Windows 10 is in vele opzichten een vooruitgang ten opzichte van vorige versies. Er zijn wel veel dingen anders en dat kan behoorlijk wennen zijn. Kwestie van accepteren toch? Ja en nee, want een flink aantal opties kun je zelf configureren of zelfs volledig aanpassen. Hoe? Dat gaan wij je leren.

Tip 01: Configuratiescherm

Voorheen kon je in het startmenu eenvoudig navigeren naar het Configuratiescherm. In Windows 10 is er nu de optie Instellingen in het menu Start, waarmee je zou vermoeden dat dit de nieuwe naam is voor het Configuratiescherm (wat overigens niet eens zo'n slecht idee zou zijn). Toch is dat niet het geval. Lees ook: 40 supertips voor Windows 10.

Instellingen is een soort uitgeklede, gebruiksvriendelijkere versie van het Configuratiescherm, waarin de opties op een wat minder complexe (en tablet-vriendelijkere) manier worden getoond. Prima natuurlijk, maar wij vonden het Configuratiescherm prima en willen dat gewoon terug. In principe kun je gewoon Configuratiescherm typen in het menu Start, maar waarom niet gewoon een knop? Gelukkig kun je dat zelf realiseren. Open het menu Start en typ Configuratiescherm. Wanneer het resultaat verschijnt, klik je met de rechtermuisknop op Configuratiescherm en vervolgens op Aan Start vastmaken. Vanaf nu wordt het pictogram Configuratiescherm weer getoond in het menu Start.

©PXimport

Tip 01 Het Configuratiescherm lijkt weg, maar bestaat gelukkig nog steeds. Geef het z'n plekje terug in het startmenu.

Tip 02: App-blokkering

Windows 10 neemt beveiliging een stuk serieuzer dan voorgaande versies van Windows en dat betekent dat je soms een melding zult krijgen dat je een bepaalde app niet mag installeren, zelfs niet in Administrator-modus. Dit kun je omzeilen via de Opdrachtprompt. Echter, voor je dat doet, is het verstandig om je te realiseren dat de app waarschijnlijk niet voor niets wordt geblokkeerd en misschien een beveiligingsrisico vormt voor je pc. Wil je echter koste wat kost de app installeren, dan kan dit als volgt. Zorg dat je weet in welke map het uitvoerbestand (het .exe-bestand) staat waarmee je het programma uitvoert. Klik op Start en typ cmd in, waarna je Opdrachtprompt ziet verschijnen. Klik hierop met de rechtermuisknop en kies voor Als Administrator uitvoeren. De Opdrachtprompt wordt nu gestart.

Typ cd\ om terug te gaan naar de root van C:\. Navigeer nu naar de betreffende map met het commando cd (change directory). Dus staat het bestand in Users/Martin (de mappen zijn in het Engels in de Opdrachtprompt), dan navigeer je daarnaartoe door te typen cd users/martin. Typ dir om de inhoud van de map te zien. Zie je je bestand staan, bijvoorbeeld setup.exe, typ dit dan letterlijk in. De installatie zal nu zonder problemen worden uitgevoerd.

©PXimport

Tip 02 Windows vindt soms dat je bepaalde apps niet mag installeren. Vind jij wat anders? Hef dan de blokkering op.

Herstelpunt maken

De meeste aanpassingen die we in dit artikel doen zijn eenvoudige instellingen. Echter, een paar tips helpen je een instelling realiseren door wezenlijke veranderingen door te voeren in het Windows-register of bijvoorbeeld door apps compleet te verwijderen. Zorg er áltijd voor dat je de mogelijkheid hebt om terug te keren naar een situatie voordat je deze wijzigingen hebt doorgevoerd, bijvoorbeeld door een herstelpunt te maken. Je doet dit door het Configuratiescherm te openen en te klikken op Herstel. In het venster dat verschijnt, klik je onderin op Maken, waarna er direct een herstelpunt zal worden aangemaakt. Hoe je zo'n punt terugzet zie je in stap 14.

Tip 03: Actiecentrum

Wanneer je in Windows rechts onderin klikt op het pictogram met het tekstballonnetje (naast de klok) dan kom je terecht in het Actiecentrum. Hier worden alle meldingen van Windows getoond en onderin vind je een aantal knoppen om snel acties uit te kunnen voeren. Welke knoppen hier staan kun je heel eenvoudig configureren. Klik Start / Instellingen en vervolgens op Systeem / Meldingen en acties. Klik op het pictogram dat je wilt veranderen en Windows toont je een overzicht van de andere pictogrammen die je kunt selecteren. Dit is overigens ook de plek waar je de pictogrammen op de taalbalk kunt aanpassen (klik op Geef aan welke pictogrammen u op de taakbalk wilt zien) en waar je kunt aangeven welke pictogrammen je wel en niet wilt zien in het systeemvak (klik op Systeempictogrammen in- of uitschakelen). Zo heb je de volledige controle over het rechtergedeelte van de taakbalk in Windows 10.

©PXimport

Tip 03 Naast meldingen bevat het Actiecentrum een aantal handige snelkoppelingen. Welke dit zijn kun je zelf bepalen.

Tip 04: Herstart inplannen

Ook Windows 10 wordt regelmatig voorzien van beveiligingsupdates en dat is natuurlijk hartstikke goed. Minder prettig is dat de computer vaak nét opnieuw wil starten op het moment dat je daar helemaal geen tijd voor hebt. In theorie kun je dit natuurlijk helemaal uitschakelen, maar gezien het feit dat de updates er zijn om je systeem te beveiligen, is dat uiterst onverstandig. Voorheen gaf Windows je de mogelijkheid om later op te starten, tegenwoordig start het gewoon opnieuw op wanneer het dat nodig acht (wat stiekem heel verstandig is). Het is echter fijn dat het alsnog mogelijk om zelf te bepalen wanneer het systeem opstart, dit kun je namelijk inplannen. Klik op Start / Instellingen /Bijwerken en Beveiliging / tabblad Windows Update. Klik nu op Geavanceerde opties.

Wanneer je bovenin klikt op Automatisch (aanbevolen) kun je deze optie veranderen in Melding om opnieuw opstarten in teplannen. Wanneer je dit doet, zal Windows aangeven dat het opnieuw wil opstarten en kun jij daarvoor een geschikt moment aangeven.

©PXimport

Tip 04 Windows 10 start opnieuw op wanneer het dat nodig acht. Liever zelf wat meer controle? Kies dan voor gepland herstarten.

Tip 05: Meldingen overslaan

Dat we op onze smartphone voortdurend meldingen krijgen van wat er gebeurt, dat zijn we wel gewend en is doorgaans ook heel erg nuttig. In Windows 10 gebeurt dit echter ook en daar zitten we niet altijd op te wachten (bijvoorbeeld de melding dat je een nieuw apparaat hebt aangesloten wanneer je een nieuw apparaat aansluit). Maar je raadt het al, ook dit onderdeel is eenvoudig aan te passen en de meldingen zijn uit te schakelen. Klik op Start / Instellingen / Systeem en klik op het tabblad Meldingen en acties. In het venster dat verschijnt zie je een kopje Meldingen. Daaronder kun je, door middel van schakelaars, heel eenvoudig aangeven welke meldingen je wel wilt zien en welke liever niet. Onder het kopje Meldingen van deze apps weergeven kun je datzelfde instellen, maar dan voor de apps die je in Windows hebt geïnstalleerd.

©PXimport

Tip 05 Leuk hoor al die meldingen, maar niet als je geconcentreerd probeert te werken. Je schakelt ze heel eenvoudig uit.

Tip 06: Standaard-apps

Veel van de functies die Microsoft inbouwt in Windows zijn heel goed bedoeld, maar worden niet altijd zo ervaren. Zo is het natuurlijk supermakkelijk dat een bepaalde app automatisch start bij het aanklikken van een bepaald bestand ... totdat het niet de app is die je voor ogen had. Dan wordt een dergelijke functie al snel heel irritant. Om die reden biedt Windows 10 je dan ook de mogelijkheid om zelf te bepalen welke app er moet worden geopend bij een bepaalde handeling. Klik op Start / Instellingen / Systeem en vervolgens op het tabblad Standaard-apps.

In het bovenste gedeelte van het venster dat verschijnt kun je aangeven wat de standaard-app moet zijn voor mail, muziek, foto's enzovoort en dat is natuurlijk best beperkt. Scrol je echter naar onderen, dan vind je daar de optie Standaard-apps per bestandstype kiezen. Via deze optie kun je per extensie kiezen welke app (uit de Windows Store) daarvoor gestart moet worden. Een andere optie is navigeren naar het bestand in Windows Verkenner en vervolgens rechtsklikken op het bestand en kiezen voor Eigenschappen. Door te klikken op de knop Wijzigen naast Openen met: kun je eveneens een andere standaard-app kiezen (ook apps die niet uit de Windows Store komen).

©PXimport

Tip 06 Microsoft bepaalt welke apps er worden geopend bij welke handeling, maar je kunt dat veranderen.

Tip 07: Taakbalk opschonen

Microsoft heeft er nogal een handje van om de taakbalk van Windows vol te stoppen met allerlei handige pictogrammen. Toegegeven, deze pictogrammen kunnen ook handig zijn, maar ze maken de taakbalk ook heel erg druk, en als je werkt met je pc zit je daar toch de hele dag naar te kijken. Om meer rust op het scherm te toveren, kun je daarom de taakbalk wat opschonen. Een snelle manier om dit te doen is door te rechtsklikken op de taakbalk. Wanneer je je muisaanwijzer beweegt over Zoeken en klikt op Verborgen, wordt het pictogram Zoeken verborgen (zoeken is wel handig, maar kan ook gewoon via menu Start of via de verkenner). Wil je nog meer ruimte winnen, schakel dan de optie Knop taakweergaven weergeven uit. De taakweergave toont je een overzicht van alle vensters die open zijn, wat misschien potentieel handig is, maar wij hebben het in de praktijk nog nooit gebruikt. Schakel je ook de optie Schermtoetsenbordknop weergeven uit, dan win je nog een plekje in het systeemvak.

©PXimport

Tip 07 De taakbalk is best rommelig met al die handige snelkoppelingen. Daar kun je iets aan veranderen.

Acceptatie

In dit artikel lees je hoe je een flink aantal onderdelen van Windows 10 naar je hand kunt zetten. Bij de overgang naar een nieuwe versie van Windows zijn er vaak dingen die compleet anders zijn en waar je echt ontzettend aan moet wennen. Hoewel het mogelijk is om vrijwel alles aan te passen (vandaar ook dit artikel), loont het ook de moeite om daadwerkelijk te proberen aan een aantal dingen te wennen. Zou hebben de mensen die jarenlang vasthielden aan de vrolijke taakbalk van Windows XP uiteindelijk toch echt moeten opgeven en is de taakbalk nu een stuk zakelijker. De aanwezigheid van het actiecentrum voelt écht ontzettend onnodig, maar zal op den duur toch een belangrijk onderdeel blijken van je Windows-ervaring. Oftewel: gebruik dit artikel vooral om lekker aan te passen wat je écht niet zint, maar probeer je ook te realiseren dat verandering niet altijd een slechte zaak is en dat je aan nieuwe dingen gewoon soms even moet wennen.

Tip 08: Extensies weergeven

Standaard verbergt Windows 10 heel veel bestandsextensies. Het is absoluut een feit dat het navigeren door Windows Verkenner een stuk rustiger oogt nu er niet achter elk bestand een extensie staat, maar persoonlijk vinden wij het toch fijner om te weten met wat voor bestand we te maken hebben. Gelukkig kun je dit net als in vorige versies van Windows heel eenvoudig verhelpen. Open Windows Verkenner en klik bovenin op Beeld en vervolgens helemaal rechts op Opties. In het venster dat verschijnt klik je op het tabblad Weergave. Onder het kopje Bestanden enmappen vind je de optie Extensiesvoor bekende bestandstypen verbergen. Het enige dat je hoeft te doen, is het vinkje te verwijderen bij deze optie en te klikken op OK om alle bestanden weer van een extensie te voorzien.

Tip 09: Vergrendelingsscherm

Het vergrendelingsscherm van Windows is nogal overbodig op een pc. Eerst moet je het vergrendelingsscherm wegklikken en vervolgens kom je alsnog terecht op een pagina waar je je wachtwoord of pincode moet invoeren. Zou het niet fijner zijn als je rechtstreeks in het scherm terechtkwam waarin je je wachtwoord of pincode invoert? Wij vinden van wel en gelukkig is dit ook prima mogelijk. Klik op Start en typ regedit (gevolgd door Enter) om de Register-editor te starten. Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Policies\Microsoft\Windows. Rechtsklik in het rechterdeelvenster en klik op Nieuw / Sleutel en noem deze Personalization. Klik in het linkerdeelvenster op Personalization (de sleutel die je zojuist hebt aangemaakt) en rechtsklik in het rechterdeelvenster en kies voor Nieuw / DWORD (32 bits)-waarde. Noem deze waarde NoLockScreen. Dubbelklik nu op NoLockScreen en vul de waarde 1 in. Klik op OK en sluit de Register-editor af. Het vergrendelingsscherm zal nu niet meer getoond worden.

©PXimport

Tip 09 Het vergrendelingsscherm van Windows 10 is nogal onzin op een pc. Weg ermee!

Tip 10: Sneller afsluiten

Toegegeven, dit is niet iets dat alleen speelt in Windows 10, maar wel bloedirritant. Je wilt je pc afsluiten, maar Windows neemt daar minutenlang de tijd voor omdat het wil uitloggen uit bepaalde apps. Of vervelender nog: Windows weigert af te sluiten omdat bepaalde apps open staan. Afsluiten doe je zelden per ongeluk, dus als je afsluit wil je het graag snel doen. Om dit aan te passen openen we wederom de Registe-reditor. Navigeer in de Register-editor naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control. In het rechterdeelvenster zie je nu de optie WaitToKillServiceTimeout staan. Dubbelklik hierop en verander de waarde van 5000 naar 2000. Dit is het aantal milliseconden dat Windows wacht alvorens het een proces beëindigt. Aangezien dit geldt voor ieder afzonderlijk proces, is het logisch dat dit nogal wat tijdwinst oplevert. Lager dan 2000 kan ook, maar er wordt geadviseerd dat niet te doen, omdat Windows op deze manier de tijd heeft om processen af te sluiten zonder problemen te veroorzaken.

©PXimport

Tip 10 Sluit Windows te langzaam af? Dan kun je dat aanpassen in de Register-editor.

Tip 11: Strippen

Windows wordt geleverd met een wagonlading aan apps die je er 'gratis' bijkrijgt. Het punt is echter dat je lang niet altijd op deze apps zit te wachten. Je kunt apps als Agenda, Mail, Films en TV, Groove Muziek enzovoort niet de-installeren via het Configuratiescherm. Dat wil niet zeggen dat het onmogelijk is om deze apps te verwijderen. Klik op Start en typ PowerShell (gevolgd door Enter). Rechtsklik op het gevonden resultaat en klik vervolgens op Als Administrator uitvoeren. Er verschijnt nu een venster dat erg lijkt op de opdrachtprompt, maar dan blauw in plaats van zwart. Het commando om een app te de-installeren is Get-AppxPackage *appnaam* | Remove-AppxPackage. Om de app geldzaken te verwijderen typ je bijvoorbeeld: Get-AppxPackage *bingfinance* | Remove-AppxPackage.

De namen voor de apps zijn als volgt:

3D Builder = 3dbuilder

Alarmen en klok = windowsalarms

Rekenmachine = windowscalculator

Agenda en mail = windowscommunicationsapps

Camera = windowscamera

Muziek = zunemusic

Kaarten = windowsmaps

Films en TV = zunevideo

Nieuws = bingnews

Foto's = photos

Store = windowsstore

Sport = bingsports

Weer = bingweather

Xbox = xboxapp

Cortana en Edge kunnen echter op deze manier niet worden verwijderd, omdat ze te veel geïntegreerd zijn in Windows.

©PXimport

Tip 11 Je hoeft de apps van Windows niet te gebruiken, je kunt een flink aantal daarvan zelfs verwijderen.

Tip 12: Privacy

Windows 10 mag beveiliging dan heel serieus nemen, met je privacy neemt het besturingssysteem het standaard niet zo nauw. Je kunt dit weliswaar flink dichttimmeren, maar het is natuurlijk best schandalig dat dit niet standaard zo is ingesteld. Standaard verzamelt Windows 10 namelijk informatie over je locatie en je activiteiten op de pc. Om dit aan te passen, klik je op Start / Instellingen en op Privacy in het venster dat verschijnt. Direct in het eerste tabblad Algemeen zie je al dat het mis is.

Standaard hebben apps toestemming om vrijwel al je informatie te gebruiken. Het snelste is om alle opties direct uit te schakelen, maar de realiteit is dat niet alle opties slecht zijn. Zo is het SmartScreen-filter heel nuttig en is het ook heel handig dat websites toegang hebben tot je lijst met talen, zodat ze content in de juiste taal kunnen leveren. Ons advies is dan ook, ga alle tabbladen één voor één af (en dat zijn er nogal wat) en bekijk per optie welke informatie je wel en niet wilt delen. Dat klinkt als veel werk (en dat is het ook), maar we leven in 2015 en privacy is een groot goed dat je dient te beschermen, zélfs als je niets te verbergen hebt. Neem hier dus écht event de tijd voor.

©PXimport

Tip 12 Standaard heb je heel weinig privacy in Windows 10. Probeer dit zo snel mogelijk in te stellen.

Tip 13: Tablet-modus

In Windows 8 leek Microsoft niet te kunnen kiezen tussen een interface voor een tablet of voor een pc, waardoor het resultaat een onbevredigende ervaring voor beide soorten gebruikers was. In Windows 10 is dat al een stuk beter, want op een pc wordt automatisch de pc-modus ingeschakeld en op een tablet de tabletmodus. Maar wist je dat je ook op de pc de tabletmodus in kunt schakelen? Handig om twee redenen.

Eén: als je de instellingen van de tabletmodus snel wilt aanpassen (die vervolgens automatisch gesynchroniseerd worden naar je tablet, mits je inlogt met hetzelfde account). Twee: als je vooral gebruik maakt van de Windows-apps en niet afgeleid wilt worden door alle andere leuke dingen die op je bureaublad staan. Je kunt de tabletmodus heel eenvoudig inschakelen door rechtsonder te klikken op het pictogram met het tekstballonnetje en vervolgens in het Actiecentrum onderin op Tabletmodus. Let op: als je in tip 3 de inhoud van het Actiecentrum hebt aangepast, kan het zijn dat tabletmodus hier dus niet meer staat.

©PXimport

Tip 13 Zelfs als je werkt op een pc kun je Windows gebruiken in tabletmodus.

Tip 14: Blue screen

Het blue screen of death (BSOD) in Windows ziet er niet meer zo akelig uit als jaren geleden, maar het resultaat is nog net zo vervelend: opnieuw starten. Waar het door veroorzaakt wordt? Dat kunnen ontelbare dingen zijn: conflicterende hardware, foutieve drivers, corrupte software enzovoort. Als je direct na de aankoop van Windows last hebt van een BSOD, dan kun je gewoon terug naar de winkel. Maar wat als het na een jaar zomaar ineens gebeurt?

Technisch gezien kan het nog steeds zijn dat er iets mis is met je hardware (dingen gaan kapot op den duur), maar de kans is groter dat er een softwareconflict is opgetreden na bijvoorbeeld een Windows-update waar iets mis is gegaan, of na het installeren van een nieuwe driver of programma. De makkelijkste oplossing is dan om terug te keren naar een versie van Windows waarin het probleem nog niet aan de orde was. Open het Configuratiescherm en klik op Herstel / Systeemherstel starten. Vervolgens kun je aangeven naar welke versie je wilt terugkeren. Kies een moment en klik op Volgende en daarna op Voltooien. Windows wordt nu hersteld naar een oudere versie waarin het probleem (hopelijk) nog niet bestond.

©PXimport

Tip 14 Last van een BSOD? Probeer Windows te herstellen naar een eerdere versie.

Recente back-ups zijn je beste wapen tegen verlies van data. Vroeg of laat crasht je systeem of krijg je te maken met malware, en dan kun je alleen nog vertrouwen op je back-ups. In dit artikel gebruiken we degelijke, gratis tools waarmee je probleemloos back-ups maakt van je volledige systeem en van losse datamappen. Terugzetten hoort er natuurlijk ook bij.

⭐ Mappen en bestanden back-uppen met Duplicati

Er bestaan veel programma's waarmee je zelf bestanden en mappen automatisch kunt back-uppen. Je doet dit het bij voorkeur niet naar een andere map op dezelfde schijf, want bij een schijfcrash verlies je ook deze back-ups. Back-uppen naar een andere lokale of externe schijf en/of via een lokale synchronisatiemap naar je cloudopslag is evenmin altijd veilig. Immers, als deze locaties zonder extra inloggegevens toegankelijk zijn, kan malware zoals ransomware ook daar je bestanden en back-ups vernietigen. Met de gratis opensource-tool Duplicati kun je dit vermijden door meerdere back-ups in te plannen, ook naar een afgeschermde gedeelde map op je netwerk (of nas) of rechtstreeks naar de cloud.

Duplicati: installeren

Om Duplicati te installeren, ga je naar www.duplicati.com/download. Klik op Download for Windows (al is er ook een macOS-versie) en download het msi-bestand. Dubbelklik daarop, klik driemaal op Next en op Install. Bevestig met Ja en Finish. Bij het opstarten verschijnt het programma-icoon in het systeemvak rechts op de Windows-taakbalk. Klik daar met rechts op en kies Open om de webinterface in je browser te starten. Klik desgevraagd bij First Run Setup op Yes en stel een wachtwoord in. Dit wachtwoord heb je nodig als je de app vanaf een andere locatie wilt openen.

Je kunt Duplicati nu lokaal starten in je browser met de url http://localhost:8200. Wil je de webomgeving ook openen vanaf een andere netwerk-pc, ga dan naar Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan. Hier kun je ook altijd je serverwachtwoord aanpassen. Bevestig met OK en herstart Duplicati. De app is nu ook bereikbaar via het interne ip-adres van je pc. Om achter dit adres te komen, open je de Opdrachtprompt en voer je het commando ipconfig uit. Kijk bij IPv4 Address van je actieve netwerkadapter (meestal Ethernet of Wi-Fi). Het adres wordt dan bijvoorbeeld: http://192.168.0.182:8200. Het is nog even aankijken of je firewall niet in de weg zit.

Duplicati: eerste back-up

We gaan ervan uit dat je de webinterface op je pc hebt geopend. Klik op +Back-up toevoegen en laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd. Klik op Volgende en geef een back-upnaam op. Kies bij Versleuteling voor Geen versleuteling als je de back-up enkel binnen je eigen thuisnetwerk bewaart. Gebruik je straks cloudopslag, kies dan AES-256 encryption, built in en vul twee keer een wachtwoordzin in, en bewaar die wachtwoordzin goed.

Klik op Volgende om de doellocatie in te stellen. Veiligheidshalve stel je bij voorkeur meerdere back-uplocaties in: één of twee lokale (zoals een tweede schijf of gedeelde netwerkmap) en een cloudprovider.

Laten we beginnen met een lokale schijf. Kies Local folder or drive en selecteer het pad of klik op Voer pad handmatig in. Klik op Volgende en duid alle bronmappen aan die je wilt back-uppen. Of vul het pad handmatig in en klik op Voeg pad toe. Bij Filters en Uitsluiten kun je bepaalde mappen of bestandstypes weglaten, zoals systeembestanden of bestanden die groter zijn dan een bepaalde omvang. Druk opnieuw op Volgende. Laat Automatisch back-up uitvoeren aangevinkt en geef aan wanneer en hoe vaak de back-up moet draaien. Klik nogmaals op Volgende. Bij Back-up retentie kies je hoeveel oude back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de optie Verwijder back-ups die ouder zijn dan <…> of Behoud een specifiek aantal back-ups <…>. Voltooi met Opslaan.

Duplicati maakt standaard incrementele back-ups. Dat betekent dat na een eerste volledige back-up in principe alleen de gewijzigde data worden opgeslagen, wat zorgt voor veel kleinere back-upvolumes.

 Duplicati: extra back-ups

Je kunt je back-up ook opslaan op een gedeelde netwerkschijf of NAS. Voor extra veiligheid is die locatie alleen bereikbaar via aparte inloggegevens, dus niet met het Windows-account waarmee je nu bent aangemeld. Kies bij Opslagtype de optie Local folder ordrive en klik op Voer pad handmatig in. Vul bij Map-pad het zogenoemde UNC-pad naar je gedeelde map in, bijvoorbeeld \\nas\back-ups. Geef bij Gebruikersnaam en Wachtwoord de bijbehorende inloggegevens op. Klik op Test verbinding om te controleren of Duplicati toegang heeft. De rest van de stappen ken je al.

Je kunt ook rechtstreeks back-uppen naar je cloudopslag. Kies bij Back-updoel in het keuzemenu bij Opslagtype het gewenste netwerkprotocol (zoals (S)FTP of WebDAV) of een cloudprovider (zoals Google Drive, MicrosoftOneDrive v2 of Dropbox).

Vul bij Pad op server de naam in van de doelmap van je back-up (deze hoeft nog niet te bestaan). Je laat deze map het best buiten de lokale synchronisatietool van je cloudopslag, zodat malware je back-ups niet via die weg kan aantasten. Klik op AuthID en volg de instructies om Duplicati toegang te geven tot je cloud. Meestal krijg je dan een ID die je kopieert en plakt in het AuthID-veld met Ctrl+C en Ctrl+V. Klik op Test verbinding en werk de verdere configuratie af als alles correct werkt.

Duplicati: back-upbeheer

De toegevoegde back-uptaken verschijnen in het startvenster van Duplicati. Klik op Nu uitvoeren als je zo'n taak direct handmatig wilt starten. Of klik op het pijltje bij een taak en kies Bewerken om de configuratie aan te passen. Je kunt hier ook de taak verwijderen of via Log weergeven de uitvoering controleren. Bovenaan vind je knoppen om de back-up te pauzeren of (definitief) stop te zetten.

Duplicati: back-upherstel

Back-ups maak je natuurlijk niet voor je plezier, maar om er in noodsituaties op terug te vallen. Terugzetten doe je in Duplicati via het onderdeel Herstellen. Selecteer de gewenste back-up die je eerder hebt ingesteld. Weet je niet zeker welke back-up je nodig hebt (of heb je Duplicati opnieuw geïnstalleerd), kies dan Direct herstellen vanuit back-upbestanden. In dit geval navigeer je zelf naar de juiste locatie (bij cloudopslag vul je zo nodig ook de optie AuthID in). Klik op Volgende en geef indien nodig je wachtwoordzin in. Bevestig met Verbind.

Je ziet nu de inhoud van je back-up. In het keuzemenu bij Herstellen vanaf geef je aan vanaf welke back-updatum je bestanden wilt terugzetten. Wil je bijvoorbeeld een bestand terughalen dat je op 1 mei 2025 hebt overschreven, kies dan een datum vóór 1 mei. Vink alle mappen en bestanden aan die je wilt herstellen of gebruik de zoekfunctie. Klik op Volgende en kies of je deze terugplaatst naar de originele locatie of een andere doelmap via Kies locatie. Je bepaalt ook of gelijknamige bestanden worden overschreven en of de lees/schrijfrechten van de back-up moeten gelden. Bevestig met Herstellen.

⭐ Systeem en schijven back-uppen met EASEUS ToDo Backup

Met Duplicati kun je prima losse bestanden en mappen back-uppen, maar geen volledig systeem of schijf(partitie). Dat kan erg handig zijn als je systeem of een schijf crasht en je alles snel wilt herstellen. Voor zo'n volledige systeem- of schijfback-up kun je beter het gebruiksvriendelijke programma EASEUS ToDo Backup Free gebruiken. Deze (Engelstalige) tool kan overigens ook losse data back-uppen (en die selectief terugzetten via een virtueel station), maar wij vinden Duplicati hiervoor iets handiger en flexibeler.

ToDo Backup: installeren

Download de gratis versie van ToDo Backup via www.kwikr.nl/todob en dubbelklik op het gedownloade exe-bestand. Klik rechtsonder op Custom Install als je het installatiepad wilt wijzigen en bevestig met Install Now. Na de installatie klik je op Start Now. Je krijgt af en toe meldingen voor een (betaalde) upgrade, maar die kun je gewoon negeren. Klik in het startvenster maar meteen op Create Backup.

ToDo Backup: back-upselectie

Je kunt nu kiezen uit vier back-uptypes: File, Disk, OS en Apps data. Hier focussen we op Disk en OS. Het verschil tussen beide is vooral technisch. Kies je Disk, dan bepaal je zelf welke schijf of partities je wilt back-uppen. Je kunt bijvoorbeeld een volledige schijf selecteren, handig als je meerdere besturingssystemen en al je data wilt veiligstellen. Kies je OS (Operating System), dan selecteert de tool enkel de partities die nodig zijn om Windows te herstellen en op te starten. Meestal gaat het om het C:-station en doorgaans ook de bootloader- of EFI-partitie. Die keuze is vooral nuttig voor een snelle systeemherstel-back-up bij een Windows-crash.

De werkwijze is in beide gevallen vrijwel gelijk, alleen kies je bij Disk zelf de gewenste schijf of partities. Je plaatst simpelweg een vinkje bij Hard disk [n] of bij specifieke partities als je niet alles wilt back-uppen. Bevestig je keuze met OK.

ToDo Backup: bestemmingslocatie

In beide gevallen kom je nu in een venster terecht waar je de doelmap voor je back-up kiest. Klik op de voorgestelde locatie en kies uit vier types: Local Drive, EaseUS Cloud, Network en Security Zone. EaseUS Cloud is opslag op de EASEUS-servers en vereist een account. In de gratis versie is dit beperkt in tijd en opslagruimte. Met Security Zone maak je een verborgen partitie aan die enkel voor de back-upsoftware toegankelijk is, zodat malware er in principe geen toegang toe heeft. Je kiest zelf de grootte en schijf, maar deze functie is helaas enkel beschikbaar in de betaalde versies.

Dan blijven Network en Local Drive over. Network is een optie, maar bij een schijfcrash is die locatie vaak moeilijker bereikbaar en zo'n schijfkopie kan erg groot zijn. Wil je dit toch gebruiken, open dan de optie Network voor bestaande netwerkshares of klik op CloudStorage, NAS of FTP en maak verbinding via New […] Connection, eventueel met inloggegevens of autorisatie (zoals bij Google Drive, OneDrive of Dropbox). Wij houden het hier bij Local Drive. Ga via Computer naar de gewenste locatie, bijvoorbeeld een externe schijf die je na de back-up kunt loskoppelen zodat ransomware er zeker geen toegang toe heeft.

ToDo Backup: back-upopties

Zodra je een bestemmingslocatie hebt gekozen, kun je de back-up meteen starten met BackupNow, waarna je de voortgang kunt volgen. Toch is het beter om eerst op de knop Options te klikken. Je komt dan in een venster met allerlei instellingen. We lopen kort door de belangrijkste opties op het tabblad Options. Bij Encryption kun je Enable backup encryption inschakelen en een twee keer een wachtwoord invullen, maar als je de back-up enkel lokaal bewaart, is dat wellicht overbodig.

In het onderdeel Backup Splitting kun je de back-up opsplitsen. Kies je bijvoorbeeld FAT32-4096, dan wordt elk back-uponderdeel maximaal 4 GB groot, zodat het ook op een (oudere) FAT32-schijf past.

Ga verder naar Disk/Volume Settings. Plaats hier enkel een vinkje bij Sector by sector backup als je echt elke bit van de schijf of partitie wilt kopiëren, ook van reeds verwijderde data. Dit is in principe enkel nuttig voor diepgaand dataherstel. Via Reset to Initial herstel je alle instellingen naar de standaardwaarden van de tool. Bevestig je wijzigingen met OK.

ToDo Backup: back-upplan

In het Options-venster vind je ook het tabblad Scheme. Hier stel je in of en wanneer de back-up automatisch moet starten. Dit is vooral handig bij bestandsback-ups, maar ook nuttig als je je schijf- of systeemback-up regelmatig wilt bijwerken. Je kunt kiezen uit onder meer One-time, Daily en Weekly.

Neem bijvoorbeeld Weekly. Geef bij Execute backup at het gewenste tijdstip op en selecteer de dagen waarop de back-up moet plaatsvinden. Bij Backup method kies je het liefst voor Incremental of Differential (zie kader 'Back-upmethode') en vink je Create a full backup every [n] backup(s) aan. Vul hier bijvoorbeeld 10 in, afhankelijk van hoe vaak je back-upt.

Vink ook de optie Run missed backup at system startup if computer is shutdown aan, zodat gemiste back-ups alsnog worden uitgevoerd. Voor retentie vink je Enable image reserve strategy aan. Daarmee geef je aan hoeveel oudere back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de opties no more than 7 Days of the last 3 backups. Bevestig je instellingen met OK.

ToDo Backup: back-upherstel

Stel dat je een volledige datapartitie hebt geback-upt en deze is nu corrupt. Je kunt de back-up in één keer terugzetten. Start ToDo Backup en selecteer de juiste back-up. Klik linksonder op Recover en druk op Disk/Partition mode. Kies bij History Version de datum van de gewenste back-upversie. Duid eventueel de schijf of partities aan die je wilt herstellen. Klik op Next en geef de bestemmingslocatie aan. Dit zal meestal de oorspronkelijke schijf of partitie zijn. Via Advanced options kun je eventueel Optimize for SSD aanvinken (voor herstel naar ssd) en Sector by sector recovery (voor geavanceerd dataherstel). Klik opnieuw op Next en bevestig met Yes.

Wil je slechts enkele databestanden of mappen terughalen, dan kan dat ook via dezelfde schijfkopie. Klik bij Recovery op File mode. Je kunt dan door het virtuele station van de back-up bladeren en op bestandsnaam zoeken. Vink alle gewenste bestanden of mappen aan en kies Recover to original location of geef een andere locatie op via Recover to. Vink eventueel Replace existing files aan om bestaande bestanden te vervangen. Bevestig met Proceed. De data worden teruggeplaatst met behoud van het oorspronkelijke pad.

ToDo Backup: bootmedium

Stel: Windows of je systeemschijf is gecrasht … dan kun je de systeem- of schijfkopie niet zomaar terugzetten, want opstarten via Windows lukt niet meer. In dat geval kun een speciaal bootmedium gebruiken, áls je dat vooraf hebt aangemaakt.

Klik rechtsboven op Tools en kies Create Emergency Disk. Steek een lege usb-stick in je pc, klik op het usb-stick-icoon en selecteer de juiste usb-stick. Druk op Create en bevestig met Create Now. Voor het bootgedeelte zijn de Microsoft WinPE-tools nodig. Laat de optie Download from Microsoft geselecteerd staan en klik op OK. Dit proces kan enkele minuten duren. Als gevraagd wordt om de stick te (her)formatteren, bevestig je met Yes.

Na afloop klik je op Finish. Test het bootmedium daadwerkelijk op je systeem. Meestal doe je dit via een speciaal bootmenu (via een sneltoets bij het opstarten) of je stelt de bootvolgorde in via het UEFI/BIOS-menu. Raadpleeg indien nodig de systeemhandleiding.

Als de bootstick goed werkt, verschijnt na een tijdje de vertrouwde grafische omgeving van EASEUS ToDo Backup en kun je via Recover (of handmatig via Browse to Recover) de gewenste back-up terugzetten.

⭐ Netwerkback-ups met UrBackup

Als extraatje voor de meer gevorderde gebruiker die centraal back-ups van meerdere netwerk-pc's wil beheren, vertellen we ook nog iets over de gratis opensource-tool UrBackup. Die bestaat uit een server, en een of meerdere clients. De clients melden zich aan bij de server via je thuisnetwerk (of via internet), waarna de server opdrachten stuurt om volgens schema te back-uppen. Een client kan zowel bestandsback-ups als volledige schijfimages naar de server sturen, waarbij slim gebruik gemaakt wordt van incrementele back-ups.

UrBackup: installeren

Installeer de server op de pc waarop je de back-ups centraal wilt bewaren. Deze moet uiteraard bereikbaar zijn op de momenten dat de back-ups gepland zijn. Ga naar www.urbackup.org en klik op Download UrBackup Server (wij gaan uit van de Windows-versie, maar er zijn ook versies voor Linux, FreeNAS en Docker). Dubbelklik op het exe-bestand: na enkele klikken is de server klaar voor gebruik. Je opent deze in je browser via http://localhost:55414.

UrBackup: servermeldingen

Waarschijnlijk verschijnt nu een foutmelding over de back-upmap. Open daarvoor het tabblad Instellingen en geef een bestaande, lege map op bij Back-up opslaglocatie. Bevestig met Opslaan en ververs de webpagina.

Mogelijk krijg je nu de melding dat je het back-uppad omwille van prestaties beter buiten de antiviruscontrole houdt. In Windows Defender stel je dit zo in: ga naar het venster Instellingen (Windows-toets+I) en kies Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging. Klik op Instellingen beheren en dan op Uitsluitingen toevoegen of verwijderen. Klik op +Een uitsluiting toevoegen / Map en verwijs naar de back-upmap van UrBackup. Ververs opnieuw je webpagina.

Als er nog een melding over korte DOS-namen verschijnt, open dan de Opdrachtprompt als administrator en voer dit commando uit:

Vervang <stationsletter:> door de letter van het volume met je back-upmap.

UrBackup: client

De server is klaar, tijd voor de clientmodule. Die installeer je op een andere netwerk-pc met via een apart exe-bestand. Meteen na het opstarten verschijnt een venster waarin je opgeeft wat je op bestands- en volumeniveau wilt back-uppen, waarbij je in beide gevallen zelf aanduidt wat je wilt opnemen. Voor volumes geef je de letters in (bijvoorbeeld C;D) en voor bestanden voeg je paden toe via de knop Locatie toevoegen.

Als alles goed is, herkent de server de client automatisch en kan de back-up starten. Lukt dat niet, dan voeg je de client handmatig toe (bijvoorbeeld via het ip-adres) via +Nieuwe client toevoegen op de server.

Je opent de client op elk moment met een dubbelklik op het icoon in het Windows-systeemvak. Klik er met rechts op en kies Instellingen om alle opties zoals back-upfrequentie en retentie in te stellen, op diverse tabbladen. Vanuit dit contextmenu kun je ook direct volledige of incrementele bestands- en imageback-ups starten, al kan dit net zo goed via de webinterface van de server.

UrBackup: herstellen

Om geback-upte data terug te zetten, open je het tabblad Back-ups in de webinterface van de server. Klik op de client en daarna op de juiste bestands- of imageback-up. Bij een bestandsback-up kun je de data als zip-bestand downloaden of rechtstreeks op de client herstellen. Na bevestiging aan clientzijde worden de bestanden teruggezet.

Bij een imageback-up klik je op Image mounten. De schijfkopie (in vhdz-formaat) verschijnt als een virtueel station en je kunt selectief bestanden downloaden.

Wil je de imageback-up volledig terugzetten op systeemniveau, download dan eerst het iso-bestand via Download UrBackup Restore Stick op de UrBackup-website.

Start daarna een tool als Rufus en stop een usb-stick in je computer. Kies bij Apparaat de juiste usb-stick en verwijs bij Opstartselectie naar het iso-bestand. Klik op Starten, kies Schrijven in ISO-image-modus en bevestig met OK (2x). Even later is de bootstick klaar.

Start de client-pc op met de bootstick. Schakel indien nodig secure boot uit via het UEFI/BIOS-menu. Start vervolgens de grafische desktopomgeving, waarna UrBackup Image Restore opstart. De tool zoekt zelf de UrBackup-server in je thuisnetwerk en je kunt daarna alles correct instellen voor het herstel.

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

Eerste indruk

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

©Saskia van Weert

Levering en handleidingen

De stofzuiger wordt geleverd in een grote doos, met daarin uiteraard het apparaat en basisstation, maar ook een rager voor het reinigen (daarover verderop meer), een extra dweilrol, garantieboekjes en twee handleidingen: een snelstartgids en een wat uitgebreider boekje. Om daarmee te beginnen: duidelijk is anders. De handleidingen bestaan uit zwart-witte tekeningen met blauwe accenten, die voor de beginnende gebruiker amper te begrijpen zijn. Wat video's op de site van Rowenta brengen uitkomst, maar dit kan duidelijk beter.

Opbouw en reservoirs

Na enig vooronderzoek is de globale werking min of meer duidelijk. De stofzuiger heeft verschillende afneembare onderdelen. In de voet zit het reservoir waarin je het schone water met eventueel een schoonmaakmiddel doet. Dat vullen gaat gewoon onder de kraan, met een hersluitbaar tuitje. In het steelgedeelte zit het reservoir waarin het opgezogen vuil en vieze dweilwater terechtkomen, met erboven een filter dat bijvoorbeeld haren deels tegenhoudt. Het geheel haal je er in één beweging uit. De dweilrol is ook uitneembaar, om hem periodiek schoon te maken en te verwisselen als de rol versleten is. Bij normaal gebruik zou dat elke zes maanden zijn, tegen net geen 20 euro per stuk. Je zet het apparaat aan met een knop op het bedieningspaneel, en in de steel zit een knop om de reinigingscyclus te starten. Die voer je uit elke keer na het stofzuigen. Daar gaan we verderop dieper op in.

De eerste keer

De eerste keer aanzetten was niet direct een doorslaand succes. De stofzuiger praat tegen de gebruiker, in gebiedende wijs. Bijvoorbeeld om aan te kondigen dat het reinigingsprogramma van start gaat. Via de tiptoetsen op het bedieningspaneel is de taal aan te passen, maar dit lukte in eerste instantie niet en later ineens wel bij toeval tijdens het gebruik. Dat is dus niet erg intuïtief. De vrouwenstem van de X-clean is ook erg hard; tijdens de testperiode is het ook niet gelukt het volume lager te zetten ondanks het nadoen van de tekeningen in de handleiding: de stofzuiger ging gewoon aan en verder gebeurde er niks.

Bediening en modi

Eenmaal aangezet wijst de bediening zichzelf. Je hebt de keuze uit vier standen: AI, Turbo, Stil en Alleen zuigen. En nog een Max-optie voor sterk vervuilde oppervlakken. Je schakelt met de Mode-knop tussen de vier standen en als je de Mode-knop ingedrukt houdt, wordt de Max actief. De X-clean 10 heeft een zelfaangedreven roller, wat betekent dat hij heel licht over de vloer glijdt. Afhankelijk van de gekozen optie wordt er meer of minder zuigkracht en dweilwater gebruikt. In de testperiode voldeed de AI-opties voor de dagelijkse reiniging en de Turbo-modus voor intensiever schoonmaken. Hij werkt verder als een gewone stofzuiger: je haalt hem van voor naar achter over de grond. Omdat er gedweild wordt, is het wel handig je kamers van achter naar voor schoon te maken.

©Rowenta

Slimme vuilsensor

Op het led-paneel zit een gekleurde halve cirkel die aangeeft hoeveel vervuiling de machine waarneemt. Geel en oranje geven vuil en meer vuil aan. Dat kan opgevat worden als aansporing om nog wat langer over de vloer heen te gaan.

©Rowenta

Accuduur

De accuduur is ruim voldoende voor een gemiddeld tot groot huis. Na een half uur schoonmaken is het wel tijd om weer op te laden, maar zoveel tijd zul je in de praktijk niet nodig hebben.

Grindvloeren: onverwacht goed resultaat

In de testwoning ligt laminaat en een open grindvloer, kleine decoratieve korreltjes helaas zonder toplaag. Zo'n vloer kan eigenlijk niet goed gedweild worden op de normale manier (dus met een mop en een plens water). De X-clean liet zich echter van zijn beste kan zien en blijkt optimaal te presteren op dit type vloer. Hoe dat werd ontdekt? ⤵️

Reiniging na gebruik

Na elke keer stofzuigen moet je het reservoir uit de machine halen, het opgezogen en inmiddels natte vuil (drab) weggooien in de vuilnisbak en het vieze water door de gootsteen spoelen. Je ziet dus meteen wat er allemaal is opgezogen en dat is best confronterend, maar ook bevredigend omdat je vloer daar nu van verlost is. De geleegde unit plaats je weer in de stofzuiger, en deze gaat dan terug naar de basis om op te laden.

©Saskia van Weert

Met een druk op de knop op de steel start je het reinigingsproces. Dat bestaat uit een (keihard) commando en een hoop lawaai. In zekere zin doen het aan de concurrent denken, want de handendrogers van Dyson maken een vrijwel identiek blazend geluid. Na een paar minuten vraagt de stem je om de unit wederom schoon te maken en terug te plaatsen. Hierin zit dan restvuil en water waarmee de rol gereinigd is. Na wederom een terugplaatsing komt er weer een hard commando dat aangeeft dat het filter wordt drooggeblazen. Daarna schakelt de stofzuiger terug tot een beschaafd geluidsniveau om gedurende 30 tot 60 minuten zichzelf schoon te maken.

Tijdsbesparing en motivatie

Het lijkt een heel gedoe, en in zekere zin is dat het ook. Na enkele keren stofzuigen en dweilen weet je het allemaal wel. Daar staat tegenover dat de kamers razendsnel schoon zijn. Een grote huiskamer met de genoemde moeilijke vloer is onder de 10 minuten klaar. Dat motiveert tot vaker stofzuigen en dweilen en kan daardoor leiden tot een structureel schoner huis. Wie heeft immers tijd en zin om meerdere keren per week eens uitgebreid te dweilen?

©Rowenta

Resultaten op andere vloertypen

De resultaten op laminaat en tegels (badkamer en wc-vloer) zijn ook prima, de zuigmond komt goed bij randjes en hoeken. Hij is 15 centimeter hoog dus kan ook onder niet al te lage kasten komen, waarbij de stem mededeelt dat er een speciale modus voor onder meubels actief wordt.

©Rowenta

Eindoordeel

Als je de plussen en de minnen tegen elkaar afweegt, slaat de balans toch uit naar het positieve. De minpuntjes zijn duidelijk: handleiding kan beter en het is even een gedoe met meerdere keren het reservoir uitspoelen, de stem is vrij hard en zou wat mij betreft ook uitgeschakeld moeten kunnen worden. Het reinigen duurt vrij lang en is lawaaierig. Maar hij reinigt en zuigt goed, maakt de vloer lekker schoon in zeer korte tijd en is vergeleken met de concurrentie een heel stuk goedkoper.