ID.nl logo
De hybride warmtepomp: de geleidelijke, realistische overstap
© Nefit Bosch
Energie

De hybride warmtepomp: de geleidelijke, realistische overstap

Nederland is een uitgesproken gasland. Toen in 1959 de gasbel in Slochteren werd ontdekt, werd in sneltempo het gasnet aangelegd. Het gemiddelde gasverbruik per inwoner is daardoor meer dan het dubbele van onze buurlanden. Terwijl 95% van de Nederlanders op het gasnet is aangesloten, realiseren we ons vandaag dat we van het gas af moeten. Dit vraagt om een behoorlijke omslag. Omdat de meeste woningen niet op een centraal warmtenet kunnen worden aangesloten en nog niet klaar zijn voor een all-electric warmtepomp, zullen veel woningeigenaren overstappen op een hybride warmtepomp.

In samenwerking met Nefit Bosch.

Een hybride is een tandemoplossing

Bij een all-electric warmtepomp kan de cv-ketel de deur uit en is er zelfs geen aansluiting op het gasnet meer nodig. Dat niet iedereen de overstap naar dit type warmtepomp kan maken, heeft niet alleen met het financiële plaatje te maken. Een warmtepomp verwarmt je woning met met een lagere watertemperatuur, zo'n 30 a 40 graden Celsius. Een groot aantal woningen is hiervoor (nog) niet geschikt. Ze zijn bijvoorbeeld nog onvoldoende geïsoleerd of hebben nog geen vloerverwarming. De meeste ‘gewone’ radiatoren hebben een temperatuur van 70 tot 80 graden nodig om een woning te verwarmen. Een all-electric warmtepomp kan deze hogere temperatuur niet leveren.

Daarnaast zijn er ook woningen waarbij er recentelijk is geïnvesteerd in een nieuwe hoogrenderende gasketel. Voor deze situaties is de hybride warmtepomp een betere oplossing, want dit toestel werkt samen met de bestaande cv-ketel. Een hybride installatie bestaat uit twee verwarmingstoestellen die samen de hybride opstelling vormen. De binnen-unit van de hybride hangt meestal ook gewoon naast de cv-ketel. Alle Nefit Bosch cv-ketels zijn combineerbaar met een hybride warmtepomp. Dit geldt ook voor de oudere modellen.

In de hybride opstelling werkt de warmtepomp samen met de cv-ketel.

75% minder gasverbruik

De warmtepomp in een hybride-opstelling werkt op elektriciteit. Hij haalt de energie om het binnen comfortabel warm te maken uit een duurzame bron zoals de buitenlucht. Net als andere warmtepompen genereert dit toestel op een slimme manier warmte door enkele natuurkundige processen toe te passen. De aangezogen buitenlucht laat het koudemiddel in de warmtepomp verdampen. Met een compressor wordt de druk verhoogd, waardoor energie vrijkomt. De ontstane warmte wordt via de binnenunit afgegeven aan de cv-installatie. Het resultaat is dat een warmtepomp voor elke kW die hij verbruikt, maar liefst 4 kW aan warmte produceert.

In de hybride-opstelling zal een warmtepomp op jaarbasis gemiddeld zo'n driekwart van de benodigde warmte leveren. De cv-ketel neemt het pas over als de warmtepomp het niet meer redt: wanneer het buiten echt flink gaat vriezen. Daarnaast zorgt de cv-ketel voor het warme water. Het resultaat van de duo-opstelling is dat je zeker weet dat het binnen altijd lekker warm is en dat je tegelijk op jaarbasis véél minder gas verbruikt. Zelfs minder goed geïsoleerde huizen kunnen zo worden verwarmd. In de praktijk betekent dit dat je doorgaans 70 tot 80% minder gas verbruikt.

Watch on YouTube

Omschakelpunt

De hybride installatie heeft een slimme regeling die inschat welke warmtebron op dat moment het hoogste rendement geeft. Het systeem kan meestal automatisch de meest voordelige balans kiezen op basis van de ingevoerde energietarieven. Als de buitentemperatuur beneden een bepaalde waarde komt, kan de warmtepomp niet langer voldoende vermogen leveren om zelfstandig de woning warm te houden. Dan schakelt het systeem automatisch over op de cv-ketel. Vaak ligt dit omschakelpunt rond de 4 graden boven het vriespunt. De luchtwarmtepompen van Nefit Bosch halen tot -4 á -5°C nog steeds voldoende energie uit de buitenlucht om je woning te verwarmen.

Beheer op afstand De nieuwe warmtepompen van Nefit Bosch kunnen op afstand worden beheerd via het internet, met HomeCom Pro. Hierdoor staan installateurs op afstand in verbinding met de verwarmingsinstallaties van hun klanten. Op die manier kunnen zij bij eventuele storing een eerste diagnose stellen, vaak nog voor je als gebruiker iets merkt. Daarnaast kun je de warmtepompinstallatie bedienen en de prestaties volgen via een app. De nieuwe HomeCom Easy app werkt ook samen met andere Nefit Bosch-oplossingen, zoals Climate airconditioners. Met deze app kun je niet alleen de status van je Bosch-apparaten bekijken en meldingen over oplossingen bij storingen ontvangen. Je kunt ook een tijdprogramma van de verwarming en airco samenstellen voor de hele week.

©Nefit Bosch

En warm water?

Een hybride warmtepomp produceert geen warm kraanwater, maar laat dit altijd over aan de cv-ketel. Het gaat hier om het water voor de douche, het bad en (keuken)kranen in het huis. In tegenstelling tot bij een all-electric warmtepomp, heb je bij een hybride geen extra warmwaterboiler nodig. Zo bespaar je ruimte en kosten.

Soorten hybride

De meest voorkomende hybride warmtepompen zijn lucht-waterwarmtepompen (luchtwarmtepompen) en ventilatiewarmtepompen. Zo’n ventilatiewarmtepomp gebruikt de restwarmte uit de ventilatielucht. Deze warmtepomp kun je alleen gebruiken als je woning een mechanisch ventilatiesysteem heeft.

Op vlak van uitvoering heeft Nefit Bosch twee soorten hybride warmtepompen: de split- en de monoblockwarmtepompen. Een split warmtepomp bestaat uit een buiten- en een binnenunit, waartussen de warmtepompcomponenten verdeeld zijn. De buitenunit is compact en kan zowel op een plat dak als aan een gevel gemonteerd worden. Om de warmte van de buitenunit naar de binnenunit te brengen, is een koudemiddel nodig. De split luchtwarmtepomp is vaak goedkoper dan de monoblockwarmtepomp. Bij deze laatste zit de eigenlijke warmtepomp geheel in de buitenunit en bevat de binnenunit enkel het besturingssysteem. Een monoblock is stiller, heeft een hoger rendement en de buitenunit is vaak groter, dan een split buitenunit. Bovendien heeft de installateur voor monoblock warmtepompen geen speciale certificeringen nodig omdat er geen koudemiddel door de leidingen gaat.

Stiller dan de stilste In de meest recente Consumentenbondtest ‘Beste warmtepomp ’ komt voor het tweede achtereenvolgende jaar een warmteomp van Nefit Boscn naar voren als de ''stilste van alle geteste hybride warmtepompen''. Bovendien geven de testers aan dat met deze warmtepomp “de grootste energiebesparing mogelijk is”. Inmiddels heeft Nefit Bosch een nieuwe generatie warmtepompen die nóg stiller is: de Compress 5800i. Met 28 dB(A) op 3 meter afstand is deze warmtepomp letterlijk fluisterstil.

©Nefit Bosch

De Compress 5800i AW van Nefit Bosch is stiller dan de stilste warmtepomp uit de test van de Consumentenbond.

Op de groei én duurzaam

Een hybride installatie is een prima oplossing wanneer het isolatieniveau van de woning nog niet optimaal is. Als je over enkele jaren de isolatieschil van de woning verder verbetert, zal de warmtepomp steeds vaker zelfstandig de woning kunnen verwarmen, en een hoger rendement behalen. Bovendien heb je bij een hybride installatie geen extra warmwaterboiler nodig en pin je je als gebruiker niet vast op één energiebron.

De hybride warmtepomp is een oplossing die aansluit bij de meeste woningen die ouder zijn dan 10 jaar. Vandaag hangen er zo’n 7 miljoen cv-ketels in Nederland die in de meeste gevallen perfect kunnen samenwerken met een hybride warmtepomp. Dit zou direct een gasbesparing van 70% opleveren en een gigantische reductie aan CO2-uitstoot.

▼ Volgende artikel
Last van hoge energiekosten in de winter? Zo laat je je was en vaat zuiniger draaien
© ID.nl
Huis

Last van hoge energiekosten in de winter? Zo laat je je was en vaat zuiniger draaien

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

In het kort

In dit artikel lees je hoe je met eenvoudige ingrepen energie bespaart bij het wassen, drogen en afwassen. We kijken naar slimme instellingen, zuinige programma's en klein onderhoud waarmee je het energieverbruik omlaag brengt.

Lees ook: 5 stille wasmachines met zuinig label

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Gebruik van nachtstroom

Heb je een dubbeltariefmeter, dan betaal je tijdens de daluren vaak minder. Handig om te weten, maar houd rekening met geluid als je apparaten laat draaien terwijl je slaapt. Sluit de deur van het washok of gebruik het stille programma als dat aanwezig is.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

Zuiniger én veiliger

Reinig na elke droogbeurt het pluizenfilter en controleer het rooster aan de achterkant. Ophoping van stof belemmert de luchtstroom, waardoor het apparaat langer draait en warmer wordt. Dat verhoogt niet alleen het energieverbruik, maar ook het risico op oververhitting.

Liever niet de wasdroger gebruiken?

Ga voor een droogrek!

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.

▼ Volgende artikel
Google Presentaties: presenteren kun je leren
© ID.nl
Huis

Google Presentaties: presenteren kun je leren

PowerPoint is voor velen nog steeds het standaardprogramma voor het maken van professionele presentaties. Maar wie geen geld wil uitgeven én makkelijker wil samenwerken, kan ook prima uit de voeten met Google Presentaties. Deze gratis webapp draait in de browser. Licenties, versieconflicten en het rondsturen van bijlagen behoren daarmee tot het verleden. We leggen uit hoe je eenvoudig overstapt.

Om je eerste slide te maken, heb je alleen een Google-account nodig. Log in op Drive (https://drive.google.com) en kies rechtsboven Nieuw, gevolgd door Google Presentaties (https://slides.google.com). Er opent automatisch een leeg bestand in een nieuw tabblad. Dat wordt opgeslagen in de cloud terwijl je typt. Links staat de dia-navigator, centraal het canvas, rechts het eigenschappenvenster.

Klik bovenin op Naamloze presentatie om de bestandsnaam te veranderen; dat is ook de naam van de link die je later deelt. Via Bestand / Pagina-instelling pas je het formaat aan, bijvoorbeeld breedbeeld 16:9 of klassiek 4:3. Vergeet niet via Bestand / Taal Nederlands te kiezen (als dat niet al goed staat), zodat autocorrectie goed werkt. Handig is ook de toetscombinatie Ctrl+M (zowel Windows als Mac) om nieuwe dia’s in te voegen. Net als in PowerPoint kun je thema’s toepassen: druk op Thema in de werkbalk en blader door de sjablonen. Kies maar een geschikte uit.

We zijn klaar om van start te gaan.

Soorten dia’s 

Als je eenmaal meerdere dia’s hebt, klik je met rechts op een miniatuur in de linkerbalk. Daar kies je voor Lay-out toepassen om snel tussen titel-dia, kop-inhoud of twee kolommen te wisselen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een nieuwe dia met alleen een kop, ideaal voor overgangsslides, of juist een wat meer uitgebreide slide.

Door een dia naar boven of beneden te slepen verander je de volgorde. Met Shift selecteer je meerdere slides tegelijk. Wil je een dia dupliceren? Gebruik dan de toetscombinatie Ctrl+D, of Cmd+D op de Mac, en pas alleen de details aan.

Het maken van een nieuwe dia en het schuiven met de volgorde werkt net zoals in PowerPoint.

Live samenwerken

De echte kracht van Google Presentaties ligt in het gelijktijdig samenwerken zonder gedoe met versienummers. Klik rechtsboven op Delen, voer e-mailadressen in of genereer een link met Iedereen met de link / Bewerker. Via Bekijken / Live aanwijzers / Mijn cursor tonen zien collega’s je cursor live bewegen; hun cursors krijgen elk een eigen kleur. Met het camerapictogram bovenaan kun je een call opzetten met iedereen die aan de presentatie aan het werk is. Reageren gebeurt via Opmerking toevoegen, waarna deelnemers met @naam anderen kunnen taggen en taken kunnen toewijzen.

Wanneer iemand een dia verwijdert, vind je die later terug onder Bestand / Versiegeschiedenis / Versiegeschiedenis bekijken. Daar herstel je elke vorige versie met een klik op Deze versie herstellen in het menu met de drie puntjes. Geef belangrijke mijlpalen een naam, zodat je later sneller kunt terugkeren. Voor offline overleg exporteer je naar PowerPoint via Bestand / Downloaden / Microsoft PowerPoint (.pptx); alle animaties blijven behouden. De omgekeerde route werkt ook: sleep een pptx-bestand naar Drive, open het, en het wordt automatisch geconverteerd zonder lay-outfouten.

Live samenwerken is een van de belangrijke pluspunten van Google Presentaties.

Verschillen met PowerPoint 

De grootste vraag bij overstappen is natuurlijk: wat mis ik als ik naar Google Presentaties verhuis? Verrassend weinig, maar er zijn verschillen die je workflow beïnvloeden. PowerPoint staat bekend om zijn uitgebreide animatietijdlijn en de mogelijkheid om meerdere bewegingstrajecten op één object te stapelen. Google Presentaties biedt basale vervaag-, verschuif- en inzoomtransities, maar je kunt nog geen complexe padanimaties tekenen. Ook ontbreken geavanceerde dia-overgangen zoals Morph.

Verder ondersteunt PowerPoint het insluiten van lettertypes in een pptx-bestand, waardoor je presentatie overal identiek blijft. Google Presentaties gebruikt daarentegen webfonts; bij offline export kan daardoor het uiterlijk iets verschuiven. Macro’s in VBA vind je niet terug, maar Apps Script (https://script.google.com) vult veel automatisering toch in.

Daar staat tegenover dat collaboratief werken, automatische versiegeschiedenis en publieksparticipatie standaard zijn en in PowerPoint pas met plug-ins beschikbaar komen. Kortom: heb je vooral statische of licht dynamische presentaties, dan stap je zonder problemen over. Voor complexe animaties kun je altijd PowerPoint achter de hand houden.

Interactieve elementen

Een presentatie springt eruit wanneer beeld, video en interactie worden ingezet. Voeg een foto in via Invoegen / Afbeelding / Uploaden vanaf computer of selecteer de ingebouwde optie Zoeken op internet om rechtenvrije afbeeldingen te vinden. Sleep de hoekgrepen om te schalen.

Uiteraard kun je ook gifjes uploaden via Invoegen / Afbeelding / Gif’s en stickers. Video werkt net zo eenvoudig: kies Invoegen / Video en plak een YouTube-url, of selecteer een Drive-bestand. In de rechterzijbalk stel je in of de video automatisch afspeelt, op een bepaald tijdstip start of stil wordt gezet.

Een hele tabel kun je inladen met Invoegen / Diagram / Uit spreadsheets; de resultaten verschijnen op een dia. Links voeg je toe door de tekst te selecteren en de toetscombinatie Ctrl+K of Cmd+K te gebruiken.

Uiteraard is het embedden van een YouTube-video een fluitje van een cent.

Presentatorweergave en Q&A

Tijdens het presenteren wil je meer dan alleen dia’s tonen; je wilt ook interactie en timing beheren. Start de diavoorstelling via Diavoorstelling rechtsboven met Ctrl+F5, of Cmd+Enter op Mac. Kies via het Pijltje voor Presentatorweergave en de presentatie opent in een nieuw venster terwijl een tweede tab verschijnt met een presentatorvenster. Daar zie je notities, een timer en knoppen om vragen te accepteren.

Activeer Tools voor het publiek / Nieuwe sessie starten en deel de gegenereerde korte url boven in het scherm. Deelnemers stellen anoniem of met naam vragen op hun telefoon of laptop; jij ziet ze binnenkomen en markeert relevante items met Selecteren zodat ze in de dia verschijnen. Wil je tijdelijk pauzeren, druk dan op B om het scherm zwart te maken terwijl je spreekt. Zo bewaak je de regie, beantwoord je vragen en behoud je contact met je publiek in realtime.

Google Presentaties heeft een paar handige functies voor interactie ingebouwd.

Sneltoetsen die tijd besparen

Elke muisklik die je bespaart tijdens het bouwen van dia’s levert minuten op. De volgende toetscombinaties werken in vrijwel elke browser en versnellen je werkproces direct.

Met Ctrl+M maakt een nieuwe dia aan, terwijl Ctrl+D (Mac: Cmd+D) het geselecteerde element of de hele dia dupliceert.

Je zoomt in en uit met Ctrl+scrollwiel zodat je details nauwkeurig plaatst.

Druk op Shift+Pijltje om objecten per pixel te verplaatsen, zodat je ze nog nauwkeuriger kunt plaatsen.

Alt+Shift+F opent de werkbalk voor lettertypes, waarna je met de pijltjes door het lijstje bladert.

Tijdens het presenteren wissel je naar de vorige dia met P en ga je verder met N, of Spatie, of PijltjeRechts. Voor een virtuele laserpointer druk je op L; je cursor verandert in een rood spoor dat het publiek volgt. Leer deze combinaties uit het hoofd en je merkt meteen dat het ontwerp vlotter en preciezer verloopt bij elk project.

Offline en back-ups

Hoewel Google Presentaties online leeft, kun je zonder internet toch presenteren. Open eerst Google Drive, klik op het tandwiel, kies Instellingen en vink Offline aan. Google downloadt automatisch je recentste bestanden, inclusief presentaties. Test de verbinding door wifi uit te schakelen en druk op Presenteren; alles werkt lokaal, inclusief video die in Drive was opgeslagen. Zorg wel dat je de presentatie vooraf opent zodat de media worden opgeslagen en uit het geheugen worden opgehaald.

Maak daarnaast een back-up als pdf: ga naar Bestand / Downloaden / Pdf-document (.pdf). Zo kun je altijd nog dia’s tonen vanaf elke laptop. Google synchroniseert je wijzigingen zodra het netwerk terugkeert, waardoor niets verloren gaat en de versiegeschiedenis intact blijft. Zo presenteer je overal, zelfs in afgelegen conferentieruimtes zonder wifi.

Google Drive leeft online, maar Google Presentaties werkt ook als je geen internetverbinding hebt.

Extensies en automatisering

Wil je functies die verder gaan dan de standaardset, dan biedt de add-onmarkt verrassende mogelijkheden. Open Uitbreidingen / Add-ons / Add-ons toevoegen en zoek bijvoorbeeld naar Slides Toolbox, en loop door de stappen heen. Na installatie verschijnt een zijvenster waarin je met één klik dubbele spaties opruimt, lettergrootte gelijkmaakt of alle objecten exact centreert.

Voor datagedreven dia’s installeer je Autocrat. Daarmee maak je in Google Sheets een tabel, koppel je kolommen aan tekstvelden in je presentatie en laat je het script voor elke rij automatisch een maatwerkdeck genereren. Start de workflow via Extensies / Autocrat / Start en volg de wizard.

Er zijn add-ons voor het maken van video’s, tools voor het schrijven van wiskundige formules en - heel veel - AI-tools om slides of hele presentaties te maken.

Voor functies die niet zijn ingebouwd, kun je altijd kijken of er een add-on beschikbaar is.

Soepel en kosteloos

Met Google Presentaties kun je vrijwel alles doen wat je gewend bent in PowerPoint, maar dan zonder gedoe met licenties of losse bestanden. Je werkt direct in de cloud, kunt tegelijk met anderen aan de dia’s werken en alle versies worden automatisch bewaard.

Voor de uitstraling zijn er genoeg thema’s, sjablonen en uitbreidingen om je presentatie strak vorm te geven. En met de ingebouwde publieksweergave en Q&A-functie betrek je je publiek gemakkelijk. Zelfs zonder internet kun je doorgaan dankzij de offline-modus, waarna alles weer netjes wordt gesynchroniseerd.

Alleen wie ingewikkelde animaties nodig heeft, is soms nog beter af bij PowerPoint, maar voor verreweg de meeste presentaties – op school, werk of privé – is Google Presentaties een soepel en kosteloos alternatief.