De Stemwijzer is lek. De belangrijke tool waarmee kiezers aan de hand van een aantal stellingen een stemadvies krijgt blijkt last te hebben van privacy- en beveiligingsproblemen. Wat is er de afgelopen 2 dagen nou precies ontdekt?

De ophef over de Stemwijzer is tweeledig. Aan de ene kant ontdekte een beveiligingsonderzoeker dat er meerdere beveiligingslekken in de website zaten, maar er is nog een ander probleem: het is niet erg anoniem. De Stemwijzer maakt namelijk gebruik van een aantal tools van Google, én stuurt ieder antwoord door naar de makers van de wijzer.

De site van de Stemwijzer maakt gebruik van zowel Google Analytics voor het meten van websitebezoek, als van Google AdSense voor het tonen van advertenties.
 

Analytics

Google Analytics draait op een groot aantal websites op internet, en is een gedetailleerde manier om het bezoek van websites te meten. Dat betekent dat Google ook precies weet wie wat aanklikt op de website. Opvallend is daarbij dat de website elke keer een berihtje naar Analytics stuurt als er een keus is gemaakt. Dat betekent dat Google via Analytics precies kan zien welke aparte keuzes stemmers maken.

Google-data is via Analytics grotendeels geanonimiseerd, maar dat wil niet zeggen dat gegevens niet tot de persoon te herleiden zijn. ProDemos zegt zelf ip-adressen door Google te laten anonimiseren, maar dat geldt alleen voor Googles eigen diensten. Dat betekent dat het bedrijf zelf niets met de gegevens mag doen, maar dat kan wel als Google er bijvoorbeeld om gevraagd wordt in een gerechtelijk bevel. Ook zou het kunnen dat berichten onderweg onderschept worden.
 

Google Analytics is nooit écht anoniem

Daar komt bij dat de stemkeuzes nog steeds te koppelen zijn aan een unieke identifier. Als je die van iemand kunt achterhalen, is het in theorie mogelijk zijn keuzes te onderscheppen.
 

Data voor onderzoek gebruikt

Er staat daarnaast een opvallende clausule in het privacybeleid van de StemWijzer: data wordt "geanonimiseerd" gebruikt voor onderzoek. Dat gebeurt dit jaar voor het eerst. Er wordt ruwe data 'met encryptie' opgeslagen, en aangeboden aan de Universiteit van Amsterdam. Volgens de clausule is de data geanonimiseerd is kan niemand achterhalen vanaf welke computer de antwoorden zijn verstuurd.

Dat wordt bevestigd door de vondst van Kloeze, die ook zag dat alle data ná het stemmen wordt teruggestuurd naar de server van ProDemos. "Je kunt je afvragen of dat nodig is", schrijft hij in een post. De hele stemwijzer wordt namelijk al voor je begint ingeladen. "Je kunt dan je computer van het internet ontkoppelen en nog steeds de Stemwijzer gewoon maken".
 

Advertentienetwerken

Er is ook kritiek op de advertentienetwerken die op de site van de Stemwijzer staan. Ook die komen van Google af, en zijn afkomstig van het DoubleClick-netwerk. Volgens de Stemwijzer zijn advertenties nodig om de kosten te betalen, maar sommige critici zijn het daar niet mee eens. Uit een jaarverslag bleek vorig jaar namelijk dat ruim 90% van de kosten van de Stemwijzer door de overheid werd gesubsidieerd. Advertenties beslaan maar een minimaal deel van de inkomsten, en kunnen volgens critici dan ook makkelijk van de site worden gehaald.
 

Resultaten af te lezen

De resultaten zijn makkelijk uit te lezen

Er is echter meer aan de hand met de website. Die is namelijk lek, en de resultaten zijn makkelijk uit te lezen. Er wordt al maanden gewaarschuwd dat de website niet veilig is, al zijn er sinds die tijd ook wel veel maatregelen ingevoerd. Zo ging het verkeer lange tijd niet over SSL, maar is er inmiddels https geïmplementeerd. Toch zijn er nog meer dan genoeg fouten in de website te vinden.

Dat ontdekte beveiligingsonderzoeker Loran Kloeze, die zijn bevindingen op Twitter zette. Dat is niet eens moeiijk, want volgens Kloeze kon dat gewoon met de standaard debugging-tools die in browsers zitten. Een gedetailleerdere beschrijving heeft Kloeze op zijn blog gezet. Waar het op neer komt, is dat het eindresultaat te vinden is in een php-script op de pagina. Met een python-applicatie die Kloeze schreef kon hij onderscheppen welke resultaten uit de Stemwijzer naar voren kwamen. Zo kan hij monitoren welke partijen het vaakst wordt gegeven. Dat is belangrijke informatie, al zegt de organisatie achter de Stemwijzer dat dat geen representatieve weergave is van de uiteindelijke resultaten.
 

Manipuleren van resultaten

Belangrijker is het secundaire bewijs dat de website lek is. Waar Kloeze slechts data kan uitlezen, zijn er ook aanwijzingen dat de data actief gemanipuleerd is. In de broncode is namelijk ergens de variabele "SijmenRuwhofIsEenLul" te zijn, een verwijzing naar de beveiligingsonderzoeker die vorige week met RTL aantoonde dat het verkiezingsproces onveilig is.

Het lijkt erop alsof data ook te manipuleren is

Het lijkt erop dat het via een soort injectie mogelijk is eigen velden aan de Stemwijzer toe te voegen. De website 'Meedogenloos.nl' heeft inmiddels geclaimd die wijziging te hebben gedaan, maar geeft daar verder geen bewijs of uitleg over. Volgens een Tweakers-forumlid is het mogelijk om een JSON-injectie op te site uit te voeren. Dat gebeurt door een kwetsbaarheid in het AJAX-script dat ervoor zorgt dat de resultaten uiteindelijk weer worden teruggestuurd naar de server van ProDemos - opnieuw dat punt waar Kloeze zich al zorgen over maakte.

Reactie van ProDemos

ProDemos heeft inmiddels gereageerd op de aantijgingen. Volgens de organisatie heeft het al enkele maanden contact met het Nationaal Cyber Security Centrum om diverse beveiligingsproblemen op te lossen, maar zijn er sinds de onthullingen van Kloeze nog extra maatregelen genomen. De instantie erkent dat het mogelijk was dat de code 'SimonRuwhofiseenlul' op de site kon komen, maar voegt daar direct aan toe dat het nooit mogelijk is geweest om stemmen te beïnvloeden.

Het gevaar van onveilige stemwijzers

Onveilige stem-tools zijn zeker nu een heet hangijzer

Ondanks die uitspraak is de beveiliging van de website juist nu een belangrijk onderwerp. Security-experts waarschuwen er namelijk al maanden voor dat de beveiliging van de aankomende verkiezingen gevaar loopt. Vorige week ontdekte RTL bijvoorbeeld al dat de software waarmee de stemmen worden geteld lek was, waardoor het van een afstandje mogelijk is die te onderscheppen en zelfs te manipuleren.

Daarnaast onthulde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Dick Schoof vorige week dat Rusland diverse inbraakpogingen had gedaan bij het Ministerie van Algemene Zaken, al werd er tijdens die hacks geen data buitgemaakt.

Inmiddels is ook al bekend dat Rusland achter de hacks zat op de Democratic National Committee, de Amerikaanse Democratische Partij waarvan vorig jaar tienduizenden emails naar buiten kwamen. Amerikaanse inlichtingen- en opsporingsdiensten hebben inmiddels geconcludeerd dat Rusland dat deed om de verkiezingen actief te beïnvloeden.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.