De berichtgeving over de afschaffing van de salderingsregeling en rond de terugleverheffing hebben mede geleid tot een gekrompen markt in zonnepanelen. Die twee aspecten hebben veel invloed op de terugverdientijd van een paneel. Welke factoren spelen daarbij verder nog, en zijn consumenten terecht voorzichtig?

Gertjan van der Goot, directeur van vergelijkingssite CompareMySolar, wil meer duidelijkheid in de communicatie. Hij vertelt dat zonnepanelen een bepaalde prijs en een bepaalde Wattpiek (Wp) hebben. Wattpiek is de eenheid voor vermogen van zonnecellen en -panelen. Een Wp levert jaarlijks een hoeveelheid stroom op met een bepaalde waarde. Als zowel de kosten als opbrengsten per Wp bekend zijn, kun je de kale terugverdientijd uitrekenen. “Daarna kijk je naar de invloed van factoren als saldering."

Terugverdientijd

“Bij een gemiddelde situatie met tien zonnepanelen van 400 Wp heb je in totaal 4000 Wp. Als die panelen bij elkaar 6000 euro kosten, kom je uit op – 6000 gedeeld door 4000 – 1,50 euro per Wp. Dan de opbrengsten: op het zuiden levert 1 Wp in één jaar ongeveer 1 kilowattuur (kWh) op. Met een oost-westligging is dat iets minder.”

De prijs, en dus ook de opbrengst, per kWh is momenteel 35 cent. In de tabel hieronder zie je de schommelingen van beide bedragen in de afgelopen jaren. Wanneer je telkens de kosten deelt door de opbrengsten, krijg je de terugverdientijd. Van der Goot schat in dat de markt dit jaar met 80 procent is ingestort. De prijs en installatiekosten per paneel zijn gezakt, wat gunstig is voor de terugverdientijd. “Panelen zullen waarschijnlijk nog iets verder zakken in prijs en de stroomkosten blijven de komende drie jaar vermoedelijk gelijk. Hierdoor gaan de kosten per Wattpiek richting de 80 cent en wordt de terugverdientijd dus nóg gunstiger.”

Saldering

“Zonnepanelen wekken vooral 's zomers en overdag stroom op, maar we hebben het ook ’s winters en ’s avonds nodig. Het opwekken – door bijvoorbeeld door kolen- of gascentrales – is dan duurder. Alleen, de saldering maakt dat onderscheid niet, want het gebruik van de duurdere winterstroom wordt weggestreept (gesaldeerd, red.) tegen de goedkopere 's zomers opgewekte stroom. Gemiddeld verbruikt iemand een derde van de eigen opwek. Voor de overige twee derde ga je bij afschaffing van de salderingsregeling het verschil betalen, tussen wat die duurdere stroom daadwerkelijk kost en wat jouw goedkopere stroom daadwerkelijk opbrengt. Er komen dan twee tarieven,” aldus Van der Goot. “Voor de een derde geldt nog steeds 35 cent, maar voor die twee derde geldt dan zo'n 12,5 cent. Zodoende daalt de kilowattuuropbrengst van 35 naar 20 cent en stijgt de terugverdientijd naar vijf jaar. Dat is overigens als de saldering er in één keer vanaf zou gaan, maar hij wordt afgebouwd, dus is het korter dan vijf jaar.” 

©andreas_muhmenthaler

Terugleverheffing

Het proefballonnetje van energieleverancier Vandebron met de terugleverheffing kwam uitgebreid in het nieuws en droeg ook bij aan de onrust in de markt. “Klanten nemen panelen om er aan te verdienen, niet om te betalen”, stelt Van der Goot. Het betreft kosten voor opgewekte stroom waarvoor je het elektriciteitsnet nodig hebt om terug te leveren. “Dat gaat ook over die twee derde stroom die je zelf niet gebruikt. Het is niks anders dan een maatregel van de stroommaatschappijen met hetzelfde effect als het afschaffen van de salderingsregeling. Ze zeggen gewoon tegen de overheid: ‘Als jullie het niet doen, doen wij het zelf wel.’ Het verschil is wel dat de maatregel per direct is en het voordeel van de saldering zonder afbouw in één keer weghaalt.” 

Congestieproblematiek

Omvormers gaan soms uit omdat de opgewekte stroom niet kan worden verwerkt. “Hoewel de hele industrie al tijden riep om de netcongestie-problematiek vóór te zijn, zijn netbeheerders te laat met de netverzwaring gestart.” Van der Goot kwalificeert dat als een nog niet heel groot, maar wel dermate direct probleem dat het ook met voorrang moet worden opgelost. “Anders vermoed ik dat zonnepanelenbezitters juridische stappen zullen ondernemen tegen netbeheerders.” Het is raadzaam voor consumenten en installateurs om de situatie in de wijk op mogelijke congestie te inspecteren. 

©Cristina Villar Martin | Ladanife

Dynamische prijzen en opslag

“We zijn nu telkens uitgegaan van vaste prijzen, maar de stroomprijzen fluctueren in de zogeheten dynamische contracten per uur. Die schommelen bijvoorbeeld mee met het aantal zonuren en de hoeveelheid wind in combinatie met de verwachte vraag.”

Opslag met een thuisbatterij biedt samen met een dynamisch contract de mogelijkheid om goedkope stroom te laden en die stroom later, wanneer het duurder is, te gebruiken of aan te bieden, zodat je eraan kunt verdienen. “Zo’n systeem kost 5000 à 6000 euro, waardoor het tot tien jaar duurt voordat je dat hebt terugverdiend.” Energieopslag kan ook met een warmwatervat voor toekomstig gebruik of het laden van de elektrische auto (tijdens opwekpieken). 

Complexiteit

“Je ziet hoe complex het is om de terugverdientijd van zonnepanelen te berekenen. Er zijn nog meer, weliswaar kleinere, factoren die meespelen, zoals de verschillende omvormers die je kunt gebruiken. Daarom bepaal ik de prijs per Wattpiek en kijk ik naar de stroomprijs.”

Zeker als de rust zal toenemen, schat Van der Goot de markt voor zonnepanelen momenteel in als kansrijk, gezien de gunstige cijfers. “Congestie is nog klein, de salderingsregeling is er nog en de terugleverheffing wordt alleen gehanteerd door Vandebron,” relativeert hij afsluitend de onzeker makende factoren. Met op dit moment een terugverdientijd van circa vijf jaar zijn zonnepanelen nog steeds een prima investering. Bovendien is door de verkiezingsuitslag de kans dat de afschaffing van de salderingsregeling niet eens doorgaat alleen maar toegenomen.

Nog geen jaar na de vorige uitvoering brengt Apple een nieuwe iPad Air uit. De veranderingen zijn dan ook niet heel groot, want het enige verschil is dat de tablet nu is voorzien van een M3-processor in plaats van een M2-processor. Blijft de iPad Air hiermee een aanrader? Wij hebben hem voor je getest.

De nieuwe iPad Air laat zich kort omschrijven: Apple heeft de M2-chip vervangen door een M3. Dat is geen groot probleem: Apple gaf de iPad Air vorig jaar een update waarmee deze qua functionaliteit vrijwel identiek was aan de iPad Pro van het jaar daarvoor en je net als bij de Pro kon kiezen uit twee formaten. Uiterlijk is er geen verschil met de vorige generatie iPad Air: de aluminium tablet is nog steeds verkrijgbaar in een 11- en 13inch-variant, waarbij je kunt kiezen uit dezelfde vier kleuren als vorig jaar. De bouwkwaliteit van de aluminium behuizing is uitstekend.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air ziet er hetzelfde uit als de variant van vorig jaar.

Er is overigens wel een heel een klein verschil waardoor je aan de buitenkant kunt zien dat je de nieuwste iPad Air van de M3-generatie in handen hebt. Apple heeft de aanduiding 'iPad Air' namelijk van de achterkant verwijderd. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het enige verschil is dat er geen 'iPad Air' meer op de achterkant staat.

Qua aansluitingen vind je onderop een usb-c-poort die je behalve voor opladen ook kunt gebruiken voor het aansluiten van een beeldscherm. De aan-uitschakelaar is voorzien van een goedwerkende vingerafdrukscanner. Dat is wel de enige manier van biometrische identificatie; in tegenstelling tot iPhones of de iPad Pro ontbreekt de soms nog wat sneller werkende gezichtsherkenning.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air heeft een usb-c-poort die je gebruikt om de tablet op te laden.

Hoge meerprijzen

De prijzen beginnen bij 719 euro voor het 11inch-model terwijl de 13inch-uitvoering bij 969 euro begint. Voor dat geld krijg je 128 GB opslag. Alle varianten hebben dezelfde M3-processor in combinatie met 8 GB RAM. Wil je 256 GB opslag, dan betaal je 130 euro meer, terwijl de volgende stappen naar 512 GB of 1 TB je ieder nog eens 250 euro kosten. Afhankelijk van je opslagwensen wordt de iPad dus al snel een heel stuk duurder. Daarnaast kun je nog kiezen voor een 5G-variant, waarvoor je 170 euro meer betaalt. Deze variant is voorzien van een ingebouwde e-sim; er is geen fysieke simkaartslot.

Scherm zonder ProMotion

De iPad Air heeft precies hetzelfde scherm als vorig jaar en dat betekent een 11- of 13inch-scherm dat gebruikmaakt van een IPS-paneel. Het scherm combineert goede kleuren met een prima contrast en een helderheid die hoog genoeg kan. Wat we wel jammer vinden, is dat Apple de toch best prijzige iPad Air niet voorziet van een scherm met een hogere verversingssnelheid dan 60 Hz. Zo'n hogere verversingssnelheid die Apple 'ProMotion' noemt zou zeker in combinatie met de stylus waarschijnlijk een vloeiender ervaring opleveren. 

Nog snellere processor

De snellere processor is het belangrijkste verschil met zijn voorganger, en de chip die we al kennen uit andere Apple-producten stelt niet teleur. De M3-processor is in benchmarks op single-coregebied ongeveer 18 procent sneller dan de M2, terwijl de multicore-prestaties zo'n 25 procent hoger liggen. In de benchmark Geekbench 6 zet de iPad een Single-Core Score van 3063 punten neer, terwijl de Multi-Core Score 11.914 punten bedraagt.

De vernieuwde iPad Air is in theorie dus nog iets soepeler in bijvoorbeeld grafische toepassingen, al is de M4-chip in de iPad Pro nog een stukje sneller. Het is gissen waarom Apple nog voor de in andere producten uitgefaseerde M3 koos; misschien hadden ze er nog veel van liggen of wil het bedrijf genoeg onderscheid met de iPad Pro houden. Uiteindelijk maakt het ook weer niet zo heel veel uit, want in de praktijk zijn zowel de vorige als de huidige variant van de iPad Air gewoon snel. De accuduur van de geteste 11inch-uitvoering is erg goed en komt bij normaal gebruik zoals browsen in de buurt van de door Apple geclaimde 10 uur.

Vernieuwd toetsenbord

De iPad Air is compatibel met Apples beste stylus: de Pencil Pro. Deze stylus (149 euro) is druk- en kantelgevoelig en detecteert bovendien of je de stylus draait. Hierdoor kun je in tekenapps als Procreate bijzonder realistisch tekenen. De stylus wordt gekoppeld en opgeladen door hem magnetisch aan de zijkant te plakken, waarmee dit in de praktijk een prettige accessoire is. De iPad Air is trouwens ook compatibel met de goedkopere Apple Pencil usb-c, die minder mogelijkheden heeft en opgeladen wordt met een usb-c-kabel. Als je wilt tekenen, dan raden we je de Pencil Pro aan.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Pencil Pro plak je magnetisch aan de zijkant om hem op te laden.

We kregen van Apple ook het vernieuwde Magic Keyboard voor de iPad Air, dat uiteraard ook compatibel is met de iPad Air met M2-processor. Ten opzichte van het vorige Magic Keyboard dat oorspronkelijk voor de oudere generatie iPad Pro was ontworpen, krijg je een rij functietoetsen. Hierdoor kun je de iPad nog beter als laptopvervanger gebruiken.

Ten opzichte van het Magic Keyboard voor de huidige iPad Pro ontbreekt helaas de achtergrondverlichting in de toetsen en de aluminium polssteun, terwijl de prijs van het toetsenbord met 329 euro niet veel lager is. Het is daarnaast jammer dat het toetsenbord er alleen nog in een witte variant is. Dat is toch vlekgevoeliger dan een zwarte uitvoering. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het vernieuwde Magic Keyboard heeft nu functietoetsen.

Conclusie

De iPad Air met M2-processor was een prima tablet, en dat geldt ook voor deze opvolger met een nog snellere chip. Je krijgt met deze iPad Air veel kracht in handen en je kunt dezelfde geavanceerde Pencil Pro gebruiken als op de iPad Pro. Ten opzichte van die iPad Pro zit het belangrijkste verschil 'm in het scherm, want de nog duurdere iPad Pro heeft een oledscherm met hoge verversingssnelheid. Daar moet je wel een paar honderd euro meer voor neertellen, waardoor deze iPad Air een interessante optie blijft voor wie een iPad met lekker veel kracht zoekt.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf DAB+-radio's voor je gevonden die je ook nog eens heel makkelijk meeneemt, op vakantie bijvoorbeeld.

Digitale radio via DAB+ (Digital Audio Broadcasting) biedt een helder en storingsvrij radiosignaal, met een steeds groter zenderaanbod. Dat maakt het luisteren een stuk aangenamer. Dankzij modellen met ingebouwde accu of batterijen ben je niet gebonden aan een stopcontact. Voeg daar een netstroomaansluiting aan toe en je hebt een toestel dat net zo makkelijk op de camping als op het aanrecht in de keuken dienst kan doen.

Denver DAB-18 Radio DAB+

De Denver DAB-18 is een compacte DAB+/FM-radio die een retro uiterlijk combineert met moderne functionaliteit. De geïntegreerde Bluetooth-functie maakt het mogelijk om draadloos muziek te streamen vanaf je smartphone of tablet. Daarnaast beschikt de radio over een AUX-ingang voor het aansluiten van externe apparaten. Met de dubbele alarmfunctie en snoozefunctie is de DAB-18 ook geschikt als wekkerradio. Het dimbare lcd-display toont duidelijk informatie over zenders en instellingen. De radio werkt zowel op netstroom als op 4 C-batterijen. Met 20 voorkeuzezenders (10 DAB+ en 10 FM) heb je snel toegang tot je favoriete stations.

Audizio Milan

De Audizio Milan is een compacte draagbare DAB+/FM-radio. De Milan biedt zowel DAB+ als FM-ontvangst, waardoor je kunt genieten van een breed scala aan radiostations met heldere geluidskwaliteit. Dankzij de Bluetooth-functionaliteit kun je draadloos muziek streamen vanaf je smartphone of tablet. Met de ingebouwde 2000mAh-accu heb je genoeg stroom voor zo'n 10 uur luisterplezier, en kan de radio via usb worden opgeladen. Het 2,4-inch kleurendisplay toont duidelijk informatie over zenders en instellingen.

Grundig DTR 4500 BT DAB

De Grundig DTR 4500 BT DAB heeft Bluetooth 5.0-functionaliteit en kun je naast het luisteren naar DAB-stations ook gebruiken om te streamen vanaf je smartphone of tablet. De radio beschikt over een 2.0 stereo luidsprekersysteem met een totaal vermogen van 10 watt RMS. Het 2,4-inch kleurendisplay biedt duidelijke informatie over zenders en instellingen, en de helderheid is in drie stappen aan te passen. Hoewel de DTR 4500 BT DAB geen ingebouwde accu heeft, kan hij natuurlijk wel gewoon op netstroom worden aangesloten.

Lenco PDR-040EF Bambus

De Lenco PDR-040EF Bambus is gemaakt van echt bamboe en gerecycled ABS met tarwevezel, wat niet alleen een mooie uitstraling geeft, maar ook bijdraagt aan duurzaamheid. Met Bluetooth 5.0-functionaliteit kun je eenvoudig muziek streamen vanaf je smartphone of tablet. De radio beschikt over een 3 watt RMS luidspreker en een passieve basradiator. De ingebouwde 2000mAh accu biedt tot 16 uur afspeeltijd via Bluetooth en tot 12 uur via FM of DAB+, waardoor je de hele dag kunt genieten van je favoriete muziek, zowel thuis als onderweg. Daarnaast is de radio uitgerust met een klok- en alarmfunctie, een 3,5 mm hoofdtelefoonaansluiting en een telescoopantenne.

Kenwood CR-M30DAB-R

Deze compacte Kenwood kan overweg met FM-radio en DAB+. De radio beschikt over Bluetooth-functionaliteit, waardoor je draadloos muziek kunt streamen vanaf je smartphone of tablet. Dankzij de geïntegreerde oplaadbare batterij kun je tot 7 uur genieten van je favoriete muziek zonder dat je een stopcontact nodig hebt. Daarnaast is de radio voorzien van een helder LCD-scherm dat informatie over zenders en instellingen duidelijk weergeeft. Met de mogelijkheid om zowel op netstroom als op de interne accu te werken, kun je de CR-M30DAB op verschillende manieren gebruiken.