De meeste mensen denken bij het woord ‘warmtepomp’ aan een grote buitenkast of een dure grondboring. Bij een ventilatiewarmtepomp speelt dit allemaal niet. Wanneer je woning voorzien is van een mechanisch ventilatiesysteem is het zelfs heel gemakkelijk om zo’n pomp te plaatsen.

Beschikt je woning of appartement over een mechanisch ventilatiesysteem zonder warmterecuperatie? In veel huizen die tussen 1976 en 2000 werden gebouwd, zorgt zo’n systeem voor frisse lucht. Het transporteert de warme binnenlucht van ongeveer 20 graden naar buiten en door kleine roosters komt er weer koude buitenlucht naar binnen. Dat is zonde van de energie die verloren gaat. Je kunt die warmte beter benutten door middel van een ventilatiewarmtepomp. 

Compact onderdeel van de ventilatieketen

De ventilatiewarmtepomp is een kleine warmtepomp die deel uitmaakt van een mechanisch ventilatiesysteem. Deze warmtepomp wordt gemonteerd op de plaats waar normaal de ventilatiebox zit. Hierdoor blijft de mechanische ventilatie gewoon verder werken, maar de warmte uit de ventilatielucht gaat nu naar de ventilatiewarmtepomp. De pomp voegt frisse lucht toe aan de warme ventilatielucht en tegelijk brengt de pomp de verse lucht op temperatuur om de woning te verwarmen.

De ventilatiewarmtepomp is een compact toestel dat de plaats in neemt van de ventilatiebox. (Foto: https://gaslozewoningen.nl)

Geen buitenunit en geen lawaai

De ventilatiewarmtepomp gebruikt dus de energie uit de ventilatielucht die anders in de buitenlucht zou verdwijnen. Hierdoor kun je een energiebesparing realiseren, want op die manier hoeft de centrale verwarming niet zo sterk te verwarmen. Dit systeem kan gecombineerd worden met een lagetemperatuurverwarming (LT-verwarming) zoals vloerverwarming. Het feit dat dit type warmtepomp geen buitenunit nodig heeft, betekent niet alleen dat je je geen zorgen hoeft te maken over waar je zo’n buitenkast kunt neerplanten. Je hebt evenmin last van het geluid die zo’n unit maakt. Het enige dat je hoort, is het normale geluid van de mechanische ventilatie. 

Het hybride-model

In de meeste gevallen gaat het om een hybride warmtepomp die drie functies combineert. Als eerste zorgt dit systeem voor de ventilatie. Bovendien wordt de afgevoerde ventilatielucht gebruikt als warmtebron voor de verwarming en voor warm tapwater. Hybride betekent dat dit systeem samenwerkt met een andere warmtebron, in de meeste gevallen een cv-ketel. De hoeveelheid warmte die ventilatiewarmtepomp kan produceren is beperkt en daarom zal de cv-ketel regelmatig moeten bijspringen.

Met de ventilatiewarmtepomp ben je dus niet meteen van de fossiele brandstof af. Maar omdat deze warmtepomp een deel van het werk van de cv-ketel overneemt, moet deze minder hard werken en zal die dus ook minder energie verbruiken. Hierdoor wordt de cv-ketel minder intensief gebruikt en zal die langer meegaan. De besparing bij LT-verwarming (bijvoorbeeld vloerverwarming) zal groter zijn dan bij HT-verwarming. Reken op een energiebesparing van 30 procent. De extra elektriciteit die de warmtepomp verbruikt, blijft beperkt. 

Voorwaarden

Er zijn wel enkele voorwaarden. Zo zal de installateur onderzoeken of er voldoende lucht uit de woning kan gehaald worden om het interieur op die manier te verwarmen. Bovendien kan dit systeem alleen worden toegepast op woningen die mechanisch verwarmd worden volgens het zogenaamde ventilatietype C. Dat betekent een ventilatie met een natuurlijke toevoer en een mechanische afvoer van de binnenlucht.

Lees ook: In 2023 recordaantal warmtepompen verwacht 

Buffervat 

Zo’n ventilatiewarmtepomp kan de luchttemperatuur binnen opwarmen tot ongeveer 35 graden. Deze energie wordt opgeslagen in een buffervat of een boiler. Omdat de temperatuur binnen in de woning ongeveer constante is, heeft de ventilatiewarmtepomp een stabiele aanvoertemperatuur en daardoor verhoogt het rendement. Dat is een verschil met een lucht-waterwarmtepomp die werkt met een buitenunit en waarbij de temperatuur van de buitenlucht sterk kan variëren. 

De ventilatiewarmtepomp slaat zijn energie op in een buffervat. (Foto: https://gaslozewoningen.nl)

Besparing

Dit type warmtepomp kost tussen de 2500 en 5000 euro. Hou er rekening mee dat je voor het plaatsen van deze warmtepomp, onder bepaalde voorwaarden, subsidie kunt krijgen van de overheid. Zo wordt de investering nóg interessanter. Een klassieke ventilatorbox verbruikt over het algemeen veel stroom en dat alleen al is een goede reden om deze door een ventilatorwarmtepomp te vervangen.

Heb je thuis nog een ventilatorbox die werkt op wisselstroom in plaats van gelijkstroom, dan verbruikt die veel energie. Door hem te vervangen door een ventilatiewarmtepomp, bespaar je op de energierekening. Het heeft trouwens geen zin om sterker te gaan ventileren om nog meer warme lucht naar de warmtepomp te sturen. Je verbruikt hierdoor alleen maar extra stroom en er komt meer koude lucht in huis die je dan weer moet opwarmen. 

Lees ook: Wat voor typen warmtepompen zijn er? 

Gezond en milieuvriendelijk

Bovendien zorgt dit systeem behalve voor verwarming ook voor voldoende ventilatie van de woning. De verontreinigde lucht verdwijnt uit het huis en wordt vervangen door frisse en schone lucht. De lucht die in jouw woning circuleert, is gemiddeld dubbel zo vervuild als de buitenlucht. Met een ventilatiewarmtepomp bespaar je ook 15 procent op de CO₂-uitstoot voor je verwarming. 

Ook all-electric 

Hierboven hadden we het over hybride-systemen, maar er bestaan ook all-electric ventilatiewarmtepompen voor appartementen en gezinswoningen. Dit is dus een individueel verwarmingssysteem waarbij je geen cv-brander meer nodig hebt. Het Zweedse NIBE heeft zulke toestellen met een vermogen van 1,5 kW, 3kW, 5 kW en zelfs 7kW. Deze toestellen ventileren niet alleen de woning, ze leveren ook centrale verwarming en zijn voorzien van een ingebouwde boiler van 170 liter voor warm water.

Hij kan worden aangesloten op elk distributiesysteem voor – bij voorkeur – lage temperaturen, zoals vloerverwarming, convectoren en radiatoren. De NIBE ventilatiewarmtepompen halen de warmte niet alleen uit de ventilatielucht, maar ook uit de condensatie van de ventilatielucht. Door al die warmte te benutten, behalen ze een hoog rendement. 

De NIBE F370 is een all-electric ventilatiewarmtepomp met een boiler van 170 liter. (Foto: www.nibe.eu)

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.