ID.nl logo
Zekerheid & gemak

Stemwijzer is lek: hoe zit dat precies?

De Stemwijzer is lek. De belangrijke tool waarmee kiezers aan de hand van een aantal stellingen een stemadvies krijgt blijkt last te hebben van privacy- en beveiligingsproblemen. Wat is er de afgelopen 2 dagen nou precies ontdekt?

De ophef over de Stemwijzer is tweeledig. Aan de ene kant ontdekte een beveiligingsonderzoeker dat er meerdere beveiligingslekken in de website zaten, maar er is nog een ander probleem: het is niet erg anoniem. De Stemwijzer maakt namelijk gebruik van een aantal tools van Google, én stuurt ieder antwoord door naar de makers van de wijzer.

De site van de Stemwijzer maakt gebruik van zowel Google Analytics voor het meten van websitebezoek, als van Google AdSense voor het tonen van advertenties.
 

Analytics

Google Analytics draait op een groot aantal websites op internet, en is een gedetailleerde manier om het bezoek van websites te meten. Dat betekent dat Google ook precies weet wie wat aanklikt op de website. Opvallend is daarbij dat de website elke keer een berihtje naar Analytics stuurt als er een keus is gemaakt. Dat betekent dat Google via Analytics precies kan zien welke aparte keuzes stemmers maken.

Google-data is via Analytics grotendeels geanonimiseerd, maar dat wil niet zeggen dat gegevens niet tot de persoon te herleiden zijn. ProDemos zegt zelf ip-adressen door Google te laten anonimiseren, maar dat geldt alleen voor Googles eigen diensten. Dat betekent dat het bedrijf zelf niets met de gegevens mag doen, maar dat kan wel als Google er bijvoorbeeld om gevraagd wordt in een gerechtelijk bevel. Ook zou het kunnen dat berichten onderweg onderschept worden.
 

Google Analytics is nooit écht anoniem

Daar komt bij dat de stemkeuzes nog steeds te koppelen zijn aan een unieke identifier. Als je die van iemand kunt achterhalen, is het in theorie mogelijk zijn keuzes te onderscheppen.
 

Data voor onderzoek gebruikt

Er staat daarnaast een opvallende clausule in het privacybeleid van de StemWijzer: data wordt "geanonimiseerd" gebruikt voor onderzoek. Dat gebeurt dit jaar voor het eerst. Er wordt ruwe data 'met encryptie' opgeslagen, en aangeboden aan de Universiteit van Amsterdam. Volgens de clausule is de data geanonimiseerd is kan niemand achterhalen vanaf welke computer de antwoorden zijn verstuurd.

Dat wordt bevestigd door de vondst van Kloeze, die ook zag dat alle data ná het stemmen wordt teruggestuurd naar de server van ProDemos. "Je kunt je afvragen of dat nodig is", schrijft hij in een post. De hele stemwijzer wordt namelijk al voor je begint ingeladen. "Je kunt dan je computer van het internet ontkoppelen en nog steeds de Stemwijzer gewoon maken".
 

Advertentienetwerken

Er is ook kritiek op de advertentienetwerken die op de site van de Stemwijzer staan. Ook die komen van Google af, en zijn afkomstig van het DoubleClick-netwerk. Volgens de Stemwijzer zijn advertenties nodig om de kosten te betalen, maar sommige critici zijn het daar niet mee eens. Uit een jaarverslag bleek vorig jaar namelijk dat ruim 90% van de kosten van de Stemwijzer door de overheid werd gesubsidieerd. Advertenties beslaan maar een minimaal deel van de inkomsten, en kunnen volgens critici dan ook makkelijk van de site worden gehaald.
 

Resultaten af te lezen

De resultaten zijn makkelijk uit te lezen

Er is echter meer aan de hand met de website. Die is namelijk lek, en de resultaten zijn makkelijk uit te lezen. Er wordt al maanden gewaarschuwd dat de website niet veilig is, al zijn er sinds die tijd ook wel veel maatregelen ingevoerd. Zo ging het verkeer lange tijd niet over SSL, maar is er inmiddels https geïmplementeerd. Toch zijn er nog meer dan genoeg fouten in de website te vinden.

Dat ontdekte beveiligingsonderzoeker Loran Kloeze, die zijn bevindingen op Twitter zette. Dat is niet eens moeiijk, want volgens Kloeze kon dat gewoon met de standaard debugging-tools die in browsers zitten. Een gedetailleerdere beschrijving heeft Kloeze op zijn blog gezet. Waar het op neer komt, is dat het eindresultaat te vinden is in een php-script op de pagina. Met een python-applicatie die Kloeze schreef kon hij onderscheppen welke resultaten uit de Stemwijzer naar voren kwamen. Zo kan hij monitoren welke partijen het vaakst wordt gegeven. Dat is belangrijke informatie, al zegt de organisatie achter de Stemwijzer dat dat geen representatieve weergave is van de uiteindelijke resultaten.
 

-

Manipuleren van resultaten

Belangrijker is het secundaire bewijs dat de website lek is. Waar Kloeze slechts data kan uitlezen, zijn er ook aanwijzingen dat de data actief gemanipuleerd is. In de broncode is namelijk ergens de variabele "SijmenRuwhofIsEenLul" te zijn, een verwijzing naar de beveiligingsonderzoeker die vorige week met RTL aantoonde dat het verkiezingsproces onveilig is.

Het is goed mis bij

-

Het lijkt erop alsof data ook te manipuleren is

Het lijkt erop dat het via een soort injectie mogelijk is eigen velden aan de Stemwijzer toe te voegen. De website 'Meedogenloos.nl' heeft inmiddels geclaimd die wijziging te hebben gedaan, maar geeft daar verder geen bewijs of uitleg over. Volgens een Tweakers-forumlid is het mogelijk om een JSON-injectie op te site uit te voeren. Dat gebeurt door een kwetsbaarheid in het AJAX-script dat ervoor zorgt dat de resultaten uiteindelijk weer worden teruggestuurd naar de server van ProDemos - opnieuw dat punt waar Kloeze zich al zorgen over maakte.

Reactie van ProDemos

ProDemos heeft inmiddels gereageerd op de aantijgingen. Volgens de organisatie heeft het al enkele maanden contact met het Nationaal Cyber Security Centrum om diverse beveiligingsproblemen op te lossen, maar zijn er sinds de onthullingen van Kloeze nog extra maatregelen genomen. De instantie erkent dat het mogelijk was dat de code 'SimonRuwhofiseenlul' op de site kon komen, maar voegt daar direct aan toe dat het nooit mogelijk is geweest om stemmen te beïnvloeden.

Het gevaar van onveilige stemwijzers

Onveilige stem-tools zijn zeker nu een heet hangijzer

Ondanks die uitspraak is de beveiliging van de website juist nu een belangrijk onderwerp. Security-experts waarschuwen er namelijk al maanden voor dat de beveiliging van de aankomende verkiezingen gevaar loopt. Vorige week ontdekte RTL bijvoorbeeld al dat de software waarmee de stemmen worden geteld lek was, waardoor het van een afstandje mogelijk is die te onderscheppen en zelfs te manipuleren.

Daarnaast onthulde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Dick Schoof vorige week dat Rusland diverse inbraakpogingen had gedaan bij het Ministerie van Algemene Zaken, al werd er tijdens die hacks geen data buitgemaakt.

Inmiddels is ook al bekend dat Rusland achter de hacks zat op de Democratic National Committee, de Amerikaanse Democratische Partij waarvan vorig jaar tienduizenden emails naar buiten kwamen. Amerikaanse inlichtingen- en opsporingsdiensten hebben inmiddels geconcludeerd dat Rusland dat deed om de verkiezingen actief te beïnvloeden.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 elektrische kachels voor extra bijverwarming
© ID.nl
Energie

Waar voor je geld: 5 elektrische kachels voor extra bijverwarming

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of je van extra gemakken voorzien. Nu de meteorologische hefst is begonnen en de temperaturen verder dalen is het tijd om te kijken of je je huis beter kunt verwarmen. Met een extra elektrisch kacheltje bijvoorbeeld.

In de koudere maanden van het jaar kan het soms heerlijk zijn om een extra warmtebron in huis te hebben. Bijverwarming is dan een uitkomst. Of je nu een koude hoek in de woonkamer wilt opwarmen, je thuiskantoor wilt verwarmen zonder de thermostaat in de hele woning omhoog te zetten, of gewoon snel wat extra warmte wilt creëren; er is een grote verscheidenheid aan elektrische kachels beschikbaar. Wij vonden vijf verschillende soorten bijverwarming, van keramische ventilatorkachels tot infrarood panelen om de ruimtes in je huis snel te verwarmen.

De'Longhi TCH8993ER.BC

Met een vermogen van 2400 watt kan deze keramische torenkachel van De'Longhi snel een grote ruimte verwarmen. Deze kachel is bovendien uitgerust met een Eco-Energy functie, die ervoor zorgt dat hij de gewenste temperatuur bereikt met zo min mogelijk energieverbruik. Dit is niet alleen goed voor je portemonnee, maar ook voor het milieu. De kachel heeft ook een handige afstandsbediening, zodat je vanuit je luie stoel de instellingen kunt aanpassen. Verder beschikt dit model over een tip-over-beveiliging, een geruststellende gedachte als je huisdieren of kleine kinderen hebt. De kachel schakelt zichzelf automatisch uit als hij per ongeluk omvalt. Door de keramische technologie wordt de lucht niet uitgedroogd en verbranden er geen stofdeeltjes, wat zorgt voor een schonere en aangenamere warmte.

Wattage: 2400W
Type verwarming: Keramische torenkachel
Beveiligingsopties: Omvallen en oververhitting

Inventum KC222WOS Ceramic Fan Heater

De Inventum KC222WOS is een compact model. Deze keramische kachel heeft niet alleen twee warmtestanden (1200 en 2000 watt), maar ook een handige oscillatiefunctie. Met de 60° draaibeweging wordt de warme lucht gelijkmatig over een groter gebied verspreid, waardoor je minder last hebt van koude plekken in de ruimte. Verder is de temperatuur traploos instelbaar, wat de kachel zeer flexibel in gebruik maakt. Ook dit apparaat is voorzien van belangrijke veiligheidsfuncties zoals omvalbeveiliging en oververhittingsbeveiliging. Dit betekent dat de kachel automatisch uitschakelt bij te hoge temperaturen of als hij per ongeluk omvalt. De geïntegreerde handgreep en het lichte gewicht maken het eenvoudig om de kachel van de ene naar de andere kamer te verplaatsen.

Wattage: 1200W en 2000W
Type verwarming: Keramische ventilator
Beveiligingsopties: Omvallen en oververhitting

Princess 348254 Slimme infrarood paneelverwarming

Een heel andere manier van verwarmen vind je bij deze Princess 348254. In tegenstelling tot convectorkachels die de lucht verwarmen, richten infrarood panelen zich op het direct verwarmen van mensen en objecten in de kamer. De warmte is direct voelbaar en bovendien droogt de lucht niet uit. Dit model is ook nog eens 'slim'. Met de bijbehorende app kun je de kachel namelijk overal bedienen, of je nu op de bank zit of onderweg bent. Zo kun je de kachel aanzetten voordat je thuiskomt, zodat je in een heerlijk warme kamer binnenstapt. Het paneel is met 540 watt relatief energiezuinig en kan zowel aan de muur worden bevestigd als vrijstaand worden gebruikt.

Wattage: 540W
Type verwarming: Infrarood
Beveiligingsopties: Oververhitting

ICQN Infraroodkachel

De ICQN infraroodkachel richt op het verwarmen van een klein kantoor of een aparte ruimte in huis. Met een vermogen van 900 watt levert deze kachel gerichte warmte. Het compacte en lichte ontwerp maakt het apparaat zeer handzaam en gemakkelijk te verplaatsen naar elke plek waar je extra warmte nodig hebt. De kachel werkt via een infraroodpaneel, dat warmte uitstraalt die direct op objecten en mensen gericht is, vergelijkbaar met de warmte van de zon. Dit betekent dat je de warmte meteen voelt zodra je het aanzet.

Wattage: 900W
Type verwarming: Infrarood
Beveiligingsopties: Omvallen en oververhitting

Inventum KC221W

Deze compacte keramische kachel is perfect voor het snel verwarmen van kleine tot middelgrote ruimtes, zoals een caravan, zolderkamer, of studeerkamer. Met een maximaal vermogen van 2000 watt genereert hij snel een aangename temperatuur. De kachel heeft twee warmtestanden en een aparte ventilatorstand voor in de zomer, zodat je er het hele jaar door plezier van hebt. Dankzij de traploos instelbare thermostaat kun je de temperatuur nauwkeurig naar wens instellen, en de kachel zorgt er zelf voor dat de ruimte op die temperatuur blijft. Een controlelampje laat je zien wanneer het apparaat in werking is. Het geïntegreerde handvat maakt hem gemakkelijk te verplaatsen en de omvalbeveiliging en oververhittingsbeveiliging zorgen voor een veilige gebruikservaring. Een no-nonsense kachel die doet wat hij moet doen.

Wattage: 2000W
Type verwarming: Keramische kachelventilator
Beveiligingsopties: Omvallen en oververhitting

▼ Volgende artikel
Dit wil je: WhatsApp als je slimme notitieboek
© amnaj
Huis

Dit wil je: WhatsApp als je slimme notitieboek

WhatsApp gebruik je vooral om te appen, maar het kan ook je handigste metgezel zijn. Door ideeën, taken en documenten direct in je eigen chat te zetten, ontstaat een systeem dat je altijd bij de hand hebt. In dit artikel lees je hoe je WhatsApp verandert in een slim notitieboek waarmee je gedachten en bestanden nooit meer zoekraken.

In dit artikel ontdek je:
  • Hoe je een notitiechat met jezelf start en slim gebruikt
  • Waarom WhatsApp sneller werkt dan traditionele notitie-apps
  • Manieren om structuur en takenlijsten overzichtelijk te houden
  • Hoe je documenten, bonnetjes en scans bewaart en terugvindt
  • Tips om je notitiechat veilig, opgeruimd en praktisch te houden

Ook interessant: Chatfilters in WhatsApp: zo houd je je chats overzichtelijk

WhatsApp is de plek waar we eindeloos appen: van gênante groepsfoto’s tot boodschappenlijstjes van je partner. Maar dezelfde app kan meer, véél meer. Zie het als je digitale notitieboekje: altijd open, altijd bij de hand en verrassend krachtig. Waar veel notitie-apps al snel vergeten worden, schuift WhatsApp elke dag vanzelf je scherm in. Dat maakt de drempel om iets vast te leggen lager dan ooit. En het mooiste? Je hoeft geen nieuwe app te leren gebruiken, want WhatsApp zit vermoedelijk al diep in je dagelijkse routine.

Praat met jezelf

De slimste chat is er eentje met jezelf. Dat klinkt misschien een beetje raar, maar het werkt verrassend goed. In recente versies van WhatsApp kun je simpelweg je eigen naam kiezen in het contactenoverzicht en een gesprek starten. Lukt dat niet, stuur dan een berichtje naar je eigen nummer (al is het maar 'hallo') en je hebt je persoonlijke notitieboek geopend. Vanaf dat moment staat er een privéruimte voor je klaar waarin je ideeën, lijstjes en bestanden kwijt kunt. Zet die chat bovenaan vast, zodat hij nooit wegzakt tussen familieberichten, werkdiscussies en de eindeloze stroom aan grappige gifjes van vrienden. Het voelt in eerste instantie een beetje gek, maar na een week wil, nee kún je niet meer zonder.

Snel noteren zonder gedoe

Een idee is vaak vluchtig. Je staat bij de kassa, bent onderweg met de trein of ligt net in bed om te gaan slapen als je opeens denkt: dit moet ik onthouden! Het noteren mislukt meestal niet door een gebrek aan apps, maar door de extra moeite die het kost. Geloof ons, WhatsApp maakt dat verschil. Je opent de app toch al tientallen keren per dag, dus een korte notitie intikken is geen extra drempel. Begin met een korte eerste regel die fungeert als titel, plak er een link of losse gedachte onder en klaar. Voeg een foto of screenshot toe als geheugensteuntje. Heb je geen zin om te typen? Neem een spraakbericht op. Later kun je die afspelen op je laptop en desnoods omzetten naar tekst (superhandig: je kunt spraakberichten direct in WhatsApp laten transcriberen). Het voelt minder aan als 'notities maken' en meer als gewoon appen, en juist dat maakt het zo laagdrempelig.

Structuur die niet in de weg zit

De grootste valkuil van digitale notities is overstructureren. Je begint enthousiast met mappen, categorieën en kleurcodes, en drie weken later is het systeem te ingewikkeld om nog bij te kunnen houden. Bij WhatsApp werkt dat anders. Begin met één centrale notitie-chat en gebruik simpele labels als 'Werk', 'Idee' en 'Boodschappen'. Dankzij de zoekfunctie vind je berichten razendsnel terug. Toch behoefte aan meer onderverdeling? Maak dan aparte themagroepen met alleen jezelf. Voeg kort iemand toe, verwijder die weer en je hebt een solo-chat met een duidelijke naam en profielfoto. Een geel vlak voor 'Bonnetjes', een rood vlak voor 'Reiskosten': herkenbaar in één oogopslag. Zo heb je structuur zonder dat het systeem in de weg zit.

©Yuri Arucrs peopleimages.com

Takenlijst in WhatsApp-stijl

WhatsApp is geen taken-app, maar je kunt de functies slim inzetten. Markeer actiepunten met een ster en gebruik de antwoord-functie om updates en voortgang eraan vast te knopen. Stel: je noteert 'Bel de loodgieter' en krijgt later extra informatie. Door die informatie als reply op het oorspronkelijke bericht te zetten, blijft de hele geschiedenis bij elkaar. Klaar met de taak? Verwijder de ster of sluit af met een korte reply: 'Gedaan, 17 september'. Zo blijft je takenlijst overzichtelijk en in samenhang. Je ziet niet alleen wat je moest doen, maar ook hoe het liep. Dat geeft meer grip dan losse to-dolijstjes die uit elkaar vallen.

Je eigen archiefkast

Iedereen heeft bonnetjes, facturen, pdf's en foto's van whiteboards die ergens rondslingeren. WhatsApp kan die rol van digitale schoenendoos verrassend goed overnemen. Alles wat je in je notitie-chat plaatst, wordt automatisch gesorteerd op type. Zoek je dat ene aankoopbewijs? Open de mediabibliotheek, filter op documenten en je hebt het binnen seconden teruggevonden. Ook foto's, links en screenshots kun je daar terugvinden. Door de ingebouwde documentmodus van de camera worden scans vlak en goed leesbaar, zodat je geen aparte scan-app meer nodig hebt. Je notitie-chat groeit zo ongemerkt uit tot een compleet persoonlijk archief, zonder dat het chaotisch aanvoelt.

©PaeGaG - stock.adobe.com

Extra vaart met WhatsApp Web

Op je telefoon is WhatsApp al handig, maar pas op de laptop of desktop gaat het echt vliegen. Via WhatsApp Web of de desktop-app kopieer je moeiteloos lange teksten, codefragmenten en bestanden naar je notitie-chat. Andersom stuur je materiaal net zo makkelijk weer terug naar andere programma’s. De zoekfunctie werkt veel fijner met een toetsenbord en met sneltoetsen kun je in een oogwenk informatie uit elke app doorsluizen naar WhatsApp. Het voelt bijna alsof je een lichte projectmanagementtool gebruikt, maar dan in een jasje dat je al jaren kent.

Automatiseren voor luie slimmeriken

Deelknoppen en snelkoppelingen maken het nóg efficiënter. In Android deel je vanuit vrijwel elke app direct naar WhatsApp en stel je jouw notitie-chat in als standaardontvanger. Binnen iOS maak je via Opdrachten een actie die geselecteerde tekst met één tik doorstuurt naar jouw notitie-chat. Daarmee bespaar je tientallen kleine handelingen per dag. En maak er een ritueel van: schrijf elke avond drie korte regels (Wat gedaan, wat geleerd, wat morgen) en je notitie-chat wordt vanzelf een logboek dat overzicht en rust geeft. Geen rommel, maar een lopend dagboek waar je later veel aan hebt.

Veilig en privé

Wie WhatsApp als notitieboek gebruikt, moet ook nadenken over veiligheid. Zet verdwijnende berichten uit, zodat je informatie niet per ongeluk verdwijnt. Zorg dat end-to-end versleutelde back-ups actief zijn en beveilig die met een wachtwoord of herstelsleutel die je in je wachtwoordmanager opslaat. Activeer app-vergrendeling met vingerafdruk of gezichtsherkenning en laat de telefoon-encryptie standaard aan staan. Zo weet je zeker dat je notities net zo goed beschermd zijn als je persoonlijke gesprekken. Handig én geruststellend.

©Farknot Architect - stock.adobe.

Opruimen zonder moeite

Let op, want na een paar weken kan je notitie-chat flink uitdijen. Plan daarom regelmatig een korte opruimsessie van twee minuten in. Gebruik de zoekfunctie om grote video's te vinden en te verwijderen, archiveer oude notities of sluit ze af met een update. Wil je terug naar een specifiek moment, dan kun je in de zoekfunctie gericht naar een maand springen en snel door die periode bladeren. Zo blijft je notitie-chat overzichtelijk en bruikbaar in plaats van een digitale stortplaats.

De valkuilen ontwijken

Het lijkt simpel, maar er zijn valkuilen. De grootste fout is versnipperen: een beetje in WhatsApp, een beetje in Evernote (gebruikt iemand dat nog?) en wat losse mails. Kies één hoofdsysteem en houd je daaraan. Anders verlies je het overzicht. Een tweede fout is het gebruik van titelloze notities. Losse zinnen zonder duidelijke eerste regel zijn later onvindbaar. En tot slot vergeten veel mensen hun notitie-chat vast te pinnen, waardoor hij wegzakt in de massa. Het zijn kleine dingen, maar ze maken het verschil tussen een systeem dat werkt en een systeem dat verwatert.

Tadaa, je nieuwe gewoonteboek

Productiviteit draait om frictie wegnemen. WhatsApp open je sowieso al tientallen keren per dag, vaak zonder na te denken. Als je die gewoonte benut, verandert de app ongemerkt in een slim notitieboek. Begin met één chat met jezelf, pin hem vast, gebruik labels en maak gebruik van de zoekfunctie en mediabibliotheek. Binnen een week voelt het aan alsof WhatsApp niet langer alleen een praatpaal is, maar ook je persoonlijke geheugen. Een gewoonteboek dat je eindelijk wél volhoudt.