Afscheid nemen van uw oude foto-, film-en muziekcollectie valt zwaar. Foto's, cassettebandjes en VHS-banden met herinneringen aan de goede oude tijd nemen echter veel ruimte in beslag en bovendien loopt de kwaliteit ervan langzaam maar zeker achteruit. Hoog tijd dus om uw analoge beeld- en muziekmateriaal over te zetten naar de computer!

Foto's

Wellicht worden ook bij u hele boekenplanken gevuld met dikke fotoalbums uit de jaren '70, '80 en '90. Het gaat om dierbare herinneringen die letterlijk en figuurlijk onbetaalbaar zijn. Een digitale back-up maken van uw analoge fotocollectie is niet heel lastig, maar het neemt wel aardig wat tijd in beslag. Hebt u ook nog dozen met dia's en negatieven liggen? Ook die kunt u op verschillende manieren overzetten naar uw computer.

1. Fotoscanner aanschaffen

Foto's, dia's en negatieven kunt u met behulp van een scanner naar de computer kopiëren. Als er een zogenaamde all-in-one-printer in uw huis staat, hebt u in feite al een scanner. Doorgaans geeft zo'n apparaat echter niet het beste resultaat als u er foto's mee gaat scannen. Wilt u serieus aan de slag, schaf dan een losse scanner aan met een ingebouwde adapter voor dia's en negatieven. De prijs van een zogenaamde flatbed-scanner begint bij ongeveer 50 euro en een hogere prijs brengt vaak een betere scanresolutie (bijvoorbeeld 2400 x 2400) met zich mee. Er zijn ook losse diascanners in de handel. Bij deze kleine apparaatjes, die ongeveer 100 euro kosten, worden dia's langs een scankop geschoven. De 'ontwikkelde' foto wordt vervolgens op het lcd-schermpje getoond en opgeslagen op een SD-kaartje, dat daarna op de computer kan worden uitgelezen.

©PXimport

Deze scanner heeft een ingebouwde dia-adapter.

2. Foto scannen

Hoe u scant, hangt af van het merk en type scanner dat u bezit. De meest gebruikte methode is de volgende. Open de klep van de scanner en plaats een foto, kaart of document op de glasplaat, met de onderzijde naar boven. Let goed op dat de afbeelding in de hoek van de plaat ligt. Normaal gesproken staat er een pijltje op het apparaat, dat aangeeft vanuit welke hoek de scanner te werk gaat. De foto moet recht en stabiel liggen. Druk nu op Scannen op de knop die op de voorkant van de scanner zit. U kunt het proces ook vanuit Windows starten, door naar Deze Computer te gaan en daar dubbel te klikken op uw scanner. De foto wordt nu geopend in het standaardprogramma Windows Photo Viewer. Als u een moderne scanner hebt, worden alle witte randen automatisch weggeknipt en houdt u een foto over die precies op maat is gesneden. Is dit niet het geval en ziet u toch witte randen? We leggen in tip 4 uit hoe u ze handmatig verwijdert.

©PXimport

Deze scan van een vakantiekaart heeft witte randen die nog moeten worden verwijderd.

3. Dia's scannen

Het scannen van een dia of negatief gaat net zo eenvoudig als het scannen van een al ontwikkelde foto. Haal de dia-adapter uit de gleuf van de scanner of plaats de dia in de houder van de los aan te schaffen diascanner. Als u een adapter voor uw scanner gebruikt, kunt u direct drie, zes of negen dia's in de houder plaatsen, afhankelijk van de ruimte die uw scanner biedt. Zet de adapter terug op zijn plek en let er goed op dat u hem weer vastklikt. Sluit de scannerklep en druk wederom op Scannen. De kans bestaat dat u eerst op de scanner moet aangeven dat het om een dia-afbeelding gaat, voordat het apparaat aan de slag gaat. Hebt u een losse diascanner gekocht, dan wordt de afbeelding na het scannen op het lcd-schermpje van het apparaat getoond. U kunt hem vervolgens eventueel opslaan op een SD-kaart, die u in de daarvoor bestemde gleuf van de scanner stopt. Het voordeel van het gebruik van een dia-adapter en een 'gewone' scanner is dat de afbeelding direct op uw computerscherm wordt getoond. Als u een diascanner gebruikt, zult u de SD-kaart eerst nog aan uw computer moeten koppelen, voordat u het resultaat kunt bekijken.

©PXimport

Als u geen 'gewone' scanner hebt, is de aanschaf van een diascanner wellicht een goed idee. Dat geldt uiteraard niet als u ook nog ontwikkelde foto's hebt die u wilt digitaliseren.

4. Foto's opmaken

Uw analoge afbeelding staat nu in een gedigitaliseerde versie op de computer. Uw scanner heeft de gescande documenten waarschijnlijk opgeslagen in een standaardfolder die hij daarvoor heeft aangemaakt in de map Mijn Afbeeldingen. Om uw gedigitaliseerde foto's bij te kunnen werken, opent u uw bewerkingssoftware. Die wordt vaak meegeleverd met de scanner, maar als u gewend bent om bijvoorbeeld met het gratis te downloaden Picasa te werken, is dat uiteraard ook prima. U zult zien dat de gescande foto's niet zo scherp en helder zijn als platen die u direct met een digitaal toestel hebt gemaakt. Dit kunt u echter snel herstellen met behulp van bewerkingssoftware. In dit artikel maken we als voorbeeld gebruik van Picasa. Uw gescande foto's worden automatisch geopend in Windows Photo Viewer. Klik met rechts op een foto, kies Openen met en selecteer Picasa. Mocht u witte randen zien, dan kiest u in Picasa voor Bijsnijden, waarna u lijnen over de originele foto trekt zodat u de randen weg kunt snijden. Klik op Toepassen om deze bewerking te bevestigen. Om de foto te verbeteren, kunt u nu spelen met opties als Recht maken, Auto-contrast en - in het geval van portretten - Rode ogen en Retoucheren. Ook onder de tabbladen Afstellen en Effecten vindt u interessante mogelijkheden. Met het effect Scherper maken zorgt u ervoor dat wazige oude foto's er ineens verrassend veel beter uitzien.

©PXimport

Eenvoudige bewerkingen zorgen ervoor dat een wazige scan er opeens veel levendiger uitziet!

5. Dia-voorstelling

Als de fotobewerking is afgerond en u tevreden bent over het resultaat, moet het uiteraard worden opgeslagen. Picasa biedt daartoe verschillende mogelijkheden. U kunt de plaat bijvoorbeeld uploaden naar uw online Picasa-album. Dat is handig als u familieleden hebt die ver weg wonen, want zo kunnen ook zij die geweldige foto's van vroeger bekijken. Naast plaatsing in een online album, is het uiteraard ook een optie om foto's te mailen of opnieuw af te drukken. Het is echter leuker om er een digitale diashow van te maken. In Picasa doet u dit door in de taakbalk op Film te druken, zodat het onderdeel Filmmaker wordt geopend. Kies bij Geluidsspoor eventueel een begeleidend muziekje en selecteer bij Overgangsstijl de manier waarop foto's in elkaar moeten overlopen. Dit is belangrijker dan u wellicht denkt: drukke effecten zoals exploderende muren zijn leuk voor een enkele keer, maar als u er dertig minuten lang naar moet kijken wordt het vervelend. Op het tabblad Dia vindt u ook nog mogelijkheid om teksten toe te voegen. Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven wanneer en waar een foto is gemaakt. Klaar? Kies Film maken. Vervolgens is het zelfs mogelijk om uw voorstelling te uploaden naar Youtube.

©PXimport

Sla de scans op als digitale bestanden of maak er een heuse slideshow van!

Cadeautip: Maak een canvas

Als u uw oude foto's hebt gedigitaliseerd en ordelijk op uw computer hebt opgeslagen, is het leuk om er meer mee te doen dan er alleen maar naar te kijken. Met een programma als Picasa kunt u mooie collages maken waarbij de door u gekozen foto's over en door elkaar heen één grote afbeelding vormen. Die kunt u vervolgens uitprinten of bij de fotograaf in een groter formaat laten afdrukken. Denk ook eens aan de mogelijkheid om een foto op canvas te laten drukken. Zo'n doek kunt u als een soort schilderij aan de muur hangen, wat een leuk idee is als het een foto uit eigen hand betreft. Deze optie is echter lastig uit te voeren bij ingescande foto's met het standaardformaat van 10 x 15 centimeter, want die zijn te klein om voldoende te worden 'opgeblazen' zodat ze op een doek kunnen worden afgedrukt. Grotere foto's lenen zich echter prima voor een klein formaat canvas. Voor een paar tientjes kunt u op internet gebruikmaken van een dergelijke dienst. Het resultaat is leuk voor in uw eigen huiskamer, maar het kan ook een mooi cadeau zijn voor familieleden.

Video

Of het nu gaat om een thuisvideo die met de handycam is geschoten, om een ooit aangeschafte Hollywoodfilm op VHS-formaat of om bewegende beelden op welke andere vorm van tape dan ook: in principe kunt u ze allemaal digitaliseren en opslaan op uw computer. Vervolgens kunt u de beelden bewerken en het resultaat op een dvd of blu-ray-schijfje branden. U kunt bekende oude Hollywoodfilms weliswaar opnieuw aanschaffen in dvd-vorm, maar waarom zou u opnieuw geld uitgeven als u uw films thuis kunt digitaliseren?

6. Wat hebt u nodig?

Om videobanden, in welk formaat dan ook, naar de computer te kopiëren, hebt u allereerst de bijpassende videospeler nodig. Elke speler beschikt over één of meerdere manieren om het beeld naar een scherm te sturen. Soms gebeurt dit via de SCART-aansluiting die vroeger aan de achterkant van uw televisie werd aangekoppeld of via verloopstekkers zoals de gele, rode en witte jackplugs. Soms kan er ook een S-videokabel voor worden gebruikt. Naast een speler hebt u een apparaat nodig dat analoge videobeelden om kan zetten. Verschillende elektronicamerken bieden deze zogenaamde VHS-naar-pc-adapters aan. Het is daarbij de bedoeling dat u de video-uitgang in de adapter stopt, die vervolgens bijvoorbeeld via usb wordt verbonden met de computer. De adapter zet het analoge signaal om in een digitale versie. Daarbij wordt de kwaliteit een beetje opgekrikt, zodat hij zelfs in de buurt kan komen van (mini-)DV-beeld. Een adapterset kost vaak niet meer dan een paar tientjes. Om een SCART-kabel aan te sluiten op zo'n set hebt u vaak nog een extra adaptertje nodig, dat u voor enkele euro's los erbij koopt.

©PXimport

Er zijn zelfs opnameapparaten te koop waarbij u geen computer nodig hebt!

7. Beelden kopiëren

Zorg er eerst voor dat u genoeg schijfruimte hebt om de videobeelden op te kunnen slaan. Plaats eventueel een lege externe harde schijf die u later in de software aanmerkt als importeermap. Volg de handleiding van de aangeschafte adapter om hem aan te kunnen sluiten op de computer. Vaak wordt er software meegeleverd om de te kopiëren video te bewerken en op te slaan, maar u kunt uiteraard ook sofware gebruiken die u gewoon prettig vindt. In dit voorbeeld gebruiken we Pinnacle Studio HD Ultimate 14, een bewerkingsprogramma dat ongeveer honderd euro kost. Voor eenvoudige bewerkingen kunt u echter ook uitstekend uit de voeten met een gratis programma zoals Windows Movie Maker. Start het programma, kies Importeren en selecteer de juiste bron. Start vervolgens de videospeler als daar om wordt gevraagd. Het opnameproces start nu en de video- en geluidsporen zullen na afloop in beeld komen. Normaal gesproken stopt dit proces automatisch op het moment dat de videoband volledig is afgespeeld.

©PXimport

Zorg ervoor dat u uw apparatuur goed installeert, zodat hij kan worden herkend door de software.

8. Video bewerken

Nu de beelden zijn verwerkt door het programma, wordt het tijd om de digitale schaar erin te zetten. U kunt bijvoorbeeld trailers wegknippen die aan het begin van speelfilm worden getoond, of mislukte of gênante fragmenten uit een vakantiefilm. In Pinnacle Studio knipt u in een fragment door op Insert te klikken. Als u aan beide kanten van een fragment een knipje maakt, kunt u het geselecteerde gedeelte aanklikken en vervolgens verwijderen middels een druk op Delete of het verslepen naar een ander gedeelte in de film. Bewerkingspakketten als die van Pinnacle bieden ongekende mogelijkheden. U kunt bijvoorbeeld oude foto's die u eerder hebt ingescand in de film invoegen via het menu Foto's en beeldopnamen weergeven, of de muziekjes van tijdens de vakantie gekochte cassettebandjes importeren in het Muziek weergeven-venster. Daarvoor moet die muziek uiteraard wel zijn gedigitaliseerd. Hoe u dat laatste aanpakt, leest u in tip 10 en verder.

©PXimport

Geïmporteerde beelden kunnen tot in detail worden bewerkt met filters en effecten.

9. Opslaan en koppelen

Is de videofilm aangepast en opgeslagen, dan kunt u overwegen om er een digitaal filmbestand van te maken en het te branden op een dvd. Uiteraard kunt u een gedigitaliseerde film ook uploaden naar internet, maar pas daarbij goed op dat u geen auteursrechten schendt. Hoe u een film naar het gewenste formaat kunt converteren, leest u in het artikel Media converteren. Als u gebruikmaakt van Pinnacle Studio 14, hebt u een aantal opties voor de manier van uitvoer van uw film. Klik op Film maken en kies de gewenste methode. Allereerst kunt u er een schijf van maken. Dit kan een dvd zijn, maar ook een simpele vcd. In het tabblad Bestand vindt u verschillende bestandstypen. Laat het type standaard op avi staan, zodat u het meest geaccepteerde bestandsformaat houdt. Verder biedt Pinnacle de mogelijkheid om uw film te uploaden naar de videowebsite YouTube.

©PXimport

Binnen een paar uur staat die oude VHS-film opeens op een blu-ray-schijfje!

Audio

Veel mensen hebben nog altijd een berg cassettebandjes waar ze ooit radioprogramma's of muziek van grammofoonplaten op hebben opgenomen. Aan cassettebandjes hangen vaak dierbare herinneringen vast, net als aan lp's met fraaie albumhoezen. De muziek op cassettebandjes en platen kunt u gelukkig eenvoudig digitaliseren. Dat is niet alleen praktisch, maar in het geval van cassettes ook bittere noodzaak: in de loop der jaren kan de kwaliteit ervan flink achteruit gaan.

10. Bekabeling

Om oude cassettebandjes te digitaliseren, hebt u niet veel meer nodig dan een audiokabel met aan weerszijden een 3,5mm-jackplug. Zo'n kabel kost meestal niet meer dan 5 euro, en met name de lengte ervan is bepalend voor de prijs. Sluit de ene kant van de kabel aan op de hoofdtelefooningang van uw cassettespeler en de andere kant op de LINE IN-ingang van de geluidskaart van uw computer. Als u uw oude langspeelplaten wilt overzetten en uw platenspeler heeft een hoofdtelefooningang, dan kunt u op dezelfde manier een 3,5mm-kabel aansluiten. Tegenwoordig worden echter ook platenspelers met een usb-kabel verkocht, die als een soort mp3-speler op uw computer kunnen worden aangesloten. De nieuwste modellen hebben zelfs een ingebouwde opnamerecorder. Als u een dergelijk apparaat hebt, stopt u er gewoon een usb-stick of SD-kaart in. Vervolgens drukt u op Record en u bent klaar.

©PXimport

Sommige moderne platenspelers kunnen muziek direct van lp's opnemen.

11. Muziek digitaliseren

Als u een gratis te downloaden audiobewerkingsprogramma als Audacity gebruikt, hebt u doorgaans alleen nog het kabeltje uit tip 10 nodig om uw muziek te kunnen digitaliseren. Zoek op deze site de nieuwste versie van de software en volg de instructies. Het installatieproces wijst zich vanzelf. Als u Audacity hebt gedownload, start u het programma en gaat u in de taakbalk naar Bewerken. Kies hier Voorkeuren. In het tabblad Apparaten moet u onder Opnemen de juiste lijn kiezen, om ervoor te zorgen dat uw cassette- of platenspeler wordt herkend. U moet USB kiezen wanneer u de platenspeler via usb met uw computer hebt verbonden, en Lijnuitgang als dat niet het geval is. Zorg ervoor dat Kanalen op 2 (stereo) staat en bevestig met OK.

©PXimport

U sluit uw analoge speler op de geluidskaart aan met behulp van een 'Lijn-In'-kabel.

12. Audio bewerken

Om muziek op te nemen, moet u de speler bij de hand houden en in Audacity de muis boven de rode opnameknop houden. Let erop dat het volume van de speler ongeveer op medium staat. Als het volume van de speler te hoog staat, kan uw opname teveel ruis en herrie bevatten. Klik nu eerst op Opnemen en druk vervolgens direct op de play-knop van uw cassettespeler of zorg ervoor dat de naald van uw platenspeler op de lp ligt. Er verschijnen nu blauwe geluidsgolven op het scherm. Het is mogelijk dat u zelf geen muziek hoort tijdens de opname. Wees niet bezorgd, dat is geen enkel probleem. Houd gewoon in de gaten of de geluidsgolven ophouden en klik in Audacity op Stop om de opname te beëindigen. Het is verstandig om eerst de volledige band of plaat in één keer op te nemen en fragmenten of liedjes er eventueel pas achteraf uit te knippen. Om van één lang geluidsspoor meerdere bestanden te maken, selecteert u met de muis een deel van de opname. Gebruik nu de toetscombinatie Ctrl+X om dit stuk eruit te knippen. Klik in de taakbalk op Sporen / Toevoegen en kies Stereospoor. Klik in het spoor op een punt in het begin en gebruik de toetscombinatie Ctrl+V om het uit de volledige opname weggeknipte deel hier terug te plakken.

©PXimport

Let erop dat het volume van de platen- of cassettespeler niet te hard staat, want dat kan uw opname negatief beïnvloeden.

13. Opslaan en delen

Nu het muziek- of geluidsfragment is opgenomen en bewerkt, kunt u het digitaal vastleggen. Standaard staat in Audacity de projectfrequentie, die u linksonder in het scherm vindt, op 44100. Deze kunt u zo laten staan; de meeste cd-branders kunnen deze frequentie lezen en branden. Klik nu op Bestand, waarna u de opties Exporteren en Selectie exporteren ziet staan. Als u meerdere sporen hebt met meerdere liedjes, bijvoorbeeld na het uit elkaar knippen van een langspeelplaat, is het handig om het spoor dat u wilt houden te selecteren en vervolgens voor Selectie exporteren te kiezen. Kies nu bij Opslaan als het gewenste formaat, bijvoorbeeld MP3 of WMA. Let op: dit zijn gecomprimeerde bestandsformaten. Voor lossless kwaliteit (waarbij u geen kwaliteitsverlies hebt en een erg groot bestand krijgt) kiest u bijvoorbeeld het Flac-formaat. Er verschijnt nu een scherm waarin u zogenaamde metadata kunt bewerken. Vul hier de naam van de artiest in en voeg eventuele opmerkingen of jaartallen toe. Deze informatie is later in het eigenschappenscherm van het bestand terug te vinden. Vervolgens gaat het daadwerkelijke omzetten van start. U hoeft alleen nog te wachten tot u uw oude muziek weer kunt horen, maar nu vanaf de pc!

©PXimport

Dit geluidsbestand is duidelijk te hard opgenomen.

Wacht niet te lang!

De kwaliteit van magnetische banden loopt terug na verloop van tijd. U loopt zelfs het risico dat u sommige opnamen nooit meer terug kunt luisteren of zien. Wacht daarom niet te lang met het digitaliseren van de herinneringen die u ooit op een cassette- of videoband hebt opgenomen. Het kan aardig wat tijd kosten om uw hele archief bij te werken, maar uiteindelijk betaalt het zich uit in figuurlijke zin. Een handig hulpmiddel bij het digitaliseren is een schema dat u voor uzelf maakt en waarin precies staat wat u wanneer gaat scannen of opnemen. Beperk u daarbij bijvoorbeeld tot het digitaliseren van twee fotoalbums of vijf cassettebandjes per dag. Zoals gezegd is het aardig tijdrovend werk en het moet natuurlijk wel leuk blijven!

©PXimport

Wacht niet te lang met het digitaliseren van oude banden, want de kwaliteit ervan verslechtert door de jaren heen.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.