ID.nl logo
Is waterstof de oplossing voor duurzame luchtvaart?
© malp - stock.adobe.com
Energie

Is waterstof de oplossing voor duurzame luchtvaart?

De luchtvaart moet duurzamer, zo roepen vliegtuigfabrikanten en luchtvaartmaatschappijen in koor. Maar is klimaatvriendelijk vliegen eigenlijk wel mogelijk?


Airbus werkt aan een groen imago door te streven naar emissieloze waterstofvliegtuigen. Maar is dit werkelijk de toekomst van de luchtvaart? In dit artikel onderzoeken we deze vraag en bespreken we drie belangrijke punten die je moet weten over waterstofvliegtuigen:

✈ Nadelen van waterstof
✈ Problemen met waterstofvliegtuigen
✈ Andere opties voor duurzame luchtvaart

Lees ook: Lithium, waterstof, stikstof: hoe kunnen we groene stroom opslaan?


Die Europese lucht- en ruimtevaartgigant Airbus heeft zijn publiciteit prima op orde. In september 2020 publiceerde het bedrijf een computerfilmpje waarin drie vliegtuigen werden getoond die waterstof moeten gaan verstoken in plaats van fossiele kerosine. Zoals bekend is waterstof de wonderbrandstof die ons naar een emissieloze toekomst zal leiden. Afgelopen december nog zegde de Nederlandse overheid 783,5 miljoen euro toe aan zeven bedrijven die technieken ontwikkelen voor de winning van waterstof uit zeewater. 

Door waterstofvliegtuigen aan de wereld te tonen, poogt Airbus – fabrikant van klimaatverwoestende jumbojets – zich een groen imago te verschaffen. Dat lijkt goed te lukken, want veel media nemen de vrome voornemens en gelikte plaatjes kritiekloos over. Airbus wakkert het vuurtje van tijd tot tijd nog even aan door nieuwe ontwikkelingen in ZEROe, zoals het waterstofproject heet, met veel tamtam in het nieuws te brengen. Zo onthulde het bedrijf in december een nieuw soort waterstofmotor – althans, een computeranimatie van zo’n motor. Het doel is, zo meldt de vliegtuigbouwer steeds opnieuw, in 2035 de eerste waterstofvliegtuigen af te leveren. Maar hoe realistisch is dat? En is waterstof überhaupt een goede optie voor klimaatneutrale vliegtuigen? 

Methaan 

Een vervoerssector waarin waterstof veel gebruikt wordt, is de ruimtevaart. Daar is een goede reden voor: waterstof bevat per gewichtseenheid ongeveer 2,5 keer meer energie dan kerosine. Maar het is een teken aan de wand dat ruimtevaartbedrijven zich de laatste jaren van waterstof afkeren. United Launch Alliance (ULA), hofleverancier van raketten aan de Amerikaanse Space Force, heeft de productie beëindigd van de waterstofraket Delta IV. ULA’s nieuwe raket, de Vulcan, vliegt op methaan. Ook de nieuwste modellen van SpaceX en Blue Origin gebruiken methaan als brandstof. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA ontwikkelt ondertussen Prometheus, een methaanmotor die tien keer goedkoper moet worden dan de waterstofmotor Vulcain die de Ariane-raketten aandrijft. 

De toekomst van raketbrandstof: methaan wint terrein in de ruimtevaart

Nadelen waterstof 

Ook methaan bevat zo’n 2,5 keer minder energie per kilo dan waterstof. Omdat gewicht alles is in de ruimtevaart, moeten de genoemde rakettenbouwers dus verdomd goede redenen hebben om af te stappen van waterstof. En inderdaad, die hebben ze. Waterstof heeft namelijk twee enorme nadelen. Ten eerste neemt het spul enorm veel ruimte in: één kilo vloeibare waterstof vult een emmer van vijftien liter, oftewel je hebt gigantische tanks nodig. Ten tweede moet vloeibare waterstof voortdurend worden gekoeld tot minder dan -253°C. Doe je dat niet, dan gaat het koken en raak je het in rap tempo kwijt. Om die reden wordt een waterstofraket pas minuten voor de lancering volgetankt, om binnen hooguit tien minuten alle brandstof te verstoken. In een vliegtuig daarentegen wordt de brandstof geacht zich tot wel achttien uur koest te houden. Natuurlijk kan waterstof ook bij kamertemperatuur worden bewaard als een samengeperst gas. Maar dat vereist enorm zware tanks die, in relatie tot hun gewicht, maar heel weinig waterstof kunnen opslaan. Voor lucht- en ruimtevaart is dit gewoon geen optie. 

Kerosine is voor vliegtuigen de ideale brandstof. Bij de ijzige temperaturen op kruishoogte bevriest het niet, en op vliegvelden in de tropen raakt het niet aan de kook. Om die reden kan kerosine gewoon in de vleugels worden opgeslagen. Bij waterstof is dat onmogelijk: al op de grond zou vocht in de atmosfeer de vleugels bedekken met een laag ijs – en dan werken vleugels niet meer. De waterstof moet daarom worden opgeslagen in een grote tank in de romp van het toestel. 

Op de ZEROe-plaatjes ontbreken achterin de romp van de conceptvliegtuigen de raampjes: daar komt de tank. Die positie achter in het toestel is echter problematisch. Het gewicht van een verkeersvliegtuig bestaat voor een belangrijk deel uit de brandstof. Een Boeing 787-9 van 130 ton kan ruim 100 ton aan brandstof meenemen. Tijdens de vlucht wordt zo’n toestel dus steeds lichter. Op zich heel gunstig, maar het levert een probleem op als de brandstoftanks zich niet rondom het massamiddelpunt van het vliegtuig bevinden, zoals bij de ZEROe-concepttoestellen. Naarmate de waterstoftank leger raakt, zal de neus van zo’n toestel steeds meer neigen te zakken. Dit kan worden gecorrigeerd met de trim, maar dat komt de vliegeigenschappen niet ten goede. Verder zal ieder waterstofvliegtuig een forse koelinstallatie moeten torsen, die natuurlijk een hap neemt uit de stroomvoorziening aan boord. 

©Markus Gann

Voor lucht- en ruimtevaart is samengeperst gas geen optie vanwege de zware tanks en het lage opslagvermogen.

Onhandelbaar 

Om uit te vinden of deze problemen overkomelijk zijn, bouwden ingenieurs van de voormalige Sovjet-Unie in 1988 een bestaande Tupolev TU-154 om tot het waterstofvliegtuig TU-155 (zie foto). Na circa honderd testvluchten luidde de conclusie: waterstof is onhandelbaar, vloeibaar methaan is beter, maar kerosine blijft koning. 

Bij Airbus zullen ze dit onderzoek ook wel kennen. Want ze zéggen dan wel dat ze rond 2035 op waterstof willen overstappen, maar hun orderboek spreekt andere taal. Tijdens de jaarwisseling stonden er niet minder dan 7304 nog te leveren toestellen in opgetekend. Nieuwe klanten moeten jaren wachten op hun jet, die vervolgens tot wel dertig jaar meegaat. Oftewel: de vliegtuigen in dit orderboek zullen tot voorbij 2050 het luchtruim domineren. Bij concurrent Boeing liggen de zaken niet anders. Daar komt bij dat het volgende toestel dat Airbus (hoogstwaarschijnlijk) op de markt gaat brengen, de A220-500, gewoon een kerosinevliegtuig is. 

Andere opties? 

Op zich is dat helemaal niet erg. Want het is niet de brandstof die bepaalt hoe klimaatvriendelijk een vliegtuig is, maar de herkomst ervan. Kerosine wordt gemaakt van aardolie, maar je kunt het ook brouwen uit, jawel, groene waterstof afkomstig van zon en wind, waar uit de lucht gewonnen CO2 aan gebonden wordt. Netto leidt dat niet tot meer CO2-uitstoot, en zo ontzie je het klimaat evengoed. Het ligt voor de hand dat de verduurzaming van de luchtvaart op de lange duur langs deze weg zal plaatsvinden. 

Dan nog iets over die andere hype: elektrische vliegtuigen. Daarmee zul je nooit de oceaan oversteken of zelfs maar naar Kos vliegen. Batterijen zijn namelijk totaal ongeschikt voor de luchtvaart omdat ze heel zwaar zijn en in verhouding weinig energie bevatten. Bovendien wegen ze, anders dan een brandstoftank, leeg evenveel als vol. Elektrische vliegtuigen zullen materialiseren als vliegende VIP-busjes met pakweg tien stoelen voor afstanden van hooguit een paar honderd kilometer. In kringen van Transavia en Ryanair zullen ze voorlopig geen enkele rol spelen. 

Wil jij jouw huis verduurzamen?

Vraag een offerte aan voor zonnepanelen:

▼ Volgende artikel
Ontdek de Miele Guard-serie: voor elk huishouden een stofzuiger
© Miele
Huis

Ontdek de Miele Guard-serie: voor elk huishouden een stofzuiger

Maak kennis met de Miele Guard-serie: drie stofzuigers die elk uitblinken in hun eigen klasse. Van de lichtgewicht en wendbare S1 tot de veelzijdige M1 en de luxe L1 met geavanceerde filtersystemen – Miele combineert innovatieve technologie met doordacht design. Ontdek hieronder welke Guard-stofzuiger het best bij jou past!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Of je nu dagelijks door een druk gezinshuis beweegt of in alle rust een minimalistische studio onderhoudt, een goede stofzuiger maakt het verschil. Met de Guard-serie biedt Miele drie modellen die elk op hun eigen manier uitblinken in comfort, gebruiksgemak en duurzaamheid. De compacte Guard S1, de veelzijdige M1 en de luxe L1 zijn stuk voor stuk uitgerust met doordachte technologie en hoogwaardige materialen. Wat ze met elkaar delen? De kwaliteit en betrouwbaarheid die je van Miele mag verwachten.

Guard S1: verrassend sterk, opvallend compact

De Guard S1 is het instapmodel binnen de serie, maar zeker geen lichtgewicht als het op prestaties aankomt. Met een krachtige 890 watt-motor, vier zuigstanden en een universele zuigmond reinigt hij moeiteloos diverse vloertypen. Dankzij het lichte gewicht en het compacte ontwerp is hij ideaal voor kleinere woningen of mensen die op zoek zijn naar een wendbare stofzuiger. De bediening is intuïtief via twee knoppen en een centrale draaischakelaar, en met zijn grijs gemarkeerde elementen is hij zelfs zonder handleiding volledig logisch in gebruik.

©Miele

De S1 maakt gebruik van de HyClean Pure TU-stofzak en het ComfortFit-systeem zorgt voor een hygiënisch klikmechanisme: geen ontsnappend stof, wel een gerust gevoel. En met standaard accessoires zoals een meubelzuigmond, kierenborstel en reliëfborstel (bevestigd via de VarioClip) heb je alles bij de hand.

Waarom de sledestofzuiger nog altijd onverslaanbaar is

Hoewel draadloze steelstofzuigers tegenwoordig de toon lijken te zetten, bewijst de klassieke sledestofzuiger keer op keer zijn waarde. Niet alleen bieden sledemodellen doorgaans een krachtigere en constantere zuigkracht, ze hebben ook een aanzienlijk grotere stofcapaciteit. Je hoeft dus minder vaak te legen of zakken te vervangen. Bovendien zijn ze stiller, ergonomischer in gebruik en betrouwbaarder op de lange termijn. En waar steelstofzuigers vaak na een paar jaar al kuren vertonen, gaan sledestofzuigers zoals die van Miele gerust twintig jaar mee. Soms is klassiek gewoon beter.

Guard M1: veelzijdige krachtpatser met slimme opbergruimte

Een stapje luxer is de Guard M1, ontworpen voor elk type ondergrond en elk type huishouden. Deze stofzuiger beschikt over een verstelbare zuigkracht met vier vermogensniveaus, die je met de voet bedient – handig als je tussendoor niet wilt bukken. De 4,5 liter-stofzak (HyClean Pure CO) gaat extra lang mee en het ComfortFit-systeem garandeert maximale hygiëne én prestaties, zelfs bij een lagere zuigkracht.

©Miele

Ook het design spreekt aan: fris, modern en met een geïntegreerd accessoirevak waarin je de meegeleverde meubelzuigmond, kierenborstel en reliëfborstel netjes opbergt. De universele draaibare zuigmond is geschikt voor tapijt, hout en tegels, en volgt soepel elke beweging.

Guard L1: comfort, stilte en duurzaamheid in één

De Guard L1 is het topmodel binnen de serie en is ontworpen voor mensen die geen concessies willen doen aan comfort, prestaties of uitstraling. Met een fluisterstil geluidsniveau van slechts 75 dB en een royale actieradius van 12 meter is dit model klaar voor elke schoonmaakklus, hoe groot of klein ook. Het robuuste ontwerp is niet alleen stijlvol, maar ook uitzonderlijk duurzaam: de L1 is getest op een levensduur van maar liefst 20 jaar.

©Miele

Net als de M1 beschikt ook de L1 over de draaibare universele zuigmond, maar onderscheidt zich met slimme details. Zo is de 2-in-1-zuigmond (voor meubels en kieren) geïntegreerd in de achterkant van het toestel en is de reliëfborstel ingebouwd in de ergonomische handgreep. Ook deze L1 werkt met de HyClean Pure TU-stofzak en het ComfortFit-systeem, waardoor hygiëne en gebruiksgemak gegarandeerd zijn.

Voor wie nóg een stap verder wil gaan, is er de Guard L1 Comfort. Deze luxere uitvoering voegt enkele premium extra's toe. Het geïntegreerde LCD-kleurendisplay toont in één oogopslag de reinigingsmodus, de vullingsgraad van de stofzak en de status van het uitblaasfilter. Zo heb je altijd direct inzicht in de prestaties van je stofzuiger. Daarnaast ondersteunt de L1 Comfort Miele@home, waarmee je het apparaat via wifi kunt verbinden met je smarthome-netwerk. Bediening via app, spraak of slimme automatisering? Met Miele is het slechts een kwestie van instellen.

Ga voor meer witgoeddeals naar Bemmel & Kroon!
▼ Volgende artikel
Edge blijft stiekem draaien? Dit is hoe je het stopt
© Simon Lehmann
Huis

Edge blijft stiekem draaien? Dit is hoe je het stopt

Ervaar je een traag systeem nadat je Edge hebt afgesloten? Het is mogelijk dat er nog processen van deze browser op de achtergrond worden uitgevoerd, zelfs terwijl Edge niet langer actief is. Op deze manier voorkom je dat.

In drie stappen laten we zien hoe je voorkomt dat Microsoft Edge op de achtergrond blijft draaien:

  • Forceer Edge af te sluiten via Taakbeheer
  • Voorkom achtergrondprocessen
  • Pas het register aan zodat Edge niet meer automatisch opstart

Lees ook: Jouw browser, jouw regels: zo pas je Edge aan

Stap 1: Forceer Edge om te sluiten

Vaak heb je niet door dat Microsoft Edge op de achtergrond nog draait nadat je de browser hebt afgesloten. Als Edge op de achtergrond blijft werken, heeft dat op een laptop ook invloed op het batterijverbruik. Je kunt dit controleren in Taakbeheer.

Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer. In dit venster klik je op het tabblad Processen en daar zoek je Microsoft Edge. Klik met de rechtermuisknop op het proces Microsoft Edge en kies de opdracht Beëindigen.

Nadat je deze stappen hebt uitgevoerd, stopt het Edge-proces volledig en zou het geen invloed meer mogen hebben op de systeemprestaties. Dit is echter maar een tijdelijke oplossing. Je wilt waarschijnlijk ook voorkomen dat dit zich in de toekomst herhaalt.

In Taakbeheer zie je dat er nog processen van Edge draaien. Je kunt ze hier ook beëindigen.

Accu van je laptop wéér leeg?

Met een voedingsadapter voorzie je 'm weer van energie

Stap 2: Niet op achtergrond uitvoeren

Om dit ongewenste gedrag te voorkomen, open je Edge en klik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek. Selecteer Instellingen in het menu. Of je tikt edge://settings/system in het adresvak en drukt op Enter. In de instellingen kies je Systeem en prestaties. Zet de schakelaar uit bij Extensies en apps op de achtergrond uitvoeren wanneer Microsoft Edge wordt gesloten.

Zorg dat er geen extensies meer op de achtergrond kunnen werken wanneer de browser is afgesloten.

Genoeg van Edge? Kijk ook eens naar een van deze alternatieve browsers

Stap 3: Register aanpassen

Om ervoor te zorgen dat Edge alleen wordt uitgevoerd als je er expliciet om vraagt en niet vooraf wordt geladen, kun je ook de registersleutel AllowPrelaunch aanpassen. Druk op Windows-toets+R om Uitvoeren te openen. Typ regedit en druk op Enter om de Register-editor te openen. Navigeer naar de sleutel Computer\HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Policies\Microsoft\MicrosoftEdge.

Zoek naar een DWORD met de naam AllowPrelaunch. Als die niet bestaat, moet je hem maken. Klik met rechts in het rechterdeelvenster, selecteer Nieuw DWORD (32-bits)-waarde en noem deze AllowPrelaunch. Dubbelklik op AllowPrelaunch en stel het veld Waardegegevens in op 0 om te voorkomen dat Edge bij het opstarten wordt uitgevoerd. Klik op OK om de wijzigingen toe te passen.

Sluit vervolgens de Register-editor en start de computer opnieuw op. Als je deze instelling wilt terugdraaien en Edge wel weer vooraf wilt laten laden, wijzig je de waarde AllowPrelaunch terug naar 1.

Stel het veld Waardegegevens van het item AllowPrelaunch in op 0.

Watch on YouTube