Encryptie is de laatste strohalm voor onze privacy. Het is de enige manier om alles wat je doet en alles wat je bewaart te beschermen tegen meekijken en meelezen door anderen. Maar hoe werkt versleuteling, en hoe kun je ál je bestanden versleutelen?

Tip 01: Versleuteling

Versleuteling is de techniek waarbij je gegevens tijdelijk onleesbaar maakt om ze te beschermen, bijvoorbeeld als je ze verstuurt of bewaart – of dat nu op een computer of in de cloud is. Om de versleutelde gegevens later weer leesbaar te maken is een sleutel nodig, een reeks van tientallen of honderden cijfers en letters. Heb je die sleutel niet, dan blijven de gegevens onleesbaar. Lees ook: Beveilig je cloudopslag met BoxCryptor.

Het versleutelen van de gegevens heet coderen of encrypten; ze weer leesbaar maken heet decoderen of decrypten. Bij het versleutelen en het ontsleutelen van gegevens wordt een algoritme toegepast, een reeks bij elkaar horende wiskundige berekeningen. Computers kunnen deze berekeningen veel sneller uitvoeren dan wij mensen, en dat geldt zelfs al voor de toch nog beperkte rekenkracht van tablet en smartphone. De apparaten kunnen het zelfs zó snel dat je het in het gebruik niet eens merkt dat de gegevens eerst ontsleuteld moeten worden voor je ze kunt lezen.

©PXimport

Tip 02: Altijd https

Moet je online persoonlijke gegevens invoeren, bijvoorbeeld bij internetbankieren of als je een aankoop doet in een webshop, dan wil je die gegevens tijdens het transport over het internet natuurlijk versleutelen. Hiervoor is geen aparte encryptiesoftware nodig. De browser op de pc doet dit al voor je, mits je kiest voor https in plaats van het standaard http. Https staat voor Hypertext Transfer Protocol Secure en het is de veilige versie van http.

Bij https wordt er eerst een versleutelde verbinding opgezet en gaat daarna al het verkeer tussen de browser en de webserver via die veilige verbinding. Je kunt natuurlijk zelf altijd controleren of een website ook https aanbiedt, maar gemakkelijker gaat het met de HTTPS Everywhere plug-in voor Chrome, Opera en Firefox. HTTPS Everywhere weet van heel veel websites of ze ook https ondersteunen en wanneer het een site nog niet kent, zal het dat zelf controleren. Een heel handig programma dus, en ook nog gratis ter beschikking gesteld door de Electronic Frontier Foundation, een groep die vecht voor meer privacy op het internet. Ga hiernaartoe en klik op Install. Na de installatie vind je een HTTPS Everywhere-knop naast de adresbalk. Echt nodig heb je de bijbehorende opties niet: de plug-in werkt direct en bijna volledig automatisch.

©PXimport

ROT

Computers maken steeds sterkere versleuteling mogelijk maar echt nodig zijn ze niet. De Romeinen versleutelden al de berichten die ze aan de troepen stuurden. De Caesar-rotatie-versleuteling dankt er zelfs zijn naam aan. Hierbij wordt elke letter vervangen door een letter x posities verder in het alfabet. Bij een ROT3 zijn dat drie posities; de A wordt dan een D, de B een C, enzovoort. Bij een ROT13 (dertien posities) wordt de A een N en de B een O. Op internet zijn er talloze websites waar je ROT13-versleutelde berichten snel kunt maken of juist decoderen.

Tip 03: Sterk of zwak

Cryptoanalyse is de wetenschap die nieuwe manieren om gegevens te versleutelen ontwikkelt én probeert de bestaande manieren te kraken. Immers: een manier van versleutelen is alleen veilig zolang deze niet gekraakt is. Dat kraken is inmiddels al bij veel manieren om gegevens te versleutelen gelukt, maar dat geldt niet voor AES, de Advanced Encryption Standard. Moet je bij het versleutelen van gegevens zelf een logaritme kiezen, dan is AES of Rijndael (dat hetzelfde is) een prima keuze. En dat geldt zeker wanneer je het doet met een 256bit-sleutellengte. Hoe hoger de sleutelwaarde, hoe minder kwetsbaar de versleuteling is voor een brute force attack. Hierbij beschikt een aanvaller niet over de sleutel, maar domweg alle mogelijke combinaties van cijfers en letters geprobeerd.

Wachtwoorden

©PXimport

Tip 04: Externe opslag

Om bestanden mee te nemen is een usb-geheugenstick erg handig, want: klein van formaat en met inmiddels voldoende opslagcapaciteit voor zelfs de grootste bestanden. Helaas is zo’n stick ook gevoelig voor verlies en diefstal en dus is het belangrijk de gegevens die erop staan te versleutelen. Er zijn twee opties: zelf een stick versleutelen of een stick nemen die zichzelf versleutelt. De laatste is in de praktijk de betere optie, omdat de beveiliging altijd is ingeschakeld en het versleutelen en ontsleutelen sneller gaat door de speciale hardware in de stick.

De meeste van deze beveiligde usb-sticks hebben een kleine, niet-versleutelde partitie. Zodra de stick in de computer wordt geplaatst, start vanaf die partitie een klein programma dat vraagt om het wachtwoord. Vul je dan het juiste wachtwoord in, dan worden de versleutelde gegevens op de stick toegankelijk. Voordat je de stick verwijdert, moet je in veel gevallen eerst de stick via de software loskoppelen. Let er bij aanschaf op dat de stick AES met 256bit-versleuteling gebruikt, de software Windows en macOS ondersteunt en geen administrator-rechten nodig heeft én dat de stick zich na maximaal tien foutieve login-pogingen formatteert. Er is veel rommel te koop in deze markt; bekende merken met een goede reputatie zijn onder meer Kingston en Integral.

©PXimport

Tip 05: Pincode

Er is nog een tweede type versleutelde usb-stick waarbij echt de complete stick is versleuteld. Om de stick te gebruiken, moet je eerst op de stick een code intypen; pas dan wordt de opslag toegankelijk. Een dergelijke stick werkt dus altijd, ongeacht het besturingssysteem op de pc. Er is immers geen extra software nodig om de stick te ontsluiten. Nadelen zijn er natuurlijk ook. Zo is het wachtwoord minder sterk, omdat het veelal beperkt is tot cijfers alleen. Ook kan het, wanneer je pc alleen aan de achterkant usb-poorten heeft, best lastig zijn om de code in te toetsen.

©PXimport

Tip 06: Encryptiesoftware

Het is ook mogelijk om zelf opslagschijven en sticks versleutelen. Je hebt dan geen aparte hardware nodig, maar wel encryptiesoftware. En die is er gelukkig voldoende en vaak nog gratis ook. De bekendste tool is misschien wel VeraCrypt, een opvolger van TrueCrypt dat op zijn beurt weer jarenlang de standaard was. Met VeraCrypt kun je elk opslagmedium versleutelen: van usb-geheugenstick tot een externe harde schijf, maar ook een schijf of een partitie in een pc, zelfs die waar het besturingssysteem op staat. VeraCrypt wordt gemaakt door het Franse beveiligingsbedrijf Idrix en is gratis te downloaden via veracrypt.codeplex.com. Klik op Download en bewaar het installatiebestand op de pc. Bij de installatie kun je kiezen tussen Install en Extract. Met Extract pak je alleen de bestanden uit op de harde schijf en kun je vervolgens alleen niet-systeemschijven versleutelen. Wil je alles versleutelen, dus ook de systeempartitie, dan kies je Install.

©PXimport

TrueCrypt, VeraCrypt, FreeOTFE, LibreCrypt …

©PXimport

Tip 07: Eerst een back-up

Met VeraCrypt kun je zowel een echte harde schijf versleutelen als een partitie op een schijf én je kunt per schijf of partitie aangeven of ze versleuteld moeten worden. Zitten er dus meerdere schijven of partities in de pc dan kun je alleen de partitie waarop de persoonlijke gegevens staan versleutelen en niet ook de systeempartitie. Staan Windows en alle persoonlijke gegevens op één partitie, dan kun je ook die versleutelen. Die keuze is helemaal aan jou. Omdat encryptie best ingrijpend is, doe je er wel goed aan eerst een goede back-up te maken van in elk geval al je persoonlijke bestanden. Zet die back-up op een externe schijf of NAS. Controleer of de gegevens allemaal geback-upt zijn en ook hersteld kunnen worden en begin dan pas met versleutelen. Heb je een externe schijf gebruikt voor de back-up, koppel die dan los van de pc waarop je gaat versleutelen.

©PXimport

Tip 08: Schijf versleutelen

In de meeste notebooks zit maar één harde schijf of SSD en staan de persoonlijke bestanden met Windows samen op dezelfde partitie. Wil je die persoonlijke gegevens versleutelen, dan moet je dus de systeempartitie versleutelen. Klik hiervoor op System, Encrypt System Partition/Drive. VeraCrypt start nu de wizard die gaat helpen de systeemschijf te versleutelen. Kies Normal (omdat je een gewone versleuteling wilt uitvoeren) en kies daarna Encrypt the whole drive.

Je kunt ook alleen de Windows-systeempartitie versleutelen, maar de andere optie is veiliger. Klik door tot je bij de Encryption Options bent. Hier kun je het logaritme kiezen, natuurlijk AES en natuurlijk in combinatie met SHA-256 als sleutel. Typ daarna het wachtwoord waarmee je na de versleuteling altijd wilt inloggen. Bewaar dit wachtwoord op een goede plek en kies vooral ook een goed, sterk wachtwoord. Beweeg bij Collecting Random Data de muis zo lang en zo willekeurig mogelijk binnen het venster tot de balk onder in het venster helemaal groen is gevuld. Door dit te doen creëer je ‘entropie’, een hoeveelheid onvoorspelbare en grillige gegevens die de kwaliteit van de versleuteling versterkt. Vervolg dan de wizard tot de pc opnieuw moet starten. Klik dan op Ja. Wacht tot de pc is opgestart en log nu in bij de VeraCrypt Boot Loader met het wachtwoord dat je eerder hiervoor hebt ingesteld. Bij PIM druk je op Enter. Log dan weer in bij Windows en VeraCrypt zal laten weten dat de test geslaagd is en het versleutelen kan beginnen. Klik daartoe op Encrypt. Het totale versleutelen kan uren duren; laat de computer lekker zijn werk doen.

©PXimport

Tip 09: Cloud versleutelen

Behalve op de eigen pc hebben we steeds meer gegevens in de cloud staan en hoewel opslaan in de cloud in veel opzichten veiliger is dan opslag op de eigen pc, blijven het toch jouw gegevens op de computer van iemand anders. Heel verstandig dus die ook te versleutelen. Een goede optie hiervoor is Boxcryptor. Dit is een betaald product maar het is gratis voor iedereen die maar één clouddienst gebruikt en synchroniseert met maximaal twee apparaten. Voor onbeperkte clouddiensten en apparaten betaal je een klein bedrag per jaar.

Ga naar www.boxcryptor.com en klik op Download Boxcryptor. Installeer het programma inclusief het EldoS Corporation Systeemapparaat waarvoor een melding komt van Windows-beveiliging. Daar dus Installeren kiezen, verder is de standaard keuze altijd de goede. Wacht tot Boxcryptor start en klik op Create your Boxcryptor account. Maak een account aan met je mailadres en een goed sterk wachtwoord dat je ook weer in Keepass moet bewaren. Kies Free als je Boxcryptor gratis wilt gebruiken. Als je weer terug bent bij de login van Boxcryptor, log dan in met het nieuwe Boxcryptor-account en wachtwoord. Klik op Sign in. Boxcryptor maakt nu een nieuw station aan op de pc en in het voorbeeldscherm zie je de bijbehorende stationsletter. In dit virtuele station maakt Boxcryptor voor elke clouddienst die je gebruikt een map aan. Wil je de opslag in de cloud versleutelen, klik dan met de rechtermuisknop op de vermelding van de cloudprovider in die map en kies Encrypt. Versleutelde mappen en bestanden hebben een groene aanduiding en bestanden die je later nog toevoegt aan een map worden automatisch versleuteld. Op deze zijn meerdere cursussen te vinden met nog meer uitleg over het gebruik van Boxcryptor. Voor toegang vanaf je smartphone kun je de Boxcryptor-app installeren via de App Store of Google Play.

©PXimport

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.