Heb je geen nas, maar wel een (oudere?) computer ter beschikking en waarop je zelf een fotosharing-server kunt installeren? In deze Piwigo-tutorial vertellen we je over de mogelijkheden daarvan.

Lees ook: Eigen cloud maken voor het delen van foto's

Piwigo is een php-applicatie, gebruikt een MySQL-database en werd onder een GPL-licentie uitgebracht. Het programma bestaat al zo’n vijftien jaar en werd door de maker, de Fransman Pierrick Le Gall, aanvankelijk uitgebracht onder de naam PhpWebGallery. Op het moment van schrijven is versie 2.9.2 de nieuwste, daterend van oktober 2017.

De systeemvereisten van Piwigo zijn alles bij elkaar bescheiden: een webserver (als Apache) die php ondersteunt, MySQL 5 en PHP 5 of hoger. Hoewel je zo’n ‘AMP’-stack (Apache, MySQL, PHP) ook onder Linux en zelfs macOS kunt realiseren, focussen we ons in dit artikel op een Windows (10)-omgeving. Een ‘WAMP’-configuratie dus.

Je kunt gemakkelijk een WAMP-server downloaden en installeren. Check eerst of je systeem over de vereiste componenten beschikt, waaronder Visual CC+ Redistributable for Visual Studio 2012 Update 4. Je kunt ook handmatig die AMP-stack installeren, de uitleg hiervoor vind je via deze site.

Heb je echter geen zin of tijd om je met een soms wat recalcitrante WAMP-installatie bezig te houden, dan kan het ook makkelijker: met behulp van de portable USBWebserver V8.6. Die is weliswaar al enkele jaren oud, maar bevat wel alle benodigde onderdelen.

USB-server configureren

Er verschijnt nu een klein programmavenster waar je via Instellingen niet alleen de taal maar ook de poort van de webserver (standaard 8080) en van de MySQL-server (standaard 3307) kunt aanpassen. Je start (en stopt) beide services door respectievelijk Apache en MySQL te openen en op Start te drukken (of Stop om te stoppen natuurlijk).

Voor de installatie van Piwigo heb je een MySQL-database nodig, dus maak die gelijk maar aan. Dat doe je door in het programmavenster Algemeen te kiezen en vervolgens PHPMyAdmin te starten. De standaard inloggegevens zijn root (naam) en usbw (wachtwoord). Als je bent aangemeld, wijzig dan het wachtwoord in de rubriek Algemene instellingen bij Wachtwoord wijzigen, wel even bevestigen via Start.

Over naar het tabblad Databanken, waar je bij Databank aanmaken een geschikte naam voor je fotodatabank invult. Laat de optie Collatie ongemoeid. Bevestig met Aanmaken. De nieuwe database verschijnt in het linkerpaneel en je kunt PhpMyAdmin verlaten.

©PXimport

Piwigo instellen

je vindt het Piwigo-pakket op deze site, via de knop Download Package. Pak het zip-archief uit en kopieer de complete inhoud van de uitgepakte map \piwigo naar een lege, zelf te creëren submap (bijvoorbeeld met de naam \fotos) van de map \root van je USBWebserver.

Heb je nu zowel Apache als MySQL ingesteld, dan kunnen we aan de slag. Ga in je browser naar http://localhost/<naam_van_de_submap>. De kans is groot dat er nu een foutmelding opduikt in verband met de datum en tijd. Piwigo is pas tevreden als je zelf de juiste tijdzone hebt ingesteld. Dat doe je in het bestand php.ini, dat je vindt in de map \php, een submap van je USBWebserver-installatie. Idealiter open je php.ini in een teksteditor als Notepad++. Hier verwijder je vervolgens de puntkomma voor de regel

en wijzig je die in

In Notepad++ is dit regelnummer 923. Herstart de Apache-server na deze wijziging.

De foutmelding hoort nu te verdwijnen en je kunt met de configuratie van de database en het Piwigo-beheer beginnen. Laat MySQL host (wellicht) ingesteld op localhost(:<poortnummer>), vul root in als gebruiker met het bijhorende wachtwoord voor MySQL (usbw of iets anders als je dat daarnet hebt aangepast). Vul tevens de Database-naam in (mijnfotos in ons voorbeeld). De prefix kun je gerust ingesteld laten op piwigo_.

Tot slot kies je zelf een gebruikersnaam, die zal zichtbaar zijn voor bezoekers. Stel ook geen goed wachtwoord in. Vul tevens je e-mailadres in (en verwijder beide vinkjes). Rond af met Start installatie. Piwigo is zo vriendelijk je een rondleiding aan te bieden en waarom zou je niet?

(Lees verder onder de afbeelding)

©PXimport

Foto's uploaden met Piwigo

Er valt op dit moment natuurlijk nog weinig te beleven op je Piwigo, want je hebt nog geen fotoalbums. Daar brengen we snel verandering in. Ga in je browser naar http://localhost(<:poortnummer>)/<submap>/admin.php (of andere gegevens als je in de vorige stappen andere keuzes hebt gemaakt) en meld je aan. Je belandt nu als beheerder op je dashboard. Klik op Foto’s / Toevoegen in het linkerpaneel en kies Maak een nieuw album aan.

Je kunt hier nog geen Hoofd-album selecteren omdat je nog nooit eerder een album in Piwigo hebt aangemaakt. Voor daaropvolgende albums is het dus wél mogelijk die in bovenliggende albums onder te brengen, dus je kunt hier een logische structuur aanbrengen. Selecteer het gewenst (sub)album en open het tabblad Via webformulier. Versleep de foto’s naar het browservenster of klik op Foto’s toevoegen en bevestig met Start Upload.

Er zijn nog andere methodes om foto’s aan je albums toe te voegen: op het tabblad Via toepassingen tref je negen applicaties aan, waaronder Piwigo Remote Sync, Piwigo voor iOS (zie verder), Lightroom, digiKam en iPhoto.

Op het tabblad Via FTP + Synchronisatie lees je hoe je via een ftp-client ‘fysieke albums’ creëert. Dergelijke albums kun je binnen Piwigo niet zomaar verplaatsen of verwijderen.

Een andere handige tool om snel een hele reeks foto’s van je computer naar Piwigo te uploaden is nog het portable pLoader for Windows (je vindt het exe-bestand in de uitgepakte submap \bin).

Foto's delen

Komen we bij het delen van je foto’s. Je wilt waarschijnlijk albums met anderen delen, maar wel zó dat niet iedereen zomaar alle foto’s kan bekijken. We gaan uit van de situatie dat je een bepaald album uitsluitend wilt delen met je collega’s.

Ga naar je dashboard en open Gebruikers / Groepen. Klik hier op Voeg een groep toe, vul een geschikte naam in en bevestig met Toevoegen. Over naar de rubriek Gebruikers / Beheer, waar je Voeg een gebruiker toe aanklikt en de bijhorende naam en wachtwoord invult. Bevestig met Verzenden, selecteer de toegevoegde naam en kies Wijzig. Vervolgens selecteer je de gewenste groep in het uitklapmenu bij Groepen. Bevestig met Werk de gebruiker bij.

Nu moet je nog aangeven dat je een bepaald fotoalbum alleen zichtbaar wilt maken voor je collega’s. Open de rubriek Albums / Beheer, selecteer het gewenste (sub)album en kies Wijzig. Open het tabblad Rechten van dit album, kies Privé en selecteer de juiste groep(en) bij Rechten verleend aan groepen.

Overigens is het ook mogelijk rechten aan specifieke gebruikers te verlenen. Bevestig met Bewaar instellingen, eventueel nadat je een vinkje hebt geplaatst bij Toepassen op subalbums. Wanneer nu een van je toegevoegde collega’s zich bij je Piwigo-galerie aanmeldt, zal hij toegang krijgen tot het bedoelde album (let op, gebruikersnamen zijn hoofdlettergevoelig). Tenzij je dat als beheerder anders hebt ingesteld, kunnen bezoekers ook commentaar achterlaten bij foto’s.

©PXimport

Extra's

Er zijn nog heel wat meer functies en instelopties beschikbaar in Piwigo, die kun je zelf gaan ontdekken. Een paar in het kort: in de categorie Configuratie vind je allerlei thema’s terug op het tabblad Nog niet geïnstalleerde thema’s. Bij Plugins / Beheer tref je circa 150 uiteenlopende extensies aan (op het tabblad Andere plugins).

Er zijn ook gratis mobiele apps beschikbaar voor Piwigo. Voor Android zijn de beschikbare apps (Piwigo Client en ReGalAndroid behoorlijk rudimentair. De iOS-app is een stuk gebruiksvriendelijker, hiermee kun je onder meer foto’s downloaden en uploaden en albums bekijken, verplaatsen en verwijderen.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).