Zonnepanelen hebben over het algemeen een levensduur van 25 tot 30 jaar. Dat lijkt onverslijtbaar en in principe hoef je inderdaad nauwelijks om te kijken naar de installatie. Toch zijn er bedrijven die een onderhoudscontract proberen te slijten, waarbij de panelen jaarlijks worden schoongemaakt. Is dat nodig? Kun je het ook zelf doen? En hoe vaak moeten je zonnepanelen een schoonmaakbeurt krijgen?

Zonnepanelen zijn zelfreinigend en daarom bijzonder onderhoudsarm. Door de hellingshoek spoelt het meeste vuil gewoon van de installatie af. Bovendien is het geharde glas beschermd door een vuilafstotende coating: de zogenaamde nanocoating. Beide eigenschappen zorgen dat een regenbui voldoende is om ze schoon te maken. En aan regen hebben we in Nederland en België geen gebrek. Bovendien doet de wind de rest. Een stevige bries neemt het meeste vuil en ander afzettingen met zich mee. Moet er dan niemand het dak op?  Helaas wel, maar niet vaak…

Hardnekkig vuil

Toch kan er hardnekkig vuil op de panelen belanden en blijven kleven – denk aan vogelpoep. En als het langere tijd niet regent, blijft er soms zand op het oppervlak liggen. Regelmatig komt het voor dat er een laagje zand op je auto, tuinmeubels en zonnepanelen neerdaalt: het fameuze Sahara-zand. Ligt je woning aan de kust, dan zit er veel zout en zand in de lucht. En ook in een bosrijke omgeving kan er behoorlijk wat smurrie en pollen op de panelen achterblijven, en dan moet je wel actie ondernemen. Vanwege hun opstelling kan het lastig zijn om de panelen zelf schoon te maken. Laat daarom een professioneel schoonmaakbedrijf de klus klaren. Dat kost tussen de 100 en 150 euro.

Volg het rendement

Via de smartphone volg je de opbrengst van de installatie. Merk je dat de panelen minder presteren, controleer dan zeker of er viezigheid op de panelen zit. Dat kan op jaarbasis 2 tot 3 procent aan opbrengst schelen. Een studie aan de universiteit van Californië berekende dat het rendement door vuil en stof zelfs tot 7,5 procent kan dalen, maar zoals Albert Hammond zong: “It never rains in Southern California.” Deze Amerikaanse staat is niet bepaald een referentie, omdat daar regelmatig  periodes voorkomen van meer dan 140 dagen zonder regen. 

©Marina Lohrbach

Wanneer?

Op welk moment kun je de panelen het best schoonmaken? Je leest online soms dat je de panelen elk jaar of om de twee jaar moet laten schoonmaken. Dat is overdreven. Het volstaat om de zonnepanelen eens in de drie of vier jaar een beurt te geven. Liefst in de lente, vooral niet in de winter en altijd op een moment dat de installatie geen of nauwelijks elektriciteit produceert. Sowieso kun je deze klus het best ’s avonds klaren. 

Zelf doen

Wil je het zelf doen, volg dan de volgende stappen.

◾ Voordat je de ladder opklimt, schakel je de zonnepanelen uit en zorg je dat je alle schoonmaakmiddelen en een zachte doek bij de hand hebt. Dat uitschakelen doe je aan de omvormer. Je kunt ook de zekering van de zonnepanelen even uitschakelen.

◾ Begin dan met het grove vuil te verwijderen, zoals bladeren, dode naalden of vogelnesten tussen de panelen. 

◾ Reinig de zonnepanelen met lauwwarm water en een neutraal schoonmaakmiddel. Gebruik nooit chemische middelen of een harde schuurspons, maar een zachte doek. 

◾ Tot slot kijk je even of alle verbindingen nog steeds goed zijn aangedraaid. Daarna kun je de zonnepanelen opnieuw aanzetten.  

Osmosewater

Pas dus op met schoonmaakmiddelen. Die kunnen strepen op de zonnepanelen veroorzaken die de straling van de zon kunnen weerkaatsen, en dan krijg je het tegenovergestelde effect, namelijk dat het rendement vermindert. De beste manier om je zonnepanelen schoon te maken, is met osmosewater en een zeem.

Osmosewater is goedkoop en vrij van kalk en andere stoffen, zodat het geen strepen of vlekken achterlaat. Door een zeem of zachte doek te gebruiken, voorkom je schade aan de zonnepanelen. Osmosewater ontstaat door zuiver water onder druk te filteren middels een fijn membraan. Hierdoor worden alle onzuiverheden zoals zouten, kalk, ammonium enzovoort uit het water verwijderd. De gemiddelde prijs van dit osmosewater bedraagt 0,02 euro per liter.  

©Osmosepunten.nl

Omvormer

Aan de omvormer, het belangrijkste onderdeel binnenshuis van de zonnepaneleninstallatie, kun je weinig doen. Alleen hangt die vaak op zolder of in een garage waar het stof zich kan ophopen. Het volstaat om de omvormer nu en dan met een kleine schoonmaakbeurt stofvrij te maken. Doe dat vooral bij toestellen met een ventilator. Verwijder het stof van de luchtinlaten en controleer of de ventilatieroosters niet verstopt zitten.

De levensduur van de omvormer is korter dan die van de zonnepanelen. Hij gaat meestal 12 tot 15 jaar mee. Als je hem moet vervangen, kost dat ongeveer 1.200 euro exclusief plaatsing. Zorg dus dat de lucht rond de omvormer goed kan circuleren. Als het toestel oververhit zou raken, leidt dat tot zwakkere prestaties en een kortere levensduur.

Controleer de aansluitingen, het display en kijk of er corrosie op de verbindingen zit. Als een lampje op de omvormer verdacht doet, neem je zo snel mogelijk contact op met de installateur, die dan uitzoekt wat het probleem is. Behalve het reinigen kun je de volledige installatie ook af en toe laten controleren op defecten. 

Sneeuw niet ruimen

Vijand nummer één is niet vogelpoep, maar sneeuw. Als de panelen bedekt zijn door een wit sneeuwtapijt en de hellingshoek te klein is, kunnen de fotovoltaïsche cellen geen licht meer absorberen. Laat de sneeuw desondanks rustig liggen, en wel om drie redenen: 1) het is sowieso niet verstandig om met vriesweer het dak op te klauteren, 2) door de sneeuw weg te schrapen riskeer je de coating van het glas te beschadigen en 3) het rendement tijdens deze koude donkere dagen is überhaupt zo laag dat het sop de kool niet waard is. Als de sneeuw van de zonnepanelen is gegleden, laat je die rustig liggen. Die sneeuw weerkaatst het licht, wat de hoeveelheid zonneschijn op de panelen verhoogt. 

Vogelnesten onder de panelen

Tussen de zonnepanelen en de dakpannen of dakleien bevindt zich altijd een kleine opening. Die ruimte dient als ventilatieruimte, zodat de panelen kunnen afkoelen als ze te warm worden. Bovendien is de achterkant van de panelen geschikt om de bekabeling uit het zicht te houden.

Helaas gebeurt het vaak dat vogels hun nesten tussen het dak en de zonnepanelen maken. Het is lekker warm en het nest is verborgen voor bijvoorbeeld eksters. Dat zorgt echter voor geluidsoverlast onder het dak en rommel in de dakgoot, waardoor die verstopt kan raken. Ook de ventilatie van de panelen wordt hierdoor belemmerd. Bovendien trekt het insecten aan.

Bij het schoonmaken van de panelen moet je dus even goed kijken of er vogelnesten zitten. Je kunt deze nestbouw voorkomen door een vogelweringssysteem aan te brengen. Dat is een strip met kunststof pennetjes die je met clips vastzet op de rand van de zonnepanelen. 

Je hebt geen programmeerervaring, maar je wilt toch een eigen mobiele app maken? Onmogelijk? Niet met een gratis en krachtig duo als Android Studio en Cursor. Programmeerkennis is niet vereist, al helpt het als je precies weet wat je wilt en dat ook goed kunt verwoorden.

We richten ons op het maken van Android-apps met behulp van het gratis Android Studio. Dit is de officiële geïntegreerde ontwikkelomgeving (IDE) van Google. Die biedt een uitgebreide set tools voor het ontwerpen, ontwikkelen, testen en debuggen (foutopsporing) van Android-applicaties, en ondersteunt programmeertalen als java, C++ en Kotlin. Deze laatste wordt officieel door Google ondersteund en is erg geschikt voor het ontwikkelen van Android-apps. Deze taal wordt daarom ook standaard gekozen voor nieuwe projecten in Android Studio.

Leuk om te weten, maar eigenlijk hoef je je daar helemaal niet om te bekommeren, aangezien we zelf niet, of althans niet handmatig, aan de achterliggende code gaan sleutelen. Immers, we laten deze gewoon genereren met een andere gratis tool: Cursor. Dit is een codegenerator en -editor die op Visual Studio Code is gebaseerd en door AI wordt gestuurd. Beide tools kunnen netjes naast elkaar draaien en met prompts in een natuurlijke taal, zoals Nederlands, genereer, wijzig en optimaliseer je de nodige code automatisch.

Installatie en setup Android Studio

Je hebt inmiddels begrepen dat je twee tools nodig hebt: Android Studio en Cursor. We beginnen met de eerste. Ga hiervoor naar https://developer.android.com/studio en klik op Download Android Studio (in ons geval is dit de versie Ladybug Feature Drop). Accepteer de voorwaarden en bevestig de download (circa 1,14 GB).

Open het installatiebestand, druk driemaal op Next en klik op Install. Start Android Studio na de installatie. De set-upwizard verschijnt. Klik op Next, laat Standard geselecteerd en klik opnieuw op Next.

Er worden verschillende onderdelen geïnstalleerd, waaronder een emulator, een SDK voor Android en aanvullende modules. Klik op Finish om deze te downloaden. Bevestig met Ja en klik nogmaals op Finish. Het welkomstvenster verschijnt.

Android Studio is een IDE met verschillende handige componenten.

Begin nieuw project

Klik in het welkomstvenster op New Project. Kies bij Templates voor Phone and Tablet en selecteer Empty Activity. Druk op Next. Voer een naam in voor je app, afhankelijk van het type app dat je wilt maken. In ons voorbeeld maken we een app om de weersverwachting te bekijken en op basis van temperatuur, windkracht en regenkans te bepalen of een dag geschikt is voor een fietstocht, inclusief de mogelijkheid om een locatie in te voeren. We noemen deze app Fiets of Niets.

Bij Package Name kun je bijvoorbeeld invullen nl.<jenaam>.fietsofniets, een omgekeerde domeinnaam gevolgd door de appnaam. Pas eventueel Save Location aan en noteer deze. Laat de overige instellingen, zoals API 24 en Kotlin DSL, ongewijzigd.

Klik op Finish om de benodigde bestanden te laden. Er wordt een basisstructuur gegenereerd, waaronder MainActivity.kt, een Kotlin-bestand dat de code voor de hoofdactiviteit bevat. Dit kan intimiderend ogen, maar zoals gezegd: je hoeft hier zelf zo goed als niets aan te wijzigen.

Als Android Studio detecteert dat Microsoft Defender actief is en hierover een melding geeft, klik dan op Automatically en bevestig met Ja om te voorkomen dat deze beveiliging storend werkt. Je kunt het venster Assistent verbergen via het knopje rechtsboven. Laat het Android Studio-venster wel geopend. Dit bevat nu twee deelvensters: rechts de eigenlijke code, links de bestandsstructuur voor deze code.

De Studio-omgeving met de Kotlin-code oogt intimiderend, maar watervrees is nergens voor nodig.

Installatie en setup Cursor

Hoog tijd om AI-tovenaar Cursor erbij te halen. Open je browser en ga naar www.cursor.com. Klik op Download en voer het gedownloade exe-bestand uit.

Kies de gewenste taal, bijvoorbeeld English, ga akkoord met de licentieovereenkomst, selecteer de installatielocatie en laat de overige opties ongewijzigd. Klik op Next en vervolgens op Install. Laat Launch Cursor geselecteerd en druk op Finish.

Bij de eerste opstart kun je de meeste instellingen ongemoeid laten. Wil je AI-prompts in het Nederlands gebruiken? Vul dan Nederlands in bij Language for AI en bevestig met Continue. In het volgende venster kun je eventueel Private Mode inschakelen, zodat prompts en invoer niet worden opgeslagen. Klik op Continue en daarna op Sign Up om de AI-functionaliteit te activeren. Meld je nu in het geopende browservenster aan met je e-mailadres of via een Google- of GitHub-account. Volg de instructies en bevestig indien nodig met Yes, Log in.

De installatie en setup van Cursor heb je zo voor elkaar.

Nieuw project

Wanneer je terugkeert naar het Cursor-venster, ben je automatisch aangemeld. Aangezien zowel Cursor als Android Studio een donker thema gebruiken, kan dit in het begin wat verwarrend zijn. Je kunt het thema van Cursor daarom misschien het beste aanpassen. Ga hiervoor naar File / Preferences / Theme / Color Theme en kies bijvoorbeeld Red.

Klik in het startvenster op Open project en navigeer naar de map waarin Android Studio het project heeft opgeslagen. Standaard is dit C:\Users\AndroidStudioProjects\<app_naam>. Cursor importeert automatisch de code van je Android Studio-project. Je kunt nu AI-prompts gebruiken om je app helemaal vorm te geven.

Het project is geladen en het thema hebben we wat opvallender gemaakt.

Cursor Composer

Druk op Ctrl+I om het deelvenster Cursor Composer te openen. Rechts verschijnt nu een invoerveld waarin je je eerste AI-prompt kunt typen, oftewel je vraag of instructie.

Linksonder dit venster zie je dat standaard het AI-model Claude-3.5-sonnet wordt gebruikt. Wil je een ander model, zoals gpt-4o, klik dan op het pijlknopje en selecteer je voorkeur.

Wil je extra modellen inschakelen, klik dan op het tandwielpictogram rechtsboven, open de rubriek Models en vink de gewenste modellen aan. Let op: sommige modellen vereisen een betaalde API-sleutel, die je hier bij de juiste provider kunt invullen. In dit artikel werken we verder met het gratis Claude-3.5-sonnet.

Je kunt met verschillende AI-modellen aan de slag.

AI-prompts

Het komt erop neer dat je met prompts instructies geeft aan Cursor (Composer) om je app vorm te geven. Doe dit stapsgewijs en gestructureerd. Waarschijnlijk gebruikt je projectstructuur meerdere bestanden, zoals kt en xml. Om Cursor te dwingen hiermee rekening te houden, begin je prompts bij voorkeur met @codebase (bevestig met Enter). Dit is niet altijd nodig bij eenvoudige of algemene instructies, maar kwaad kan het eigenlijk nooit.

Hieronder een voorbeeld van een eerste prompt voor onze app Fiets of Niets:

@codebase, druk op Enter. Gebruik de gratis dienst Open-Meteo om een weersvoorspelling van de eerstvolgende 7 dagen te geven, telkens in één regel, druk op Enter.

Cursor genereert direct de nodige code (bestanden). Verschijnt de melding Accept file of Accept all, klik hierop om de aanpassingen door te voeren. Wij hebben Open-Meteo gekozen omdat deze geen API-sleutel vereist. Zo vermijd je dat Cursor een dienst gebruikt die dit wel nodig heeft. Moet er toch een sleutel worden ingevoerd, geef deze dan via een prompt aan Cursor door en vraag om deze op de juiste plek in de code te verwerken.

Alle begin is moeilijk: de eerste prompts voor de ontwikkeling van een app.

App testen

Test je app geregeld. Open het venster van Android Studio – de door Cursor gegenereerde code is hier ook opgenomen – en klik bovenaan op de groene knop Run App (Shift+F10). De app start dan in de Android-emulator, al kan dit vooral de eerste keer even duren.

Het is niet uitgesloten dat er foutmeldingen verschijnen in het deelvenster Build Output (onderaan) van Android Studio. Druk hiervoor indien nodig eerst op de knop Build in de knoppenbalk linksonder. Duiken er inderdaad foutmeldingen op (zoals ‘unresolved references’), geef deze dan via prompts door aan Cursor en vraag om ze op te lossen. Bevestig de voorgestelde wijzigingen telkens met Accept all en test opnieuw.

Cursor kan ook voorstellen om foutmeldingen uit de Logcat van Android door te geven. Open Logcat in Android Studio via de gelijknamige knop in de knoppenbalk linksonder, kopieer de meldingen met Ctrl+C en plak ze in het Cursor-promptvenster met Ctrl+V. Zijn de fouten verholpen, dan kun je de app verder vormgeven, telkens met gerichte prompts aan Cursor.

Desnoods open je de Logcat en geef je foutmeldingen als prompts aan Cursor door.

App gebruiken

Werkt je app goed en ziet deze er goed uit in de emulator, dan kun je deze overzetten naar een fysiek Android-apparaat. Je kunt hiervoor een apk-bestand laten genereren (Android Package Kit) dat alle code in één pakket verzamelt. Klik op het menuknopje linksboven in Android Studio, open bovenaan het tabblad Build en kies Build App Bundle(s)/APK(s) / Build APK(s).

Je kunt je app in een apk-bestand inpakken.

Even later verschijnt een melding en kun je hier op Locate klikken om de map in Verkenner te openen. Wil je de app installeren, stel dan het apk-bestand beschikbaar op je telefoon, bijvoorbeeld via cloudopslag, en dubbelklik erop. Zorg wel eerst dat in de Android-instellingen de installatie van onbekende apps is toegestaan (via een optie als Apps / Speciale app-toegang / Onbekende apps installeren). Je kunt het kant-en-klare apk-bestand van onze eigen Fiets of Niets-app hier downloaden.

Je kunt ook je fysieke Android-apparaat direct gebruiken via de knop Device Manager in de rechterzijbalk van Android Studio. Selecteer hier je eigen apparaat in plaats van het virtuele apparaat van de emulator, mits dit via usb is aangesloten en je de nodige machtigingen hebt ingesteld. Voor verdere details hebben we hier helaas niet de ruimte.

Of je verbindt rechtstreeks je fysieke Android-apparaat.

Op echt hete dagen doet een ventilator niet veel meer dan warme lucht blazen. Niet heel helpend, als je vanuit huis werkt of de slaap probeert te vatten. Gelukkig hoef je geen dure airco aan te schaffen voor een verkoelend briesje. Zo bereik je met een ventilator hetzelfde effect.

Lees ook: Zo overleef je een plaknacht

Met de steeds hetere zomers in Nederland is een ventilator onmisbaar in huis. Hoewel een ventilator de temperatuur niet daadwerkelijk verlaagt (hij verplaatst enkel lucht) kan hij wél de gevoelstemperatuur een stuk aangenamer maken. Maar dat geldt helaas niet altijd. Is het tropisch warm, dan zul je weinig meer merken van het verkoelende effect van een ventilator. Je kunt het zelfs warmer krijgen, omdat je door de luchtstroom meer zweet verdampt zonder dat je daadwerkelijk afkoelt – en zweten is essentieel voor het reguleren van je lichaamstemperatuur. Maar geen zorgen: met een paar eenvoudige hacks tover je je ventilator in een handomdraai om tot een mini-airco, zowel in de slaap- als werkkamer en in andere ruimtes. 

Tips voor elke ruimte

Een ventilator trekt continu lucht aan en blaast deze vervolgens met een krachtige ronddraaiende beweging weer de ruimte in, waardoor een verkoelende luchtstroom ontstaat. Als de lucht die aangetrokken wordt erg warm is, zal het effect van die circulerende beweging minimaal zijn. Het is dus belangrijk dat er koele lucht beschikbaar is. Dat krijg je voor elkaar door je ventilator vlak voor een open raam te zetten: koele lucht van buiten wordt dan naar binnen getrokken. Maar let op: dit werkt alleen als de buitentemperatuur lager is dan de binnentemperatuur. Als het erg heet is buiten, is de kans groot dat het binnen wat koeler is. Wat je dan kunt proberen, is de ventilator zó plaatsen dat-ie warme lucht de kamer uitblaast, bijvoorbeeld richting een raam of deuropening. 

Een andere bekende truc is flessen met bevroren water voor de ventilator neerzetten. De lucht komt dan eerst langs de koude flessen, waardoor de luchtstroom koeler wordt. Nadeel is dat ijs op warme dagen erg snel smelt en je dus maar kort van het verkoelende effect kunt genieten. Een alternatief is de flessen niet vóór maar achter de ventilator te plaatsen. Omdat een ventilator lucht aantrekt, zal de lucht ook op deze manier extra koelen. Het effect is weliswaar minder sterk, maar het water in de flessen ontdooit wel minder snel dan wanneer je de flessen voor de ventilator zet. Handig als je langdurige verkoeling zoekt, bijvoorbeeld tijdens een thuiswerkdag of als je snakt naar een goede nachtrust. 

©Mariola Gutiérrez

Denk er bij het vullen van je flessen water wel aan dat je de flessen niet volledig vult, want water zet uit als het bevriest. En plaats de flessen water in een bakje voor je ze voor de ventilator zet, zodat er geen plasje water achterblijft.

Heb je nu verkoeling nodig maar heb je geen flessen bevroren water paraat? Zet dan een kom met koud water en ijsblokjes voor je ventilator. Een vochtige handdoek over het rooster van je ventilator hangen kan ook nog weleens helpen. 

Tips voor de slaapkamer

Slapen tijdens een warme nacht kan een uitdaging zijn, vooral als je ventilator niet meer doet wat-ie moet doen. Bovenstaande tips werken allemaal prima voor de slaapkamer, maar er zijn nog wat trucjes voor 's nachts die het proberen waard zijn. Zet bijvoorbeeld een raam open en plaats de ventilator in de deuropening richting de gang of overloop: hij blaast dan warme lucht de ruimte uit, terwijl koelere lucht van buiten naar binnen kan komen. Of zet hem omgekeerd aan het voeteneinde van je bed; zo blaast hij overtollige lichaamswarmte weg.

©Olga Yastremska, New Africa, Afr

Je kunt ook vochtige sokken aantrekken voor je naar bed gaat (leg er eventueel een handdoekje onder) en de ventilator in lage stand op je voeten laten blazen. Klinkt misschien gek, maar lichaamswarmte wordt op die manier nóg sneller afgevoerd, waardoor het tijdens een plakkerige nacht een stuk aangenamer voor je wordt. Heb je een plafondventilator in de slaapkamer? Laat hem dan tegen de klok in draaien: dit zorgt voor een verkoelende luchtstroom naar beneden. In de winter laat je hem juist met de klok meedraaien om warmte te behouden.  

Om je slaapkamer koel te houden, kun je overigens het beste overdag al maatregelen nemen. Dan werkt je ventilator 's nachts ook beter. Sluit overdag ramen en gordijnen om de warmte buiten te houden en zet ze weer open zodra de zon onder is. Kies voor luchtig en ademend beddengoed, bijvoorbeeld van linnen of katoen. Planten kunnen je slaapkamer ook verkoelen: goede én stijlvolle keuzes zijn bijvoorbeeld de sanseveria, lepelplant en goudpalm.