Mede door de hoge gasprijs is de vraag naar warmtepompen enorm. Dat je vanaf 2026 ook niet meer een losse cv-ketel mag installeren, maar minimaal een hybride warmtepomp moet aanschaffen, speelt ook een rol. Steeds meer mensen denken dus na over de overstap. Jij ook? Dan heb je vast wat aan dit artikel, waarin we kijken wat de laatste ontwikkelingen op het gebied van warmtepomptechnologie zijn.

Elektrische energie zal in de toekomst een steeds centrale plaats gaan innemen in het globale energieverhaal. Dat betekent dat verbetering van de elektrificatie de sleutel wordt voor een energiesector waarin we steeds minder gaan leunen op fossiele brandstoffen. De warmtepomptechnologie zal daar op gebied van verwarming een steeds grotere rol in gaan spelen. Op dit moment leveren warmtepompen bijna 5 procent van de wereldwijde warmtevraag. Volgens het Internationaal Energie Agentschap is de warmtepomp zelfs de snelst groeiende verwarmingstechnologie van de toekomst.

Warmtepompen: de ambities van de overheid

Om de wereldwijde gemiddelde temperatuurstijging onder de 2 graden Celsius te houden, moeten we dus af van fossiele brandstoffen. Dat merken ook fabrikanten: zij kunnen de bestellingen nauwelijks bijhouden. Dat geldt ook voor installateurs: zij komen handen tekort om warmtepompen te installeren. Daarom schakelen de fabrikanten een tandje hoger met de opleiding van het personeel van installatiebedrijven, want alles moet sneller.

Toch zijn er in de markt ook sceptische geluiden te horen over het behalen van het einddoel. Dat is niet vreemd: de ambities zijn enorm. In 2030 moet Nederland van het Groningse gas af zijn en in 2050 houdt Nederland helemaal op met het verbruik van aardgas. Tegen die tijd moeten bijna alle gebouwen in Nederland onder handen zijn genomen. Ongeveer 7,5 miljoen huizen en daarnaast nog 1 miljoen andere gebouwen moeten worden omgevormd tot goed geïsoleerde panden die met duurzame energie verwarmd worden. En ook de elektriciteit die ze verbruiken moet duurzaam opgewekt worden. In 2030 zal een kwart van de huizen aangesloten zijn op een warmtenet waardoor de eigenaren dus geen eigen energiebron meer nodig hebben. Ergens in een wijk staat een hele grote cv-installatie die via buizen de plaatselijke gebouwen van warm water voorziet. In elk gebouw staat een kleine installatie waarin een warmtewisselaar zit om de warmte te verdelen over het tapwater en de verwarming. Als die warmtenetten gebruikmaken van duurzame bronnen, dan is zo’n warmtenet voordelig voor het klimaat. Toch zal driekwart van de eigenaren zijn heil moeten zoeken in de warmtepomp.

©(c) ID.nl

Een warmtenet verdeelt de energie over een wijk of een stad.

Warmtepompen: stiller en efficiënter

Warmtepompen hebben in korte tijd al veel vooruitgang geboekt op verschillende vlakken. De snelheid van de ventilatoren is aanpasbaar, de koelmiddelen worden milieuvriendelijker en efficiënter, de compressoren zijn akoestisch ingekapseld en het vermogen past zich automatisch aan de vraag aan. Het buitendeel waarin de ventilator zit veroorzaakt steeds minder geluid. Ondertussen lopen er experimenten bij TKI Urban Energy waarbij antigeluid wordt getest om totale geluidsstilte te verkrijgen.

Daarnaast verwachten we veel van de zogenaamde Dual source-warmtepompen (DSHP – dual source heat pump). Deze warmtepompen kunnen warmte onttrekken aan de lucht of aan de grond, naargelang wat op dat moment het meest efficiënt is. Daarom zijn ze efficiënter dan de traditionele modellen. Grondwarmtepompen beschouwde men lange tijd als te duur om op grote schaal uit te rollen. De kosten van de grondboringen lopen altijd op. Daarom gaat men over naar spiraalvormige warmtewisselaars die ondiep in de grond worden aangebracht of naar boorgaten die gemeenschappelijk worden gebruikt voor verschillende woningen. Grondgebonden warmtepompen zijn in de praktijk alleen weggelegd voor nieuwbouwprojecten; die gemeenschappelijke grondboringen komen dus niet zo vaak voor.

©(c) ID.nl

De dual source-warmtepomp haalt de warmte uit de grond én uit de lucht.

Koudemiddelen worden natuurlijk

Ook op vlak van koudemiddelen gebeurt er veel. Die koudemiddelen kun je ruwweg in twee categorieën verdelen: natuurlijke koudemiddelen en synthetische koudemiddelen. Europa legt strenge normen op waardoor de synthetische koelmiddelen geleidelijk worden afgeschaft. Het is een kwestie van tijd, maar uiteindelijk zullen alleen de natuurlijke koudemiddelen over blijven. Die zijn minder schadelijk voor het milieu. Bovendien zien we dat er steeds meer experimenten lopen met warmtepompen zonder koudemiddel.

Warmte verplaatsen met geluid

Wist je dat er momenteel zeventien(!) verschillende vormen van warmtepomptechnologie commercieel levensvatbaar zijn? Het Heat Pump Centre in Zweden publiceert regelmatig over vernieuwende technologieën voor warmtepompen, technologieën met ronkende namen als thermo-akoestisch, magnetocalorisch en thermo-elastisch.

Thermo-akoestische technologie is een interessante vondst. Om de warmte te verplaatsen van de verdamper naar de condensor, maakt men gebruik van geluidsgolven. Deze akoestische warmtepomp wordt trouwens ontwikkeld door een Nederlander, Michiel Hartman, oprichter en directeur van Blue Heart Energy. Het bedrijf in Alkmaar verkoopt geen warmtepompen rechtstreeks aan de consument, maar levert zijn motor aan bestaande warmtepompmerken. Het komt erop neer dat de compressor van de warmtepompen eruit wordt gehaald en vervangen wordt door een thermo-akoestische motor met helium als medium. De akoestische warmtepomp kan hogere temperaturen produceren. Dat betekent dat je hiermee de gasketel kunt vervangen zonder ingrijpende verbouwing of dure isolatie. Bovendien heeft deze warmtepomp bijna geen bewegende onderdelen.

We noemen nog twee experimentele technieken die geen koudemiddel gebruiken, maar waar we niet verder op ingaan. De magnetocalorische warmtepomp spreekt het magnetisch veld in bepaalde stoffen aan. De thermo-elastische warmtepomp maakt dan weer gebruik van thermo-elasticiteit die bijna in alle materialen aanwezig is. Thermo-elasticiteit is de verandering in grootte en vorm van objecten wanneer de temperatuur van dat object verandert.

Intelligent energiebeheer

Ten slotte verwachten we veel van intelligent energiebeheer. Op dit moment is er al de EEBUS van Vaillant, maar die wordt nog verder ontwikkeld. Zo’n energiemanager zorgt dat slimme apparaten die niet van hetzelfde merk zijn met elkaar kunnen communiceren. Het wordt duidelijk aan de hand van een voorbeeld. Op basis van actuele weersinformatie weet de manager hoe sterk de zon de volgende uren zal schijnen. De manager regelt op basis van deze informatie de samenwerking tussen de fotovoltaïsche zonnepanelen en de warmtepomp. Als er voldoende energie beschikbaar is, zal de warmtepomp werken op zelfopgewekte stroom. Daarnaast zal het ook de wasmachine en de vaatwasser buiten de piekmomenten starten, waardoor de elektriciteitskosten nog verder dalen.

Door een intelligente energiemanager haalt de warmtepomp op het juiste moment de meeste energie uit de zonnepanelen. | Foto: Vaillant

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda

Vanuit je luie stoel de lampen aanzetten of de temperatuur in huis regelen: smart devices zijn er om het leven nét wat makkelijker te maken. Helaas vormen zulke IoT-apparaten ook een risico voor je privacy. Wil je niet alleen slim, maar ook veilig wonen? Met deze tips voorkom je pottenkijkers in je smart home.

Lees ook: Slimme stekkers – welke modellen zijn echt zuinig?

IoT (Internet of Things) omvat alle huishoudelijke apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals slimme lampen, speakers en thermostaten. Zelfs gordijnen, deursloten en koelkasten kunnen tegenwoordig slim worden gemaakt door ze aan een netwerk te koppelen. Om jou als gebruiker zo goed mogelijk te kunnen bedienen, verzamelen IoT-apparaten de hele dag door data die je gedrag en gewoonten in kaart brengen. Ben je tussen negen en drie niet thuis? Dan weet je slimme thermostaat dat de verwarming omlaag moet, zal het beveiligingssysteem in die uren extra alert zijn op bewegingen rondom je huis en gaat je robotstofzuiger aan de slag om je vloer spic en span te maken. 

Ook jij hebt wat te verbergen

Slimme apparaten komen op allerlei manieren aan hun data, bijvoorbeeld via spraakopdrachten ('Hé Alexa, speel jazzmuziek af'), commando's die je in een app geeft en zelfs via sensoren die beweging, licht en temperatuur detecteren. Al die gegevens worden ergens opgeslagen, en het probleem is dat de meesten van ons geen idee hebben wat er met die data gebeurt. Vaak vinden we dat ook helemaal niet zo interessant: we denken immers al snel dat criminelen niets met onze data kunnen. Maar als je denkt dat je niets te verbergen hebt, heb je het mis. Cybercriminelen die toegang krijgen tot je smart home kunnen veel meer dan alleen je lampen bedienen. Ze kunnen je bankgegevens stelen (bijvoorbeeld via een gehackt apparaat dat toegang geeft tot je thuisnetwerk), het alarmsysteem van je woning uitschakelen en persoonlijke gesprekken afluisteren via je slimme speaker – om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe meer slimme apparaten je in huis hebt, hoe groter de kans dat er ergens een datalek ontstaat. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

©StockPhotoPro

Er zijn allerlei manieren om je smart home te beschermen tegen pottenkijkers. Als je niet zo technisch aangelegd bent, kunnen zulke tactieken je al snel overweldigen. Daarom houden we het bij een aantal algemene tips die voor iedereen makkelijk uit te voeren zijn en die toch een groot verschil kunnen maken in de beveiliging van je smart home.

Tip 1: Kies voor een betrouwbare fabrikant

Het merk van je slimme apparaten kan veel zeggen over hoe goed deze apparaten van zichzelf beveiligd zijn. Gerenommeerde merken zoals Philips, Homey en Amazon hebben immers een reputatie hoog te houden als het om veiligheid gaat. Bovendien moeten producten van A-merken in Europa aan strenge eisen voldoen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een merkloos model van een Chinese fabrikant. Laat je dus niet verleiden door aantrekkelijke deals terwijl je aan het browsen bent: als ze te mooi lijken om waar te zijn, zijn ze dat waarschijnlijk ook. Als je twijfelt of een merk betrouwbaar is, doe dan eerst uitgebreid onderzoek. Lees onafhankelijke reviews, onderwerp de webshop van het betreffende merk aan een kritische blik en controleer of het merk voldoet aan Europese keurmerken. 

Tip 2: Kies sterke wachtwoorden

Slimme apparaten worden doorgaans geleverd met een standaard wachtwoord waarmee je op de bijbehorende app kunt inloggen. Veilig zijn deze wachtwoorden niet. Sterker nog: een standaard wachtwoord aanhouden is haast net zo onveilig als helemaal geen wachtwoord op je smart device hebben. Het is dus belangrijk dat je het wachtwoord al tijdens de installatie van het product verandert in een unieke en sterke variant. Een sterk wachtwoord bestaat uit letters, cijfers én speciale tekens. Verwerk nooit je naam, geboortedatum of adres in het wachtwoord. Geef ook elk slim apparaat een uniek wachtwoord, zodat je andere apparaten bij een hack veilig zijn. En schakel tweestapsverificatie in als dat kan: hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe, zodat anderen niet zomaar kunnen inloggen als ze je wachtwoord weten. 

Tip 3: Maak gastnetwerken aan 

Je wifi-netwerk is voor criminelen een ware goudmijn. Krijgen criminelen toegang tot je wifi, dan kunnen ze niet alleen alles zien wat jij op het internet doet, maar ze kunnen ook slimme apparaten overnemen die op dat netwerk zijn aangesloten. Het is daarom verstandig om gastnetwerken aan te maken voor je slimme apparaten. Hiermee isoleer je het netwerk van deze apparaten van het hoofdnetwerk, wat de kans op een datalek flink verkleint. Ook verklein je op deze manier het risico dat hackers via een zwak beveiligd slim apparaat toegang krijgen tot bijvoorbeeld je laptop, e-mail of bankzaken op het hoofdnetwerk. 

Ook slim is het uitschakelen van de functie Universal Plug and Play (UPnP) op al je slimme apparaten. Deze functie helpt om via wifi automatisch met andere smart devices te verbinden, maar vergroot ook het risico dat je apparaten van buitenaf toegankelijk worden. 

©TStudious - stock.adobe.com

Tip 4: Houd je apparatuur up-to-date

Wacht je altijd weken of zelfs maanden voordat je een nieuwe software-update op je apparaten uitvoert? Foute boel! Updates hebben niet alleen als doel de functionaliteiten van je slimme apparaten te verbeteren, maar zijn er ook om beveiligingslekken te dichten die in eerdere versies zijn opgemerkt. Download je deze updates niet, dan laat je in feite de digitale achterdeur openstaan voor criminelen. Maak er daarom een gewoonte van om iedere week te checken of er nieuwe updates beschikbaar zijn en download deze dan direct. Het is slechts een kleine moeite die een groot effect kan hebben op je privacy.

Tip 5: Controleer de privacy-instellingen

Slimme apparaten komen doorgaans met standaardinstellingen die toestemming geven om bepaalde gegevens te verzamelen of op te slaan. Dat is vaak gunstig voor de fabrikant, maar als je geen pottenkijkers in huis wilt, is het zaak dat er zo min mogelijk gegevens van jou in de cloud terechtkomen. Gelukkig kun je de privacy-instellingen van je slimme apparaten meestal wijzigen. Zo kun je op veel slimme apparaten instellen dat de opnamegeschiedenis direct verwijderd wordt. Sommige apparaten sturen automatisch gegevens naar de fabrikant voor verbeteringsdoeleinden; ook dit kun je vaak uitschakelen. Zet ook altijd functies uit die je niet gebruikt. Gebruik je de spraakbediening op je slimme speaker niet? Schakel de microfoon dan helemaal uit. Zo verklein je in elk geval de kans dat je wordt afgeluisterd.