De overstap naar een (hybride) warmtepomp biedt kansen voor een lagere energierekening en het verminderen van CO2-uitstoot. Toch ervaren consumenten uitdagingen en onzekerheden, zoals kosten, geluidsoverlast en twijfels over duurzaamheid. Gelukkig bieden sommige leveranciers oplossingen om deze zorgen weg te nemen.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Nefit Bosch

Inmiddels weten veel mensen dat de overstap van een gasgestookte cv-ketel naar een (hybride) warmtepomp legio kansen biedt. Je kunt je energierekening verlagen en tegelijkertijd iets goeds doen voor het klimaat door je CO2-uitstoot te beperken.

Aan de andere kant zijn er voor consumenten ook uitdagingen en onzekerheden verbonden aan een overstap. Naast de kosten, hebben deze zorgpunten vaak betrekking op het geluid van de warmtepomp en de vraag of een warmtepomp nu echt zoveel duurzamer is. En waar ga je een warmtepomp plaatsen, zowel binnen- als buitenhuis?

In dit artikel belichten we een extreem stille warmtepomp van Nefit Bosch, de Compress 5800i AW, die qua geluid bijna overal te plaatsen is. Bovendien heeft het apparaat door het gebruik van het natuurlijke koudemiddel propaan (R290) de kleinst mogelijke impact op klimaat en milieu. Ook bespreken we de Compress 2000 AWF full monoblock, waarvoor binnenshuis zelfs helemaal geen ruimte nodig is.

Stille warmtepomp die bijna overal te plaatsen is

De buitenunit van een lucht-waterwarmtepomp staat vaak in de tuin of hangt aan de gevel. Het is een gegeven dat deze buitenunit geluid maakt. Het geluid van de buitenunit is al sinds 2012 aan regels gebonden, maar in 2021 zijn deze regels aangescherpt. De nieuwe regels hebben als doel om geluidshinder voor omwonenden te voorkomen. Concreet is er in deze regels een maximum gesteld aan het geluid dat mag worden waargenomen op de erfgrens. Dit waargenomen geluid kun je meten en noemen we geluidsdruk (zie kader).

Deze geluidsdruk mag op de erfgrens overdag niet hoger zijn dan 45dB(A). In de nacht, als de warmtepomp draait in de ‘stille modus’, moet de geluidsdruk lager zijn, namelijk maximaal 40 dB(A). Deze maximale geluidsdruk heeft gevolgen voor de plaatsing van de buitenunit, omdat een minimale afstand nodig is tussen het apparaat en de erfgrens.

Ter illustratie: een warmtepomp met een (vrij gangbaar) geluidsvermogen van 65 dB(A) moet op circa 5 meter van de erfgrens worden geplaatst, om de geluidsdruk op de erfgrens binnen de wettelijke kaders te houden. Dit geeft soms problemen, omdat veel Nederlandse tuinen te klein zijn om deze afstand te kunnen halen. Het goede nieuws: als het geluidsvermogen van de warmtepomp lager is, dan kan ook de afstand tot de erfgrens omlaag, en zijn er veel meer opties om de buitenunit te plaatsen.

De Compress 5800i AW is ontworpen om de uitdagingen op het gebied van geluid het hoofd te bieden. Het doel: een zo groot mogelijke plaatsingsflexibiliteit, zowel binnen- als buitenshuis. De Compress 5800i AW heeft daartoe een uniek ontwerp met geïntegreerde geluiddempende diffuser en niet één, maar vier stille modi, waaronder een nachtmodus. Dankzij zijn stille werking en vele slimme accessoires biedt de buitenunit qua plaatsing meer mogelijkheden dan andere warmtepompen. Met een geluidsdruk van slecht 26,5 dB(A) op 2 meter afstand (zie kader) voldoet het apparaat niet alleen aan de strengste wettelijke eisen en richtlijnen, maar is het op dit moment ook de stilste warmtepomp op de markt. De ongekende geluidsprestaties geven veel flexibiliteit bij het plaatsen van de buitenunit. Zelfs bij dichte bebouwing, zoals bij rijtjeswoningen. Het apparaat heeft een speciale wandmontagebeugel voor een veilige en ruimtebesparende installatie van de buitenunit aan de gevel van de woning.

Vermogen

De Compress 5800i AW is echter niet alleen flexibel qua plaatsing buiten, maar ook qua vermogen. Deze warmtepomp wordt geleverd in vermogens tussen 4 en 12 kW. Ook zijn er bijpassende boilers van Nefit Bosch verkrijgbaar in verschillende formaten, van 200 liter voor een-, twee- of driepersoonshuishouden, tot 500 liter voor grotere huishoudens.

Nog een voordeel van de Compress 5800i AW is dat het apparaat, naast comfortabele warmte en warm water, ook kan zorgen voor koeling. In de zomer kan de werking van de warmtepomp eenvoudig worden omgekeerd. Zo kan de temperatuur in de woning tot vijf graden worden verlaagd. De koelfunctie zit standaard op elke Compress 5800i AW-warmtepomp. Om je woning te kunnen koelen met een warmtepomp heb je echter wel vloerverwarming of een vergelijkbaar systeem nodig. Ten slotte is een draadloze internetmodule standaard geïntegreerd, waardoor de warmtepomp eenvoudig kan worden aangesloten op het internet. Naast bediening via de app, maakt dit een eenvoudige inbedrijfstelling en service op afstand mogelijk.

©Nefit Bosch

Warmtepomp met propaan voor kleinste milieu-impact

Warmtepompen zijn eerder negatief in het nieuws geweest vanwege de milieu-impact van de koudemiddelen die erin zitten. Alle warmtepompen werken met een koudemiddel, net als bijvoorbeeld koelkasten. Dat is nodig om warmte uit de lucht of de bodem te halen en over te brengen aan het water van de centrale verwarming. De meest gangbare koudemiddelen zijn R410A en R32. Dit zijn synthetische koudemiddelen, in de media vaak aangeduid als F-gassen. De nieuwste generatie warmtepompen maakt gebruik van koudemiddel R290. R290 is de wetenschappelijk naam voor een gas dat veel mensen wel kennen, namelijk propaan. Omdat dit in de natuur voorkomt, noemen we R290 een natuurlijk koudemiddel. Propaan is dus géén F-gas.

Koudemiddelen zijn onmisbaar voor de werking van een warmtepomp. De meeste warmtepompen bevatten maar een kleine hoeveelheid koudemiddel. Dit bevindt zich in het gesloten circuit van de warmtepomp. De gangbare middelen, de F-gassen, hebben een groot nadeel: als ze vrijkomen, is dat niet bepaald goed voor het milieu. Ze hebben bovendien een negatief effect op de opwarming van de aarde. Het schadelijke opwarmende effect van een gas wordt uitgedrukt met het Global Warming Potential (GWP). Bij de F-gassen R410A en R32 zijn deze waarden respectievelijk 2088 en 675. Voor propaan (R290) is deze waarde veel lager. Met een GWP-waarde van slechts 3 heeft propaan de kleinst mogelijke impact op klimaat en milieu.

Natuurlijke koudemiddelen

Het belang van dit opwarmende effect wordt ook door de EU onderschreven. Vanwege de negatieve impact van F-gassen op het milieu, heeft de EU zich ten doel gesteld om de productie en het gebruik van F-gassen terug te dringen en de stap naar natuurlijke koudemiddelen te maken. Daarvan is propaan op dit moment de meest toegepaste oplossing.

De Compress 5800i AW werkt met R290 (propaan) als koelmiddel. Met het toekomstbestendige en natuurlijke R290 voldoet de warmtepomp nu al aan de toekomstige regelgeving en heeft het apparaat de kleinst mogelijke impact op klimaat en milieu. Bijkomend voordeel is de hoge efficiëntie met een energielabel A+++ en een watertemperatuur tot 75 graden. Dankzij die hoge temperatuur is de Compress 5800i AW ook geschikt voor oudere woningen. De woning hoeft niet te zijn voorzien van vloerverwarming, omdat de warmtepomp ook efficiënt verwarmt met gewone radiatoren. 

©Nefit Bosch

Binnenshuis geen ruimte nodig voor monoblock

Naast de vragen over geluid en koudemiddelen, zijn veel mensen benieuwd of een warmtepompinstallatie wel past in hun woning. Want als je eenmaal buitenshuis een geschikte locatie hebt voor de buitenunit van de warmtepomp, dan is ook binnenshuis ruimte nodig. Hoeveel ruimte dat is, verschilt sterk per oplossing. Kies je voor gasloos verwarmen met alleen een warmtepomp, dan moet je naast een binnenunit ook rekening houden met een boiler voor warmwatervoorziening. Dat kan een externe boiler zijn of een boiler die is geïntegreerd in de binnenunit. In beide gevallen neemt dit de nodige ruimte in beslag. Kies je voor een hybride warmtepomp naast je cv-ketel, dan is een extra boiler niet nodig. 

Een binnenunit kun je simpelweg niet in iedere woning kwijt. Voor die situaties waarin de binnenruimte een beperking vormt, heeft Nefit Bosch de Compress 2000 AWF full monoblockontwikkeld. Deze oplossing heeft binnen vrijwel géén ruimte nodig. Hoe kan dat? En wat is eigenlijk een full monoblock?

Een monoblock is een specifiek type lucht-waterwarmtepomp. In de basis zijn er bij lucht-waterwarmtepompen twee opties: split of monoblock. Bij een monoblock-buitenunit zit de meeste techniek van de lucht-waterwarmtepomp in de buitenunit verwerkt. Bij een split-buitenunit is het koelcircuit daarentegen verdeeld over de binnen- en buitenunit. Omdat bij de monoblock-variant de meeste ‘techniek’ in de buitenunit zit, is deze buitenunit groter en zwaarder dan bij een split-model. De full monoblock-optie gaat nog een stapje verder. Hierbij zit letterlijk alle warmtepomptechniek in de buitenunit verwerkt. Het voordeel daarvan is dat er binnenshuis alleen een bedieningspaneel nodig is, ter grootte van een thermostaat. Bijkomend voordeel is dat de installateur veel flexibeler is bij het koppelen van deze speciale warmtepomp aan bestaande cv-installaties. Daarmee past de Compress 2000 AWF full monoblock dus altijd en overal.

Gasloos of hybride

De Compress 2000 AWF-warmtepomp kan zowel worden toegepast voor volledig gasloze verwarming (all-electric), als voor hybride verwarming. Bij de hybride optie verwarmt het apparaat de woning in combinatie met een cv-ketel. Bij een all-electric-plaatsing kan warm douchewater op maat worden geboden dankzij de brede range bijpassende warmwaterboilers van Nefit Bosch. Die warmwaterboilers hebben dan uiteraard wel binnenruimte nodig.

Compress 2000 AWF full monoblock is bovendienAll-electric Ready. Dat biedt de mogelijkheid om nu te beginnen met hybride verwarmen en later alsnog gemakkelijk over te stappen naar volledig gasloos (all-electric) verwarmen. Hiervoor is alleen het elektrisch element nodig, dat als accessoire verkrijgbaar is. Zo ben je flexibel en voorkom je dat je in de toekomst nog een keer moet investeren in een nieuwe installatie.

Een hoe zit het buiten? Ondanks dat alle techniek van Compress 2000 AWF full monoblock in de buitenunit zit, is er nog steeds veel plaatsingsvrijheid. Denk aan de mogelijkheid tot installatie op balkons, aan de muur of op de grond. Samengevat, biedt deze flexibele, scherp geprijsde monoblock-warmtepomp voor iedere situatie een passende hybride en all-electric-oplossing.

©Nefit Bosch

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.