Het elektriciteitsnet raakt verstopt, en dan komt er ook nog eens het groeiende aandeel van de warmtepomp bij. Toch kan deze warmtepomp ook worden ingezet om de overbelasting van het elektriciteitsnet tegen te gaan.

Vorig jaar werden er 150.000 warmtepompen in dit land verkocht. Zoals het nu evolueert, zullen er in 2030 meer dan een miljoen in Nederland draaien. En ondanks een teleurstellend vierde kwartaal groeide het aantal toch verder en nam de verkoop van gasketels af. Ondertussen slaan de netbeheerders alarm. Ze kunnen niet overal de groeiende vraag naar stroom blijven leveren. 

Elektriciteitstransport is nu tweerichtingsverkeer

Toch kunnen we niet beweren dat netcongestie louter wordt veroorzaakt door de vraag naar stroom. Vroeger werkte het elektriciteitstransport als eenrichtingsverkeer. De stroom vertrok van de elektriciteitscentrale naar de industrie en de huishoudens. Door de snelle opkomst van hernieuwbare energie wordt het netwerk vandaag ook belast door wind- en zonneparken die hun stroom op het net zetten, en daardoor is het elektriciteitstransport vandaag de dag tweerichtingsverkeer. Op de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland kun je zowel de afname- als terugleveringscapaciteit per gemeente opvragen.

©Netbeheer Nederland

Gedecentraliseerde energieopwekkers

De energieopwekking gebeurt steeds meer gedecentraliseerd. Kijk maar naar het aantal zonnepanelen in onze straten. Als er veel wind en veel zon is, leidt hoge energieopwekking tot piekbelasting van het net. Ten slotte staan de belangrijkste knooppunten van het elektriciteitsnet niet in de buurt van de decentrale energieopwekkers, wat weer een aanslag op de transportcapaciteit betekent.

Ook heeft men onvoldoende rekening gehouden met de snelheid waarmee we plotseling allemaal elektrisch gaan en het tempo waarmee we met zijn allen elektriciteit produceren. Op allerlei manieren probeert de overheid de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk op te rekken. Tegelijkertijd stimuleert men de gebruiker om piekbelasting tegen te gaan.  

Meerdere kwalijke gevolgen

Netcongestie heeft verschillende kwalijke gevolgen. De kwaliteit van de geleverde energie kan hierdoor verminderen. Concreet betekent dit dat er schommelingen merkbaar zijn in de spanning en frequentie van de stroom. Duurzame energieprojecten worden on hold gezet en bedrijven moeten veel te lang wachten op aansluitingen of netverzwaring. Het elektriciteitsnet verzwaren is natuurlijk een oplossing, maar dat is een duur en tijdrovend proces.

Impact zonnepanelen en e-mobiliteit is groter

Natuurlijk is de warmtepomp een stroomverbruiker. Maar het probleem was er al vóór de warmtepomp. Het is dus onjuist om met de beschuldigende vinger naar de warmtepomp te wijzen. De impact van zonnepanelen en elektrische voertuigen is veel groter dan die van de warmtepomp. We kloppen onszelf op de borst met cijfers dat Nederland het land is met de meeste laadpalen en zonnepanelen per inwoner. Toch is dat een magere troost als je op een koude winterdag een tijdlang je woning niet kunt verwarmen tijdens een piekvraag.  

©Petro

Hoe hoger de COP, des te lager de piekbelasting

Uiteraard is de warmtepomp afhankelijk van het elektriciteitsnet. Toch is de warmtepomp, voor zover we weten, het enige apparaat dat veel meer energie oplevert dan dat het verbruikt. De efficiëntie van de warmtepomp wordt uitgedrukt in COP (coefficient of performance). Dat is de verhouding tussen de energie die een warmtepomp van het stroomnet opneemt en de energie die dezelfde warmtepomp aan het verwarmingssysteem teruglevert.

Neem bijvoorbeeld een warmtepomp met een COP van 4: die zal 1 kWh stroom verbruiken om 4 kWh warmte te produceren. Hoe hoger de COP, hoe minder elektriciteit er wordt aangesproken voor het produceren van warmte. Een hogere COP betekent dus niet alleen een lagere energierekening, maar ook een lagere piekbelasting van het elektriciteitsnet. 

Smartgrid-ready

Vooral Smartgrid-ready warmtepompen kunnen bijdragen aan de oplossing van het netcongestieprobleem. De Smartgrid-ready warmtepomp werkt samen met een groot buffervat waarin warm water wordt opgeslagen. Wanneer de temperatuur in het buffervat onder een bepaald punt daalt, komt de warmtepomp in actie. De Smartgrid-functie wordt actief als er een interessante stroomprijs is en wanneer er veel elektriciteitsproductie van de zonnepanelen is. Op die manier werkt het buffervat als warmtebatterij. Een Smartgrid-ready warmtepomp kan zichzelf ook uitschakelen om op die manier het elektriciteitsnet te ontlasten.

©Darius' 4th Life Photography

EMS in de strijd tegen netcongestie

Slimme software helpt eveneens om netcongestie te voorkomen. Een EMS (energiemanagementsysteem) volgt de belangrijkste elektrische apparaten in huis. Deze intelligente verwerkingseenheid monitort via het internet de actuele dynamische energieprijzen en meet voortdurend het verbruik. Zo'n EMS kan een kastje in huis zijn, maar kan ook vanuit de cloud werken. In een volgende fase moet het EMS de belangrijke apparaten zoals de warmtepomp aansturen. Hiervoor is het belangrijk dat de warmtepomp de taal of het protocol van het EMS begrijpt en dat alle slimme warmtepompen dezelfde taal spreken.  

Universele taal tussen apparaten 

Om die reden is het S2-protocol door Europa als standaard uitgeroepen. Hierdoor kunnen apparaten zoals de warmtepomp voortdurend inspelen op het aanbod van duurzame energie in combinatie met dynamische tarieven. Nu is het nog wachten tot de overheden dit protocol verplichten in energie-intensieve apparaten (zoals met usb-c is gebeurd), zodat de fabrikanten het standaard in hun toestellen moeten bouwen.

Het S2-protocol zorgt ervoor dat slimme warmtepompen en andere grootverbruikers met elkaar communiceren en overleggen hoe ze met de beschikbare energie omgaan. Op die manier kan de warmtepomp bijvoorbeeld even wachten met het verzorgen van warm water om te douchen en voorlopig het buffervat aanspreken tot de zonnepanelen het meest produceren. Het gros van de warmtepompen die vandaag de dag worden geïnstalleerd is helaas nog niet slim schakelbaar, en dat is jammer, want die apparaten vergroten het probleem alleen maar.

©Aroma_Art

Slimme regeling beter voor de warmtepomp

Slimme regeling is niet alleen goed om netcongestie tegen te gaan. De regeling monitort tegelijkertijd de werking van de warmtepomp en vermijdt dat er te hoge afgiftetemperaturen ontstaan, waardoor het toestel gaat pendelen. Pendelen betekent dat de warmtepomp voortdurend in- en uitschakelt. Dat is niet alleen funest voor het rendement van de warmtepomp, maar ook voor de levensduur.

De regeling analyseert het elektrisch verbruik van de warmtepomp en speelt in op de beschikbaarheid van hernieuwbare energie, de beschikbare ruimte op het net en de dynamische energieprijzen. Hierdoor voorkomt men netcongestie zonder dat de bewoner aan comfort zal inboeten.

Apples heeft gisteren zijn nieuwe 17-serie gepresenteerd, en daar hoort nu eenmaal ook een nieuwe versie van het besturingssysteem bij. iOS 26 brengt een nieuw design met Liquid Glass, slimme Apple Intelligence-functies en verbeteringen in apps als Telefoon, Berichten en CarPlay. Ontdek wat er verandert, welke iPhones worden ondersteund en wanneer de update beschikbaar komt.

Apple zet met iOS 26 een grote stap. Het systeem ziet er niet alleen frisser uit, maar voelt ook overzichtelijker en handiger in gebruik. Liquid Glass geeft de iPhone een nieuw uiterlijk, Apple Intelligence werkt stiller maar slimmer mee en kern-apps als Telefoon, Berichten en Camera krijgen een flinke opknapbeurt. Dit zijn de belangrijkste veranderingen en dit heb jij eraan.

Liquid glass maakt iOS frisser en rustiger

De grootste vernieuwing is Liquid Glass, een doorschijnend laagje dat meebeweegt met het licht en de kleuren om je heen. Daardoor oogt de interface levendiger zonder druk te worden. Navigatiebalken krimpen automatisch als je scrolt, iconen en widgets zijn opgebouwd uit lagen en het geheel voelt rustiger aan.

Ook Apples eigen apps zijn aangepakt. De Camera-app is eenvoudiger ingedeeld, zodat je sneller bij de juiste functie bent, terwijl Foto's een duidelijke scheiding maakt tussen je bibliotheek en verzamelingen. Op het toegangsscherm zorgen zogenaamde 'spatial scenes' voor een speelse dynamiek: de achtergrond reageert op beweging en de klok schuift automatisch mee in de beschikbare ruimte. Ontwikkelaars kunnen met nieuwe API's dezelfde stijl doorvoeren in hun apps, zodat je overal dezelfde visuele lijn ziet.

©Apple

Apple intelligence helpt ongemerkt mee

Apple Intelligence is geen losse knop of app meer, maar een stille motor die overal in iOS 26 meedraait. Live-vertalen werkt direct in Telefoon, FaceTime en Berichten. Tekst en spraak worden in realtime omgezet op je toestel zelf, waardoor het snel en privacyvriendelijk blijft.

Daarnaast begrijpt je iPhone beter wat er op het scherm gebeurt. Zie je bijvoorbeeld een datum in een chat, dan kun je die direct omzetten naar een agenda-afspraak. Ook creatieve functies zijn volwassener geworden: Genmoji en Image Playground maken persoonlijke emoji en visuals als woorden tekortschieten. Apple gebruikt hiervoor een mix van slimme modellen op het toestel en in de cloud, en ontwikkelaars krijgen toegang tot het on-device model om eigen apps intelligenter te maken. Voor Nederlandstaligen is er nog een kleine kanttekening: ondersteuning voor Nederlands komt pas later in 2025.

Zo update je zonder problemen

Een nieuwe iOS-versie installeren is spannend, maar kan ook voor verrassingen zorgen. Maak daarom eerst een back-up via iCloud of je computer. Werk je met belangrijke apps of accessoires, dan is het slim om een paar dagen te wachten. Vaak brengen ontwikkelaars snel updates uit die kleine fouten oplossen. Ben je vooral nieuwsgierig? Dan zit je met iOS 26 goed. De publieke bèta gaf al een voorproefje en onlangs is de Release Candidate uitgerold. Zo bepaal je zelf of je direct overstapt of liever nog even wacht.

©Apple

Slimmere apps en meer plezier

Ook de kern-apps voelen anders aan. In Telefoon zijn favorieten, recente oproepen en voicemail samengebracht in één overzicht. De functie 'Oproepen filteren' helpt je onbekende bellers te filteren. De functie Hold Assist, die een seintje geeft zodra iemand eindelijk de lijn opneemt, is in Nederland helaas niet beschikbaar.

In Berichten kun je onbekende afzenders apart laten binnenkomen en groepsgesprekken leuker maken met polls. Via Image Playground laat je bovendien achtergronden genereren voor de juiste sfeer.

Nieuw is de Apple Games-app, een centrale plek waar je al je spellen vindt, van Apple Arcade tot uitdagingen met vrienden. CarPlay sluit zich aan bij de nieuwe stijl, met compactere meldingen en ondersteuning voor Live Activities. Met CarPlay Ultra gaat Apple nog een stap verder door functies van de auto en je iPhone nauwer te koppelen.

Voor wie beschikbaar?

iOS 26 is gratis beschikbaar voor iPhone 11 en nieuwer. Daarmee vallen de iPhone XR, XS en XS Max dit jaar af. Voor de slimme functies van Apple Intelligence is bovendien een recentere iPhone nodig. Apple benadrukt dat beschikbaarheid per regio kan verschillen en dat taalondersteuning gefaseerd wordt uitgebreid. Volgens meerdere bronnen staat de publieke uitrol gepland voor maandag 15 september 2025, tegelijk met de lancering van de nieuwe iPhones.

JBL komt met een nieuwe versie van zijn krachtigste draagbare speaker. De JBL Boombox 4 is lichter dan zijn voorganger, maar levert toch 50 procent meer vermogen. De speaker verschijnt in drie kleuren en kost 499,99 euro.

Harder en voller geluid

De Boombox 4 introduceert AI Sound Boost, een slimme technologie die het geluid harder laat klinken zonder dat er vervorming optreedt. Het resultaat is JBL's herkenbare Pro Sound: scherpe hoge tonen en een stevige, dreunende bas. Nieuw is ook dat luisteraars kunnen kiezen uit twee Bass Boost-modi. Deep Bass geeft een warm, vol laag, terwijl Punchy Bass zorgt voor een strakkere bas die meer nadruk legt op ritme. De basradiatoren zijn bovendien voorzien van verlichte JBL-logo's die oplichten zodra Bass Boost wordt ingeschakeld.

Lichter, maar robuuster

Ondanks zijn extra kracht is de Boombox 4 lichter: 5,9 kilo, ongeveer 12 procent minder dan de vorige generatie. Het nieuwe ontwerp heeft een stevigere voet, een handgreep om hem gemakkelijk mee te nemen en een robuuste behuizing die voldoet aan de IP68-norm voor stof- en waterdichtheid. Daarmee is de speaker ook geschikt voor gebruik bij het zwembad, op het strand of in het park.

©JBL

Nieuwe opbouw van het geluid

De Boombox 4 beschikt over een vernieuwde audioconstructie met drie passieve radiatoren en twee extra middentoondrivers. Daarmee vervangt JBL de eerdere subwoofer en wordt het geluidsbeeld rijker en meer in balans. Verder ondersteunt de speaker lossless audio via USB-C en kan hij dankzij Auracast eenvoudig gekoppeld worden met een onbeperkt aantal andere compatibele JBL-speakers.

Langere adem

De accu gaat tot 28 uur mee en kan met Playtime Boost worden opgerekt tot 34 uur. Voor het eerst is de batterij ook vervangbaar, waardoor de levensduur van de speaker verlengd kan worden.

Beschikbaarheid

De JBL Boombox 4 komt uit in Midnight Black, Ocean Blue en Camouflage. De speaker ligt vanaf 8 september in de winkels en is te koop via JBL.com en geselecteerde retailers voor 499,99 euro.