ID.nl logo
Huis

Leeslijst Wallabag installeren op eigen server

Webpagina’s in een leeslijst opslaan om later te lezen, is mogelijk met diensten zoals Pocket of Instapaper. Maar dat kan wel privacygevoelige informatie zijn. Gelukkig kun je ook eenvoudig een leeslijst bijhouden op je eigen webserver, bijvoorbeeld met het opensource-programma Wallabag.

We gaan er in deze masterclass vanuit dat je een eigen vps (virtual private server) met root-toegang hebt en dat je daarop Ubuntu 16.04 LTS en Apache draait. Andere configuraties werken ook, maar daarvoor verwijzen we naar de installatiedocumentatie van Wallabag. Bekijk op de officiële site eens wat de dienst kan.

Breng je installatie eerst up-to-date met

sudo apt update

En

sudo apt upgrade

Installeer als je dit nog niet hebt gedaan Apache met

sudo apt install apache2 apache2-utils

Installeer daarna de database MariaDB met

sudo apt install mariadb-server mariadb-client

Draai daarna het beveiligingsscript voor na de installatie van MariaDB:

sudo mysql_secure_installation

Druk op Enter omdat je nog geen rootwachtwoord voor MariaDB hebt, bevestig dan met Y dat je een rootwachtwoord wilt instellen en vul er dan een in. Op de vragen erna bevestig je allemaal met enter om aan de basisvereisten van een veilige database te voldoen.

Installeer PHP7 en enkele extensies en hulpprogramma’s die we nodig hebben:

sudo apt install php7.0-mysql php7.0-common php7.0-gd php7.0-json
php7.0-cli php7.0-curl libapache2-mod-php7.0
php7.0-bcmath php7.0-xml php7.0-zip php7.0-mbstring
php7.0-tidy php-amqp unzip make git

Daarna installeer je composer met het commando

curl -s https://getcomposer.org/installer | php

en plaats je het op een beschikbare plaats met

sudo mv composer.phar /usr/local/bin/composer

Wallabag configureren en installeren

©PXimport

Na deze voorbereiding zijn we klaar om Wallabag te installeren. Ga naar de directory van je webserver met

cd /var/www

download de broncode met

git clone https://github.com/wallabag/wallabag.git

en ga naar de directory met

cd wallabag

Kijk onderaan de homepage van Wallabag wat de meest recente versie is. Tijdens de redactiesluiting was dat versie 2.2.3 van 18 mei 2017. Verander naar die versie met

git checkout 2.2.3

Installeer daarna Wallabag met de opdracht

make install

Composer installeert eerst de benodigde pakketten. Daarna krijg je nog de vraag om enkele parameters in het configuratiebestand in te vullen, vooral over de database. Vul het volgende in (de standaardwaardes staan tussen haakjes):

database_driver (pdo_sqlite): pdo_mysql database_host (127.0.0.1): database_port (null): 3306 database_name (symfony): wallabag database_user (root): wallabag database_password (null): “WACHTWOORD” database_path (‘%kernel.root_dir%/../data/db/wallabag.sqlite’): wallabag database_table_prefix (wallabag_): database_socket (null): database_charset (utf8):

Let op: als je wachtwoord met een @ begint, maak er dan @@ van en zet dubbele aanhalingstekens rond je wachtwoord. Voor de vragen over de mailserver en alles erna neem je met enter de standaardwaardes aan. Pas ze indien gewenst later aan.

Hierna controleert het installatiescript of je aan alle vereisten voldoet en of de databaseserver bereikbaar is. Daarna maakt het de database en het databaseschema voor Wallabag aan. Maak tot slot een nieuwe beheerder aan met de naam admin, kies een wachtwoord voor de beheerder en vul een e-mailadres in.

Zodra het installatieprogramma klaar is, maak je de gebruiker www-data (die de webserver draait) de eigenaar van de directory van Wallabag met

sudo chown -R www-data:www-data /var/www/wallabag

Apache en Wallabag

Creëer met nano een nieuw vhost-configuratiebestand voor je Wallabag-installatie:

sudo nano /etc/apache2/sites-available/wallabag.conf

Kopieer daarin de code van https://doc.wallabag.org/en/admin/installation/virtualhosts.html, maar vervang ServerName en ServerAlias door je eigen (sub)domeinnaam, zoals wallabag.example.com. In de instellingen van je dns-provider dien je dit domein nog naar het ip-adres van je webserver te laten verwijzen. Volg ook de aanwijzingen op die pagina van Wallabag over Apache 2.4, de versie die in Ubuntu 16.04 zit.

Druk op Ctrl+O om het bestand op te slaan en Ctrl+X om nano af te sluiten. Activeer nu de module rewrite met

sudo a2enmod rewrite

, schakel de webconfiguratie voor Wallabag in met

sudo a2ensite wallabag.conf

en herstart Apache met

sudo systemctl restart apache2

Wallabag-account instellen

Als je nu de domeinnaam van je Wallabag-installatie bezoekt in je webbrowser, krijg je een aanmeldvenster te zien. Log in met de naam admin en het wachtwoord dat je daarvoor tijdens de installatie hebt gekozen. Je krijgt nu een quickstart te zien met links naar documentatie, instellingen en meer. Klik eerst op Users management en maak een nieuwe gebruiker aan. Log daarna uit en log opnieuw in als die gebruiker. Zo ben je niet de hele tijd als beheerder ingelogd.

Klik op Config om je Wallabag-account te configureren. In het tabblad Settings stel je in hoe snel je leest, zodat Wallabag correcte schattingen van de leestijd geeft. In RSS creëer je rss-feeds van je leeslijst, zodat je je artikelen ook in een rss-reader kunt lezen. In User information configureer je tweefactor-authenticatie, zodat je een e-mail met een code ontvangt als je via een onbekende verbinding op Wallabag inlogt. Je dient dan wel nog een mailserver te configureren.

In Tagging rules creëer je regels om automatisch tags aan je artikelen toe te voegen. Vul je bijvoorbeeld de regel readingTime >= 5 en tag longread in en klik je op Save, dan krijgen alle artikelen die meer dan 5 minuten leestijd vergen de tag longread. Vergeet niet om na elke wijziging van de configuratie op Save te klikken.

SSL configureren

Je kunt het beste een ssl-certificaat aanmaken, zodat de communicatie met Wallabag versleuteld verloopt. We draaien Wallabag op een afzonderlijk subdomein, zoals wallabag.example.com. Het ssl-certificaat voor dat domein maken we aan met Let’s Encrypt. Installeer daarvoor eerst de client van Let’s Encrypt:

sudo apt install python-letsencrypt-apache

En creëer dan een certificaat voor het subdomein van je Wallabag-installatie:

sudo letsencrypt --apache -d wallabag.example.com

Volg daarna de instructies van het programma. Vul je e-mailadres in en kies of je https-toegang verplicht (het veiligst) of ook http toelaat. Daarna is je subdomein uitgerust met ssl. Controleer dit door het in je webbrowser te bezoeken en analyseer de veiligheid.

Een nieuw artikel aan je leeslijst toevoegen is eenvoudig: klik op het plus-teken rechtsboven, plak een url in het tekstveld en druk op enter om het artikel toe te voegen. Het artikel komt nu in de lijst Unread. Klik op de titel om het artikel te lezen. Je krijgt alleen het artikel zelf te lezen, zonder de lay-out van de oorspronkelijke webpagina.

Links zie je knopjes met een heleboel mogelijkheden: het originele artikel openen, het artikel terug van de originele url ophalen (Wallabag slaat bij het toevoegen van de url immers een kopie op), als gelezen aanduiden, als favoriet opslaan, verwijderen, tags toevoegen, delen, afdrukken en downloaden. Dat laatste is mogelijk in diverse formaten, zoals epub, mobi, pdf en platte tekst. Je kunt overigens ook aantekeningen maken bij een artikel: selecteer gewoon een stuk tekst en voeg je aantekening toe in het tekstveld dat verschijnt.

©PXimport

Wallabag-extensie

Waarschijnlijk ga je geen artikelen aan je leeslijst toevoegen via de webinterface van Wallabag, maar werk je voornamelijk via een browserextensie of de mobiele app, zodat je leeslijst in je dagelijkse tools geïntegreerd is. De browserextensie voor Firefox heet Wallabagger. Na de installatie van de extensie open je in de webinterface van Wallabag de pagina API clients management en dan Create a new client. Geef je client een naam, laat de redirect url open en klik op Create a new client. Je krijgt dan een client ID en client secret te zien.

Open dan in Firefox de extensies in de instellingen en klik bij Wallabagger op Preferences. Vul de url van je Wallabag-installatie in en klik op Check URL. Vul dan het client ID en client secret in, je gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord. Klik naast het wachtwoord op Get token.

Schakel ook Indicate if page already saved in. Het icoontje van de extensie wordt dan groen als de pagina die je bezoekt al in je leeslijst staat. Met een klik op het icoontje van een pagina die nog niet in je leeslijst staat, voeg je de pagina toe. Artikelen uit je leeslijst openen is niet mogelijk met deze extensie: dat doe je nog altijd via de webinterface.

Kobo-koppeling

Heb je een Kobo e-reader, dan kun je ook daarop je leeslijst van Wallabag lezen, namelijk met het programma Wallabako. Download het bestand KoboRoot.tgz van de website van het project. Sluit je e-reader via usb aan op je computer en kopieer het bestand KoboRoot.tgz naar de directory .kobo op je e-reader. Ga nu terug naar de hoofddirectory van je e-reader en maak daarin een bestand .wallabako.js met de configuratie van je Wallabag-installatie.

Op de website van Wallabako lees je de juiste syntax. Sla het bestand op en koppel je e-reader af. Als alles goed gaat, krijg je nu een melding van een upgrade: Wallabako wordt nu geïnstalleerd. Zodra je de e-reader met wifi verbindt, krijg je een melding dat het apparaat met een computer is verbonden. Klik gewoon op Verbinden, waarna Wallabako zijn artikelen synchroniseert met je leeslijst.

Leeslijst importeren uit Pocket

Wallabag biedt de mogelijkheid om je leeslijsten van allerlei andere diensten te importeren, zoals Pocket, Readability, Instapaper en Pinboard, evenals je favorieten van Firefox en Chrome. We tonen je hier hoe je je leeslijst van Pocket importeert. Vraag eerst bij Pocket een platform consumer key aan. Geef je applicatie een naam (bijvoorbeeld Wallabag), vink bij de permissies Retrieve aan en bij de platforms Web, vink aan dat je de terms of service hebt gelezen en klik op Create application. Kopieer nu de consumer key en plak die op de configuratiepagina van je Wallabag-installatie onder Consumer key for Pocket to import contents. Klik op Save.

In principe kun je nu de importpagina openen. Klik daar bij Pocket op Import contents, daarna op Connect to Pocket and import data en tot slot op Authorize. Wallabag importeert dan de artikelen in je Pocket-leeslijst. Wallabag haalt overigens de originele inhoud van de urls in je Pocket-leeslijst omdat het niet aan de opgeslagen pagina’s van Pocket kan komen. Url’s die ondertussen niet meer beschikbaar zijn, worden dan ook niet geïmporteerd.

©PXimport

Asynchrone taken met Redis

Als je al een tijdje met Pocket werkt, is de leeslijst zo groot dat voorgaande methode om je artikelen te importeren niet werkt; je server geeft een timout. We moeten dan asynchrone taken uitvoeren. Dat doen we met Redis. Installeer de Redis-server met

sudo apt install redis-server

Controleer daarna met

sudo nano /var/www/wallabag/app/config/parameters.yml

of er redis_host: localhost en redis_port: 6379 in het configuratiebestand staat. Indien nodig wijzig je dit.

Log daarna in Wallabag als beheerder in en open de pagina Internal Settings. Zet in het tabblad Import bij Enable Redis to import data asynchronously de waarde 1 en klik op Apply. Maak daarna een job aan met de opdracht

sudo -u www-data /var/www/wallabag/bin/console
wallabag:import:redis-worker -e=prod pocket -vv | sudo tee -u
www-data /var/www/wallabag/var/logs/redis-pocket.log

En probeer nu in de webinterface van Wallabag opnieuw je leeslijst van Pocket te importeren. Na een tijdje zie je in je terminalvenster de geïmporteerde url’s voorbijkomen en verschijnen de artikelen in de webinterface.

Wallabag-app

Je kunt tot slot ook op je smartphone toegang krijgen tot je leeslijst. Onder Android installeer je daarvoor de app Wallabag. De eerste keer dat je de app opent, krijg je de connection wizard te zien. Bij ons werkte die niet, dus negeer die en open dan in de app links Settings > Connection en vul zelf de juiste gegevens in.

Je kunt het best in de webinterface van Wallabag een nieuwe client ID en client secret aanmaken, zodat je de toegang van je Android-telefoon tot je Wallabag-installatie kunt intrekken, bijvoorbeeld als je het apparaat verliest. Daarna kun je in de app je leeslijst lezen en zelfs met spraaksynthese laten voorlezen, artikelen toevoegen, tags beheren, en alles wordt gesynchroniseerd met je Wallabag-server.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!