Elektrische vliegende taxi's lijken een gouden idee. Ze kunnen ons over de files dragen zonder dat ze de lucht en het klimaat verpesten. Overal ter wereld vliegen prototypes rond. Maar waarom kunnen we ze nog altijd niet bestellen?

Op 11 november 1922 steeg in Frankrijk de allereerste quadcopter op. Aan boord was ingenieur en bioloog Étienne Œhmichen. Omdat de computer nog moest worden uitgevonden, bestuurde hij het toestel met de hand. Met een verbeterde versie van de machine won Œhmichen een prijs van 10.000 franc door een cirkelvormig traject van een kilometer lang af te leggen. Maar omdat commercieel succes uitbleef, vervolgde hij zijn carrière als biologieprofessor aan het Collège de France, waar hij de vleugelslag van libellen bestudeerde.

De man zou met genoegen hebben gadegeslagen dat de quadcopter weer helemaal terug is van weggeweest. Dit keer met een kunstmatig brein erin dat de bewegingen coördineert. Want het besturen van een toestel dat verticaal kan opstijgen en landen (VTOL), is zeker niet eenvoudig. Gewone vliegtuigen worden stabiel naarmate ze op de startbaan snelheid winnen. In rustig weer kun je ze zonder handen vliegen. Helikopters (zowel echte als modelhelikopters) reageren tijdens het stilhangen echter uiterst nerveus. De kleinste stuurfout kan fataal zijn. Het besturen van een drone is daarentegen kinderspel. In feite vertelt de bestuurder op de grond slechts waar de drone heen moet. De feitelijke besturing regelt het toestel zelf.

Geen wonder dat bij velen het idee opkwam om de onbemande drone door te ontwikkelen tot een luchttaxi. Het idee is aantrekkelijk. In een metropool worden terreinen en platforms gereserveerd waar de drones op kunnen landen. Dat kunnen voormalige industrieterreinen zijn, maar ook daken van gebouwen. De klant boekt via zijn telefoon een vlucht, en ontvangt een bericht over de vertrektijd. Daarna volgt een snelle vlucht over de files. Dit scenario toont aan dat luchttaxi’s vooral aantrekkelijk zijn in dichtgeslibde gebieden met ondermaats openbaar vervoer. Maar daarvan zijn er vele in de wereld.

Crew Dragon

Op de foto zie je een elektrische VTOL van Joby Aviation waar NASA testen mee uitvoert voor toekomstige commerciële passagiersdiensten. Maar waarom heeft vrijwel niemand ooit zo’n luchttaxi in vrije vlucht waargenomen? Waarom komen de City Airbus Passenger drone, Volocopter 2X, Lilium Jet, Ehang 216, Workhorse Surefly, Boeing/AFS Passenger Air Vehicle, Kitty Hawk Cora, Uber Elevate en de Astro Aerospace Passenger Drone maar niet commercieel van de grond?

Vliegende auto’s worden ons al beloofd sinds 1917, toen Glenn Curtis op een tentoonstelling in New York zijn Autoplane presenteerde. Het ding zou nooit vliegen. Dat sindsdien geen enkele vliegende auto is doorgebroken, komt omdat de verschillen tussen auto’s en vliegtuigen onoverbrugbaar zijn gebleken. Een auto kan overal tegenaan botsen, en moet dus robuust zijn. Een vliegtuig moet licht zijn, en is dus per definitie fragiel. Een auto mag – al is het niet aan te raden – een oud barrel zijn, want er is altijd nog de vluchtstrook. 

Rondvliegen in een slecht onderhouden vliegtuig is een vorm van zelfmoord; de kleinste mankementen kunnen leiden tot een crash. Een auto is compact, een vliegtuig niet. Bovendien legt een opstijgend of landend vliegtuig nogal wat beslag op zijn omgeving, ook als dat verticaal gebeurt. Wie ooit een traumahelikopter in de stad heeft zien landen, weet wat ik bedoel. Een ander groot verschil is dat je niet zo slim hoeft te zijn om een auto te besturen. Het besturen van een vliegtuig kan met name in slecht weer bijzonder gecompliceerd zijn, en vergt daarom flink wat kennis en kunde.

Dat laatste kan tegenwoordig worden opgelost met automatisering, zo heet het. Met dronetechnologie hoeft een luchttaxi in principe geen piloot aan boord te hebben. Maar zou het echt? De enige vormen van vervoer zonder bestuurder, bewegen zich over een spoor of hangen aan een kabel. Het Amerikaanse ruimteschip Crew Dragon is volkomen autonoom, maar toch krijgen astronauten een gedegen opleiding in het handmatig besturen van het toestel. Bij mijn weten is er nog nooit iemand die zelf niet kon vliegen, rondgevlogen in een op afstand of door een computer bestuurd vliegtuig.

En dat nu is precies wat voorstanders van luchttaxi’s bepleiten. De reden is dat deze toestellen weinig capaciteit bieden. In een gewone taxi passen naast de chauffeur gemakkelijk drie forse mensen plus hun rolkoffers. De meeste van de bovengenoemde luchttaxi’s hebben een kleinere capaciteit. Dus lijkt het een goed idee om de piloot te verwijderen.

Nooit goedkoop

Maar nog los van wat potentiële klanten daarvan vinden, is het de vraag hoe regelgevers hier naar zullen kijken. Luchttaxi zullen zich veelal laag over bewoonde gebieden bewegen. Het idee dat zo’n met vele rondzwaaiende messen uitgeruste machine een noodlanding maakt in het publiek, is verre van aantrekkelijk.

En dat kleine vliegmachines neerstorten, is een gegeven. Ze zijn veel gevoeliger voor de grillen van het weer dan de intercontinentale kolossen. Ook een vluchtcomputer kan worden overvallen door windschering, een plotselinge windverandering die samenhangt met onweer. Moderne verkeersvliegtuigen kunnen eveneens autonoom vliegen, maar het is veelzeggend dat piloten de start en landing vrijwel altijd zelf uitvoeren.

Daarnaast kun je vragen stellen bij de manier waarop luchttaxi’s aangedreven worden. Vrijwel altijd gebeurt dat door accu’s die elektromotoren aandrijven. Het resultaat is een zeer korte vluchtduur – vaak een minuut of twintig. Daarna duurt het een hele tijd voordat de batterijen weer zijn opgeladen. Al die tijd wordt er niets verdiend. Ook dat is een belangrijk nadeel, zeker omdat vliegmachines nooit goedkoop zijn. De vierzits Cessna 172, het meest geproduceerde vliegtuig ooit, kost in de kaalste versie nog altijd 325.000 euro.

Elektrische VTOLs zullen best gebruikt gaan worden. Maar dat ze massaal de lucht boven steden zullen gaan vullen, is onwaarschijnlijk. Mede omdat luchttaxi’s geassocieerd zullen worden met rijke patsers, zullen burgers al snel gaan klagen over lawaai en veiligheid. Een paar ongevallen doen het concept daarna de das om. Maar wie toch eens wil ervaren hoe het is om boven de files de vliegen, raad ik aan gewoon eens een helikopter te boeken. Zelfs in het streng gereguleerde Nederland kan dat. Is wel iets duurder dan een Uber.

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.