ID.nl logo
Zo houd je Windows 10 fris en schoon
© PXimport
Zekerheid & gemak

Zo houd je Windows 10 fris en schoon

Wellicht is ook op jouw pc Windows 7 of 8 intussen ingeruild voor Windows 10. Die overstap hoort vlekkeloos te verlopen, maar het kan gebeuren dat sommige hardware toch niet naar behoren werkt of dat er overtolligheden op je systeem staan. Wij zetten je vernieuwde systeem weer op de rit.

Tip 1 - Terugrol

We gaan ervan uit dat je, zoals zoveel andere gebruikers, via de gratis upgrade van Windows 7 of 8.1 naar Windows 10 bent overgestapt. In de meeste gevallen gebeurt die overstap vlekkeloos, maar wat als je toch niet tevreden bent met die upgrade en je liever terugkeert naar je vorige Windows-versie? Dat hoort in principe probleemloos te kunnen. Open het Windows-startmenu en kies Instellingen. Klik op Bijwerken en beveiliging en ga naar de rubriek Systeemherstel. Als het goed is, tref je hier de optie Terug naar Windows 8.1 (of 7) aan. Let wel, deze optie is slechts één maand lang beschikbaar na je initiële update naar Windows 10. Als je wilt terugkeren naar je vorige Windows-installatie, druk dan op de knop Aan de slag en volg de verdere instructies.

©PXimport

Tip 1 - Keer je Windows 10 (voorlopig) toch liever weer de rug toe?

Tip 2 - Herstel

Is de upgrade goed verlopen, maar heeft er zich naderhand iets voorgedaan waardoor Windows 10 toch niet lekker of betrouwbaar meer werkt, dan kun je ook het ingebouwde Systeemherstel aanspreken (zie ook tip 1). Deze keer druk je bij de bovenste rubriek Deze pc opnieuw instellen op de knop Aan de slag. Je krijgt dan twee keuzes te zien: Mijn bestanden behouden of Alles verwijderen. In het eerste geval worden apps en de bijhorende instellingen verwijderd, maar je persoonlijke databestanden blijven behouden. Ben je toch niet helemaal gerust in dit hele proces, dan kun je natuurlijk zelf ook eerst een back-up maken (zie tip 3). In het tweede geval gaan ook je eigen data en instellingen voor de bijl en is het resultaat een verse Windows 10-installatie.

©PXimport

Tip 2 - Systeemherstel: een (nood)oplossing als Windows plots niet meer lekker loopt.

Tip 3 - Schijfback-up

Is je pc inderdaad aan systeemherstel toe, maar vertrouw je Windows niet helemaal als het aankomt op het behoud van je databestanden, dan kun je natuurlijk eerst zelf een back-up maken. Een degelijke en gratis tool is EaseUS Todo Backup Free, waarmee je zowel een gerichte databack-up als een complete image van één of meerdere partities kunt maken. Ook wanneer je voor een partitieback-up kiest, blijft het mogelijk die als een virtuele schijf te koppelen zodat je de geback-upte gegevens alsnog als individuele bestanden kunt benaderen en die desgewenst kunt terugzetten: open het menu Tools, kies de optie Mount/unmount en selecteer de gewenste partitieback-up.

©PXimport

Tip 3 - In EaseUS Todo Backup laten images zich ook als virtuele schijven koppelen.

Tip 4 - Schone installatie

Een verse installatie van Windows 10 levert haast per definitie een schonere installatie op dan een upgrade vanaf Windows 7 of 8.1 en er wordt ook minder opslagruimte verbruikt. Meteen voor zo'n installatie kiezen, bijvoorbeeld met behulp van de Media Creation Tool, in plaats van je oude Windows-installatie te upgraden lukt echter niet, tenzij je al over een geldige licentie voor Windows 10 beschikt.

Het is echter wel mogelijk een schone installatie uit te voeren nádat je je Windows 7 of 8.1 naar Windows 10 hebt geüpgraded. Immers, bij zo'n upgrade controleert de installer of je over een legitieme Windows-installatie beschikt, en zal die automatisch je pc activeren voor gebruik met Windows 10. Je ontvangt weliswaar geen productsleutel, maar (de hardware van) je pc wordt bij Microsoft geregistreerd.

©PXimport

Tip 4 - Windows 10 meteen schoon installeren lukt niet tenzij na een eerder uitgevoerde upgrade (of met een licentiecode).

Voer je naderhand alsnog een schone installatie van Windows 10 uit op diezelfde computer, dan controleren de Microsoft-servers of het om een reeds geregistreerd toestel gaat. Is dat inderdaad zo, dan hoort de schone installatie van Windows 10 zich netjes te (re)activeren.

Tip 5 - Drivers

In de meeste gevallen verloopt de upgrade van Windows 7 of 8.1 naar Windows 10 zonder veel problemen. Toch doe je er goed aan even te controleren of alle stuurprogramma's wel goed werken. Klik de Windows-startknop met de rechtermuisknop aan en kies Apparaatbeheer. Als het goed is, tref je hier geen enkel uitroepteken aan. Is dat wel het geval, dan kun je het eerst langs deze weg proberen: open het startmenu en kies Instellingen / Bijwerken en beveiliging. Open de rubriek Windows Update en klik op Controleer op updates. De kans is groot dat Windows een geschikte driver vindt en downloadt, waarna die kan worden geïnstalleerd en daarna het uitroepteken is verdwenen.

Tip 6 - Apparaatbeheer

Krijg je het stuurprogramma niet goed via een geforceerde speurtocht naar updates (zie 5) dan kun je het nog op een meer handmatige manier proberen. Open Apparaatbeheer en klik met de rechtermuisknop op het nukkige apparaat (met het uitroepteken). Kies Stuurprogramma's bijwerken en klik op Automatisch naar bijgewerkte stuurprogramma's zoeken. Misschien heb je zelf de juiste driver al gevonden, wellicht op de site van de producent, en heb je die al ergens op je pc klaarstaan. Ga in dat geval voor de tweede optie: Op mijn computer naar stuurprogramma's zoeken en wijs Windows de weg via de knop Bladeren.

Lukt het ook niet op deze manier, klik dan het apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Details en kies Hardware-id's in het uitklapmenu.

Er verschijnen nu diverse tekstregels: rechtsklik op het bovenste item en kies Kopiëren. Vervolgens plak je de gekopieerde tekst met Ctrl+V in de zoekbalk van Google. De kans is reëel dat deze zoektocht je effectief naar een geschikte driver leidt.

©PXimport

Tip 6 - Nukkige drivers? Met wat geluk speurt deze tool een geschikt stuurprogramma voor je op!

Een handige en gratis tool die dit proces min of meer automatiseert, is Unknown Device Identifier. Die laat alle geïnstalleerde stuurprogramma's in een lijst zien en kleurt problematische drivers rood. Als het goed is, krijg je ook informatie over de producent. Via het menu Drivers / Find Driver speelt de tool de gegevens door aan Google en kom je met wat geluk uit bij het juiste stuurprogramma.

Tip 7 - Tekort schijfruimte

Heb je niet zo'n grote SSD of harde schijf en blijkt er merkbaar minder schijfruimte over te zijn na de upgrade naar Windows 10, dan heeft je vorige Windows-versie daar ongetwijfeld veel mee te maken. Immers, bij de upgrade naar Windows 10 wordt er automatisch een soort back-up gemaakt van je oude Windows-map zodat een terugrol naar je vorige Windows-versie nog mogelijk is (zie ook tip 1).

Deze map blijft hier dertig dagen staan, daarna verwijdert Microsoft de map automatisch van je systeem. Ben je echt wel zeker dat je niet meer naar je vorige Windows-versie terug wilt, dan kun je die back-up alvast zelf verwijderen. Die map waarin Windows de gegevens bewaart, Windows.old, neemt namelijk algauw tientallen gigabytes ruimte in. Navigeer in Windows Verkenner maar eens naar de locatie waar het besturingssysteem staat opgeslagen (meestal de C-schijf).

De oude installatie verwijderen doe je met behulp van de ingebouwde tool Schijfopruiming. Druk op de Windows-toets en tik schijfopruiming in. Start de tool op en bevestig met OK. In het programmavenstertje druk je op de knop Systeembestanden opschonen, waarna je opnieuw bevestigt met OK. Als het goed is, vind je hier ook het item Vorige Windows-installatie(s) terug. Plaats hier een vinkje voor en bevestig met OK.

Tip 8 - Schijfopruiming

Je treft bij Schijfopruiming (zie vorige tip) onder meer nog het item Tijdelijke internetbestanden aan. Selecteer dit onderdeel en klik onderaan op Bestanden weergeven. De kans is groot dat je ook deze bestanden probleemloos mag verwijderen, maar het is niet uitgesloten dat er ook intussen gedownloade updates voor Windows 10 tussen zitten. Die kunnen dan worden gebruikt voor peer-to-peer-distributie van Windows-updates. Concreet betekent dat dat andere pc's daar gebruik van kunnen maken in plaats van die zelf te moeten downloaden.

Let wel, standaard zijn dat ook pc's buiten je eigen netwerk. Dat kun je echter aanpassen. Open Instellingen in het Windows-startmenu en kies Bijwerken en beveiliging. Selecteer Windows Update en kies achtereenvolgens Geavanceerde opties / Kiezen op welke manier updates worden geleverd. Stip de optie pc's in het lokale netwerk aan als je wilt vermijden dat ook externe pc's van jouw gedownloade updates gebruik kunnen maken. Wil je die updates met geen enkele andere pc delen, dan mag je de functie uitschakelen en kun je gerust ook het item Tijdelijke internetbestanden opruimen.

©PXimport

Tip 8 - Windows updates: delen met (je) andere pc's?

Overigens is er nog een meer geavanceerde modus voor Schijfopruiming. Die start je op vanaf de opdrachtregel met het commando cleanmgr /sageset:65535 & cleanmgr /sagerun:65535. Er komen dan extra opties ter beschikking, zoals allerlei logbestanden en bestanden van de Windows-foutrapportage. In deze modus krijg je echter niet te zien hoeveel schijfruimte de op te schonen items je zullen opleveren.

Tip 9 - Apps verwijderen

Via de Schijfopruiming kun je dus al een en ander weghalen wat je niet langer nodig acht, maar om overtollige apps, programma's of onderdelen te verwijderen zijn er andere mogelijkheden. Klik de Windows-startknop aan en kies achtereenvolgens Instellingen / Systeem / Apps en onderdelen. Wacht nu even tot de lijst gevormd is, je krijgt een overzicht van de geïnstalleerde apps en programma's te zien. De toepassingen die de meeste ruimte in beslag nemen, staan bovenaan in de lijst.

Wil je een item wissen, dan hoef je dat maar aan te klikken en de knop Verwijderen in te drukken. Bovenaan zie je een zoekbalk waarmee je naar de naam van een specifieke app kunt zoeken. Daaronder staan nog twee keuzemenu's waarmee je de apps anders kunt laten sorteren of kunt kiezen van welke schijf je de geïnstalleerde apps wilt zien. Diverse apps die standaard door Microsoft zijn mee geïnstalleerd laten zich echter niet langs deze weg verwijderen. Met behulp van PowerShell is dat normaliter alsnog mogelijk, maar dat is vrij complex. Ben je toch geïnteresseerd naar deze methode, googel dan op de trefwoorden powershell windows 10 uninstall apps.

©PXimport

Tip 9 - Vanuit Windows 10 verwijder je eenvoudig optionele onderdelen.

Binnen Apps en onderdelen is nog een extra optie waarmee je wat overbodige items kunt verwijderen, klik maar eens op Optionele onderdelen beheren. Misschien is er bijvoorbeeld een aanvullend lettertype van een vreemde taal aanwezig, al moeten we zeggen dat je hier maar erg weinig schijfruimte mee vrijmaakt. Klik op een extra onderdeel dat je niet meer wilt hebben en bevestig met Verwijderen om het weg te gooien.

Tip 10 - Onderdelen wissen

Gewone programma's laten zich weliswaar ook weghalen via de methode beschreven in tip 9, maar er is nog een andere weg, die met name interessant is wanneer je specifieke Windows-onderdelen wilt uitschakelen. Open het Windows-startmenu, tik Configuratiescherm in en druk op Enter. Je herkent het venster ongetwijfeld uit eerdere Windows-versies.

©PXimport

Tip 10 - De gewone manier om programma's en onderdelen weg te halen, zit nog altijd in Windows 10.

Via de optie Een programma verwijderen of wijzigen is een programma verwijderen ook gewoon een kwestie van het te selecteren en de knop Verwijderen in te drukken. In de linkerkolom vind je echter ook de rubriek Windows-onderdelen in- of uitschakelen terug. Met behulp van vinkjes is het mogelijk hier allerlei extra functies te activeren of net weg te halen, zoals Telnet-client, Windows PowerShell 2.0 en XPS Viewer. Doe dat echter alleen maar als je zeker bent dat jij (of Windows) die niet langer nodig hebt.

Tip 11 - Schijfruimte checken

Wil je een snel overzicht van het schijfgebruik, dan kun je daar natuurlijk een externe tool voor aanspreken zoals SpaceSniffer (bij voorkeur uit te voeren als administrator), maar een dergelijke, weliswaar wat uitgeklede functie is ook wel in Windows 10 aanwezig. Je vindt die via Instellingen / Systeem / Opslag. Van hieruit kun je de gewenste opslaglocatie voor nieuwe apps, documenten, muziek, afbeeldingen en video's instellen en dus op die manier vermijden dat een bepaalde schijf dichtslibt. Verder kun je ook per schijf nagaan hoeveel schijfruimte allerlei onderdelen in beslag nemen. Door op een onderdeel te klikken, kom je in een menu of map terecht waarin je de bijbehorende bestanden verwijdert. Klik bijvoorbeeld maar eens op Tijdelijke bestanden. Via de knoppen Tijdelijke bestanden verwijderen en Prullenbak leegmaken maak je eenvoudig wat ruimte vrij.

Tip 12 - App-problemen

Het kan wel eens gebeuren dat een app uit de Windows Store niet (langer normaal) functioneert. In eerste instantie kun je het dan proberen met de Troubleshooter for Windows apps: klik op de link Run troubleshooter en voer de gedownloade tool uit en volg de instructies.

©PXimport

Tip 12 - Apps uit de store: ook als je bij Windows met een lokaal account bent aangemeld.

Krijg je het met deze tool niet voor elkaar, verwijder dan de nukkige app (zie ook tip 9) en installeer die opnieuw van de Windows Store. Open het Windows-startmenu, tik Store in en start die op. In principe moet je hiervoor met je Microsoft-account bij Windows zijn aangemeld, maar het kan ook wel anders. In dit geval open je de Store en klik je het gebruikerspictogram aan naast de zoekbalk. Klik op Aanmelden en kies Microsoft account. Meld je aan met je Microsoft-account, maar zodra Bewijzen dat jij het bent verschijnt, laat je het wachtwoord oningevuld en klik je op Alleen aanmelden bij deze app. Je kunt nu op zoek naar de gewenste app om die (opnieuw) te installeren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus

▼ Volgende artikel
Boost je productiviteit met Copilot Pro
© Putu - stock.adobe.com
Huis

Boost je productiviteit met Copilot Pro

Als je AI slim inzet, kun je meer plezier beleven aan je computer en het werk dat je ermee doet. Copilot is de slimme assistent van Microsoft, die nauw integreert met Office. Hoe maak je optimaal gebruik van deze AI en hoe zet je de assistent naar je hand? Wij gaan aan de slag met Copilot Pro.

In dit artikel laten we zien hoe je Microsoft Copilot Pro gebruikt om efficiënter te werken:

  • Voeg Copilot toe aan de taakbalk of browser voor snelle toegang
  • Gebruik Copilot in Word en Excel om documenten te samenvatten en teksten te genereren
  • Stel slimme e-mails op in Outlook met AI-ondersteuning
  • Integreer Copilot in WhatsApp en Telegram

Handig om te weten: Wat zijn Copilot+-laptops en wat kun je ermee?

Er zijn van Copilot verschillende versies beschikbaar. Zo is er Copilot, Copilot Pro en Copilot for Microsoft 365. De eerste versie – Copilot – kun je gratis gebruiken en biedt je de basisfunctionaliteit. Deze instapversie is ideaal als je wilt kennismaken met de AI en wilt kijken of Copilot voor je geschikt is.

Copilot Pro is het betaalde abonnement waarmee je extra functies tot je beschikking krijgt. Je betaalt 22 euro per maand voor deze uitgebreidere versie. In dit artikel gaan we hoofdzakelijk met Copilot Pro aan de slag. Tot slot is er ook nog Copilot for Microsoft 365. Dit is een dienst die hoofdzakelijk is gericht op zakelijke gebruikers en bedrijven. Deze versie laten we buiten beschouwing.

De Copilot-app kun je los downloaden.

Proberen

Je hoeft niet direct een abonnement op de Pro-versie af te sluiten. Je kunt de betaalde variant van Copilot eerst een maand proberen door op de Copilot-website te kiezen voor Probeer de gratis proefversie.

Vanaf de taakbalk

Er zijn verschillende manieren om toegang tot Copilot te krijgen. Wil je snel toegang, dan kun je de assistent toevoegen aan de Windows Taakbalk. Je vindt de officiële Copilot-app in de Microsoft Store. Typ Microsoft Copilot in het zoekvak bovenin om de app uit de winkel te downloaden. Eenmaal geopend, klik je met de rechtermuisknop op de knop van Copilot in de taakbalk en kies je Aan taakbalk vastmaken. Je kunt Copilot ook gebruiken via de browser. Op https://copilot.microsoft.com vind je de webversie.

Geschiedenis

Als je al wat langer gebruikmaakt van Copilot, is het handig om terug te kunnen keren naar eerdere gesprekken. Dit voorkomt onder meer dat je informatie moet herhalen of een gesprek opnieuw moet beginnen. Links naast de gespreksbalk vind je de knop Geschiedenis weergeven. Klik hierop voor een overzicht van eerdere gesprekken. Je kunt ook specifieke gesprekken verwijderen. Je klikt hiervoor op het pictogram van de prullenbak naast een eerder gesprek.

Gebruiken via Edge

Microsofts browser Edge kent een nauwe integratie met Copilot. Je opent de assistent via een eigen knop, rechtsboven in het venster. Een zijvenster opent en je kunt aan de slag. Als je intensief gebruikmaakt van Copilot kun je er ook voor kiezen om het zijvenster altijd zichtbaar te maken. Klik op de knop Instellingen en meer (of gebruik Alt-toets+F) en klik op Instellingen. Kies voor Copilot en zijbalk en kies voor de optie Altijd aan.

Gebruik je Copilot niet (meer) via de browser en heb je geen behoefte aan de knop rechtsboven in Edge? Kies dan in hetzelfde instellingenvenster voor Copilot en zet de schuif op Uit bij Copilot weergeven.

Pas de instellingen van Copilot via Edge aan.

Meer functies na betalen

Of je betaalt voor het AI-model, bepaal je uiteraard zelf. Copilot Pro kent een paar belangrijke voordelen ten opzichte van de gratis variant. Zo krijgen betalende gebruikers op drukke momenten voorrang. Als gratis gebruiker kan het voorkomen dat je moet wachten of dat je tijdelijk geen toegang hebt.

Die voorrang vinden we ook terug op het gebied van AI-afbeeldingen. Met de Pro-versie kun je dagelijks honderd ‘boosts’ inzetten om een afbeelding ‘snel’ te maken. Bij de gratis versie kun je dit maar vijftien keer doen. Nieuwe functies worden ook als eerste in de Pro-versie aangeboden. Een belangrijk kenmerk van Copilot Pro is de integratie met Office-apps, zoals Word, Excel, PowerPoint en Outlook. Copilot Pro is hiermee direct toegankelijk vanuit die apps.

Ook online

De integratie van Copilot Pro is doorgevoerd in de online versies van apps zoals Word, Excel en PowerPoint. Gebruik je de apps in de browser, dan vind je de knop Copilot in het Office Lint bij de tab Start.

Aan de slag met Pro

Copilot Pro heeft de meest uitgebreide functies. Na activatie vind je de assistent in de verschillende Office-onderdelen terug. In de menubalk bovenin verschijnt een Copilot-knop. Is deze niet zichtbaar, dan meld je je eerst aan met het account waarmee je Copilot Pro hebt afgesloten. Typ in het Office-zoekvak (bovenin het venster) Copilot Pro en kies voor Copilot Pro gekocht? Meld u aan om te gebruiken. De knop Copilot verschijnt op het Office Lint, op de tab Start. Klik erop om te beginnen.

Copilot geeft uit zichzelf al enkele suggesties, gebaseerd op het document dat je mogelijk al hebt geopend. De opties zijn afhankelijk van het Office-programma waarin je Copilot opent. Via de eerste optie ‒ Begrijp ‒ kun je het geopende document samenvatten. De tweede optie ‒ Maak een afbeelding ‒ geeft je de mogelijkheid om een afbeelding te maken, gebaseerd op een beschrijving. Tot slot is er de optie Vraag, waarin je Copilot kunt vragen om een element uit het document duidelijker te beschrijven. Werkt Copilot nog niet? Controleer of de optie Automatisch opslaan voor het document is geactiveerd (via de optie linksboven in het venster). Alleen dan heeft Copilot toegang tot het actieve document.

Copilot Pro integreert met Office, zoals Word en PowerPoint.

Vragen stellen

Interessanter aan de integratie is de mogelijkheid om vragen te stellen over het document dat je hebt geopend. Dat doe je in het vak rechtsonder. Heb je geen inspiratie, dan kun je gebruikmaken van de standaardvragen die boven het tekstvak worden getoond. Klik op de knop Vernieuwen om een nieuwe set standaardvragen te genereren. Je kunt bijvoorbeeld vragen om de belangrijkste punten van het document op een rij te zetten of om de tekst in te korten. Zoals altijd bij AI geldt: controleer het resultaat telkens goed en neem de informatie nooit klakkeloos over.

Naast eigen vragen kun je ook standaardvragen kiezen.

Hulp bij prompts

Hoeveel nut Copilot je uiteindelijk biedt, is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van de gebruikte prompts. Een prompt kun je zien als een opdracht die je aan de AI-assistent geeft. Dit kan bijvoorbeeld een duidelijke instructie zijn, zoals ‘Vat dit document samen in drie belangrijke punten’ of ‘Benoem de voor- en nadelen uit dit document.’ Hoe duidelijker de prompt, hoe beter het resultaat. Copilot Pro kan je hierbij helpen.

In het invoervak vind je de knop Prompts weergeven. Je opent hiermee een nieuw venster met suggesties. De lijst is lang: je kunt gelukkig op zoek gaan naar specifieke prompts. Gebruik de filters bovenin. Klik op Taak en selecteer de categorie van de prompts die je wilt zien, bijvoorbeeld Begrijpen, Vragen en Analyseren. Bovendien vind je een tweede filter: Type functie. Dat filter kun je gebruiken om specifiek te zoeken naar prompts voor een afgebakend domein, zoals klantenservice, IT en non-profit. De prompts worden hierop aangepast. Kom je een interessante prompt tegen, bewaar deze dan. Klik bij de prompt op het pictogram Prompt opslaan. Kies vervolgens bovenin voor Opgeslagen prompts om een totaaloverzicht te bekijken.

Een overzicht van kant-en-klare prompts die je kunt bewaren.

Online galerie

Niet alle beschikbare prompts worden in het eerdergenoemde venster getoond. We willen die natuurlijk wel bekijken. Klik hiervoor op Alle prompts weergeven, rechtsonder in het venster. Een nieuw venster met een promptgalerie wordt geopend. Interessant aan deze galerie (ten opzichte van het venster dat je via Copilot in Office opent), is dat je ook kunt selecteren op prompts per app, bijvoorbeeld voor Excel, Word en PowerPoint. Ook op deze webpagina kun je prompts opslaan. Deze verschijnen vervolgens in de sectie Jouw prompts. In de sectie Verkennen in producten vind je bovendien per Office-app praktische voorbeelden om Copilot in te zetten.

Met je stem

Geen zin om te typen? Je kunt de vragen ook stellen via een microfoon. Klik op de knop Microfoon in het tekstvak en begin met praten. De herkende woorden verschijnen in het tekstvak. Klik op Verzenden om de vraag uiteindelijk te stellen.

Je kunt prompts ook via een microfoon inspreken.

Beperkingen

Zoals bij elke technologie kent Copilot nog enkele beperkingen. Het is goed om hiermee rekening te houden, vooral als je werkt met documenten. Als je een vraag stelt over een onderwerp in je document, gaat dit nagenoeg altijd goed. Vraag je om een samenvatting van een document, dan is het even opletten geblazen. Copilot controleert namelijk een maximum aantal woorden en negeert de rest.

Bij grote documenten bestaat hierdoor de kans dat je eindigt met een incomplete samenvatting. Op dit moment ondersteunt Copilot documenten van ongeveer 80.000 woorden. Je kunt de beperking omzeilen door het document in meerdere delen op te knippen en deze delen telkens door Copilot te laten beoordelen. Wil je een document laten herschrijven, werk dan bij voorkeur met een documentlengte van maximaal 3000 woorden.

Terug in de tijd

Copilot onthoudt de gesprekken. Je kunt deze geschiedenis op elk moment wissen. Klik in het deelvenster van Copilot linksboven op het menu (Schakelen tussen Copilots). Onder in het venster vind je de optie Chatgeschiedenis. Klik erop en kies Gehele Copilot-geschiedenis verwijderen.

Eerdere gespreksgeschiedenis verwijderen.

Prompts verbeteren

Er zijn tips om een prompt (en daarmee het resultaat van Copilot) te verbeteren. Gebruik bij het maken van een prompt zo veel mogelijk details. Beschrijf bijvoorbeeld de context, wat je verwacht en welke bronnen Copilot mag gebruiken. Hanteer een positieve insteek: vertel wat er moet gebeuren en niet wat er niet moet gebeuren. Is het resultaat niet wat je verwacht, dan verbeter je je prompt en laat je het resultaat opnieuw genereren. De makers van Copilot hebben zelf een aantal voorbeelden online gezet.

Doordenken

Om de kwaliteit van de antwoorden en adviezen te verhogen, kun je bij Copilot Pro gebruikmaken van Think Deeper. Je vindt de gelijknamige knop rechts van het invoervak in de app van Copilot (dus niet in het Office-deelvenster). Een antwoord via Think Deeper laat wel wat langer op zich wachten. Copilot heeft tot een halve minuut nodig om het onderwerp vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Je hoeft de functie uiteraard niet bij elk gesprek te gebruiken.

Mailen maar

Als je de e-mailclient Outlook gebruikt, kun je ook wat werk overdragen aan Copilot. De assistent werkt in zowel de klassieke als nieuwe versie van Outlook. Let wel even goed op, want Copilot verschijnt alleen bij het e-mailaccount waarop je het Copilot-abonnement hebt afgesloten. Heb je meerdere e-mailaccounts, dan kunnen deze niet gebruikmaken van de functies. Op zulke momenten verdwijnt de knop uit het venster. Een vreemde en weinig gebruiksvriendelijke zaak: hopelijk herzien de makers dit in de toekomst.

Copilot ondersteunt je op verschillende manieren bij het mailen. Allereerst kun je de assistent je e-mail laten opstellen. Klik op de knop Copilot en kies Concept met Copilot. Beschrijf duidelijk wat je wilt mailen en klik op Genereren. Een kant-en-klare mail wordt gemaakt. Controleer het resultaat. Ben je tevreden, dan kies je Behouden. Ook kun je kiezen voor Aanpassen en aangeven dat je het bericht bijvoorbeeld formeler, korter of losser wilt opstellen. Ben je helemaal niet tevreden, dan genereer je een nieuw concept (kies Opnieuw genereren).

Copilot kan een concept-e-mail opstellen.

Coaching

In plaats van al het werk uit handen te nemen, kun je er ook voor kiezen om Copilot je te laten begeleiden. Schrijf een e-mail van minimaal honderd woorden en kies voor Coaching door Copilot. De assistent stelt nu een bericht op, dat je vervolgens kunt beoordelen. Je hebt daarbij dezelfde opties als bij het volledig genereren van een mail: zo kun je de teksten inkorten, aanpassen of volledig opnieuw beginnen als je niet tevreden bent.

Niet tevreden over je eigen tekst? Laat deze herschrijven.

Sneller toegang

Door Copilot aan het startmenu of de taakbalk toe te voegen, heb je nog sneller toegang tot de assistent. Maak je gebruik van de losse app van Copilot? Klik op de drie puntjes rechtsboven in het venster of druk op Alt+F. Kies Aan taakbalk vastmaken of Vastmaken aan Startscherm.

Mobiel gebruik

Tot slot: Je kunt Copilot ook gebruiken op je iPhone en Android-toestel. Voor beide platformen download je de app via de bekende appstores. In plaats van een app, kun je Copilot op een mobiel ook gebruiken via WhatsApp en Telegram. Je voegt de assistent dan toe als contactpersoon met wie je via het normale chatvenster communiceert. Via deze link vind je directe koppelingen om de assistent aan WhatsApp en Telegram toe te voegen.

De assistent is ook beschikbaar op je mobiel, bijvoorbeeld via WhatsApp.

Watch on YouTube