Ondanks de opkomst van de vele clouddiensten is het lokaal bewaren van grote hoeveelheden data nog altijd sneller, handiger en goedkoper. In dit artikel vergelijken we achttien harde schijven: het overgrote deel speciale NAS-schijven, maar uiteraard vergeten we de pc niet.

Harde schijven mogen dan niet de 'cutting edge' zijn qua computertechnologie, er is vooralsnog geen goedkopere wijze van dataopslag. Inmiddels zijn er betaalbare consumentenmodellen die een capaciteit van maar liefst 8 TB bieden. Wie grote hoeveelheden data lokaal wil bewaren, kan dus niet om deze optie heen. Lees ook: Zo vind je de beste harde schijf.

Harde schijven kunnen in een computer geplaatst worden, maar daarnaast is het ook mogelijk om ze te plaatsen in een NAS. Dit laatste heeft behoorlijk wat voordelen. Zo kun je met elke computer op het netwerk bij de data op de NAS. De rest van de functionaliteit hangt af van of je een goedkope en 'kale' NAS neemt puur voor opslag of een duurder exemplaar met meer mogelijkheden. De luxere NAS-apparaten kunnen zelfstandig downloaden en bieden je de optie om via internet (of met gebruik van bepaalde mobiele apps) bij je data te komen.

NAS-termen

Nog niet helemaal thuis met de terminologie die bij een NAS hoort? In dit artikel leggen we je alle veelgebruikte termen uit.

Schijfposities

Je hebt NAS-apparaten met één, twee of vier schijfposities (en ook meer, maar die komen op consumentengebied minder vaak voor). De meeste mensen nemen een NAS met minimaal twee schijfposities, mede omdat dit RAID mogelijk maakt. RAID is een technologie die meerdere harde schijven combineert om meer snelheid of betrouwbaarheid te bieden. Bij meerdere harde schijven in één NAS worden RAID 1 en RAID 5 het vaakst gebruikt om de betrouwbaarheid te bevorderen. Velen gebruiken RAID als back-up voor data die enkel op de NAS staat, maar dat raden we met klem af. Het primaire doel van RAID 1 en 5 is om de gevolgen van de uitval van één van de schijven te minimaliseren. Een back-up is het zeker niet. Het komt vaak genoeg voor dat een RAID 5-array faalt of dat zelfs je hele NAS defect raakt en je alsnog álle data kwijt bent. Het liefst maak je een back-up op een ander systeem, en voor echt belangrijke data, op een fysiek andere locatie.

©PXimport

De meeste NAS-apparaten hebben één of meerdere schijfposities waardoor je schijven kunt laten samenwerken in een RAID-configuratie.

Snelheidsbottleneck

NAS-apparaten hebben wel het nadeel dat ze vaak heel erg duur zijn. Soms betaal je meer voor de NAS dan voor de harde schijven die je erin plaatst, zeker als je een luxe NAS wilt met veel mogelijkheden en een hogere doorvoersnelheid. De doorvoersnelheid wordt bij het gebruik van één netwerkaansluiting overigens beperkt tot maximaal ongeveer 125 MByte/s. Dit is iets om rekening mee te houden bij het kijken naar de benchmarkresultaten. Veel harde schijven zullen vanwege deze bottleneck hun maximumsnelheden niet halen in een NAS. De beperkte meerwaarde van extra snelheid geldt ook voor een pc. Tegenwoordig worden de data die veel baat hebben bij een hoge snelheid (besturingssystemen en programma's) op een SSD geplaatst. Zelfs de snelste harde schijf is dan geen alternatief voor een SSD. Bij grootschalige opslag is een hogere snelheid dan wel mooi meegenomen, maar niet van cruciaal belang.

NAS-schijven

Waar moet je vooral op letten bij het kiezen van een harde schijf voor een NAS? In eerste instantie dat hij stil en zuinig is. Het is handig als een apparaat dat in principe 24 uur per dag aan staat, niet enorm luidruchtig is. De zuinigheid spreekt voor zich: je wilt zo min mogelijk kwijt zijn aan energiekosten, maar belangrijker is dat de harde schijven hierdoor minder warm worden. Ten slotte is een zo lang mogelijke levensduur belangrijk, hoewel dit natuurlijk niet te testen is. Fabrikanten maken de keuze tegenwoordig makkelijker door speciale schijven te ontwikkelen voor NAS-apparaten. Deze verschillen op enkele vlakken van 'gewone' schijven. Allereerst hebben ze een kenmerk dat het meest bekend is onder de term die Western Digital gebruikt: time-limited error recovery (TLER). Met TLER zal de harde schijf minder lang proberen om een slechte sector uit te lezen. Dit voorkomt dat de RAID-controller te lang moet wachten op een antwoord van de harde schijf. Een te lange wachttijd heeft namelijk als gevolg dat een schijf uit de RAID-array wordt gegooid. Althans, in theorie. De meeste moderne NAS-apparaten hebben hier geen last van. Zonder NAS of RAID wil je juist dat de schijf zijn uiterste best doet om fouten te corrigeren en dan wil je juist geen TLER.

Daarnaast beweren fabrikanten dat hun NAS-schijven allerlei speciale mogelijkheden hebben, bijvoorbeeld dat ze minder trillen en zelfs dat iedere schijf een iets andere rotatiesnelheid heeft om resonantie met andere schijven te voorkomen. Dit is helaas niet te testen, dus we kunnen niet met zekerheid zeggen dat dit ook daadwerkelijk klopt. Wel is er sprake van een langere garantieperiode: NAS-schijven hebben minimaal drie jaar fabrieksgarantie, waar dit meestal twee jaar en soms zelfs één jaar is bij gewone harde schijven. Een andere belangrijke eigenschap is de rotatiesnelheid. De producten in deze test komen in er drie smaken: 5400, 5900 en 7200 rpm. Een hoger toerental maakt schijven in de regel sneller, maar de keerzijde is dat ze ook meer geluid en warmte produceren. Juist dat wil je niet in een NAS-schijf, waardoor de meeste een relatief lage rotatiesnelheid hebben.

Door al deze eigenschappen betaal je iets meer voor de speciale NAS-schijven. Als we bijvoorbeeld de prijs van de goedkoopste NAS-schijf van 4 TB (Seagate 4 TB NAS HDD) vergelijken met die van de goedkoopste gewone harde schijf (Toshiba MD04ACA400), dan zien we een meerprijs van twee tot drie tientjes voor de NAS-schijf. Geen enorm prijsverschil, maar bij het aanschaffen van meerdere schijven kan dat nog aardig oplopen.

Geteste NAS-schijven

Na jarenlange consolidatie zijn er nog maar vier bedrijven die harde schijven produceren: Western Digital, HGST (onderdeel van Western Digital), Seagate en Toshiba. Van deze partijen produceren er drie speciale schijven voor NAS-apparaten. HGST en Seagate hebben beide een lijn van NAS-schijven, terwijl Western Digital er zelfs twee heeft.

HGST biedt de Deskstar NAS aan, met een capaciteit tussen de 3 en 6 TB en een rotatiesnelheid van 7200 rpm. Er is inmiddels een nieuwe revisie, die vaak door webwinkels wordt aangeduid als 'v2', maar soms ook niet. Deze schijven hebben we nog niet getest en we weten daarom ook niet of ze een verbetering moeten voorstellen.

Bij de NAS-modellen van Seagate is het onmiddellijk duidelijk dat het NAS-schijven betreft: ze worden namelijk NAS HDD genoemd. De rotatiesnelheid van deze schijven is 5900 rpm (met uitzondering van de 8TB-variant die 7200 rpm is) en ze zijn beschikbaar met een capaciteit tussen de 1 en 8 TB.

Western Digital heeft als enige fabrikant twee lijnen met NAS harde schijven, de Red en de Red Pro. De mainstream Red-lijn bestaat uit 5400rpm-schijven met een capaciteit tussen 1 en 8 TB. De Red Pro schijven zijn bedoeld voor 'prosumers' en hebben een rotatiesnelheid van 7200 rpm. Ze zouden daarom een stuk sneller moeten zijn. Ook biedt het bedrijf twee Red NAS-schijven van 2,5 inch aan met een capaciteit van 750 GB en 1 TB. Deze zijn echter duurder en langzamer, dus het heeft weinig zin om een 2,5inch-schijf in een pc of NAS te gebruiken. In deze test hebben we NAS-schijven opgenomen met een capaciteit van 2 TB of meer. Harde schijven die kleiner zijn dan 2 TB zijn volgens ons niet echt zinvol voor een NAS.

Geteste pc-schijven

Naast deze modellen nemen we ook harde schijven mee die bedoeld zijn voor pc's. Dit is geen afspiegeling van de markt, zoals de NAS-modellen, omdat er simpelweg teveel van zijn. In plaats daarvan hebben we de modellen met de leukste prijs/kwaliteitverhouding uitgekozen. Een hiervan is bijzonder: namelijk de Seagate Archive 8TB. Deze heeft extra opslagruimte op dezelfde fysieke ruimte als kleinere harde schijven door de nieuwe technologie SMR (Shingled Magnetic Recording). Deze gebruikt smallere datasporen die als gevolg hebben dat bij een schrijfactie ook aanleggende data opnieuw geschreven moet worden. Het nadeel hiervan is dat de schrijfsnelheid lager ligt en hij meer slijtage oploopt wanneer hij beschreven wordt. De schijf is overigens niet ontworpen voor RAID-toepassingen in bijvoorbeeld een NAS.

©PXimport

Seagates Archive HDD gebruikt een nieuwe technologie die zorgt voor goedkopere opslag.

Testresultaten NAS-schijven

We hebben de achttien schijven in dit artikel getest in combinatie met de onboard SATA 6Gbit/s-poorten van een moederbord met de Intel Z77-chipset. Via een aantal benchmarks hebben we de prestaties bepaald en vergeleken. De kleinste NAS-schijf is een Western Digital Red 2TB en dit is meteen de enige NAS-schijf van 2 TB die we hebben getest. We kunnen hem dus ook niet vergelijken met 2TB-modellen van andere merken, maar de prestaties zijn prima.

Qua snelheid, geluidsproductie en stroomverbruik doet hij het niet slechter dan de Red 3TB. Wel is de prijs per gigabyte minder gunstig dan die van de grotere schijven. Er zijn drie schijven met een capaciteit van 3 TB: een Western Digital Red, Seagate NAS HDD en HGST Deskstar NAS. De Seagate en WD kosten gemiddeld respectievelijk 123 en 127 euro, terwijl je voor de HGST een tientje extra betaalt (135 euro). Opvallend genoeg is de Seagate ondanks zijn lagere rotatiesnelheid toch sneller dan de HGST. De Red is het minst snel, maar toch vinden we hem de betere keuze. Hij mag dan wel niet zo snel zijn als de Seagate, maar belangrijker is dat hij onhoorbaar stil is.

Bij de 4TB-schijven vergelijken we vier modellen: een Seagate, HGST, en een Western Digital Red en Red Pro. De WD Red Pro is het snelst, maar de prijs van gemiddeld 252 euro is nogal hoog. Van de overige schijven presteert de Seagate het beste. Hij is iets minder stil dan de Red, maar het verschil is hier veel kleiner dan bij de 3TB-schijven.

Als we kijken naar de schijven van 6 TB zien we meer van hetzelfde: de WD Red Pro presteert het beste, gevolgd door de HGST, met de Red als hekkensluiter. Ook hier is de Red Pro het duurst (gemiddeld 319 euro), terwijl de Red en de HGST vergelijkbaar geprijsd zijn (gemiddeld respectievelijk 275 en 282 euro).

De HGST is sneller, maar omdat hij uitzonderlijk luidruchtig is, valt onze keuze toch op de Red. Ten slotte de 8TB-schijven, waarvan er maar twee op de markt zijn: de Western Digital Red 8TB en de Seagate NAS HDD 8 TB. De prijs is nagenoeg identiek: de Seagate kost 369 euro, vergeleken met 365 voor de Red. De Seagate is behoorlijk wat sneller, maar is tegelijkertijd veel minder stil in idle. De Red presteert op dat vlak uitstekend: hij is in idle verreweg het stilste product in de test en daarmee ook de aanrader.

Redactietip: WD Red

Zeker bij een consumenten-NAS maakt de snelheid van de harde schijf niet heel veel uit, de snelheid wordt immers beperkt door de netwerkverbinding. De Western Digital Red-schijven zijn zeker niet de snelste, maar tegelijkertijd wel de stilste en energiezuinigste. Dat zijn wat ons betreft belangrijke eigenschappen en we geven de WD Red-schijven daarom een Redactietip.

Testresultaten pc-schijven

Zoals gezegd hebben we ook harde schijven meegenomen die bedoeld zijn om in een pc gebruikt te worden. Op dit moment levert alleen Seagate desktopmodellen met een capaciteit van 8 TB. Wij hebben de Seagate Archive 8 TB getest, de goedkoopste schijf met deze capaciteit. De schijf is vooral ontworpen voor het prijsbewust (langdurig) opslaan van data en de schrijfprestaties zijn dan ook niet spectaculair. We zien in de benchmarkresultaten dat de schrijfsnelheid een stuk lager is dan andere schijven, maar dat hij wel een prima prijs per gigabyte heeft. We hebben verder twee modellen van 4 TB uitgekozen: de Seagate Desktop HDD 4TB en de Toshiba MD04ACA400 4TB. De vergelijkbaar geprijsde Toshiba is iets sneller, maar blijkt bij belasting wel een stuk luidruchtiger te zijn. Tot slot hebben we twee Seagate-schijven met een capaciteit van 2 en 5 TB. Beide schijven hebben een goede prijs per gigabyte en redelijke prestaties.

Conclusie

Bij het vergelijken van harde schijven kijk je doorgaans direct naar de prestaties. Dat heeft bij NAS-schijven minder zin. Niet alle NAS-apparaten hebben een even hoge doorvoersnelheid, bijvoorbeeld omdat de processorkracht verschilt en bovendien wordt de snelheid beperkt door de netwerkverbinding. Het is een goed idee om hiermee rekening te houden bij het bekijken van de benchmarkresultaten: sneller in benchmarks betekent doorgaans niet dat een harde schijf in een NAS ook sneller zal zijn.

Hoewel de schijven van Western Digital Red vrijwel overal als langzaamste uit de test komen, zijn ze door hun prijs en stilte toch interessant voor een NAS. De modellen van Seagate presteren wel beter, maar ze zijn echter zoveel luidruchtiger dat we ze niet zouden aanraden. De WD Red Pro blijkt in elke vergelijking waarin hij voorkomt het snelst te zijn, maar is te duur en produceert te veel geluid. Ook de schijven van HGST zijn helaas niet stil genoeg om aan te raden. We geven daarom de WD Red-serie als geheel een Redactietip. Bij harde schijven voor pc's hebben we in de bijbehorende tabel modellen opgenomen met verschillende capaciteiten die een goede prijs/kwaliteitverhouding bieden.

Nogmaals: bij al deze conclusies hoort de nuancering dat we geen harde uitspraken kunnen doen over wat eigenlijk het belangrijkste aspect van schijven, namelijk de levensduur. Het is daarom aan te raden om altijd een back-up te maken van belangrijke data.

©PXimport

In de bovenstaande tabel vind je alle testuitslagen. Klik hier voor een grote versie.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.

Een 'gewoon prima' smartphone hoeft echt geen vele honderden euro's te kosten, weten we inmiddels. De nieuwe Motorola Edge 60 Fusion is daar een mooi voorbeeld van, lees je in deze review. Voor een adviesprijs van 329 euro krijg je een telefoon die luxe oogt, fijne specificaties heeft en zes jaar updates ontvangt.

De Edge 60 Fusion is het goedkoopste model in Motorola's Edge 60-serie en verkrijgbaar in drie kleuren: blauw, roze en het geteste turquoise. Niet de meeste alledaagse kleuren voor een smartphone, en het veilige grijs, zwart en wit ontbreken. Wij kunnen dat wel waarderen.

Opvallend ontwerp

De Edge 60 Fusion valt lekker op in de saaie massa. Een hoesje kan handig zijn om de telefoon beter te beschermen, maar is niet nodig voor grip. De nepleren achterkant biedt namelijk veel grip. Motorola schermt bovendien met een MIL-STD-810H-certificering, die aangeeft dat de Edge 60 Fusion niet stuk zou moeten gaan door een val van maximaal 1,2 meter hoogte.

©Rens Blom

De Edge 60 Fusion valt lekker op.

De gebruikservaring van de Motorola-smartphone is uitstekend. Met 178 gram is het toestel relatief licht, door de gekromde randen aan de zijkanten heb je het idee dat je een hele dure telefoon in handen hebt en het 6,67 inch-oledscherm ziet ook heel goed uit. De verversingssnelheid is 120 Hz en de resolutie wat hoger dan Full-HD, waardoor het scherm scherp oogt.

Complete smartphone

We zijn ook blij dat Motorola de scherp geprijsde smartphone zo compleet heeft gemaakt. De Edge 60 Fusion is bijvoorbeeld waterbestendig, ondersteunt een e-sim en heeft lekker veel (256 GB) opslagcapaciteit. Ook het werkgeheugen is van gebruikelijke grootte (8 GB) en de gangbare accucapaciteit van 5200 mAh levert een meer dan prima accuduur op. Wij kunnen de smartphone bij redelijk intensief gebruik, ook buiten de deur, zeker een lange dag gebruiken. 's Avonds opladen kan, maar de volgende ochtend redt het toestel ook.

©Rens Blom

Het grote scherm ziet er goed uit

Je dient wel zelf een oplaadadapter te regelen, en het liefst een krachtige. Motorola levert – vanwege nieuwe EU-wetgeving – namelijk alleen een usb-c-kabel in de doos van de Edge 60 Fusion mee. Met de juiste adapter kan de smartphone overigens lekker rap opladen, namelijk met 68 watt. Wat dat zegt? Dat het drie kwartier duurt om de telefoon van 0 naar 100 procent te brengen.

Is de Edge 60 Fusion zonder compromissen? Nee. De gebruikte MediaTek-processor is niet zo snel, waardoor de telefoon ons af en toe niet kan bijhouden. Geen ramp, maar wel een aandachtspunt. Toestellen worden door de jaren heen namelijk wat trager door alle apps en bestanden die je erop hebt gezet, en de Edge 60 Fusion is dus vanaf dag één al niet de snelste in zijn segment.

©Rens Blom

Camera's

De camera's van de smartphone zijn wat verwarrend. Achterop lijken drie cameralenzen te zitten, aangevuld met een flitser. Er zijn echter maar twee camera's: een hoofdcamera en een groothoekcamera. De Edge 60 Fusion kan ook inzoomen, maar gebruikt daar zijn hoofdcamera voor. Hoewel de camera's prima zijn gelet op de prijs, merken we duidelijk dat duurdere smartphones betere kiekjes schieten. Een begrijpelijk compromis, en we zijn blij dat Motorola de groothoeklens voorzien heeft van een macrofunctie, om van heel dichtbij te fotograferen. Dat kunnen lang niet alle telefoons in dit prijssegment.

Hieronder zie je twee fotoseries met van links naar rechts de hoofdcamera, groothoekcamera en zoomfunctie (2x) aan het werk.

©Rens Blom

©Rens Blom

Zes jaar updates

Prettig aan de Motorola Edge 60 Fusion is dat de telefoon drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates krijgt. Je kunt het toestel dus heel lang veilig gebruiken. Motorola installeert ook heel wat AI-functies op het toestel. Sommige functies zijn nuttig, andere niet. Vertrouwd prettig blijven de gebaren om de smartphone efficiënt te bedienen. Motorola's tijdlijn met artikelen in allerlei categorieën toont ons om onduidelijke redenen alleen Engelstalige content, aangevuld met advertenties. Google's nieuwsfeed blijft dus relevanter.

©Rens Blom

Sommige onderdelen van Motorola's software bevallen goed, andere delen minder.

Conclusie: Motorola Edge 60 Fusion kopen?

De Motorola Edge 60 Fusion is niet de snelste smartphone in zijn prijsklasse, maar scoort op alle andere belangrijke punten wel (erg) goed. We zijn ook blij met het updatebeleid van zes jaar. Voor iets meer dan 300 euro koop je zo een telefoon waar je veel plezier aan kunt beleven.