Hoeveel opslag je ook hebt, er komt een moment dat alle gigabytes gevuld zijn en je toe bent aan meer opslag. Er zijn gelukkig verschillende manieren om opslag toe te voegen aan je desktop of laptop.Wij gaan in dit artikel door alle opties heen en geven je een idee van de te verwachten prestaties.

Er wordt weleens gezegd dat het enige moment waarop je genoeg opslag hebt op een pc of notebook, het moment is dat je hem net hebt uitgepakt. Dit is natuurlijk enigszins overdreven, maar onze opslaghonger lijkt niet te stillen. Dat komt onder andere doordat bestanden steeds groter worden. Een paar jaar geleden waren we nog tevreden met een divx van een film in dvd-kwaliteit met een bestandsomvang van 1 gigabyte.

Tegenwoordig willen we HD-films en is een bestandsomvang van 10 gigabyte voor een film in 1080p gebruikelijk. Ook qua fotografie maken we steeds meer en steeds grotere foto's die we natuurlijk wel ergens willen opslaan. In het geval van dierbare foto's willen we die zelfs tweemaal opslaan, omdat we uiteraard niet zonder back-up kunnen.

I: Algemeen

Prijs van geheugen

In een desktopcomputer is het gelukkig eenvoudig om een extra harde schijf in te bouwen, waarna je weer naar hartenlust kunt downloaden. Voor zo'n 65 euro heb je een terabyte extra ruimte en 2 TB is er al vanaf 90 euro. Per gigabyte niet heel duur, maar vooral voor 1 TB wellicht nog iets duurder dan gehoopt. In 2011 waren harde schijven namelijk nóg goedkoper en was een terabyte verkrijgbaar voor zo'n 45 euro. Helaas hebben overstromingen in Thailand er in de tweede helft van 2011 voor gezorgd dat fabrieken waar harde schijven gemaakt worden, niet bruikbaar waren. De prijzen van harde schijven stegen toen explosief. Inmiddels zijn ze gelukkig weer flink lager geworden.

Zo laag als begin 2011 of zelfs lager zullen de prijzen voorlopig vermoedelijk niet worden. Dat komt omdat er begin 2011 meer aanbieders op de schijven-markt waren. Zo was Samsung er bijvoorbeeld nog actief, en bood dit merk schijven tegen erg scherpe prijzen aan. Samsung richt zich tegenwoordig op SSD's, de harde schijven-divisie is overgenomen door Seagate. Een andere fabrikant die in 2011 nog actief was, Hitachi, is gedeeltelijk overgenomen door Western Digital en voor een ander gedeelte door Toshiba.

Momenteel zijn er hierdoor maar drie fabrikanten van harde schijven over: Western Digital, Seagate en Toshiba. Van deze drie fabrikanten heeft Toshiba het kleinste aanbod en de markt wordt eigenlijk verdeeld tussen Seagate en Western Digital. In een markt met zo weinig aanbieders wordt over het algemeen niet sterk op prijs geconcurreerd.

Toch keuze in geheugen

Dat er weinig aanbieders zijn, betekent niet dat er niets te kiezen is. Door de fabrikanten worden harde schijven gemaakt die duidelijk van elkaar verschillen. Er is immers al jarenlang de keuze tussen energiezuinig, normaal en snel. Bij Western Digital is die onderverdeling momenteel het duidelijkst met de reeksen Caviar Green, Caviar Blue en Caviar Black.

Seagate had in zijn vorige generatie schijven ook een dergelijke onderverdeling met Barracuda XT als snelle schijven en Barracuda Green als energiezuinige schijven. Tegenwoordig maakt Seagate geen onderscheid meer tussen categorieën, alle consumentenschijven worden als één serie aangeboden. De fabrikant stelt dat alle schijven tegenwoordig zo energiezuinig zijn, dat een aparte energiezuinige reeks niet langer noodzakelijk is. We zullen op basis van de testresultaten bepalen of Seagate hier gelijk in heeft. Ook op het gebied van 2,5inch-schijven zien we energiezuinige, normale en snelle schijven.

©PXimport

Western Digital maakt nog altijd duidelijk te onderscheiden series gericht op laag energieverbruik of prestaties.

Energie of prestaties?

Het grootste verschil tussen energiezuinige schijven en schijven die zich op prestaties richten, is nog altijd het toerental. Energiezuinige schijven draaien op 5400 of 5900 rpm terwijl snelle schijven op 7200 rpm draaien. Daarnaast spelen de hoeveelheid cachegeheugen en de opbouw van de schijf een rol in de uiteindelijke prestaties van een harde schijf.

Een harde schijf bestaat doorgaans uit meerdere schijven. Zo kan een 4TB-schijf opgebouwd zijn uit vier schijven van 1 TB, maar ook uit vijf schijven van 800 GB. Dit heeft invloed op de snelheid. Maakt een fabrikant nog een duidelijk onderscheid, dan kunnen we stellen dat energiezuinige schijven uitermate geschikt zijn als tweede schijf om data op te slaan, voor een NAS of voor een systeem dat zo stil mogelijk moet zijn. Ga je een schijf gebruiken om het besturingssysteem op te installeren, dan zouden wij een zo snel mogelijk exemplaar kiezen.

SSD als opvolger van harde schijf

Een ontwikkeling waar we niet omheen kunnen zijn de SSD's. SSD staat voor solid state drive. Dit opslagmedium bevat, in tegenstelling tot een harde schijf, geen bewegende onderdelen. In plaats daarvan bevat een SSD een printplaat met daarop een aantal chips die zorgen voor de opslag en verwerking van de gegevens.

Het grootste voordeel van een SSD is dat de toegangstijden kleiner en de doorvoersnelheden hoger zijn dan bij een harde schijf. Hierdoor voelt een systeem met een SSD veel vlotter en responsiever aan dan een systeem met enkel een normale harde schijf.

Een SSD is een prima upgrade, is zowel in desktop als notebook simpel te installeren en geeft een direct voelbare verbetering. Ook als je een wat oudere pc hebt met bijvoorbeeld een Core 2 Duo-processor en 4 GB geheugen is een SSD een prima upgrade. We hebben in Computer!Totaal nummer 6 2013 uitgebreid SSD's getest.

©PXimport

Een SSD is een ideale upgrade om je pc sneller te maken.

SATA-standaarden

Een harde schijf of SSD sluit je in een desktop-pc aan door middel van een SATA-poort. Courante pc's bevatten de derde generatie SATA, die wij in Computer!Totaal SATA 6 Gbit/s noemen. Deze derde generatie wordt ook wel SATA 600 of SATA III genoemd. De eerdere generaties waren SATA 1,5 Gbit/s (SATA 150 of SATA I) en SATA 3 Gbit/s (SATA 300 of SATA II).

In gebruik maakt het niets uit welke SATA-versie je systeem gebruikt, want de fysieke aansluiting en aansluitkabels zijn bij alle versies hetzelfde. Uiteraard zitten er wel verschillen in snelheid tussen de drie versies van SATA. Voor moderne SSD's heb je SATA 6 Gbit/s nodig om alle snelheid eruit te krijgen. Voor harde schijven is SATA 3 Gbit/s al snel genoeg.

Kies de juiste SATA-poort

Veel moederborden bieden naast de SATA-poorten die verzorgd worden door de chipset van Intel of AMD, nog extra SATA-poorten aan die verzorgd worden door een aanvullende chip. Deze zijn vaak te herkennen aan een andere kleur plastic van de connector.

Bij wat oudere moederborden was deze extra chip behalve voor het toevoegen van meer poorten, ook een marketingtrucje wat betreft de snelheid. De SATA-controller in de chipset zelf voldeed dan aan SATA 3 Gbit/s terwijl de extra SATA-controller voldeed aan SATA 6 Gbit/s. In de praktijk blijken dergelijke extra chips altijd langzamer te zijn dan de SATA-poorten die door de chipset zelf worden aangeboden, zelfs als ze theoretisch van een snellere standaard gebruikmaken. Dat geldt ook voor extra poorten die je toevoegt door middel van een PCI-E-insteekkaart.

Dit verhaal geldt grotendeels wel alleen voor een SSD. Bij een gebrek aan SATA-poorten raden we dan ook aan om in ieder geval de SSD aan te sluiten op een SATA-poort van de chipset zelf. Biedt de chipset van Intel of AMD zowel SATA 3 Gbit/s- als SATA 6GBit/s-poorten, dan kies je uiteraard voor de 6Gbit/s-variant. Voor langzamere apparaten als dvd-branders en dus zelfs harde schijven zijn Sata 3 Gbit/s-poorten snel genoeg.

De toekomst: SATA Express en NGFF

SSD's lopen inmiddels tegen de limieten van SATA 6 Gbit/s aan en veel sneller dan de snelste SSD's van dit moment is op deze interface niet mogelijk. Gebaseerd op het verleden zou je wellicht verwachten dat de opvolger SATA 12 Gbit/s wordt (SATA 1200). In de praktijk is echter gebleken dat een snelheid van 12 Gbit/s de controller zo complex zou maken dat hij te duur zou worden. De oplossing voor een snellere SATA-standaard wordt daarom gezocht in PCI Express, dat goedkoper te implementeren is.

De op PCI Express gebaseerde standaard wordt SATA Express genoemd. SATA Express komt in twee snelheidsvarianten, afhankelijk van hoeveel PCI-E-lanes gebruikt worden: 8 Gbit/s en 16 Gbit/s. Omdat SATA Express gebaseerd is op PCI Express, is een nieuwe aansluiting en bekabeling noodzakelijk.

Omdat de standaard toch onder de noemer SATA op de markt komt, is de connector wel zo ontworpen dat normale SATA-apparaten eventueel ook kunnen worden aangesloten. Voor die oudere apparaten wordt dan gebruikgemaakt van het normale SATA-protocol. Afgaande op wat tot nu toe bekend gemaakt is, kan je op een SATA Express-controller één SATA Express-apparaat of twee SATA 6 Gbit/s-apparaten aansluiten. Helaas is er tegelijkertijd ook een aansluiting ontwikkeld waarop juist geen oudere SATA-apparatuur kan worden aangesloten. Het is dus afwachten of het in de praktijk echt mogelijk wordt om oude SATA-apparatuur ook op de nieuwe SATA Express-poort aan te sluiten.

©PXimport

De SATA Express-aansluiting accepteert ook traditionele SATA-poorten.

De nieuwe SATA Express-standaard is nog niet voltooid en zit momenteel nog in de goedkeuringsfase. De standaard wordt waarschijnlijk pas eind 2013 definitief vastgesteld. De eerste producten verwachten we dan ook pas ergens in 2014, voorlopig zullen we het dus met SATA 6 Gbit/s moeten doen. Intel voegt op zijn vroegst tegelijkertijd met de introductie van Broadwell (de opvolger van het onlangs geïntroduceerde Haswell) SATA Express toe aan zijn chipsets.

Parallel aan SATA Expres is er echter ook gewerkt aan een op PCI Express gebaseerde opvolger voor mSATA-SSD's onder de naam Next Generation Form Factor (NGFF). Naast PCI Express ondersteunt NGFF ook het SATA-protocol via dezelfde aansluiting. Hierdoor kunnen ook in notebooks waarin geen 2,5inch-schijven passen, in de toekomst snelle SSD's in kaartvorm gebruikt worden. NGFF is al een uitgewerkte standaard en SSD's in dit formaat zijn aangekondigd. Er zijn zelfs als moederborden van ASUS die het ondersteunen, dus wellicht maakt NGFF voor SSD's SATA Express nu al overbodig.

©PXimport

NGFF of M.2 is een SSD in kaartvorm die middels PCI Express erg hoge snelheden mogelijk maakt.

NAS: controleer de compatibiliteit

Uiteraard past iedere 3,5inch-schijf in iedere NAS, maar het is toch niet zo'n goed idee om zomaar een schijf te kopen en die in een NAS in te bouwen. Gelukkig testen de meeste NAS-fabrikanten voortdurend nieuwe harde schijven in combinatie met hun NAS-behuizingen en hebben ze daarom lijsten beschikbaar met welke schijven gegarandeerd werken. We hebben voor de bekendste NAS-fabrikanten de lijsten voor je opgezocht, uiteraard bieden ook andere fabrikanten dergelijke lijsten aan.

Synology

QNAP

NETGEAR

Iomega

Thecus

©PXimport

Schaf nooit een harde schijf voor je NAS aan zonder te controleren of deze compatibel is.

Externe opslag

Een externe schijf kan hetzelfde doel hebben als een interne harde schijf en je kunt hem simpelweg gebruiken om je opslagcapaciteit te vergroten. Nog niet eens zo heel lang geleden was het echter geen pretje om te werken met bestanden die op een externe harde schijf stonden, omdat usb 2.0 voelbaar te langzaam was.

Usb 3.0 is in de praktijk gelukkig wel snel genoeg om vanaf te werken. Het is bijvoorbeeld prima mogelijk om video's of foto's die op een usb3.0-schijf staan te bewerken. Het afspelen of bekijken van bestanden was voor usb 2.0 meestal al geen probleem. Een externe schijf is dan ook prima te gebruiken om eigen bestanden als foto's, video's en documenten op te slaan, te bewerken en te bekijken. Programma's installeren zouden we echter niet doen op een usb-schijf, daar is een via SATA aangesloten schijf geschikter voor.

©PXimport

Dankzij usb 3.0 zijn externe schijven snel genoeg voor de meeste doeleinden.

Net als bij interne harde schijven, zijn externe schijven beschikbaar in 2,5 of 3,5 inch. Externe schijven van 3,5 inch hebben als voordeel dat ze sneller zijn, in grotere capaciteiten beschikbaar zijn en daarbij qua gigabyte veel goedkoper zijn. Nadelen zijn er natuurlijk ook. Zo zijn de behuizingen fysiek veel groter en kan een 3,5inch-schijf niet vanuit een usb-poort gevoed worden. Er is bij een 3,5inch-schijf dus altijd een externe netspanningsadapter nodig. Dit maakt 3,5inch-schijven onhandiger om mee te nemen. Bovendien zijn 3,5inch-schijven kwetsbaarder tijdens beweging dan 2,5inch-schijven.

Ze zijn dan ook vooral geschikt voor thuisgebruik op het bureau om bestanden of een back-up op te slaan. Voor onderweg of voor het meenemen van bestanden is een 2,5inch-exemplaar veel geschikter. Deze kunnen worden gevoed vanuit de usb-poort en zijn veel beter bestand tegen schokken. Het grootste nadeel is dat de maximale capaciteit lager is en ze per gigabyte duurder zijn.

Koop alleen usb 3.0

Usb 3.0 is al een lange tijd op de markt, maar lange tijd werden nog niet alle nieuwe pc's en notebooks met usb 3.0 uitgerust. Inmiddels is dit wel het geval, koop dus geen usb2.0-schijf meer. Ook als je nog geen pc of notebook met usb 3.0 hebt, is het met het oog op de toekomst altijd verstandiger om een usb3.0-schijf te kiezen. Zeker omdat het prijsverschil tussen usb2.0- en usb3.0-schijven (dat een jaar geleden nog bestond) inmiddels verdwenen is. Het scheelt hooguit een paar euro als je toevallig nog een usb2.0-schijf kunt vinden.

Usb3.0-poorten zijn officieel te herkennen aan een blauwe kunststof binnenkern. Nu usb 3.0 gemeengoed is, stappen steeds meer fabrikanten hiervan af en zien we steeds vaker weer zwarte usb3.0-poorten. In 2014 komt er waarschijnlijk een nieuwe generatie usb op de markt onder de naam usb 3.5, die volledig backwards compatibel is met usb 3.0 en 2.0. De theoretische doorvoersnelheid van deze nieuwe standaard zou 10 Gbit/s zijn, waar dit bij usb 3.0 nog 5 Gbit/s is.

©PXimport

Een pc zonder usb 3.0 kan je upgraden met een PCI-E-insteekkaart.

Data-degradatie

Van diskettes was bekend dat het medium niet bijzonder robuust was, ze gingen ook tijdens normaal gebruik regelmatig stuk. Over cd's en dvd's werd ons voorgespiegeld dat de media data wel langdurig vast konden houden. Wie echter in het verleden een back-up gemaakt heeft op een cd of dvd, heeft misschien in de praktijk ook ervaren dat optische media niet altijd even betrouwbaar zijn en de schijf niet meer in te lezen is. Alleen als je optische schijven vanaf het branden donker bewaart, wordt min of meer gegarandeerd dat de data behouden blijft. Bij ieder opslagmedium geldt echter dat het niet zo'n goed idee is om ervan uit te gaan dat de data na het archiveren lang goed blijft.

In de praktijk is het slim om data minimaal iedere vijf jaar naar een vers medium te kopiëren. Aan de ene kant voorkom je hiermee dat je een opslagmedium niet meer kunt inlezen omdat het simpelweg technisch achterhaald is. Want ook al zou de data op een diskette nog intact zijn, wie heeft er vandaag de dag nog een diskettestation? Aan de andere kant vang je hiermee het natuurlijke verlies van data op. Bij optische media vervalt bijvoorbeeld de laag waarin de recorder de data heeft gebrand, en bij harde schijven wordt het magnetische veld dat de data opslaat na verloop van tijd zwakker.

Mocht je dus een back-upstrategie gebruiken waarin je schijven opbergt na het vol zetten, dan dien je rekening te houden met de data-degradatie. Van echt belangrijke data maak je het liefst twee back-ups die je op verschillende plaatsen bewaart en waar je iedere drie of vijf jaar een verse kopie van maakt op een nieuw medium. Dit kost wellicht moeite, maar dit weegt waarschijnlijk niet op tegen het verlies van bijvoorbeeld dierbare foto's. Echt dierbare bestanden kan je - naast een back-up op een niet aangesloten opslagmedium - natuurlijk ook opslaan op een clouddienst of NAS.

SSD als back-up-medium?

Een SSD is ontworpen om vlot te werken en voldoet dan ook prima als schijf om vanaf te werken. Daar komt bij dat een SSD geen mechanische onderdelen bevat en dus goed tegen schokken kan. Het lijkt dus wellicht handig om een archief van bijvoorbeeld foto's op een SSD te bewaren omdat dit minder kwetsbaar lijkt dan een harde schijf.

Dat is echter geen goed idee. De data op de SSD wordt bewaard middels een elektrische lading in de flashchips die na verloop van tijd steeds zwakker wordt. SSD-fabrikanten doen vrijwel nooit een opgave van de databewaartijd, maar langer dan een jaar zal het niet zijn. Daar komt bij dat als de SSD wordt gebruikt, de datacellen slijten en spanning nog korter kunnen vasthouden.

Zolang je jouw computer regelmatig gebruikt en de SSD 'verse' spanning krijgt is er overigens niets aan de hand. Als bootschijf is een SSD dan ook uitermate geschikt. Datzelfde geldt overigens voor flashproducten als usb-sticks of SD-kaartjes. Voor langdurige opslag zonder gebruik is een harde schijf een beter medium, dat echter ook niet gegarandeerd data vasthoudt.

©PXimport

Een SSD is door afwezigheid van bewegende delen niet gevoelig voor stoten, maar is toch geen goed back-upmedium.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.