ID.nl logo
Wat is deepfake en hoe herken je nepvideo's?
© PXimport
Zekerheid & gemak

Wat is deepfake en hoe herken je nepvideo's?

Van foto’s is algemeen bekend dat ze eenvoudig te manipuleren zijn. Voor bewegend beeld was dat altijd lastiger. Toch is het dankzij deep learning, neurale netwerken en toenemende rekenkracht tegenwoordig relatief eenvoudig om iemands hoofd op een ander persoon te monteren, zelfs met beweging. Wat is deepfake en kunnen we videobeelden überhaupt nog wel vertrouwen?

Wellicht ken je de smartphone-apps FaceApp en FaceSwap wel. De eerste, die onder meer een oudere versie van een persoon kan genereren, was onlangs in het nieuws omdat het gezichtskenmerken op Russische servers zou opslaan. De tweede is een app waarmee je gezichten kunt wisselen – dus bijvoorbeeld dat van je buurman op dat van jou en andersom. Dat laatste kan ook al jaren met Snapchat, dat zich tevens heeft gespecialiseerd in allerlei andere effecten, zoals het opzetten van een hippe virtuele bril of de achtergrond die verandert in een tropisch eiland.

Processors zijn tegenwoordig zo krachtig dat vrijwel elke smartphone realtime dergelijke videobeelden kan genereren. Het effect is leuk en zo is het ook bedoeld. En hoewel het soms indrukwekkende resultaten biedt, is het meestal overduidelijk nep.

Bij deepfake-video’s is dat niet meer vanzelfsprekend het geval. Het resultaat ziet er akelig realistisch uit en is soms met het blote oog niet van echt te onderscheiden. In Hollywoodfilms wordt deze techniek al langer gebruikt, maar tot voor kort waren daar zeer dure en krachtige workstations voor nodig, evenals complexe software. Zo zagen we in Terminator Genisys een oude en nieuwe versie van Arnold Schwarzenegger (oftewel de T-800) tegen elkaar vechten. Een 67-jarige Arnold tegen de 37-jarige Arnold uit 1984 dus. Die laatste was natuurlijk niet echt, maar digitaal gerenderd op basis van de originele beelden uit de eerste Terminator-film. In de film Gemini Man zien we vrijwel exact dezelfde situatie: Will Smith loopt een jongere versie van zichzelf tegen het lijf die zijn vijand blijkt.

Digitaal spelen met leeftijden is echter een trend. Eerder zagen we ook al een 25 jaar jongere Samuel L. Jackson als ‘jonge’ Nick Fury in Captain Marvel, en in The Irishman kregen Al Pacino en Robert de Niro een digitale verjongingskuur omdat ze te oud waren voor hun rollen. Deze beelden werden gegenereerd met behulp deep learning, oftewel deepfake.

Het begrip deepfake is een samenvoeging van twee Engelse begrippen: deep learning en fake. Deep learning is onderdeel van machine learning, dat is gebaseerd op kunstmatige neurale netwerken. De werking van deze kunstmatige intelligentie (of AI: artificial intelligence) lijkt op de manier waarop onze eigen hersenen werken op basis van zenuwcellen oftewel neuronen. Deze AI kan zichzelf trainen aan de hand van data, waardoor de vaardigheden toenemen.

Die data kunnen bijvoorbeeld bestaan uit foto’s of video’s van een persoon, waarbij speciale software de gelaatskenmerken analyseert. Door die vanuit verschillende hoeken te analyseren ontstaat een 3D-model van het gezicht. Niet alleen van de positie van de ogen, neus en mond, maar ook die van andere kenmerken (inclusief de bijbehorende kleuren) zoals wenkbrauwen, haar en bijvoorbeeld littekens. Ook de manier van praten en bewegen wordt opgeslagen.

Als er genoeg bronmateriaal is geanalyseerd, kan er met behulp van CGI (computer-generated imagery) een 3D-computeranimatie worden gemaakt. In principe is het mogelijk een volledig 3D-model te construeren, eventueel inclusief bewegingen. Bij deepfake-video’s zien we vaak dat slechts een gedeelte van een persoon wordt vervangen, bijvoorbeeld alleen de gelaatstrekken van een hoofd zoals ogen, neus en mond.

Dat scheelt niet alleen kostbare rekenkracht, het is ook beduidend minder complex omdat bijvoorbeeld niet al het haar, het lichaam, de kleding en de achtergrond hoeven te worden vervangen. Een faceswap is tegenwoordig zo eenvoudig dat praktisch elke consumentencomputer het kan. Er bestaat zelfs kant-en-klare opensource-software voor.

Beroemdheden en porno

Eind 2017 dook de term deepfake voor het eerst op. Een Reddit-gebruiker genaamd ‘deepfakes’ plaatste video’s van beroemdheden op de site. Het ging alleen niet om echte video’s, maar nepbeelden. In de meer onschuldige beelden werd het gezicht van acteur Nicolas Cage gemonteerd op dat van andere acteurs in films waar hij niet in had gespeeld. Later verschenen er pornovideo’s waarin het hoofd van beroemde vrouwelijke sterren op dat van pornoactrices was gemonteerd. Door rekening te houden met het figuur en de kleur haar van beide actrices, was het resultaat vaak levensecht.

Het gevolg was dat de video’s zich snel over het internet verspreidden en onder meer op sites als Pornhub terechtkwamen. Dat leidde vervolgens tot serieuze reputatieschade voor de sterren – zij moesten zich verweren tegen nepvideo’s en startten talloze procedures om de beelden weer van websites af te krijgen. Het ging onder meer om Daisy Ridley, Emma Watson, Katy Perry, Taylor Swift en Scarlett Johansson. In augustus dit jaar overkwam voormalig NOS-nieuwslezeres Dionne Stax hetzelfde.

©PXimport

In juni dit jaar dook er zogenaamde DeepNude-software voor Windows en Linux op, zowel een gratis als een betaalde variant (50 dollar). Het laat zich raden wat de software deed: het stripte de kleding weg op basis van deep learning en genereerde met behulp van een uitgebreide dataset een bijpassend lichaam. De resultaten zagen er behoorlijk overtuigend uit, al werkte het ‘t best als de dame is kwestie al schaars gekleed was.

De makers kregen extreem veel kritiek te verduren omdat het vrouwen kwetsbaar maakt, bijvoorbeeld voor wraakporno. De verspreiding van DeepNude werd gestopt, maar inmiddels zijn er talloze soortgelijke programma’s die hetzelfde kunstje flikken.

Technische verbetering

Bij de eerste deepfake-video’s kon een oplettende kijker nog wel zien dat er iets niet klopte. Er waren glitches zichtbaar, bijvoorbeeld bij snelle bewegingen waarbij het 3D-model sneller of langzamer dat het echte hoofd bewoog en dus los in beeld stond. Ook waren er regelmatig foutjes te zien op het gebied van belichting en bij de overgang van het nep- naar het echte gezicht. En soms paste de gezichtskenmerken gewoon totaal niet bij de persoon waar deze op geprojecteerd werden.

Toch is er in korte tijd veel veranderd. Onder meer de Reddit-community hielp actief mee om onnauwkeurigheden in de deepfake-video’s weg te poetsen door de software-algoritmen te optimaliseren. Er werd zelfs software gedeeld waarmee een enkele foto al voldoende was voor een deepfake-video; dat was een kwestie van twee klikken, al zag het er wel minder overtuigend uit. Om de software te trainen werd deze ‘gevoed’ met foto’s en video’s van beroemdheden, waardoor meer ervaring kon worden opgedaan met verschillende gezichtskenmerken, maar ook expressies en bewegingen tijdens het praten.

Deepfake-video’s zijn daardoor steeds realistischer geworden en voor een leek bijna niet meer te herkennen, tenzij er bewust iets geks is gedaan – zoals het gezicht van een man op dat van een vrouw. Oneffenheden komen minder vaak voor, het werkt met verschillende huidskleuren en het is ook prima mogelijk om gezichtskenmerken naadloos te integreren op een doelpersoon met een baard of een andere haarkleur.

Nepvideo’s in de praktijk

Net als luchtige, satirische ‘nieuwsberichten’ zoals die van De Speld kun je met deepfake-video’s komische dingen doen, bijvoorbeeld in tv-programma’s en films, maar ook tijdens een speech op een bruiloft. In films is de techniek bovendien nuttig gebleken door niet alleen jongere of oudere versies van mensen te produceren, maar ook door overleden mensen weer tot leven te brengen.

Toch kun je er ook minder vrolijke dingen mee doen. In mei dit jaar werd een speech van democratisch leider Nancy Pelosi zo bewerkt dat het net leek alsof ze dronken was en lastig uit haar woorden kwam. De nepvideo werd daarna uitgezonden door Fox News, dat er vermoedelijk van uitging dat de video echt was. Ook Donald Trump retweette de video. Het probleem is dat opvallend nieuws zich razendsnel kan verspreiden, in tegenstelling tot rectificaties en factchecks.

In april 2018 werd een nepvideo gepubliceerd als waarschuwing van wat er mogelijk is met deepfake-technologie. Komiek Jordan Peele deed zich voor als Obama en deed uitspraken als ‘Trump is a total dipshit’, om er aan toe te voegen dat hij dat in het echt natuurlijk nooit zou zeggen, waarna Peele in een split screen verscheen. Door middel van lipsync bewoog Obama’s mond op exacte dezelfde manier als die van Peele, waardoor Obama dus zelf leek te spreken.

Om de beelden overtuigender te maken, maakte Obama tijdens het praten bewegingen met zijn hoofd en handen, en knipperde hij ook natuurlijk met z’n ogen. Een computer had 50 uur nodig om de video te perfectioneren met behulp van Adobe AfterEffects en FakeApp.

Spraaksynthese

Nepvideo’s van een bekend persoon zijn vaak te herkennen aan de spraak die niet helemaal overeenkomt met die van de geportretteerde. Bij een simpele deepfake-video, waar alleen de gezichtskenmerken van een ander over die van een bestaand persoon worden geprojecteerd, is de spraak nog steeds die van de oorspronkelijke persoon. Voor de oplettende luisteraar valt dat al snel op: er klopt iets niet. Wie dat wil perfectioneren kan drie dingen doen.

Optie 1: een stemacteur inhuren die de spraak van de bewuste persoon goed kan nadoen, zoals het eerdergenoemde voorbeeld met oud-president Obama. Optie 2: eerdere uitspraken van de bewuste persoon knippen, plakken en woorden ertussen plaatsen, al klinkt dat vaak erg nep. Optie 3: spraaksynthese gebruiken.

In 2016 demonstreerde Adobe de tool Voco Audio Manipulator. Spraakbewerking is tegenwoordig al erg geavanceerd en laat je eenvoudig woorden uit een zin knippen, maar spraaksynthese gaat nog een flinke stap verder. Je kunt een persoon namelijk woorden laten uitspreken die hij nog nooit eerder heeft gezegd. Net als bij deepfake-video’s moet de software eerst worden gevoed met spraakvoorbeelden, zoals audiofragmenten. Circa 10 tot 20 minuten aan spraak is al voldoende.

©PXimport

Wanneer het systeem weet hoe iemand bepaalde klanken uitspreekt, kunnen er nieuwe spraakelementen worden toegevoegd door deze domweg als tekst in te voeren. Op basis van de uitspraak van een combinatie van letters kan dat voor nieuwe woorden worden gebruikt. Ook de intonatie kan worden veranderd en het is zelfs mogelijk dat een ander persoon de woorden met een bepaalde intonatie of stemverheffing uitspreekt, waarna de software alles vervolgens omzet in de stem van de doelpersoon.

De demo’s die Adobe heeft vrijgegeven zijn indrukwekkend. Tegelijkertijd is het ook beangstigend, want je kunt mensen in feite alles laten zeggen. Dat kan worden misbruikt in rechtszaken, chantagemateriaal en propaganda.

Toekomst

Het blijft niet bij faceswaps en spraaksynthese, maar het is ook al mogelijk om een persoon bewegingen te laten maken met het hele lichaam. Ook daarvoor geldt weer dat er voldoende data beschikbaar moet zijn, waarbij het lichaam vanuit meerdere punten te zien is. Op basis van de beweging van een andere bron, zoals een danser of kungfu-expert, kan een persoon de bewegingen overnemen.

Het is elk geval duidelijk dat het aantal mogelijkheden om video’s te manipuleren in korte tijd enorm is gegroeid. Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat dit kan op basis van een aantal foto’s of korte video met enkel en alleen een app. Het gebruik ervan – of dat nu komisch bedoeld is of in de vorm van misbruik – is niet te voorkomen, dus we kunnen ons er maar beter van bewust zijn dat ook bewegend beeld niet altijd te vertrouwen is.

Tekst:Jeroen Horlings

▼ Volgende artikel
De vertrouwelijke modus in Gmail: zo werkt het en dit moet je weten
© deagreez
Huis

De vertrouwelijke modus in Gmail: zo werkt het en dit moet je weten

Met de vertrouwelijke modus in Gmail kun je gevoelige e-mails beter beveiligen. Je bepaalt zelf hoe lang een bericht te bekijken is en of de ontvanger extra stappen moet zetten om het te openen. Dat kan handig zijn bij privégegevens, zakelijke documenten of andere informatie die niet onnodig in een inbox moet blijven staan.

Wat je met de vertrouwelijke modus kunt doen

Met de vertrouwelijke modus geef je een e-mail een soort digitale houdbaarheidsdatum. Je kunt instellen dat een bericht na bijvoorbeeld een dag, een week of een jaar automatisch verdwijnt. De ontvanger kan de inhoud niet zomaar kopiëren, doorsturen, downloaden of afdrukken. Wil je nog een extra veiligheidslaag, dan kun je een sms-verificatie toevoegen. De ontvanger krijgt dan een code op zijn telefoon die nodig is om het bericht te openen.

Belangrijk om te weten: de inhoud wordt niet volledig versleuteld zoals bij sommige beveiligde maildiensten. Gmail bewaart het bericht op de eigen servers. Bij Gmail-gebruikers verschijnt het in hun inbox, bij andere e-maildiensten ontvangt de ontvanger een link naar een beveiligde Google-pagina.

©ID.nl

Zo zet je de vertrouwelijke modus aan op desktop

Wil je de vertrouwelijke modus gebruiken in de webversie van Gmail? Volg dan deze stappen:
1. Klik op Opstellen voor een nieuwe e-mail.
2. Onderaan het venster zie je een pictogram van een slotje met een klokje. Klik hierop.
3. Stel de vervaldatum in en kies of je sms-verificatie wilt inschakelen.
4. Klik op Opslaan en schrijf je e-mail.
5. Verstuur het bericht zoals normaal.
Je kunt na verzending altijd teruggaan naar het bericht in je map Verzonden om de toegang in te trekken, mocht dat nodig zijn.

Zo werkt het in de Gmail-app

Ook op je telefoon of tablet is de vertrouwelijke modus beschikbaar:
1. Tik op Opstellen voor een nieuwe e-mail.
2. Tik rechtsboven op de drie puntjes en kies Vertrouwelijke modus.
3. Bepaal de vervaldatum en zet eventueel sms-verificatie aan.
4. Tik op Opslaan en verzend je e-mail.
De instellingen gelden alleen voor dat specifieke bericht.

👍 Wel gebruiken wanneer...

👍 je tijdelijk gevoelige info deelt (bijv. wachtwoorden, contracten)
👍 je wilt dat de ontvanger geen bestanden downloadt, print of doorstuurt
👍 je alleen controle wilt behouden over wie het bericht ziet en wanneer

👎 Niet gebruiken wanneer...

👎 je volledige privacy of end-to-end-beveiliging nodig hebt
👎 je écht niet wilt dat de inhoud bewaard wordt (want in de vertrouwelijke modus kan nog steeds een schermafbeelding worden gemaakt)
👎 de inhoud volledig privé moet blijven, ook voor Google

De vertrouwelijke modus is dus vooral nuttig wanneer je grip wilt houden op wie toegang heeft tot bepaalde informatie en voor hoe lang. Denk aan het delen van een contract dat na ondertekening niet meer nodig is, of een tijdelijk wachtwoord dat je na gebruik intrekt. Houd er wel rekening mee dat Google de inhoud opslaat en dat iemand altijd nog een screenshot kan maken. Zie het als een extra laag beveiliging, niet als volledige bescherming.

Valkuilen en risico's

Veel gebruikers gaan er onterecht van uit dat de vertrouwelijke modus volledige versleuteling biedt. Dat is niet het geval: Google kan de inhoud nog steeds inzien en bij externe ontvangers wordt het bericht via een link geopend. Gebruik de functie daarom alleen als beperkte toegang belangrijker is dan absolute privacy. Ook sms-verificatie wordt soms overschat. Het voegt wel veiligheid toe, maar sms is niet waterdicht. Bij sim-swapping of toegang tot de telefoon kan de code alsnog onderschept worden. Een alternatief is om het wachtwoord of de toegangscode via een ander kanaal te versturen.

Een veelgemaakte fout is dat gebruikers vergeten de toegang in te trekken zodra de informatie overbodig is. Een vervaldatum helpt, maar soms blijft een bericht toch langer zichtbaar dan nodig. Zet daarom een herinnering in je (digitale) agenda om dit handmatig te doen. Ook wordt vaak gedacht dat het blokkeren van downloaden, printen en doorsturen voorkomt dat de inhoud wordt vastgelegd. In werkelijkheid kan de ontvanger nog steeds een schermafbeelding maken of de tekst overschrijven. Verstuur daarom geen informatie die echt niet mag uitlekken.

Let ook op dat de vertrouwelijke modus geen bescherming biedt tegen interne lekken binnen een organisatie: een collega die het bericht ontvangt, kan de inhoud nog steeds delen. Daarnaast kan het uiterlijk van een vertrouwelijke-modus-mail worden nagebootst door phishingcriminelen. Controleer daarom altijd de URL voordat je inlogt op een Google-pagina. Tot slot geldt dat bijlagen in deze modus altijd via Google's omgeving worden geopend. Bij externe ontvangers kan dat tot verwarring leiden, zeker als ze geen Gmail-account hebben.

Meer beveiliging nodig?

Als je maximale bescherming wilt, zijn er betere opties. Diensten als ProtonMail en Tutanota bieden end-to-end-versleuteling, waarbij alleen verzender en ontvanger de inhoud kunnen lezen. In zakelijke Gmail-omgevingen is S/MIME een optie, mits er certificaten zijn ingesteld. Je kunt ook gevoelige bestanden versleutelen in een zip- of pdf-bestand en dit beveiligen met een wachtwoord dat je via een apart kanaal deelt.

▼ Volgende artikel
Van stadswandeling tot bergtocht: zo bereken je alle afstanden in Google Maps
© PixieMe - stock.adobe.com
Huis

Van stadswandeling tot bergtocht: zo bereken je alle afstanden in Google Maps

Iedereen weet dat je Google Maps kunt gebruiken om van punt A naar B te komen. Minder bekend in deze navigatie-app is de functie om de afstand tussen twee willekeurige plekken op aarde te meten. Bovendien kun je de afstand bepalen van een pad met verschillende locatiepunten en zelfs oppervlakten berekenen kost geen enkele moeite.

In dit artikel laten we zien hoe je in Google Maps afstanden, oppervlaktes en hoogteprofielen meet:

  • Meet de afstand tussen twee punten op je smartphone of desktop
  • Voeg extra meetpunten toe en bereken de totale afstand van een route
  • Schakel tussen afstandseenheden
  • Meet oppervlaktes door punten rond een gebied te plaatsen en het pad te sluiten
  • Toon hoogtelijnen in bergachtig terrein

Geen fan van Google? Dit zijn de 4 beste alternatieven voor Google Maps

Wanneer je een locatie in Google Maps bekijkt, wil je uiteraard ook weten hoe ver het is. Dan kun je beslissen of je te voet, met de fiets of met de auto gaat. Die afstand is geen probleem, want Google Maps meet altijd. Heb je de routebeschrijving opgevraagd op een mobiel toestel, dan lees je niet alleen de geschatte reistijd, ernaast staat ook de afstand tussen de huidige locatie en de bestemming. Je kunt hierbij tussen vervoermiddelen wisselen en dan passen de reistijden en afstanden zich automatisch aan. Soortgelijke details over de afstand tot de bestemming kun je ook op de pc bekijken. Net als bij de mobiele versie zoek je de bestemming of klik je erop op de kaart en klik je op de knop Route om de vervoermiddelen en afstanden te vergelijken.

Afstand tussen twee punten

Om een afstand tussen twee punten te meten op een Android-toestel of iPhone zoek je eerst de locatie op de kaart. Daarna houd je de vinger ingedrukt totdat de rode pin verschijnt. Veeg omhoog vanaf de onderkant van het scherm om de aanvullende informatie over de locatie te zien. Selecteer de optie Afstand meten. Hiermee lees je de afstand in vogelvlucht.

Er verschijnt een zwart cirkeltje met blauwe stippellijn die deze locatie met het rode punt verbindt. Wanneer je de vinger naar rechts op het scherm veegt, bewegen de stippen naar links. Je verschuift dus de kaart om de tweede locatie vast te leggen. Telkens verschijnt de afstand linksonder op het scherm.

Plaats een locatiepunt en de afstand verschijnt linksonder.

Meer punten toevoegen

Het is mogelijk om het aantal punten waartussen Google Maps de afstanden meet, uit te breiden. Dit doe je door te tikken op de optie Punt toevoegen rechtsonder en dan begin je op dezelfde manier met het toevoegen van een nieuwe locatiepunten. Nadat je deze optie hebt geselecteerd, plaats je een zwarte cirkel op de derde locatie. De som van de afstanden tussen alle punten die je op die manier hebt toegevoegd, wordt onderaan weergegeven.

Door punten toe te voegen, worden de tussenliggende afstanden opgeteld.

Terug naar af

Nadat je een reeks punten hebt geplaatst, is het mogelijk om telkens het laatste toegevoegde punt te verwijderen door bovenaan het scherm op de knop Ongedaan maken te tikken. Dat is een terugwijzend pijltje. Om in één keer alle tussenliggende punten te verwijderen, gebruik je rechtsboven de menuknop. Dat zijn de drie puntjes en dan kies je Wissen. Ben je klaar, dan gebruik je bovenaan de knop Terug en zo beland je opnieuw in de gewone Google Maps-weergave.

Met de opdracht Wissen verwijder je één keer alle tussenliggende punten.

Op de desktop

In de webversie op je laptop kun je de afstand nog nauwkeuriger meten. Om punt A te markeren klik je met de rechtermuisknop op het beginpunt en kies je de optie Afstand meten. Daarna beschik je over een zwarte markeercirkel om het volgende punt aan te duiden. Voeg zoveel extra meetpunten toe als je wilt. Je hoeft alleen maar op de volgende plek op de kaart te klikken om de afstand te zien vanaf het laatste punt waarop je hebt geklikt. En de totale afstand lees je weer onderaan.

Met de rechtermuisknop kun je op de desktop een meting wissen.

Afstandseenheden

De afstanden worden weergegeven in kilometers en meters, maar je kunt dit wijzigen door naar het hoofdscherm van Google Maps te gaan. Daar tik je op je profielfoto in de rechterbovenhoek zodat je de Instellingen kunt openen. Scrol tot je bij het item Afstandseenheden komt. Wanneer je de instelling Automatisch kiest, zal Maps vanzelf de afstandseenheid kiezen die in het vertrekpunt wordt gebruikt.

Oppervlakte meten

Verkopers van zonnepanelen en robotmaaiers weten het maar al te goed. Met Google Maps kun je ook heel snel oppervlakten meten. Zoek eerst het adres op Google Maps zodat je in vogelperspectief het eigendom ziet. Klik dan met de rechtermuisknop op het punt waar je wilt starten en kies Afstand meten. Klik na klik kun je nu met de linkermuisknop de dakrand, de perceelsgrens of het grasveld volgen tot je weer bij het startpunt bent om het pad te sluiten. Voor een nog nauwkeuriger resultaat kun je later nog extra markeringen toevoegen. Klik daarvoor op een willekeurig punt op de meetlijn en sleep de markering naar de locatie waar je die wilt hebben. Je leest dan niet alleen de lengte van de getekende lijn, maar ook de oppervlakte.

Sluit het pad en de totale oppervlakte lees je onderaan.

 Hoogtelijnen

Google Maps toont niet zomaar de hoogtes voor alle locaties. Deze informatie is voornamelijk beschikbaar voor bergachtig terrein. Als je gaat hiken in zo’n gebied is het natuurlijk wel verstandig om een idee van de hoogte te krijgen. Voer eerst een locatie in de zoekbalk in. Daarna beweeg je op de desktop de muisaanwijzer over het pictogram Lagen in de linkerbenedenhoek van de kaart.

Op een smartphone tik je op Lagen in de rechterbenedenhoek van de kaart. Op beide manieren kun je dan in het pop-upmenu de optie Terrein selecteren, tik op de X om dit menu te sluiten. Daarna moet je inzoomen tot je de contouren van de hoogtelijnen ziet verschijnen. De getallen komen pas bij een bepaald zoompercentage in beeld en als je te veel inzoomt verdwijnen ze opnieuw. Het is dus even zoeken naar het juiste zoompercentage.

Je moet goed kijken om de hoogtelijnen te zien.

Helling

Als je de hoogtelijnen hebt gevonden dan kun je ook de helling van een pad kennen. Maar je moet wel even rekenen. Om de verticale helling van punt A naar B te kennen, moet je eerst het verschil tussen de hoogte van A en B berekenen. Dit resultaat moet je delen door de horizontale afstand tussen de twee punten. De formule is dus: Helling = verticaal hoogteverschil : horizontale afstand. Als je je dus bijvoorbeeld van een hoogte van 20 meter boven de zeespiegel verplaatst naar 1500 meter over een afstand van 8 kilometer, geeft dit (1500-20): 8 = 185 meter per kilometer.

Afstanden in Google Earth

Nog duidelijker zijn de afstanden en het hoogteprofiel in Google Earth, het slimmere broertje van Google Maps. Om deze mogelijkheden aan te spreken heb je de Pro-versie nodig, die trouwens gratis is. Er is een webversie, een mobiele versie en een desktop-variant. We gebruiken in dit voorbeeld de laatste. Na de installatie open je het programma en zoek je de locatie waar je een route wilt tekenen en meten. Je kunt de kaart verschuiven en inzoomen tot je het traject dat je wilt aanbrengen duidelijk in beeld krijgt. Je kunt zo’n pad op twee manieren tekenen: door middel van de knop Pad toevoegen of met de knop Liniaal tonen. We kiezen in dit voorbeeld voor de laatste. In deze optie verschijnt er een pop-up waar je het tabblad Pad kiest. Laat deze pop-up openstaan. Vervolgens klik je op de plaats waar het pad begint en daarna ga je verder door te klikken. Google Earth plaatst rode locatiepunten bij iedere muisklik en het pad zelf is getekend in een gele lijn. In het pop-upvenster volg je de afstanden.

Met iedere muisklik breid je het pad uit en volg je de lengte in de pop-up.

Hoogteprofiel

Het wordt pas helemaal mooi als je in dit pop-venster de optie Hoogteprofiel tonen aanvinkt. Hierdoor krijg je onderaan een grafische weergave van de hoogteverschillen op het getekende pad. Wanneer je ergens op het pad klikt, verschijnt een rode pijl op deze locatie. Je kunt dan in het profiel volgen hoe hoog het daar is. Dat werkt ook andersom. Veronderstel dat je in het hoogteprofiel ergens een opvallend hoogteverschil ziet, dan selecteer je deze locatie in de grafiek en bovenaan zal de rode pijl deze plaats op de kaart aanduiden.

De rode pijl op de kaart komt overeen met de selectielijn in het hoogteprofiel.

Meetwaarden

Klik in het pop-upvenster op de knop Opslaan zodat je dit pad een naam en een beschrijving kunt geven. In dit venster bepaal je in het tabblad Stijl de kleur en de lijndikte van het pad. Bij Hoogte kun je kiezen hoe de hoogte wordt gemeten. Hou het hier bij de standaardoptie Vast aan de grond. En in het tabblad Meetwaarden kies je de meeteenheid die wordt gebruikt voor de lengtemeting: meter, kilometer, inch, voet, mijl, …

Bepaal de kleur en de dikte van het pad.