Media digitaliseren
Afscheid nemen van uw oude foto-, film-en muziekcollectie valt zwaar. Foto's, cassettebandjes en VHS-banden met herinneringen aan de goede oude tijd nemen echter veel ruimte in beslag en bovendien loopt de kwaliteit ervan langzaam maar zeker achteruit. Hoog tijd dus om uw analoge beeld- en muziekmateriaal over te zetten naar de computer!
Foto's
Wellicht worden ook bij u hele boekenplanken gevuld met dikke fotoalbums uit de jaren '70, '80 en '90. Het gaat om dierbare herinneringen die letterlijk en figuurlijk onbetaalbaar zijn. Een digitale back-up maken van uw analoge fotocollectie is niet heel lastig, maar het neemt wel aardig wat tijd in beslag. Hebt u ook nog dozen met dia's en negatieven liggen? Ook die kunt u op verschillende manieren overzetten naar uw computer.
1. Fotoscanner aanschaffen
Foto's, dia's en negatieven kunt u met behulp van een scanner naar de computer kopiëren. Als er een zogenaamde all-in-one-printer in uw huis staat, hebt u in feite al een scanner. Doorgaans geeft zo'n apparaat echter niet het beste resultaat als u er foto's mee gaat scannen. Wilt u serieus aan de slag, schaf dan een losse scanner aan met een ingebouwde adapter voor dia's en negatieven. De prijs van een zogenaamde flatbed-scanner begint bij ongeveer 50 euro en een hogere prijs brengt vaak een betere scanresolutie (bijvoorbeeld 2400 x 2400) met zich mee. Er zijn ook losse diascanners in de handel. Bij deze kleine apparaatjes, die ongeveer 100 euro kosten, worden dia's langs een scankop geschoven. De 'ontwikkelde' foto wordt vervolgens op het lcd-schermpje getoond en opgeslagen op een SD-kaartje, dat daarna op de computer kan worden uitgelezen.
©PXimport
Deze scanner heeft een ingebouwde dia-adapter.
2. Foto scannen
Hoe u scant, hangt af van het merk en type scanner dat u bezit. De meest gebruikte methode is de volgende. Open de klep van de scanner en plaats een foto, kaart of document op de glasplaat, met de onderzijde naar boven. Let goed op dat de afbeelding in de hoek van de plaat ligt. Normaal gesproken staat er een pijltje op het apparaat, dat aangeeft vanuit welke hoek de scanner te werk gaat. De foto moet recht en stabiel liggen. Druk nu op Scannen op de knop die op de voorkant van de scanner zit. U kunt het proces ook vanuit Windows starten, door naar Deze Computer te gaan en daar dubbel te klikken op uw scanner. De foto wordt nu geopend in het standaardprogramma Windows Photo Viewer. Als u een moderne scanner hebt, worden alle witte randen automatisch weggeknipt en houdt u een foto over die precies op maat is gesneden. Is dit niet het geval en ziet u toch witte randen? We leggen in tip 4 uit hoe u ze handmatig verwijdert.
©PXimport
Deze scan van een vakantiekaart heeft witte randen die nog moeten worden verwijderd.
3. Dia's scannen
Het scannen van een dia of negatief gaat net zo eenvoudig als het scannen van een al ontwikkelde foto. Haal de dia-adapter uit de gleuf van de scanner of plaats de dia in de houder van de los aan te schaffen diascanner. Als u een adapter voor uw scanner gebruikt, kunt u direct drie, zes of negen dia's in de houder plaatsen, afhankelijk van de ruimte die uw scanner biedt. Zet de adapter terug op zijn plek en let er goed op dat u hem weer vastklikt. Sluit de scannerklep en druk wederom op Scannen. De kans bestaat dat u eerst op de scanner moet aangeven dat het om een dia-afbeelding gaat, voordat het apparaat aan de slag gaat. Hebt u een losse diascanner gekocht, dan wordt de afbeelding na het scannen op het lcd-schermpje van het apparaat getoond. U kunt hem vervolgens eventueel opslaan op een SD-kaart, die u in de daarvoor bestemde gleuf van de scanner stopt. Het voordeel van het gebruik van een dia-adapter en een 'gewone' scanner is dat de afbeelding direct op uw computerscherm wordt getoond. Als u een diascanner gebruikt, zult u de SD-kaart eerst nog aan uw computer moeten koppelen, voordat u het resultaat kunt bekijken.
©PXimport
Als u geen 'gewone' scanner hebt, is de aanschaf van een diascanner wellicht een goed idee. Dat geldt uiteraard niet als u ook nog ontwikkelde foto's hebt die u wilt digitaliseren.
4. Foto's opmaken
Uw analoge afbeelding staat nu in een gedigitaliseerde versie op de computer. Uw scanner heeft de gescande documenten waarschijnlijk opgeslagen in een standaardfolder die hij daarvoor heeft aangemaakt in de map Mijn Afbeeldingen. Om uw gedigitaliseerde foto's bij te kunnen werken, opent u uw bewerkingssoftware. Die wordt vaak meegeleverd met de scanner, maar als u gewend bent om bijvoorbeeld met het gratis te downloaden Picasa te werken, is dat uiteraard ook prima. U zult zien dat de gescande foto's niet zo scherp en helder zijn als platen die u direct met een digitaal toestel hebt gemaakt. Dit kunt u echter snel herstellen met behulp van bewerkingssoftware. In dit artikel maken we als voorbeeld gebruik van Picasa. Uw gescande foto's worden automatisch geopend in Windows Photo Viewer. Klik met rechts op een foto, kies Openen met en selecteer Picasa. Mocht u witte randen zien, dan kiest u in Picasa voor Bijsnijden, waarna u lijnen over de originele foto trekt zodat u de randen weg kunt snijden. Klik op Toepassen om deze bewerking te bevestigen. Om de foto te verbeteren, kunt u nu spelen met opties als Recht maken, Auto-contrast en - in het geval van portretten - Rode ogen en Retoucheren. Ook onder de tabbladen Afstellen en Effecten vindt u interessante mogelijkheden. Met het effect Scherper maken zorgt u ervoor dat wazige oude foto's er ineens verrassend veel beter uitzien.
©PXimport
Eenvoudige bewerkingen zorgen ervoor dat een wazige scan er opeens veel levendiger uitziet!
5. Dia-voorstelling
Als de fotobewerking is afgerond en u tevreden bent over het resultaat, moet het uiteraard worden opgeslagen. Picasa biedt daartoe verschillende mogelijkheden. U kunt de plaat bijvoorbeeld uploaden naar uw online Picasa-album. Dat is handig als u familieleden hebt die ver weg wonen, want zo kunnen ook zij die geweldige foto's van vroeger bekijken. Naast plaatsing in een online album, is het uiteraard ook een optie om foto's te mailen of opnieuw af te drukken. Het is echter leuker om er een digitale diashow van te maken. In Picasa doet u dit door in de taakbalk op Film te druken, zodat het onderdeel Filmmaker wordt geopend. Kies bij Geluidsspoor eventueel een begeleidend muziekje en selecteer bij Overgangsstijl de manier waarop foto's in elkaar moeten overlopen. Dit is belangrijker dan u wellicht denkt: drukke effecten zoals exploderende muren zijn leuk voor een enkele keer, maar als u er dertig minuten lang naar moet kijken wordt het vervelend. Op het tabblad Dia vindt u ook nog mogelijkheid om teksten toe te voegen. Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven wanneer en waar een foto is gemaakt. Klaar? Kies Film maken. Vervolgens is het zelfs mogelijk om uw voorstelling te uploaden naar Youtube.
©PXimport
Sla de scans op als digitale bestanden of maak er een heuse slideshow van!
Cadeautip: Maak een canvas
Als u uw oude foto's hebt gedigitaliseerd en ordelijk op uw computer hebt opgeslagen, is het leuk om er meer mee te doen dan er alleen maar naar te kijken. Met een programma als Picasa kunt u mooie collages maken waarbij de door u gekozen foto's over en door elkaar heen één grote afbeelding vormen. Die kunt u vervolgens uitprinten of bij de fotograaf in een groter formaat laten afdrukken. Denk ook eens aan de mogelijkheid om een foto op canvas te laten drukken. Zo'n doek kunt u als een soort schilderij aan de muur hangen, wat een leuk idee is als het een foto uit eigen hand betreft. Deze optie is echter lastig uit te voeren bij ingescande foto's met het standaardformaat van 10 x 15 centimeter, want die zijn te klein om voldoende te worden 'opgeblazen' zodat ze op een doek kunnen worden afgedrukt. Grotere foto's lenen zich echter prima voor een klein formaat canvas. Voor een paar tientjes kunt u op internet gebruikmaken van een dergelijke dienst. Het resultaat is leuk voor in uw eigen huiskamer, maar het kan ook een mooi cadeau zijn voor familieleden.
Video
Of het nu gaat om een thuisvideo die met de handycam is geschoten, om een ooit aangeschafte Hollywoodfilm op VHS-formaat of om bewegende beelden op welke andere vorm van tape dan ook: in principe kunt u ze allemaal digitaliseren en opslaan op uw computer. Vervolgens kunt u de beelden bewerken en het resultaat op een dvd of blu-ray-schijfje branden. U kunt bekende oude Hollywoodfilms weliswaar opnieuw aanschaffen in dvd-vorm, maar waarom zou u opnieuw geld uitgeven als u uw films thuis kunt digitaliseren?
6. Wat hebt u nodig?
Om videobanden, in welk formaat dan ook, naar de computer te kopiëren, hebt u allereerst de bijpassende videospeler nodig. Elke speler beschikt over één of meerdere manieren om het beeld naar een scherm te sturen. Soms gebeurt dit via de SCART-aansluiting die vroeger aan de achterkant van uw televisie werd aangekoppeld of via verloopstekkers zoals de gele, rode en witte jackplugs. Soms kan er ook een S-videokabel voor worden gebruikt. Naast een speler hebt u een apparaat nodig dat analoge videobeelden om kan zetten. Verschillende elektronicamerken bieden deze zogenaamde VHS-naar-pc-adapters aan. Het is daarbij de bedoeling dat u de video-uitgang in de adapter stopt, die vervolgens bijvoorbeeld via usb wordt verbonden met de computer. De adapter zet het analoge signaal om in een digitale versie. Daarbij wordt de kwaliteit een beetje opgekrikt, zodat hij zelfs in de buurt kan komen van (mini-)DV-beeld. Een adapterset kost vaak niet meer dan een paar tientjes. Om een SCART-kabel aan te sluiten op zo'n set hebt u vaak nog een extra adaptertje nodig, dat u voor enkele euro's los erbij koopt.
©PXimport
Er zijn zelfs opnameapparaten te koop waarbij u geen computer nodig hebt!
7. Beelden kopiëren
Zorg er eerst voor dat u genoeg schijfruimte hebt om de videobeelden op te kunnen slaan. Plaats eventueel een lege externe harde schijf die u later in de software aanmerkt als importeermap. Volg de handleiding van de aangeschafte adapter om hem aan te kunnen sluiten op de computer. Vaak wordt er software meegeleverd om de te kopiëren video te bewerken en op te slaan, maar u kunt uiteraard ook sofware gebruiken die u gewoon prettig vindt. In dit voorbeeld gebruiken we Pinnacle Studio HD Ultimate 14, een bewerkingsprogramma dat ongeveer honderd euro kost. Voor eenvoudige bewerkingen kunt u echter ook uitstekend uit de voeten met een gratis programma zoals Windows Movie Maker. Start het programma, kies Importeren en selecteer de juiste bron. Start vervolgens de videospeler als daar om wordt gevraagd. Het opnameproces start nu en de video- en geluidsporen zullen na afloop in beeld komen. Normaal gesproken stopt dit proces automatisch op het moment dat de videoband volledig is afgespeeld.
©PXimport
Zorg ervoor dat u uw apparatuur goed installeert, zodat hij kan worden herkend door de software.
8. Video bewerken
Nu de beelden zijn verwerkt door het programma, wordt het tijd om de digitale schaar erin te zetten. U kunt bijvoorbeeld trailers wegknippen die aan het begin van speelfilm worden getoond, of mislukte of gênante fragmenten uit een vakantiefilm. In Pinnacle Studio knipt u in een fragment door op Insert te klikken. Als u aan beide kanten van een fragment een knipje maakt, kunt u het geselecteerde gedeelte aanklikken en vervolgens verwijderen middels een druk op Delete of het verslepen naar een ander gedeelte in de film. Bewerkingspakketten als die van Pinnacle bieden ongekende mogelijkheden. U kunt bijvoorbeeld oude foto's die u eerder hebt ingescand in de film invoegen via het menu Foto's en beeldopnamen weergeven, of de muziekjes van tijdens de vakantie gekochte cassettebandjes importeren in het Muziek weergeven-venster. Daarvoor moet die muziek uiteraard wel zijn gedigitaliseerd. Hoe u dat laatste aanpakt, leest u in tip 10 en verder.
©PXimport
Geïmporteerde beelden kunnen tot in detail worden bewerkt met filters en effecten.
9. Opslaan en koppelen
Is de videofilm aangepast en opgeslagen, dan kunt u overwegen om er een digitaal filmbestand van te maken en het te branden op een dvd. Uiteraard kunt u een gedigitaliseerde film ook uploaden naar internet, maar pas daarbij goed op dat u geen auteursrechten schendt. Hoe u een film naar het gewenste formaat kunt converteren, leest u in het artikel Media converteren. Als u gebruikmaakt van Pinnacle Studio 14, hebt u een aantal opties voor de manier van uitvoer van uw film. Klik op Film maken en kies de gewenste methode. Allereerst kunt u er een schijf van maken. Dit kan een dvd zijn, maar ook een simpele vcd. In het tabblad Bestand vindt u verschillende bestandstypen. Laat het type standaard op avi staan, zodat u het meest geaccepteerde bestandsformaat houdt. Verder biedt Pinnacle de mogelijkheid om uw film te uploaden naar de videowebsite YouTube.
©PXimport
Binnen een paar uur staat die oude VHS-film opeens op een blu-ray-schijfje!
Audio
Veel mensen hebben nog altijd een berg cassettebandjes waar ze ooit radioprogramma's of muziek van grammofoonplaten op hebben opgenomen. Aan cassettebandjes hangen vaak dierbare herinneringen vast, net als aan lp's met fraaie albumhoezen. De muziek op cassettebandjes en platen kunt u gelukkig eenvoudig digitaliseren. Dat is niet alleen praktisch, maar in het geval van cassettes ook bittere noodzaak: in de loop der jaren kan de kwaliteit ervan flink achteruit gaan.
10. Bekabeling
Om oude cassettebandjes te digitaliseren, hebt u niet veel meer nodig dan een audiokabel met aan weerszijden een 3,5mm-jackplug. Zo'n kabel kost meestal niet meer dan 5 euro, en met name de lengte ervan is bepalend voor de prijs. Sluit de ene kant van de kabel aan op de hoofdtelefooningang van uw cassettespeler en de andere kant op de LINE IN-ingang van de geluidskaart van uw computer. Als u uw oude langspeelplaten wilt overzetten en uw platenspeler heeft een hoofdtelefooningang, dan kunt u op dezelfde manier een 3,5mm-kabel aansluiten. Tegenwoordig worden echter ook platenspelers met een usb-kabel verkocht, die als een soort mp3-speler op uw computer kunnen worden aangesloten. De nieuwste modellen hebben zelfs een ingebouwde opnamerecorder. Als u een dergelijk apparaat hebt, stopt u er gewoon een usb-stick of SD-kaart in. Vervolgens drukt u op Record en u bent klaar.
©PXimport
Sommige moderne platenspelers kunnen muziek direct van lp's opnemen.
11. Muziek digitaliseren
Als u een gratis te downloaden audiobewerkingsprogramma als Audacity gebruikt, hebt u doorgaans alleen nog het kabeltje uit tip 10 nodig om uw muziek te kunnen digitaliseren. Zoek op deze site de nieuwste versie van de software en volg de instructies. Het installatieproces wijst zich vanzelf. Als u Audacity hebt gedownload, start u het programma en gaat u in de taakbalk naar Bewerken. Kies hier Voorkeuren. In het tabblad Apparaten moet u onder Opnemen de juiste lijn kiezen, om ervoor te zorgen dat uw cassette- of platenspeler wordt herkend. U moet USB kiezen wanneer u de platenspeler via usb met uw computer hebt verbonden, en Lijnuitgang als dat niet het geval is. Zorg ervoor dat Kanalen op 2 (stereo) staat en bevestig met OK.
©PXimport
U sluit uw analoge speler op de geluidskaart aan met behulp van een 'Lijn-In'-kabel.
12. Audio bewerken
Om muziek op te nemen, moet u de speler bij de hand houden en in Audacity de muis boven de rode opnameknop houden. Let erop dat het volume van de speler ongeveer op medium staat. Als het volume van de speler te hoog staat, kan uw opname teveel ruis en herrie bevatten. Klik nu eerst op Opnemen en druk vervolgens direct op de play-knop van uw cassettespeler of zorg ervoor dat de naald van uw platenspeler op de lp ligt. Er verschijnen nu blauwe geluidsgolven op het scherm. Het is mogelijk dat u zelf geen muziek hoort tijdens de opname. Wees niet bezorgd, dat is geen enkel probleem. Houd gewoon in de gaten of de geluidsgolven ophouden en klik in Audacity op Stop om de opname te beëindigen. Het is verstandig om eerst de volledige band of plaat in één keer op te nemen en fragmenten of liedjes er eventueel pas achteraf uit te knippen. Om van één lang geluidsspoor meerdere bestanden te maken, selecteert u met de muis een deel van de opname. Gebruik nu de toetscombinatie Ctrl+X om dit stuk eruit te knippen. Klik in de taakbalk op Sporen / Toevoegen en kies Stereospoor. Klik in het spoor op een punt in het begin en gebruik de toetscombinatie Ctrl+V om het uit de volledige opname weggeknipte deel hier terug te plakken.
©PXimport
Let erop dat het volume van de platen- of cassettespeler niet te hard staat, want dat kan uw opname negatief beïnvloeden.
13. Opslaan en delen
Nu het muziek- of geluidsfragment is opgenomen en bewerkt, kunt u het digitaal vastleggen. Standaard staat in Audacity de projectfrequentie, die u linksonder in het scherm vindt, op 44100. Deze kunt u zo laten staan; de meeste cd-branders kunnen deze frequentie lezen en branden. Klik nu op Bestand, waarna u de opties Exporteren en Selectie exporteren ziet staan. Als u meerdere sporen hebt met meerdere liedjes, bijvoorbeeld na het uit elkaar knippen van een langspeelplaat, is het handig om het spoor dat u wilt houden te selecteren en vervolgens voor Selectie exporteren te kiezen. Kies nu bij Opslaan als het gewenste formaat, bijvoorbeeld MP3 of WMA. Let op: dit zijn gecomprimeerde bestandsformaten. Voor lossless kwaliteit (waarbij u geen kwaliteitsverlies hebt en een erg groot bestand krijgt) kiest u bijvoorbeeld het Flac-formaat. Er verschijnt nu een scherm waarin u zogenaamde metadata kunt bewerken. Vul hier de naam van de artiest in en voeg eventuele opmerkingen of jaartallen toe. Deze informatie is later in het eigenschappenscherm van het bestand terug te vinden. Vervolgens gaat het daadwerkelijke omzetten van start. U hoeft alleen nog te wachten tot u uw oude muziek weer kunt horen, maar nu vanaf de pc!
©PXimport
Dit geluidsbestand is duidelijk te hard opgenomen.
Wacht niet te lang!
De kwaliteit van magnetische banden loopt terug na verloop van tijd. U loopt zelfs het risico dat u sommige opnamen nooit meer terug kunt luisteren of zien. Wacht daarom niet te lang met het digitaliseren van de herinneringen die u ooit op een cassette- of videoband hebt opgenomen. Het kan aardig wat tijd kosten om uw hele archief bij te werken, maar uiteindelijk betaalt het zich uit in figuurlijke zin. Een handig hulpmiddel bij het digitaliseren is een schema dat u voor uzelf maakt en waarin precies staat wat u wanneer gaat scannen of opnemen. Beperk u daarbij bijvoorbeeld tot het digitaliseren van twee fotoalbums of vijf cassettebandjes per dag. Zoals gezegd is het aardig tijdrovend werk en het moet natuurlijk wel leuk blijven!
©PXimport
Wacht niet te lang met het digitaliseren van oude banden, want de kwaliteit ervan verslechtert door de jaren heen.
