Omvormers zonnepanelen blijken bron van storingen en onveiligheid
Zonne-energie is de laatste jaren een steeds belangrijkere bron van hernieuwbare energie geworden, zeker ook bij huishoudens. Maar er zijn uitdagingen op het gebied van veiligheid en storingen, zo blijkt uit een recent rapport van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). Omvormers voldoen nog niet aan alle eisen die eraan worden gesteld. Qua radiografische straling, (cyber)veiligheid, storingen en administratieve eisen valt er nog veel te verbeteren.
Een zonnepaneel-omvormer, ook wel een PV-omvormer genoemd, is een essentieel onderdeel van een zonnepaneelinstallatie. Het zet de gelijkstroom (DC) die de zonnepanelen genereren om in wisselstroom (AC), die geschikt is voor de huishoudelijke apparaten thuis. Maar wat als deze omvormers niet zo veilig zijn als we denken?Â
Ook lezen: Beveilig de omvormer van je zonnepanelen
Het rapport van de RDI, getiteld 'Onderzoek storingsproblematiek en cyberveiligheid omvormers voor zonnepanelen', brengt ernstige zorgen naar voren over een groot deel van de zonnepaneel-omvormers die op de markt worden gebracht. Het rapport is het resultaat van een onderzoek dat in 2021 is gestart om te zien of omvormers voldoen aan de (toekomstige) wettelijke eisen van de Telecommunicatiewet.Â
Het onderzoek van de RDI naar zonnepaneel omvormers was gericht op twee belangrijke aspecten: interferentie en cybersecurity. Ze onderzochten 9 omvormers en 5 accessoires om te zien of ze voldeden aan de eisen van de Telecommunicatiewet. Helaas bleek dat geen van de onderzochte producten voldeed aan de administratieve eisen van de wet.
Interferentie: kan dat kwaad?
Volgens het rapport veroorzaken veel omvormers interferentie. Dat kan ertoe leiden dat draadloze apparaten in de buurt niet goed werken. Denk bijvoorbeeld aan een wifi-verbinding die plotseling wegvalt of een radio die stoort. Dat is niet alleen vervelend, maar kan ook gevolgen hebben voor de werking van andere apparaten in huis.Â
Het rapport wijst ook op cybersecurityproblemen. Veel omvormers zijn cyber-onveilig, wat betekent dat ze vatbaar zijn voor hacking. Dat kan ertoe leiden dat een zonnepaneelinstallatie wordt uitgeschakeld of wordt gebruikt voor DDoS-aanvallen. Ook kunnen persoonlijke en gebruiksgegevens worden onderschept. En dat is behoorlijk ingrijpend, aangezien het de privacy en veiligheid van jouw gegevens in gevaar kan brengen.Â
Wat is een DDoS-aanval? Een DDOS-aanval, of Distributed Denial of Service-aanval, is een poging om een netwerk, service of server onbereikbaar te maken door het te overspoelen met verkeer. Als een zonnepaneel omvormer wordt gehackt, kan het worden gebruikt om dergelijke aanvallen uit te voeren.
Wat betekent dit voor jou?
Als consument is het belangrijk om te weten dat niet alle omvormers deze problemen veroorzaken. Het is echter wel belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijke risico's en om te weten hoe je deze kunt minimaliseren. Het is ook belangrijk om te weten dat de RDI actie onderneemt tegen deze problemen, om te zorgen dat iedereen in de toekomst zonder problemen het radiospectrum kan gebruiken en dat de digitale veerkracht van onze energievoorziening is gegarandeerd.Â
Hoe kun je problemen voorkomen of oplossen?
Controleer de CE-markering
Een van de eerste dingen die je kunt doen, is controleren of een product een (correcte) CE-markering heeft (niet te verwarren met het nagenoeg identieke 'China Export'-logo). Deze markering geeft aan dat het product voldoet aan de Europese regelgeving. Het is een goede eerste stap om te controleren of de omvormer (die je op het oog hebt of al in bezit hebt) deze markering heeft. Let op!Wees alert op interferentie
Als je merkt dat je draadloze apparaten niet goed werken, kan dat een teken zijn van interferentie. Probeer te achterhalen of dat samenvalt met het gebruik van jouw zonnepanelen. Als dat het geval is, kan het zijn dat de omvormer de boosdoener is. Neem in dat geval contact op met de fabrikant of installateur.ÂVerhoog de cybersecurity
Zorg ervoor dat je sterke wachtwoorden instelt voor al jouw apparaten en dat je de apparatuur regelmatig update. Dat kan helpen om de cybersecurity van jouw zonnepaneelinstallatie te verhogen. Het is ook verstandig om regelmatig te controleren op software-updates voor de omvormer, aangezien deze vaak beveiligingsverbeteringen bevatten. En dan is er altijd nog de noodmaatregel: haal je omvormen van het internet. Verbreek de wifi-verbinding of haal de netwerkkabel eruit. Voor de informatie hoeveel energie je teruglevert maakt dat niet uit. Die kun je gewoon uitlezen van je slimme meter met een P1-meter.Neem contact op met de fabrikant
Als je problemen ondervindt, neem dan contact op met de fabrikant of leverancier van de omvormer. Zij kunnen je mogelijk helpen bij het oplossen van het probleem. Het is ook belangrijk om te weten dat fabrikanten verplicht zijn om hun producten te testen en te zorgen dat ze voldoen aan de wettelijke eisen. Als een product niet voldoet, kunnen ze verplicht worden om het terug te nemen of te repareren.Â
©Ingo Bartussek
Veilige communicatie
De veiligheid van de communicatie tussen het apparaat en de cloud was een ander aandachtspunt van het onderzoek. Niet alle apparaten bleken hun communicatie te versleutelen, waardoor ze kwetsbaar zijn voor onderschepping en manipulatie door kwaadwillenden.
Omvormers voor zonnepanelen hebben vaak meerdere 'toegangspunten' die door onbevoegde personen kunnen worden uitgebuit. In het rapport wordt geadviseerd om onnodige toegangspunten af te sluiten om het aanvalsoppervlak te minimaliseren.
De macht van de RDI
De RDI neemt deze problemen zeer serieus en heeft een waarschuwing uitgegeven aan alle fabrikanten. Ze voeren daarnaast herinspecties uit om te controleren of fabrikanten de vereiste maatregelen hebben genomen. Als blijkt dat fabrikanten daar niet aan voldoen, kan de RDI handhavingsmaatregelen nemen, zoals het uitdelen van boetes, verkoopverboden of terugroepacties. Dit is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat de producten die op de markt komen veilig zijn voor gebruik.Â
Zonnepanelen zijn een geweldige manier om duurzame energie te genereren, maar het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijke problemen die kunnen ontstaan met de omvormers. Door alert te zijn en proactief maatregelen te nemen, kun je zonder problemen blijven profiteren van jouw zonnepaneelinstallatie.
Wat heeft de Telecommunicatiewet hiermee te maken?
De Telecommunicatiewet is van cruciaal belang voor de veiligheid en functionaliteit van onze digitale infrastructuur. Het stelt eisen aan apparaten die gebruikmaken van het radiospectrum, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat ze geen interferentie veroorzaken en dat ze veilig zijn in termen van cybersecurity. De RDI is de instantie die toezicht houdt op de naleving van deze wet en actie onderneemt als producten daar niet aan voldoen.
Wat is de Telecommunicatiewet? De Telecommunicatiewet is een Nederlandse wet die regels stelt voor aanbieders en gebruikers van telecommunicatie, zoals internet, televisie en telefonie. De wet bevat ook regels voor apparaten die gebruikmaken van het radiospectrum, zoals in dit geval zonnepaneel-omvormers.
De gevolgen van niet-naleving
Het niet naleven van de Telecommunicatiewet kan ernstige gevolgen hebben. Het kan leiden tot interferentieproblemen, waardoor draadloze apparaten in de buurt niet goed werken. Het kan ook leiden tot cybersecurityproblemen, waardoor zonnepaneelinstallaties vatbaar zijn voor hacking. Dat kan weer leiden tot het uitschakelen van de installatie, het uitvoeren van DDoS-aanvallen en het onderscheppen van persoonlijke en gebruiksgegevens.
Fabrikanten spelen een belangrijke rol bij het oplossen van deze problemen. Ze zijn verplicht om hun producten te testen en te zorgen dat ze voldoen aan de wettelijke eisen. Als ze dat niet doen, kunnen ze zoals eerder gezegd worden onderworpen aan handhavingsmaatregelen van de RDI, zoals boetes, verkoopverboden of terugroepacties.Â
En nu?
De bevindingen van het rapport zijn in elk geval duidelijk: de huidige staat van omvormers voor zonnepanelen vormt een forse bedreiging voor onze digitale infrastructuur. Daarom roept het rapport op tot actie om ervoor te zorgen dat we deze apparaten in de toekomst veilig kunnen blijven gebruiken. De handel in omvormers moet uiteraard doorgaan, maar er moet extra aandacht worden besteed aan conformiteit en het potentieel voor verstoring.
Het rapport is een wake-up call voor iedereen: fabrikanten, regelgevers en gebruikers van omvormers voor zonnepanelen. Deze specifieke problemen moeten worden aangepakt om de beveiliging van onze digitale infrastructuur te waarborgen. Naarmate het aantal installaties van zonnepanelen in ons land blijft groeien, kan het belang van het aanpakken van deze problemen immers niet worden overschat.
