Zo draai je Windows 10 naast Windows 7
Windows 10 wordt door velen beschouwd als een fijn en goed besturingssysteem. Toch heeft het OS wat last van kinderziektes en is ook nog lang niet alle software ermee compatibel. Daarom kan het nodig zijn toch nog even Windows 7 of Windows 8.1 te installeren, of zelfs Linux.
In dit artikel leggen we je uit hoe je een ander besturingssysteem naast Windows 10 kunt installeren. We richten ons hiervoor op Windows 7, Windows 8.1 en Ubuntu 14.04 LTS. Voordat je begint met de installatie, gaan we een aantal dingen voorbereiden, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.
BIOS of UEFI
De eerste voorbereiding die je moet treffen, is dat je zult moeten checken of je huidige Windows 10 opstart in BIOS of met UEFI. Deze informatie hebben we later in het proces nodig. Dit kun je eenvoudig achterhalen door op Windows-toets+R te drukken. Vervolgens typ je msinfo32 en druk je op Enter. In het Systeemoverzicht dat nu verschijnt, zie je bij BIOS-modus óf UEFI of Verouderd, waarbij die laatste optie aangeeft dat je gebruikmaakt van een BIOS.
Wil je Windows 7 naast Windows 10 gaan draaien, dan moet je de Secure Boot-optie in de UEFI uitschakelen, anders kan Windows 7 niet opstarten. Ubuntu heeft al sinds enige tijd ondersteuning voor Secure Boot en kan daar dus prima mee overweg. Windows 8 heeft er ook geen problemen mee. Zorg er ook voor dat de Fast Boot-optie is uitgeschakeld in UEFI.
©PXimport
In de systeeminformatie van Windows kun je eenvoudig zien of je pc UEFI of BIOS gebruikt. Is het UEFI, zet dan even Fast Boot uit en - als je Windows 7 gaat installeren -ook Secure Boot.
Installatiebestanden
Wat je verder nog nodig hebt, is ten minste één usb-stick om vanaf op te starten. Hier plaatsen we de installatiebestanden van Windows 7, 8.1 of Ubuntu 14.04 LTS op. Je kunt de Windows-iso's hier downloaden. Zorg dat je ook een productsleutel van de juiste Windows-versie hebt. Als je die invult, kun je de Windows-installatie binnenhalen. Als je een dvd hebt van Windows, kun je die natuurlijk ook gebruiken en kun je de stappen voor de usb-stick (stap 7) overslaan. Voor Ubuntu kun je natuurlijk hier terecht. Klik hier op Download / Ubuntu Desktop en download Ubuntu 14.04.3 LTS, we gebruiken de 64bit-versie.
©PXimport
Op de website van Microsoft heb je de mogelijkheid om de Windows 8.1- en Windows 7-installatiebestanden binnen te halen.
Dezelfde licentie?
Als je je oude Windows7- of -8.1-installatie hebt geüpgraded naar Windows 10, gebruikt je nieuw installatie dezelfde productsleutel als je oude Windows-installatie. Het was erg fijn geweest als het mogelijk zou zijn om nu Windows 7 of 8.1 naast Windows 10 te gebruiken met dezelfde productsleutel, maar helaas staat Microsoft dat niet toe. Je zult dus op een andere manier aan een licentie moeten komen, omdat maar een Windows met dezelfde licentie geactiveerd kan zijn.
Wat je eventueel kunt doen, is een zogenaamde Windows Insider worden. Je mag dan een testversie van Windows 10 gebruiken met enkele beperkingen. Op deze manier kun je Windows deactiveren en je licentie hergebruiken op Windows 7/8.1. Dit is wel op eigen risico, de testversie is niet altijd stabiel.
Schijfruimte
De laatste vereiste is dat je genoeg vrije ruimte op de harde schijf beschikbaar hebt. Dit kun je eenvoudig controleren door je verkenner te openen en te klikken op Deze pc. Vervolgens zoek je de schijf met de Windows-vlag, dat zal bijna altijd schijf C: zijn en check je de hoeveelheid schijfruimte. Voor Windows 7 en 8.1 heb je minimaal 60 GB nodig en je wilt natuurlijk ook nog wat ruimte overhouden op je Windows 10-installatie, dus met 80 GB vrije ruimte kom je al ergens. Voor Ubuntu 14.04 LTS is 30 GB al meer dan genoeg, dus dan kom je op 50 GB vrije schijfruimte minimaal.
Back-up maken
Voordat je echt gaat beginnen, is het een absolute must om een back-up te maken van je Windows-installatie. Gebruik hiervoor je standaard back-upprogramma, of de ingebouwde Windows-back-upfunctie. Het enige wat je voor deze laatste nodig hebt, is een tweede harde schijf of een externe usb-schijf. Als je de back-up eenmaal hebt gemaakt, heb je later de mogelijkheid om zonder problemen Windows 10 naar de huidige staat te herstellen, mocht er iets fout zijn gegaan.
Je start de back-up als volgt. Open Configuratiescherm > Systeem en beveiliging. Klik op Back-up maken en terugzetten (Windows 7). Klik links op Een systeemkopie maken, kies of je de back-up wilt opslaan op een harde schijf of op een netwerklocatie en klik op Volgende. Automatisch worden alle benodigde schijven meegenomen in de back-up dus klik op Back-up starten om de back-up te starten. Als je nu in geval van nood de back-up wilt herstellen, zul je op een andere computer een opstartbare Windows 10-usb-stick moeten maken. Vervolgens krijg je vanaf die installatie de optie om de back-up terug te zetten.
Patition Master
We gaan nu de harde schijf partitioneren. Als je het tweede besturingssysteem wilt installeren op een aparte harde schijf, mag je deze stap overslaan. Om onze harde schijf te partitioneren, maken we gebruik van EaseUS Partition Master Free. Windows kan het zelf ook met Schijfbeheer, maar EaseUS is veruit superieur. Je downloadt het programma door naar www.easeus.com te gaan en bovenaan te kiezen voor Partition Manager. Klik vervolgens achter Partition Master Free op Download en daarna bij de Free-versie nogmaals op Download. Voer het gedownloade exe-bestand uit. Voer de installatie uit, en zorg dat je in de wizard de optie om EaseUS Todo Backup Free te installeren uitvinkt. Klik op Finish om Partition Master te openen en kies Launch Application, waarna het hoofdscherm opent.
©PXimport
Let op dat je tijdens de installatie van de Partition Master het vinkje weghaalt om de gratis tool Todo Backup Free mee te installeren, gezien je die niet nodig hebt.
Schijf partitoneren
Selecteer de partitie die je wilt verkleinen, dat zal waarschijnlijk de partitie zijn waarop nu Windows is geïnstalleerd, dat is vaak schijf C: (dezelfde schijf die je zag in je verkenner met de Windows-vlag). Als jouw computer een schijf D: heeft met veel vrije ruimte, gebruik dan die partitie. Klik erop met de rechtermuisknop en selecteer de optie Resize/Move Partition. Je kunt de balk bovenaan slepen en ziet de schijfruimte variëren. Let op dat je voor je huidige Windows-installatie nog genoeg vrije ruimte overhoudt, ten minste 20 GB is aanbevolen. Zodra je tevreden bent, klik je op OK. Het venster sluit zich. Je kunt nog een keer de toe te passen wijzigingen controleren in het scherm. Is echt alles in orde, klik dan linksboven op Apply. De computer moet waarschijnlijk opnieuw worden opgestart, dus doe dat. Na het opnieuw opstarten verschijnt een scherm van EaseUS waarin de partitie verkleind wordt en de vrije ruimte aangemaakt. De computer herstart daarna nogmaals en je bent weer terug in Windows, klaar voor de volgende stap.
©PXimport
Je kunt de schijf kleiner maken door het groene gedeelte naar links te slepen totdat je het genoeg vindt.
Opstartbare usb-stick
We gaan onze usb-stick voorbereiden en er de Windows-installatiebestanden op plaatsen. Hiervoor maken we gebruik van het eenvoudige programma genaamd Rufus. Je kunt dit programma downloaden. Klik vervolgens in het midden van de pagina op Rufus 2.5 Portable. Download het bestand en voer het uit. Klik op Nee bij de updatecontrole, gezien dat nu even niet nodig is. Steek je usb-stick in de computer, waarna deze automatisch in Rufus verschijnt. Klik op Creëer een opstartbare disk met en kies erachter de optie ISO image. Klik op het pictogram dat ernaast staat. Blader vervolgens naar het iso-bestand van Windows 7, Windows 8.1 of Ubuntu 14.04 LTS dat je in stap 2 hebt klaargezet. Laat de overige opties zoals ze zijn, zo zal het bestandssysteem automatisch aangepast worden aan Windows of Ubuntu en zal de usb-stick bovendien geschikt zijn voor zowel UEFI- als BIOS-systemen. Klik op Start om de opstartbare usb-stick te maken.
Opstarten van usb
Nu de usb-stick gemaakt is, kun je de computer opnieuw opstarten, waarbij je naar het boot-menu van je pc gaat. Vaak kun je dat doen door snel op de knop F12, F11 of DEL te drukken. Je ziet een lijst van apparaten waar vanaf je kunt starten. Als je een UEFI-systeem hebt, kan het zijn dat je usb-stick twee keer voorkomt: een keer normaal en een keer met de tekst 'UEFI' ervoor. Zorg dat je dan de stick opstart via de UEFI-optie, zodat de installatie ook daadwerkelijk met UEFI plaats zal vinden. Om Windows te installeren lees je gewoon verder, ga je aan de slag met Ubuntu dan kun je doorgaan met stap 12.
©PXimport
Pas in de UEFI of BIOS van je computer de opstartvolgorde aan en zet de optie USB als eerste om direct daarmee op te starten.
Windows installeren
De installatie van Windows 7 en Windows 8.1 is grotendeels gelijk. Klik op Nu installeren bij het welkomstscherm, accepteer de licentieovereenkomst en klik op Volgende. Kies nu voor Aangepaste installatie (geavanceerd), aangezien we geen upgrade van een bestaande Windows-versie gaan uitvoeren. Nu komt de belangrijkste stap, namelijk kiezen waar Windows 7/8.1 geïnstalleerd moet worden. Zorg ervoor dat je de partitie selecteert met niet-toegewezen ruimte. Check even dat de grootte overeenkomt met wat je eerder hebt toegewezen bij het partitioneren. Selecteer die schijf en klik op Volgende. Windows zal de partitie automatisch formatteren en klaarmaken voor gebruik. Daarna begint de installatie automatisch, waarbij de pc een aantal keer opnieuw zal opstarten. Elke keer als de pc zich opnieuw opstart, krijg je de keuze tussen Windows 10 en Windows 7 of Windows 8.1. Kies voor de Windows die je nu aan het installeren bent. Uiteindelijk verschijnt de opzetwizard van Windows, waarin je een gebruikersaccount aanmaakt en enkele dingen moet instellen.
©PXimport
Zorg ervoor dat je de partitie selecteer met niet-toegewezen ruimte om Windows op te installeren.
Bootmanager
Je hebt nu een dualboot-systeem, maar het is natuurlijk niet optimaal dat er dertig seconden wordt gewacht voordat het systeem doorstart. Gelukkig kunnen we dat eenvoudig aanpassen. In Windows 7 of Windows 8.1 klik je op Start, typ Uitvoeren en druk op Enter. Voer nu msconfig in en druk op Enter. Ga naar het tabblad Computer opstarten. Hier vind je onder andere opties om de Time-out in te stellen en het standaardbesturingssysteem te bepalen.
Als je de mooiere Windows 10-bootloader wilt gebruiken, start je in Windows 10 op en klik je met de rechtermuisknop op Start. Kies voor de optie Opdrachtprompt (administrator). Vul nu het commando bcdboot C:\Windows, waarmee Windows 10 weer de standaard wordt en je in de Metro-achtige interface je besturingssysteem kunt kiezen. Dit menu werkt op ons testsysteem wel onhandiger: als we kiezen voor Windows 7 start de computer eerst opnieuw op en wordt daarna pas Windows 7 gestart. Met de Windows 7-bootloader wordt direct doorgestart naar het juiste besturingssysteem.
©PXimport
Start Opdrachtprompt als administrator en voer het commando in dat je hier ziet om de Windows 10-bootloader als standaard in te stellen.
Bootmenu EasyBCD
Wil je iets uitgebreiders, dan kun je gebruikmaken van EasyBCD. Klik vervolgens onderaan bij Non-commercial op Register. Het is niet nodig een naam en e-mailadres in te vullen, klik simpelweg op Download! en het installatiebestand wordt binnengehaald. Installeer het programma en start het op. Klik bij de taal op Go, helaas is er geen Nederlands beschikbaar en klik op OK. Je ziet nu een overzicht van de items in je bootmenu. Om aanpassingen te maken, kies je voor Edit Boot Menu. Je kunt hier het standaard-OS instellen bij Default. Onderaan kun je bovendien de wachttijd instellen. Klik op Save Settings om de wijzigingen op te slaan.
©PXimport
Met een eenvoudig vinkje bij Default stel je in welk besturingssysteem standaard moet worden gestart.
Ubuntu installeren
De installatie van Ubuntu is grotendeels gelijk aan die van Windows. Kies als eerste de taal (Nederlands) en klik op Ubuntu installeren. Als de computer is verbonden met internet, vink dan Updates downloaden tijdens de installatie aan. Eventueel kun je ook kiezen voor Deze programma's van derden installeren, zodat je met minder moeite bijvoorbeeld mp3-bestanden kunt afspelen. Klik op Verder. Nu komt de belangrijkste stap: namelijk het kiezen van de juiste schijf. Klik onderaan op Iets anders en klik op Verder. Selecteer vrije ruimte en klik op de plus (+). Zet de Grootte op de grootte van de schijf, minus de hoeveelheid van je RAM (meestal is 4 of 8 GB is prima).
Zorg dat de locatie Begin van deze ruimte geselecteerd is. Bij Gebruiken als laat je de optie staan op Ext4 loggend bestandssysteem en bij Aankoppelpunt vul je een slash (/) in. Klik op OK. Klik opnieuw op de overgebleven vrije ruimte en opnieuw op de plus (+). Selecteer dit keer bij Gebruiken als de optie Wisselgeheugen (swap area). Laat de overige opties zoals ze zijn en klik op OK. Controleer nog een keer of alles klopt. Zorg ervoor dat je niets hebt veranderd aan de NTFS-partitie waar Windows op geïnstalleerd staat! Klopt alles? Klik dan op Installeer nu en daarna op Verder om de partities aan te maken en de installatie te starten. Tijdens de installatie maak je een gebruikersaccount aan, kies je de tijdzone en stel je nog enkele andere dingen in. Onderbreek de installatie niet, helemaal niet tijdens het wegschrijven van de partities. Achteraf wordt de computer even herstart en kun je als het goed is kiezen tussen Windows en Ubuntu.
©PXimport
Je kunt de schijf kleiner maken door het groene gedeelte naar links te slepen totdat je het genoeg vindt.
Bootmanager Ubuntu beheren
Als je Ubuntu hebt geïnstalleerd, zit je nu met de opstartlader Grub. Je kunt Grub configureren met de zogenaamde Grub Customizer. Dit programma kun je als volgt installeren. Klik op de Ubuntu-knop en typ Terminal en open dat programma. We gaan nu een paar commando's invoeren. Typ sudo add-apt-repository ppa:danielrichter2007/grub-customizer en voer daarna je wachtwoord in en druk op Enter. Typ vervolgens sudo apt-get update en druk op Enter. Daarna typ je sudo apt-get install grub-customizer, als er gevraagd wordt om toestemming, kun je op Enter drukken om te bevestigen en door te gaan.
Zodra de installatie eenmaal klaar is, kun je opnieuw op de Ubuntu-knop klikken en grub customizer typen en het programma openen. Je kunt nu op het tabblad List configuration de volgorde van de opties wijzigen. Op General Settings kun je kiezen welk besturingssysteem standaard moet worden opgestart en hoelang het Grub-scherm weergegeven moet worden. Klik op Save om de wijzigingen op te slaan.
©PXimport
Bij default entry kun je de standaardoptie kiezen die gestart moet worden voor Grub.
Ubuntu-partitie lezen in Windows
Als je Windows als dualboot hebt geïnstalleerd, kun je gewoon bij de schijf van het andere besturingssysteem. Met Ubuntu is dat niet het geval. Om de ext4-schijf in Windows te kunnen lezen, is een apart programma nodig. Een handig programma hiervoor is Ext2Read. Anders dan de naam doet vermoeden, ondersteunt dit ook ext4. Wel kun je hier alleen bestanden mee lezen vanuit Ubuntu. Je kunt het programma hier downloaden en dan te klikken op de groene downloadknop. Pak het gedownloade zip-bestand uit en voer de toepassing die erin aanwezig is als administrator uit, door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Als administrator uitvoeren. Je ziet nu de Ubuntu-schijf in de vorm van /dev/sdaX. Als je erop dubbelklikt, zie je alle mappen erin. In home/[gebruikersnaam] vind je je persoonlijke bestanden. Je kunt een map of bestand opslaan door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Save.
©PXimport
Je persoonlijke bestanden vind je in de map home/gebruikersnaam.
