Het klinkt zo simpel: installeer een setje zonnepanelen op het dak en je krijgt de beschikking over kosteloze elektriciteit. En je kunt zelfs nog wat aan de energieleverancier terugverkopen. In de praktijk blijkt dat soms tegen te vallen.

Er is de laatste tijd veel discussie gaande over het échte nut van zonnepanelen. Veel eigenaren ervan zien namelijk tot hun verbazing dat de panelen via de bijbehorende inverter losgekoppeld worden van het net. Vooral en juist op zonnige dagen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je geen geld verdient met teruglevering van elektriciteit, maar ook dat de panelen eigenlijk gewoon helemaal niks meer leveren. Spanning en vermogen zijn er wel, maar je kunt er niet bij.

Heeft alles te maken met een elektriciteitsnetwerk dat in de meeste landen – waaronder Nederland – nooit echt goed voorbereid is op massale uitrol van zonnepanelen. Inmiddels is de situatie bereikt dat er te veel beschikbaar is. Daardoor stijgt de netspanning tot veel te hoge waarden. Wettelijk is vastgelegd dat zonnepanelen afgeschakeld moeten worden als de netspanning wat langduriger stijgt tot een waarde van 253 volt. Direct afschakelen is verplicht als de spanning stijgt tot 264,5 volt moeten ze direct loskoppelen.

Gevaarlijk of problematisch?

De eerste vraag die zich opdringt is, of die hogere netspanning nou echt een probleem is of zelfs gevaarlijk. Je moet bedenken dat de nominale netspanning in Nederland 230 volt is. Waarden van 250 of 260 volt betekent dat deze overschreden wordt met 20-30 volt en soms zelfs nog wat meer. Kortstondig kan de meeste apparatuur op netvoeding daar wel tegen.

Duren de pieken lang op zonnige dagen, dan wordt de levensduur verkort. Hoeveel is afhankelijk van het soort apparaat, wat voor voeding er in aanwezig is enzovoort. Ook geldt dat alweer wat oudere apparaten die ontworpen zijn voor een nominale netspanning van 220 volt extra gevoelig zijn voor dit soort pieken. Er is kortom wel degelijk reden tot zorg, al zullen de vonken je meestal niet direct om de oren vliegen. Maar kostbaar kan het op termijn wél worden.

Kun je er iets aan doen?

De verhoogde netspanning komt niet van jouw zonnepanelen-installatie, maar van buiten de deur. De verouderde of onderbemeten infrastructuur van de plaatselijke elektriciteitsleverancier is de boosdoener. In een heel enkel geval kun je de afschakelspanning van de inverter die bij je installatie hoort op een wat hogere ‘afslagspanning’ in laten stellen. Dat mag echter alleen na overleg en toestemming van de elektriciteitsleverancier.

Het probleem van de hogere netspanning wordt er bovendien niet mee opgelost. Heb je dure apparatuur in huis staan (denk aan uit de kluiten gewassen pc, netwerkopslag die dag en nacht aanstaat, een mooie 8K-televisie enzovoorts), dan loont het de moeite een zogeheten UPS aan te schaffen. Deze sluit je aan op een willekeurig stopcontact in huis, en erin prik je je te beschermen apparaat. Daarbij moet je beslist een exemplaar kopen dat een pure sinusvormige uitgangsspanning levert!

Verder moet je navragen of de UPS – in principe bedoeld als buffer voor als de stroom uitvalt – spanningsregeling biedt. Of koop een pure spanningsregelaar (ook weer navragen of daar een pure sinus uit komt), maar de prijzen verschillen niet bijster veel. Let tot slot op het vermogen van de aangesloten apparaten; de UPS of regelaar moet die ruimschoots kunnen bedienen.

Drie-fasenomvormer

De netbeheerder van het Nederlandse elektriciteitsnetwerk beveelt verder drie-fasenomvormers (inverters) aan. Daarmee wordt voorkomen dat op één fase de netspanning omhoogschiet en de zaak scheef trekt. Dat kan niet altijd zomaar geregeld worden, soms moet hiervoor een en ander geregeld worden in de meterkast. Het is al met al dus zaak een oogje te houden op de netspanning in huis als je zonnepanelen op het dak hebt. Lopen die op de dag echt met regelmaat tot 250 volt of zelfs daarboven op, dan is het zaak eens aan de bel te trekken. Liefst met meerdere benadeelden tegelijk, want vaak is het een probleem van de hele buurt. Ook van de mensen die géén zonnepanelen hebben, maar in een omgeving wonen waar er veel geïnstalleerd zijn. De échte oplossing kan alleen de (lokale) elektriciteitsleverancier bieden: namelijk investeren in nieuwere transformatoren, kabels en het instellen van een lagere nominale netspanning.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.