De buitenunit blijft vaak een heikel punt voor huiseigenaren die een warmtepomp overwegen. Bij de meeste merken oogt zo’n buitenkast behoorlijk plomp en soms is er eenvoudigweg geen geschikte plaats om hem te plaatsen. Bovendien is er al heel veel geschreven over het geluid dat zo’n apparaat maakt. Met een PVT-warmtepomp is er geen buitenunit nodig. Op het dak komen panelen die zowel de elektriciteit als de energie voor de warmtepomp leveren.

Stroom en warmte

De afkorting PVT staat voor 'photovoltaic thermal'. De dakpanelen zijn inderdaad fotovoltaïsch én thermisch tegelijk, want ze produceren zowel elektriciteit als warmte. De zonnestroom wordt uiteraard niet alleen gebruikt door de warmtepomp, maar ook door alle toestellen in huis die elektriciteit verbruiken. Het is in elk geval de bedoeling dat de PVT-panelen 's winters het volledige stroomverbruik van de warmtepomp dekken. Daarmee valt het argument weg dat je door een warmtepomp plotseling met een hogere energierekening wordt opgezadeld. 

PVT-dakpanelen

Een PVT-systeem bestaat uit een PVT-warmtepomp die in huis staat en PVT-panelen op het dak. Via de dakpanelen kan de warmtepomp energie onttrekken aan drie bronnen: het directe zonlicht, de buitenlucht en het gewone daglicht. Van veraf ziet zo'n PVT-paneel er uit als elk ander zonnepaneel, maar het is opgebouwd uit twee basiselementen.

De voorkant bevat zonnecellen (het PV-gedeelte, oftewel photovoltaic) die het zonlicht omzetten in elektriciteit. Aan de achterkant zit de warmtewisselaar (dus de T, van thermal), waar een vloeistof doorheen stroomt om energie aan de omgeving te onttrekken. ’s Nachts haalt de warmtewisselaar de energie uit de buitenlucht, overdag komt daar de energie uit het directe zonlicht en het gewone daglicht bij.  

©HR-energy.com

Constante energiewinning

De warmtewisselaar in het PVT-paneel bestaat uit aluminium lamellen met een koperen leiding waar een glycol-watermengsel (de transportvloeistof) doorheen stroomt. We kennen glycol ook onder de naam 'antivries'. Hierdoor kan de warmtewisselaar niet stukvriezen, mocht het systeem stilvallen.

Zo’n PVT-paneel kan zelfs energie uit de buitenlucht halen tot een buitentemperatuur van -10°C. Die thermische energie – zeg maar warmte – wordt gebruikt door de PVT-warmtepomp. Het hele jaar door, 24 uur per dag, haalt dit systeem energie uit de omgeving, zelfs bij bewolking en vorst.

Voor een efficiënte omzetting is er per kW vermogen 2,5 m² aan PVT-panelen nodig. Voor een 6kW-installatie, dat is een krachtige warmtepomp geschikt voor het Nederlandse klimaat, is er dus 16 m² aan PVT-panelen nodig. 

©HR-energy.com

Werking van de warmtepomp

De warmtepomp binnen zet de energie die hem bereikt om in bruikbare warmte voor verwarming en warm kraanwater. In de warmtepomp zit een gesloten circuit met een koudemiddel. Deze vloeistof heeft de uitzonderlijke eigenschap dat die op erg lage temperatuur verdampt. Door de warmte afkomstig uit de PVT-panelen verdampt dit koudemiddel in de verdamper. Die damp gaat vervolgens naar de elektrische compressor.

Bij samengeperste damp zal niet alleen de druk, maar ook de temperatuur van de damp stijgen. Vervolgens passeert de warme damp de condensor. Dankzij het expansieventiel neemt de druk af en condenseert de damp weer tot vloeistof. Bij dit proces komt warmte vrij die via een warmtewisselaar wordt overgedragen aan de verwarmingsinstallatie en de boiler. Het vloeibare koudemiddel stroomt terug naar de verdamper en op die manier begint het proces opnieuw.  

©Triplesolar.eu

Merken van warmtepomp

De warmtepomp is modulerend. Dat wil zeggen dat het vermogen zich aanpast aan de vraag. Hij heeft een compacte behuizing en beschikt over zelflerende software, waardoor het hoogste rendement wordt behaald. Triple Solar gebruikt voor zijn PVT-systemen warmtepompen van het Zweedse merk NIBE. Bij HR-energy werkt men met een Nederlands fabricaat: de Qube PVT-warmtepomp. 

Voordelen

Het PVT-systeem heeft verschillende voordelen:

• Het is een stil systeem. De warmtepomp werkt niet met een buitenunit die geluid produceert. De compressor staat binnen en het geluid dat die maakt, is vergelijkbaar met het zoemen van een koelkast. De Qube is bijvoorbeeld op vier niveaus akoestisch afgedekt. Natuurlijk mag je de warmtepomp nooit op een houten vloer monteren, want dat werkt als een klankkast.

• Omdat de warmtepomp binnen staat, kan die niet worden aangetast door de weersomstandigheden.
•  Het levert zowel warmte als elektriciteit op.
• Het is een onderhoudsvrij systeem, want het bevat geen draaiende onderdelen.
• Het is een efficiënt systeem.  
• De verwachte levensduur van de panelen bedraagt tussen 25 en 30 jaar. 

All-electric

Net als bij de gewone warmtepomp is er een all-electric en een hybride uitvoering. Bij all-electric moet de woning zeer goed geïsoleerd zijn, want de PVT-warmtepomp komt in de plaats van de verwarmingsketel. Bovendien werkt een all-electric systeem uitsluitend met lagetemperatuurverwarming, bij voorkeur vloerverwarming. Uiteraard moeten er dan voldoende PVT-panelen op het dak komen.

Hybride en 'no-regret'

De hybride opstelling is een oplossing voor alle woningen die nog niet helemaal geschikt zijn om gasloos te verwarmen. Dat kan zijn omdat de isolatie niet optimaal is of omdat het verwarmingssysteem niet recent is. De hybride-PVT-warmtepomp werkt samen met de huidige gasketel. Wanneer de warmtepomp er niet in slaagt om het huis te verwarmen, of bij een plotse piekvraag naar warm water, springt de gas- of stookolieketel bij.

Met dit systeem bespaar je wel 60 tot 80 procent op je huidige gas- of stookolieverbruik. Triple Solar heeft een ‘no regret’-oplossing voor wie een hybride systeem zou kiezen. De investering gaat niet verloren als je later toch zou beslissen om alles perfect te isoleren, zodat je all-electric kunt gaan. In dat geval kan de geplaatste hybride-warmtepomp worden uitgebreid naar een all-electric systeem.

©Triplesolar.eu

Koelfunctie

Koelen kan zo’n PVT-systeem ook, maar dat is afhankelijk van het afgiftesysteem (vloerverwarming, convectoren of radiatoren). Hierbij zal het PVT-systeem de warmte aan de woning via het afgiftesysteem onttrekken en afgeven aan de buitenlucht. Bij vloerverwarming zal de vloer dan koeler aanvoelen. Het eerste uur merk je niets, maar na enkele uren zal de vloer wel koeler aanvoelen. Convectoren zullen de warmte uit de lucht opnemen, zodat de kamertemperatuur daalt. Radiatoren zijn niet geschikt om mee te koelen. 

Kostenplaatje

De prijs is uiteraard afhankelijk van de situatie. Reken voor een all-electric systeem inclusief installatie op 30.000 euro. Dan hebben we het over een 6kW-warmtepomp. Een hybride systeem zal tussen 15.000 en 18.000 euro kosten. Houd rekening met de ISDE-subsidie  van 4.200 euro en de btw-teruggave op PVT-panelen. Als particulier kun je de betaalde btw voor de aanschaf en de installatie van PVT-warmtepomppanelen terugvorderen. De installateur van PVT-panelen zal je daarover over inlichten. 

Rendement

De verhouding tussen de afgegeven warmte en het elektriciteitsverbruik wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Een COP van 4 betekent dat de installatie 1 kW elektriciteit verbruikt om 4 kW warmte te produceren. De COP geeft vaak een vertekend beeld, omdat het rendement van een warmtepomp sterk afhankelijk is van de buitentemperatuur. Daarom gebruikt men liever SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Dat is de gemiddelde verhouding tussen de afgegeven hoeveelheid warmte en het elektriciteitsverbruik, gemeten over een heel jaar. Bij goed geïsoleerde woningen en nieuwbouw is een SCOP van 5,5 mogelijk.  Voor bestaande gebouwen mag je rekenen op een SCOP van 4,8 voor ruimteverwarming.  PVT is erg gunstig voor de productie van warm kwaanwater; daar haalt het systeem een SCOP van 3,3. 

Ben je op zoek naar een vrijstaande vaatwasser, maar weet je niet waar je op moet letten? In dit artikel leggen we uit wat belangrijk is bij het kiezen van het juiste model. Van formaat en geluidsniveau tot slimme functies en energieverbruik – met deze tips koop je een vaatwasser die past bij jouw keuken én je huishouden.

Een vaatwasser is al lang geen luxeproduct meer. Voor veel huishoudens is het een apparaat dat dagelijks wordt gebruikt. Heb je de ruimte in je keuken, dan is een vrijstaande vaatwasser vaak de meest toegankelijke keuze. Je hoeft geen frontpaneel te monteren, hij is relatief eenvoudig te installeren en bij defect of verhuizing ook weer gemakkelijk te vervangen. Maar dat betekent niet dat je zomaar elk model moet kopen. Van formaat tot functies, van verbruik tot gebruiksgemak: waar moet je precies op letten bij de aanschaf van een vrijstaande vaatwasser?

Past hij in je keuken én bij je huishouden?

Een van de eerste dingen om naar te kijken is het formaat. Vrijstaande vaatwassers zijn doorgaans verkrijgbaar in twee breedtematen: 60 cm en 45 cm. De standaardmaat van 60 cm biedt ruimte aan ongeveer 12 tot 15 couverts en is geschikt voor gezinnen of huishoudens waar veel wordt gekookt. De smallere variant van 45 cm is ideaal voor één- of tweepersoonshuishoudens of voor kleinere keukens, zoals in een appartement.

Behalve de breedte is ook de diepte van belang. De meeste vrijstaande modellen zijn tussen de 55 en 60 cm diep. Meet de plek waar je de vaatwasser wilt plaatsen dus goed op en houd rekening met extra ruimte voor de deur die openklapt en de slang- en stroomaansluitingen aan de achterkant.

©Paul Vinten

Hoe stil moet hij zijn?

Het geluidsniveau van een vaatwasser is een factor die je makkelijk over het hoofd ziet, maar die dagelijks van invloed is op je comfort. Zeker als je een open keuken hebt of gevoelig bent voor achtergrondgeluiden. Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Een verschil van slechts een paar decibel kan in de praktijk al flink merkbaar zijn.

Vaatwassers met een geluidsniveau onder de 45 dB worden als zeer stil beschouwd en zijn nauwelijks hoorbaar. Tussen de 45 en 50 dB is gebruikelijk en vaak prima te doen, zeker als je hem overdag laat draaien. Zit je daarboven, dan kan het apparaat als hinderlijk worden ervaren, vooral in stille ruimtes of tijdens gesprekken.

Let er ook op of de machine een stil programma heeft. Dat draait vaak iets langer, maar maakt minder lawaai. Sommige modellen hebben zelfs een nachtstand, speciaal bedoeld voor wie de vaatwasser 's avonds laat of 's nachts zonder overlast wil gebruiken.

Denk aan je portemonnee én het milieu

Moderne vaatwassers zijn veel zuiniger dan oudere modellen. Toch is het de moeite waard om ook binnen het huidige aanbod goed te vergelijken. Elk apparaat heeft een energielabel, waarbij klasse A het zuinigst is. Dit label houdt rekening met het stroom- en waterverbruik per 100 wasbeurten.

Een gemiddeld energiezuinig model verbruikt ongeveer 0,8 kWh per cyclus, en tussen de 9 en 11 liter water. Heb je een ouder apparaat in huis dat je wilt vervangen? Dan kun je jaarlijks tientallen euro's besparen op je energierekening – én flink wat liters water.

Let ook op de aanwezigheid van een Eco-programma. Dat is meestal het langstdurende programma, maar het verbruikt de minste energie omdat het water minder heet wordt. Slimme functies zoals beladingssensoren of automatische deuropening na het wassen (voor betere droging) kunnen eveneens bijdragen aan efficiënt gebruik.

Indeling en flexibiliteit van de korven

Een vaatwasser moet niet alleen goed schoonmaken, hij moet ook praktisch zijn in het dagelijks gebruik. Een slimme indeling van de binnenruimte maakt daarbij een wereld van verschil. Kijk bijvoorbeeld of de bovenkorf in hoogte verstelbaar is. Zo kun je makkelijk wisselen tussen ruimte voor hoge glazen bovenin of grote pannen onderin.

Ook het bestekgedeelte verdient aandacht. Sommige modellen hebben een besteklade bovenin, wat ruimte bespaart in de onderste korf en het bestek netter wast. Andere modellen gebruiken een traditioneel mandje, wat makkelijker in- en uitruimen is maar iets minder efficiënt in ruimtegebruik.

Flexibele steunen, neerklapbare houders en antislipvlakken maken het mogelijk om elke lading optimaal te benutten, of je nu een groot diner hebt gehad of vooral bekers en schotels moet afwassen.

©andrey sinenkiy

Extra functies: van startuitstel tot slimme sensoren

Moderne vaatwassers zijn soms verrassend geavanceerd. Een van de meest voorkomende extra's is startuitstel: je stelt in wanneer het programma begint, bijvoorbeeld 's nachts bij daluren. Dat is niet alleen handig, maar kan je ook geld besparen bij een variabel energietarief.

Verder zijn er modellen met automatische programma's die zichzelf aanpassen op basis van hoe vuil de vaat is, sensoren die de waterhardheid meten en speciale programma's voor glaswerk of babyflessen. Sommige high-end modellen zijn zelfs te bedienen via een app, met notificaties wanneer de vaat klaar is of wanneer het zout moet worden bijgevuld.

Niet al deze functies zijn noodzakelijk – veel gebruikers gebruiken uiteindelijk slechts één of twee programma's – maar het is wel prettig als je weet wat er mogelijk is. Bepaal dus wat voor jou echt waarde toevoegt, en wat vooral marketing is.

Design en plaatsing

Een vrijstaande vaatwasser staat doorgaans in het zicht, dus het design is belangrijker dan bij een inbouwmodel. Gelukkig zijn er modellen in verschillende kleuren en afwerkingen, van klassiek wit tot modern zwart of roestvrij staal. Kies iets dat past bij je keukenstijl, zeker als het apparaat naast of tussen andere keukenkasten komt te staan.

Let ook goed op de plaatsing: is er een stopcontact in de buurt? Hoe zit het met de afvoer en wateraansluiting? En kan de deur ver genoeg open zonder ergens tegenaan te botsen? Denk ook aan de hoogte van het aanrecht: sommige mensen vinden het prettig als de bovenkorf op werkhoogte zit, zodat je minder hoeft te bukken.

Laat je niet alleen leiden door het merk

De prijzen van vrijstaande vaatwassers lopen uiteen van zo'n 300 euro tot ruim boven de 1000 euro. Duurdere modellen bieden vaak meer functies en stillere motoren, maar dat betekent niet automatisch dat ze beter zijn. Reviews van gebruikers en tests door bijvoorbeeld de Consumentenbond kunnen je helpen om een goed beeld te krijgen van de prestaties en betrouwbaarheid. Let ook op de garantie: sommige merken bieden standaard twee jaar, andere verlengen dat naar vijf jaar bij registratie. Zeker bij een apparaat dat intensief wordt gebruikt, kan dat net de doorslag geven. Doe dus goed onderzoek of laat je adviseren!

Met een oorspronkelijke adviesprijs van 1.349 euro positioneert de Samsung Bespoke AI Jet Ultra zich in het hoogste segment van steelstofzuigers. Voor die prijs krijg je een geavanceerd apparaat met een reeks… 'slimme' functies. Hoe slim die functies echt zijn en of deze stofzuiger zijn geld waard is, lees je in deze review.

De vraag is of alle innovaties de forse prijs rechtvaardigen. Inmiddels is de stofzuiger al enige tijd op de markt, wat geleid heeft tot aanzienlijke prijsdalingen. Waar hij op Samsungs eigen website voor 1.089 euro wordt aangeboden, is hij her en der al voor nog minder te vinden. Samsung probeert de hoge prijs te rechtvaardigen met nieuwe functies en kleine verbeteringen. Zo is de zuigkracht is verhoogd naar 400 watt (dat was 280).

Een belangrijke toevoeging is de AI Cleaning Mode 2.0, die zes verschillende schoonmaakomgevingen kan detecteren en de zuigkracht hierop aanpast. Deze geavanceerde modus werkt echter – net als andere slimme koppelingen zoals notificaties – alleen via de SmartThings-app. Zonder de app maakt het apparaat gebruik van de basis AI-modus (net zoals zijn voorganger) en mis je de meer geavanceerde functionaliteiten.

©Wesley Akkerman

Meer dan genoeg accessoires

Qua ontwerp is er weinig veranderd ten opzichte van het vorige model. De stofzuiger heeft een ergonomische handgreep en een helder display dat de modus en resterende accutijd toont. Een praktische toevoeging is de uitschuifbare telescopische stang, waardoor de stofzuiger ook prettig te gebruiken is voor langere mensen. Een klein minpunt is de accessoirestandaard; vergeleken met de stevige stofzuiger voelt die – met zijn dunnere plastic – wat goedkoop aan.

Het meegeleverde accessoirepakket is zeer compleet. Je ontvangt de Active Dual Brush en de Slim LED Brush+ voor verschillende vloertypen, plus een speciale Pet Tool+ voor het verwijderen van dierenharen. Ook een combinatie- en kierenzuigmond ontbreken niet. Een groot voordeel is de aanwezigheid van twee accu's, met een maximale gebruiksduur van respectievelijk honderd en zestig minuten. Daardoor kun je tussentijds wisselen als de ene batterij het net niet redt.

©Wesley Akkerman

Wisselende ervaringen

Het stofzuigen verloopt grotendeels moeiteloos. Het handvat ligt comfortabel in de hand, wat prettig is gezien het relatief hoge gewicht van de stofzuiger. De wendbaarheid laat echter soms te wensen over. Op ons vloerkleed bleek de Active Dual Brush-borstel wat stroef, waardoor sturen moeizaam ging. Op harde vloeren presteerde de Slim LED Brush+ gelukkig een stuk soepeler. En hoewel de ledverlichting in de kop handig is, presteert de laser van Dyson beter.

De AI-modus zorgt voor een gemengde ervaring. Het systeem detecteert en schakelt hoorbaar wanneer je van een harde vloer naar een vloerkleed gaat. Maar de beloofde functie waarbij de zuigkracht in hoeken automatisch aangepast zou worden, blijkt niet super te werken. Hoewel de AI-modus niet onbruikbaar is, worden de verwachtingen niet volledig waargemaakt. Het voelt meer als een vooraf ingestelde handeling dan als een werkelijk intelligente aanpassing aan de omgeving.

©Wesley Akkerman

Hoge zuigkracht

Waar de slimme functies soms tekortschieten (daarover straks meer), maakt de pure zuigkracht een diepe indruk. Zelfs op de laagste stand zuigt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra moeiteloos kruimels, stof en ander vuil op. We zijn vooral onder de indruk van de effectiviteit waarmee mensen- en hondenharen uit het vloerkleed verdwijnen. De enorme kracht is de belangrijkste upgrade ten opzichte van eerdere modellen en compenseert de mindere wendbaarheid op bepaalde ondergronden.

Ook de accuduur stelt niet teleur. Met alleen de kleine accu is er genoeg vermogen voor het stofzuigen van een woning van pakweg zestig vierkante meter. Bovendien bevalt het automatisch legende oplaadstation enorm. Na elke schoonmaakbeurt leegt en laadt het station de stofzuiger, waardoor je er geen omkijken naar hebt.

Het ontwerp is echter een kwestie van smaak; deze forse en opvallende stofzuiger zet je niet zomaar ergens onopvallend neer.

De slimme functies

Je kunt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra koppelen aan de Samsung SmartThings-app, maar de mogelijkheden blijven best beperkt. Je kunt de firmware-update en zaken als de zuigkracht aanpassen (maar dat laatste kan ook op het apparaat). De grote vernieuwing, het ontvangen van telefoon- en berichtnotificaties, blijkt in de praktijk een gimmick. Wanneer je gebeld wordt, pauzeert de stofzuiger en toont het display enkel het app-icoon, zonder naam of nummer.

Bovendien is het instellen van deze connectiviteit onnodig complex. Het vereist een Samsung-account, specifieke apps, diverse permissies en constante locatietoegang. De moeite die het kost om de verbinding tot stand te brengen, staat niet in verhouding tot het minimale voordeel. De meest opvallende beperking is verder dat de functie exclusief werkt met een Samsung-smartphone, waardoor een groep gebruikers buitengesloten wordt; op smartphones van een ander merk werkt dit namelijk niet.

©Wesley Akkerman

Samsung Bespoke AI Jet Ultra kopen?

De naam Ultra en de hoge adviesprijs scheppen verwachtingen die op slim gebied niet worden ingelost. De AI-hoekdetectie functioneert niet zoals beloofd en de notificatiefunctie is een omslachtige gimmick. Als je de Samsung Bespoke AI Jet Ultra overweegt voor zijn geavanceerde connectiviteit (we hebben het dan over de koppeling met wifi, SmartThings en je smartphone) is hij de meerprijs ten opzichte van zijn voorganger niet waard. De ware kracht van dit model schuilt in zijn fenomenale zuigkracht, waardoor hardnekkig vuil en dierenharen moeiteloos verwijderd worden. Omdat de prijs inmiddels een stuk onder de adviesprijs ligt, wordt deze stofzuiger wel interessanter.