere feitjes zoals de datum, de temperatuur, het aantal actieve uren. Door te swipen kun je wisselen naar andere schermen zoals de hartslag, de zuurstofsaturatie, slaap en nog veel meer. Heb je de Vertical ook ’s nachts om de pols dan krijg je bij het wakker worden een ochtendrapport met inzicht in de geslapen uren en het herstel.

Dit heeft allemaal nog niet de finesse en niveaus die Garmin wel bereikt, maar voldoet prima. Ook de sportieve ontwikkeling over langere tijd wordt net als het verloop van de slaap en fitheid, fraai met grafieken en duidelijke statistieken weergeven. Voor navigatie zijn zowel Suunto’s eigen heatmaps beschikbaar als navigatie van een vooraf gesynchroniseerde route van Komoot of Strava.

©Edmond Varwijk

Conclusie

Vergelijk je de Suunto Vertical met de topmodellen van Garmin dan valt op dat de Suunto ondanks de ruime hoeveelheid geheugen, geen muziek offline kan opslaan. De muziekweergave op een smartphone bedienen vanaf de Vertical werkt prima, maar die smartphone moet wel altijd mee onderweg om muziek of een podcast te kunnen horen.

Een tweede gemis is een betaalfunctie zoals Garmin Pay. De Vertical heeft geen mogelijkheid een bankpas te registreren en daarna met de Vertical te betalen. Maar daarmee is het verschil er eigenlijk ook wel. Niemand zal eenvoudig of snel uit het Garmin-ecosysteem van Connect en jarenlange registraties stappen, maar met de Vertical is er een alternatief dat er bovendien echt prachtig uitziet en wel degelijk een echt alternatief is zeker ook gezien de concurrerende prijs.

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.

Voor miljoenen gebruikers was Microsoft Paint de eerste stap richting digitale creativiteit. Kinderen tekenden er hun eerste computerkunstwerkjes in, volwassenen plakten er snel iets functioneels mee in elkaar. Sinds Windows 11 is Paint door de toevoeging van AI-functies en de ondersteuning van lagen veel slimmer geworden, zonder zijn eenvoud te verliezen.

Geen download, geen licentie en altijd beschikbaar … Paint is er al sinds de vroegste Windows-versies en het is er nog altijd. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, blijft het geliefd om zijn eenvoud en simpele bediening of puur vanwege nostalgie. Zelfs wie zwaardere grafische software heeft, grijpt vaak terug naar Paint om snel iets te tekenen, een schermafbeelding bij te snijden of iets te markeren. Met de nieuwe functies groeit het programma uit tot meer dan een digitaal speeltje. 

Image Creator

Met Image Creator maak je in Paint rechtstreeks afbeeldingen door simpelweg te beschrijven wat je voor je ziet. De functie gebruikt het DALL·E-model van OpenAI voor tekst-naar-beeldgeneratie. Open Microsoft Paint en klik bovenaan op Copilot. Selecteer vervolgens Image Creator om het zijvenster te openen. In de interface van Cocreator verschijnt een tekstvak waarin je beschrijft wat je wilt zien en in welke stijl. Hoe preciezer en gedetailleerder je bent, hoe beter het resultaat aansluit bij je verwachtingen.

Kies vervolgens een stijl – bijvoorbeeld Houtskool, Ink Sketch, Anime, Fotorealistisch of een andere – en klik op Maken. Image Creator genereert telkens drie varianten van je afbeelding. Selecteer de versie die je het meest bevalt om die meteen op het canvas te plaatsen.

Achtergronden

Een veelvoorkomende taak in beeldbewerking is het isoleren van een onderwerp uit de achtergrond. Met de functie Achtergrond verwijderen wordt dat verrassend eenvoudig. Houd er wel rekening mee dat deze functie niet zo verfijnd werkt als in Photoshop. Bij fijne details zoals haartjes, takjes of kleine blaadjes kan Paints AI soms een wat grof resultaat opleveren.

Ook hier start je via het pictogram Copilot. Kies vervolgens Achtergrond verwijderen. Paint analyseert het beeld en probeert automatisch te bepalen wat het onderwerp is en wat tot de achtergrond behoort. Aan de rechterkant verschijnt een miniatuurvoorbeeld waarin de achtergrond vervangen is door een schaakbordpatroon. Dat is de standaardweergave voor transparantie.

Onderaan in de zijbalk staat een vierkant pictogram. Als je daarop klikt, verschijnt hetzelfde schaakbordpatroon ook in de grote afbeelding. Je kunt via dit pictogram ook een achtergrondkleur kiezen in plaats van transparantie. Wil je een afbeelding opslaan met transparantie (bijvoorbeeld nadat je een achtergrond hebt verwijderd), dan moet je een bestandsformaat gebruiken dat transparantie ondersteunt. Het veelgebruikte jpg-formaat doet dat niet. Kies in dat geval voor png, dat wel transparante achtergronden kan bewaren.

Generatief wissen

Je kunt ook het selectiegereedschap linksboven gebruiken om een object in de afbeelding te verwijderen. Kies hiervoor het gereedschap Rechthoekige selectie of Vrije vorm selectie. Zodra je een gebied hebt geselecteerd, verschijnt er een klein contextmenu naast de selectie. Kies daar de optie Generatief wissen.

Je vindt deze functie ook via de knop Copilot. Vervolgens zie je een blauwe rechthoekige animatie rond het geselecteerde object. Paint analyseert de omgeving en vervangt het object door een realistisch ogende achtergrond die past bij de rest van de afbeelding.

Lagen

Lagen: verwijderen

De nieuwe Microsoft Paint (vanaf versie 11.2306.30.0 op Windows 11) ondersteunt lagen. Dit is een belangrijke stap richting meer geavanceerde beeldbewerking. Lagen werken als transparante vellen met afzonderlijke elementen die je op elkaar stapelt. Elke laag kun je apart bewerken zonder de andere lagen te beïnvloeden. Dat biedt veel meer controle en flexibiliteit tijdens het creatieproces. We tonen dit met een voorbeeld.

We beginnen met een afbeelding van een meisje. Via Copilot / Achtergrond verwijderen halen we de achtergrond weg. Klik je vervolgens bovenaan op de knop Lagen, dan zie je dat de achtergrond is vervangen door het schaakbordpatroon.

Lagen: combineren

Achter het meisje willen we nu een nieuwe achtergrond plaatsen. Daarvoor klik je in bij Lagen op het plusteken, zodat er een tweede, transparante laag wordt toegevoegd. Klik op de miniatuur van deze nieuwe laag om die actief te maken. Vervolgens gebruik je de opdracht Bestand / Importeren naar canvas / Uit een bestand om een nieuwe afbeelding - de achtergrond - toe te voegen op deze tweede laag. Let op, als je vergeet eerst de juiste laag te selecteren vóór je importeert, wordt de laag met het meisje overschreven door de nieuwe afbeelding.

In Lagen kun je de laagvolgorde wijzigen door te slepen. Zorg ervoor dat de laag met het meisje boven de achtergrondlaag staat. Op die manier verschijnt het meisje op de voorgrond in een nieuwe omgeving. Wil je het meisje nog wat naar links of rechts verplaatsen? Druk dan op Ctrl+A om alles in de actieve laag te selecteren. Vervolgens verschijnt de verplaatsingshandgreep, waarmee je het onderwerp kunt verschuiven.

Lagen: manipuleren

Wanneer je met de rechtermuisknop op Lagen klikt, dan zie je zes mogelijkheden. Je kunt de laag verbergen. Dan verschijnt er in de rechterbovenhoek van de miniatuur een oogje dat doorstreept is. Als je op dit pictogram klikt, wordt deze verborgen laag opnieuw zichtbaar. Je kunt ook de opdracht Ctrl+H (met de H van hide) gebruiken om de geselecteerde laag te verbergen.

De opdracht Dubbele laag kies je als je een laag wilt dupliceren. De opdracht Samenvoegen naar beneden gebruik je wanneer je klaar bent, om alle laaginformatie te bundelen in één laag. Dat is vooral nuttig als je de afbeelding wilt opslaan in een formaat dat geen lagen ondersteunt. De opties Naar boven en Naar beneden gebruik je om lagen te verplaatsen. Persoonlijk slepen we de lagen liever in het deelvenster. En ten slotte is er de opdracht Laag verwijderen.

Lagen: tekst toevoegen

Je kunt ook tekst toevoegen op een aparte laag. Zorg er eerst voor dat je een nieuwe, lege laag aanmaakt via het plusteken in het lagenvenster voordat je het tekstgereedschap gebruikt. Zodra je met het tekstgereedschap op het canvas klikt, verschijnt er een extra werkbalk waarin je het lettertype, de lettergrootte en de stijl instelt. Via een schuifregelaar kies je een lettergrootte tussen 8 en 72 pt. Let wel: bij foto's blijkt zelfs 72 pt vaak te klein. Je kunt dit oplossen door handmatig een groter getal in te voeren in het veld voor lettergrootte.

In ons voorbeeld kozen we een lettergrootte van 800 pt. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de tekstkleur als de achtergrondkleur van het tekstvak instellen. Klik op de bovenste grote kleurcirkel om de tekstkleur te kiezen via de kleurstalen of de kleurkiezer. Klik op de onderste kleurcirkel om een achtergrondkleur voor het tekstvak te selecteren. In de tekstwerkbalk moet je de optie Opvulling voor achtergrond activeren als je wilt dat de tekstachtergrondkleur zichtbaar moet zijn.

Paint is groot geworden

Kijk je naar de nieuwe mogelijkheden in Paint, dan kun je gerust zeggen dat het programma volwassen is geworden. Het is nog steeds even laagdrempelig als vroeger, maar inmiddels wel uitgerust met een AI-brein en een flink aantal nieuwe functies. Of je nu snel iets wilt knutselen of een slimme bewerking wilt uitvoeren met lagen en AI, Paint laat zien dat zelfs oude software prima meekan met de tijd. En het mooiste? Je hoeft niets te installeren of te betalen. Gewoon openen, klikken en creëren. Met of zonder AI-hulp, die keuze is aan jou!