Afgelopen jaar kwamen talloze bedrijven in de problemen vanwege ransomware. De besmette servers draaiden voornamelijk Windows; Linux-servers kwamen er zonder al te veel kleerscheuren van af. Naar aanleiding van dit incident vragen veel beheerders zich af hoe veilig Linux eigenlijk is.

Door de manier waarop Linux ontworpen is, is het systeem van nature behoorlijk veilig. Dit is voor een groot deel te herleiden tot het gebruik van de execute-permissie. Zonder de execute-permissie kan geen enkel programma automatisch worden uitgevoerd. De beheerder van de betreffende computer zal eerst als bewuste actie de execute-permissie op een script of programmabestand moeten toepassen voordat een programma wordt uitgevoerd.

Bij het aanmaken van een bestand op een systeem zal dat bestand nooit automatisch uitvoerbaar worden gemaakt. Vanwege de manier waarop Linux omgaat met de execute-permissie, krijgen ook virussen op Linux weinig kans. Er zijn dan ook eigenlijk geen bekende virussen, noch zijn er virusscanners die veel meer scannen dan in- en uitgaande mail wanneer Linux gebruikt wordt als mailserver.

Een tweede kernelement is het gebruik van het root-gebruikersaccount. De gebruiker root is de almachtige systeembeheerder voor wie geen enkele beperking geldt. Alle andere gebruikers kunnen alleen bestanden aanmaken in hun eigen home directory of in /tmp. Dat betekent dat de schade, die een gebruiker bewust of onbewust kan uitvoeren, meestal slechts impact heeft op een beperkte omgeving.

Mandatory Access Control

Een ander belangrijk onderdeel van Linux’ beveiliging is Mandatory Access Control (MAC). Er zijn twee belangrijke systemen voor MAC: SELinux en AppArmor. Beide systemen hebben als doel om ervoor te zorgen dat alleen acties die specifiek zijn toegestaan mogen worden uitgevoerd. Hiervoor wordt gewerkt met profielen, die aan toepassingen worden gekoppeld. In deze profielen wordt op system call-niveau bepaald wat is toegestaan. Alles wat niet in zo’n profiel is gedefinieerd, wordt geblokkeerd.

Tot zover lijkt het alsof Linux zijn zaakjes goed voor elkaar heeft en het nagenoeg onmogelijk is om in te breken. Maar schijn bedriegt! Er zijn namelijk enkele precaire zaken die ervoor kunnen zorgen dat een verkeerd beheerde Linux-machine de deur wagenwijd openzet voor ongeoorloofde activiteit. In het vervolg van dit artikel gaan we verder in op aanvallen op het root-wachtwoord, de installatie van onbetrouwbare software, het uitvoeren van instabiele of onbetrouwbare scripts, brute-force attacks op ssh en zero-day-exploits.

Gevaar van root-gebruiker

De grootste zwakke plek in Linux is de root-gebruiker. Bij het ontwerp van het besturingssysteem werd onderscheid gemaakt tussen geprivilegieerde gebruikers en niet-geprivilegieerde gebruikers. Een niet-geprivilegieerde gebruiker is een gebruiker die slechts toegang heeft tot beperkte onderdelen van het besturingssysteem. De root-gebruiker is de geprivilegieerde gebruiker voor wie geen enkele beperking geldt. Je zou kunnen stellen dat de root-gebruiker onbeperkt toegang heeft tot de Linux-kernel. Zodra een aanvaller een root-shell kan openen, is hij dus binnen.

Het spreekt voor zich dat je de root-gebruiker voorziet van een zeer sterk en ingewikkeld wachtwoord. Daarnaast zorg je er als Linux-gebruiker voor om nooit in te loggen als root, want dan wordt elk proces dat je start met root-privileges opgestart. Het zwakke punt blijft echter dat de root-gebruiker überhaupt bestaat en dat het onder bepaalde omstandigheden mogelijk is om in te loggen als root. De enige beperkende factor is dat je hiervoor bij het opstarten wel consoletoegang moet hebben tot het Linux-systeem

Op een modern Linux-systeem geeft de volgende procedure vrijwel altijd toegang tot een root-shell zonder dat een wachtwoord hoeft te worden ingevoerd.

Zorg ervoor dat de doelwitmachine opnieuw wordt opgestart. Zodra je de Grub2 boot-prompt ziet, druk je op e om de editor te openen:

©PXimport

Eenmaal in de editor zoek je de regel op die begint met linux16. Voeg aan het eind van deze regel de tekst

in. Gebruik nu de toetscombinatie Ctrl+X. Het Linux-systeem zal nu opstarten, waarbij alleen een kernel en het initramfs geladen worden. Initramfs is een minimaal besturingssysteem van waaruit je toegang hebt tot je volledige harde schijf, zonder dat je een root-wachtwoord hoeft in te voeren.

Na het opstarten wordt nu een root-shell weergegeven, maar dan ben je er nog niet. Als je het wachtwoord wilt resetten, dien je eerst de volledige toegang tot het root-filesystem op de schijf te herstellen. Hiervoor zijn nog een paar commando’s nodig. Tik eerst

om uit te vinden op welke directory je root-filesystem is gemount. In het onderstaande voorbeeld gaan we uit van CentOS, waar het root-bestandssysteem op /sysroot wordt gemount. Typ nu:

Dit zorgt ervoor dat alle device files beschikbaar zijn. Gebruik nu deze opdracht, zodat ook de belangrijke kernel interface /proc beschikbaar is op het tijdelijke root-mountpunt:

Als deze essentiële bestandssystemen zijn gemount, typ je

sysroot om het tijdelijke mountpunt van het root-filesystem om te zetten naar de / directory. Wanneer je tools gebruikt die toegang vereisen tot de / directory op de schijf, zullen die het nu allemaal doen. Je kunt nu

gebruiken om het root-wachtwoord in te stellen. Tot slot: als je op een distributie werkt waar SELinux is ingeschakeld, moet je ervoor zorgen dat het hele bestandssysteem opnieuw wordt voorzien van SELinux contextlabels. Dat doe je met de opdracht

Typ nu reboot om opnieuw op te starten en in te loggen met je eigen rootwachtwoord. Veel plezier met de onbeperkte toegang tot het betreffende systeem!

Bescherming

Wellicht vraag je je af of het nu echt zo simpel is. Als je geen tegenmaatregelen getroffen hebt: ja, helaas wel. Gelukkig zijn er maatregelen die je als eigenaar van een Linux-systeem kunt treffen om deze zwakke plek te beschermen. Daarover meer in een later artikel.

Tekst: Sander van Vugt

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.