ID.nl logo
Gratis software: De 12 beste freeware-tips van december
© Reshift Digital
Huis

Gratis software: De 12 beste freeware-tips van december

Freewaremakers zijn enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma's wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma's van dit moment en nieuwe versies van 'evergreens'.

Tip 01: Lekker fris

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Glary Disk Cleaner kan schijfruimte vrijmaken door overbodige bestanden en programmaresten te verwijderen. Het programma voert automatisch een controle uit en toont hoeveel schijfruimte je terugkrijgt met een schoonmaakactie. Glary Disk Cleaner toont welke Windows-onderdelen en programmaresten er worden gesaneerd. Standaard zijn niet alle opties actief. Controleer de lijst en vink alleen de onderdelen aan die je kent. Dit geldt niet alleen voor Glary Disk Cleaner, maar voor alle schoonmaakprogramma's. Voer nooit schoonmaakacties uit waarvan je niet weet wat er gebeurt. Als je items aanpast in het 'schoonmaakschema', klik dan op Her scan. Met Start opschonen wordt de schoonmaker pas echt aan het werk gezet en krijg je je schijfruimte terug.

Wees alert tijdens de installatie van Glary Disk Cleaner om extra programma's te voorkomen: de makers willen graag dat je ook Glary Utilities installeert. Maar dit heb je niet nodig om Glary Disk Cleaner te gebruiken.

©PXimport

Glary Disk Cleaner verwijdert overbodige bestanden en verouderde instellingen.

Tip 02: Spionnensloper

Geschikt voor: Windows 10

Onze privacy komt steeds meer in het geding door het gebruik van smartphones en de computer. Windows 10 doet hier een flinke schep bovenop. Sommige programma's die beweren om hier een stokje voor te steken, maken het probleem alleen maar erger en injecteren soms zelfs malware. Op het forum van Spybot kwamen we een interessant programmaatje tegen dat direct actie onderneemt.

Spybot Anti-Beacon komt zonder enige garanties, maar werkt goed en toont direct welke telemetrie-opties nadelig zijn voor je privacy en of deze in- of uitgeschakeld zijn. Telemetrie is het op afstand meten en verzamelen van bepaalde gegevens (in dit geval onder meer diagnostische en gebruiksgegevens) en dat terugsturen voor onderzoek.

Let wel op: sommige aanpassingen hebben gevolgen voor het gebruik van je computer. Als je bijvoorbeeld bepaalde onderdelen van OneDrive laat uitschakelen, werkt de Windows Mail-app niet meer. Alle aanpassingen die je doet met Spybot Anti-Beacon zijn gelukkig eenvoudig ongedaan te maken. Gebruik hiervoor de knop Undo.

Tip 03: Klassieke start

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Met de komst van Windows 10 hebben we eindelijk het startmenu weer terug, maar wel in een nieuw jasje. Voor wie zich hierbij nog steeds niet prettig voelt (of functionaliteit mist), heeft aan Start10 een uitstekend alternatief. Dit programma is met vijf euro weliswaar betaalbaar, maar niet gratis. Het is dan ook niet zo gek dat veel mensen alsnog teruggrijpen op Classic Shell. Classic Shell was vooral bekend onder Windows 8/8.1, maar werkt ook uitstekend onder Windows 10 en brengen we daarom graag nog een keertje onder je aandacht. Classic Shell heeft zeer veel instellingen waardoor je je startmenu volledig aan je wensen kunt aanpassen. De keerzijde hiervan is dat je even de tijd moet nemen om alle opties te doorgronden. Gelukkig kun je de 'expert-instellingen' verbergen en voldoet de basis van Classic Shell zelfs voor beginners.

©PXimport

Classic Shell geeft ook Windows 10 weer een klassiek startmenu.

Tip 04: Alles over je pc

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Altijd al meer willen weten over de 'ingrediënten' van je computer? Dankzij HWiNFO32 hoeft je pc of laptop niet open. Het programma toont alle informatie over je hardware. De gegevens worden gerubriceerd in categorieën als Memory (geheugen), Motherboard (moederbord) en Drives (opslag). Per onderdeel leest HWiNFO32 ook de sensors uit (indien aanwezig) en zie je bijvoorbeeld hoe warm bepaalde componenten zijn. HWiNFO32 is zeer uitgebreid en dat kan lastig zijn voor de absolute beginner. De knop Summary geeft direct een beknopt overzicht met de meest essentiële informatie.

De gedetailleerde informatie van HWiNFO32 is handig als je je computer wilt verkopen of upgraden. Dankzij HWiNFO32 weet je bijvoorbeeld welk geheugen je nodig hebt en of er nog plaats is voor uitbreiding. Let op: de knoppen Driver update en BIOS update leiden je naar overbodige commerciële programma's.

©PXimport

HWiNFO32 biedt een kijkje onder de motorkap van je computer.

Tip 05: Gegevens overzetten

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10

Als je een upgrade uitvoert naar Windows 10, blijven je bestanden en programma's en bestanden behouden. Bij de aanschaf van een nieuwe pc of als je je systeem 'schoon installeert' met Windows 10, moet je je gegevens op een andere manier overzetten.

Laplink PCmover Express kan dit voor je regelen. Laplink PCmover Express werkt tussen Windows XP of hoger en Windows 8.1/10. Je installeert Laplink PCmover Express op je oude (of vorige) computer waarna je aangeeft welke gegevens en informatie je wilt overbrengen. Laplink PCmover Express maakt een 'pakketje' dat je op de nieuwe frisse computer kunt importeren, waarna alles automatisch wordt neergezet en ingesteld. Dit laatste werkt uiteraard alleen in een 'perfecte wereld' en daarin leven we niet. In de praktijk kan er veel misgaan door allerlei factoren, te veel om op te noemen. Gelukkig gaat het ook vaak goed en dan heb je aan Laplink PCmover Express een goede oplossing om je gegevens te migreren.

©PXimport

Laplink PCmover Express zet gegevens om tussen je oude en nieuwe computer.

Tip 06: Usb-virus

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Wie de tv-serie Mr. Robot heeft gezien, weet dat het bijzonder onveilig is om een usb-stick van iemand anders aan te sluiten op je computer. Scripts en malware vinden op deze manier hun weg. UsbFix is gespecialiseerd in het tackelen van dit probleem en kan een usb-stick controleren op malware en andere ellende. Gebruik hiervoor de knop Research. Met de knop Clean verwijder je aangetroffen problemen. UsbFix toont reclames en is hierdoor niet echt overzichtelijk. De commerciële versie heeft hier geen last van en biedt ook realtime bescherming. Bij de gratis versie moet je usb-sticks handmatig controleren. Hoewel we de insteek van UsbFix waarderen, moet goede beveiligingssoftware dezelfde bescherming bieden en malware buiten de deur houden, zelfs als deze via usb probeert binnen te komen.

©PXimport

UsbFix controleert usb-opslag op malware en andere problemen.

Tip 07: Bestanden delen

Geschikt voor: Linux, OS X, Windows 7, 8(.1), 10

Als je thuis meer dan één computer hebt, is het handig om af en toe bestanden uit te kunnen wisselen. Hiervoor kun je een thuisgroep instellen, maar voor incidenteel gebruik is dit misschien te veel van het goede. Ook ben je hiervoor afhankelijk van het besturingssysteem (en versie) van de andere computers. Dankzij NitroShare kan het veel eenvoudiger. Installeer NitroShare op je computers. Zodra je iets wilt versturen, klik je met de rechtermuisknop op het NitroShare-icoontje in je systeemvak (rechts onder in beeld). Kies Send files en wijs de bestanden aan die je wilt verzenden. Je andere computer(s) met NitroShare worden automatisch gevonden waarna het bestand wordt gekopieerd. Met Send directory kopieer je de inhoud van een map. NitroShare werkt onder bijna alle besturingssystemen. Je kunt dus eenvoudig bestanden uitwisselen tussen Windows-computers onderling, maar ook met een Mac- of Linux-systeem.

Aan de kant van de ontvanger bewaart NitroShare de bestanden op het bureaublad. Deze locatie kun je aanpassen bij de programma-instellingen.

©PXimport

Met NitroShare deel je bestanden met andere gebruikers in je (thuis) netwerk.

Tip 08: Systeemherstelpunt

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows Systeemherstel kan je redder in nood zijn om een haperende computer weer aan de praat te krijgen. Als het goed is maakt Windows zelf herstelpunten, bijvoorbeeld als je een nieuw programma installeert of essentiële wijziging doorvoert. Met Restore Point Creator heb je meer controle of je herstelpunten. Alle instellingen en opties vind je terug in één overzicht. Klik op Create system checkpoint om snel handmatig een herstelpunt aan te maken. Je kunt je systeemherstelpunten met Restore Point Creator ook selectief verwijderen en zo schijfruimte vrijmaken. Bij Program options / Keep X ammount of restore points bepaal je hoeveel herstelpunten Windows moet bewaren.

Restore Point Creator is een aanrader voor iedereen die regelmatig sleutelt aan Windows-instellingen, of nieuwe programma's of tweaks uitprobeert. Je kunt beter één herstelpunt te veel hebben dan één te weinig.

©PXimport

Restore Point Creator helpt bij het snel aanmaken van herstelpunten.

Tip 09: Flash-blokkade

Geschikt voor: Firefox en Chrome

Flash is zowel geliefd en gehaat op websites, maar wordt nog steeds gebruikt ondanks de beperkte ondersteuning van met name Apple. De techniek wordt gebruikt voor animaties, filmpjes en geluid. Als je niet gediend bent van de (bewegende) Flash-elementen kun je in Firefox en Chrome een uitbreiding installeren. Voor Chrome-gebruikers heet de uitbreiding 'Flashcontrol' en voor Firefox-gebruikers 'Flash Control'. De uitbreidingen zijn niet gemaakt door dezelfde programmeur, maar doen nagenoeg hetzelfde. Standaard worden alle Flash-elementen geblokkeerd tijdens het internetten. In plaats daarvan zie je een zwart vlak met een icoontje dat aangeeft dat er iets geblokkeerd is. Als je het Flash-element alsnog wilt afspelen, klik je op het zwarte vlak.

©PXimport

Flash Control blokkeert alles wat met Flash te maken heeft in Firefox.

Tip 10: Basisbeveiliging

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Hoewel Windows 10 met Windows Defender een goede basisbeveiliging aan boord heeft, kan het altijd beter. Hiervoor hoef je niet per se een commercieel beveiligingsprogramma te installeren, het kan ook met een gratis oplossing. Comodo Antivirus Free heeft bijvoorbeeld alles in huis om je systeem veilig te houden en te beschermen tegen virussen. Comodo Antivirus Free kan je systeem scannen en biedt met 'realtime protection' ook permanente beveiliging. Na de installatie heb je bijna geen omkijken naar Comodo Antivirus Free. Je bestanden worden gecontroleerd en het programma haalt automatisch de meest recente updates op.

Wees alert tijdens de installatie om te voorkomen dat de maker meer producten van zichzelf installeert of aanpassingen doet aan je browser.

©PXimport

Comodo Antivirus biedt goede basisbescherming tegen virussen en andere ellende.

Tip 11: Verborgen agenda

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows heeft een taakplanner aan boord die wordt gebruikt voor allerlei onderhoudstaken van programma's en Windows zelf. Zo controleert bijvoorbeeld Adobe op nieuwe versies van geïnstalleerde Adobe-producten. TaskSchedulerView is een handig programmaatje om een goed overzicht te krijgen van alle geplande taken. De lijst van een gemiddelde Windows-computer kan meer dan honderd items bevatten. Achter elk onderdeel vind je de instellingen in kolommen.

Hier zie je bij Status of een taak actief is. Bij Last run zie je wanneer een taak voor het laatste werd uitgevoerd. Triggers geeft aan wat er moet gebeuren om de taak uit te voeren. Hier kan een datum staan, maar ook de aanduiding 'weekly' (wekelijks). De trigger 'idle' zorgt er voor dat de taak wordt gestart zodra je de computer een tijdje niet aanraakt. De geplande taken kun je met TaskSchedulerView eenvoudig activeren of juist uitschakelen. Gebruik hiervoor de stoplicht indicator in het menu. Let op: het is af te raden om taken uit te schakelen waarvan je niet weet waarvoor ze dienen. Het per ongeluk uitschakelen van essentiële onderdelen is een beveiligingsrisico voor je computer.

©PXimport

TaskSchedulerView toont alle taken die ingepland zijn in Windows.

Tip 12: Video roteren

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Per ongeluk een video gefilmd op je smartphone waarbij het beeld gedraaid is? Dan moet je tijdens het afspelen op je computer je hoofd een slag draaien. Dankzij Movie Rotator los je dit eenvoudig op. Start Movie Rotator en sleep het probleemfilmpje naar het Movie Rotator-venster. Klik op de roteerknoppen totdat het beeld recht staat en bewaar het eindresultaat. Het leuke aan Movie Rotator, ten opzichte van vergelijkbare programma's, is dat je het gratis kunt gebruiken, er geen watermerken worden geplaatst en Movie Rotator geen overbodige extra's installeert.

©PXimport

Movie Rotator draait je filmpjes een slag zodat ze weer goed worden weergegeven.

Niet schrikken?

De beste beveiligingssoftware laat weleens een steekje vallen waardoor een risico over het hoofd wordt gezien en de computer in gevaar komt. Omgekeerd zijn er ook veel voorbeelden. Een handig programmaatje wordt als 'gevaarlijk' gezien waarna de beveiligingssoftware groot alarm slaat. Dit kan ook voorkomen bij freeware uit deze rubriek, maar uiteraard hoef je dan niet echt te schrikken. We hebben alle programma's uitgebreid voor je getest. Zorg er wel voor dat je de download binnenhaalt via de website van de programmamaker. Twijfel je toch aan de 'goede bedoelingen' van een download? Bij VirusTotal kun je je bestand laten onderzoeken door alle gerenommeerde beveiligingsprogramma's. Als één of twee van de programma's een waarschuwing geeft is het waarschijnlijk vals alarm. Als meerdere programma's melding maken van problemen is er mogelijk wel iets aan de hand.

©PXimport

Vertrouw je een download niet of twijfel je aan je beveiligingssoftware? Voer een second opinion uit bij VirusTotal.

Pas op voor ongewenste software!

Veel programmamakers bundelen andere (ongewenste) programma's in hun installatieprocedure. Dit houdt in dat wanneer je een programma installeert, je er zomaar één of meer programma's bij krijgt. Ook worden soms instellingen van je browser aangepast en heb je plotseling een andere zoekmachine of extra werkbalk. Als we dergelijke praktijken tegenkomen bij freeware, maken we hier melding van. Het is echter altijd mogelijk dat er iets verandert tussen het tijdstip van testen en het moment dat je de besprekingen leest. Gelukkig zijn overbodige extra's en wijzigingen meestal eenvoudig te voorkomen door alert te zijn tijdens de installatieprocedure. Doorloop deze aandachtig en vink alle opties uit die je niet wilt installeren of wijzigen.

©PXimport

Wees altijd alert als je een programma installeert: voor je het weet, installeer je overbodige extra's of worden er instellingen aangepast.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!
▼ Volgende artikel
Een eigen kluis, de plek voor al je wachtwoorden
Zekerheid & gemak

Een eigen kluis, de plek voor al je wachtwoorden

Je kent het wel: je wil iets online bestellen of even het saldo op je rekening checken. En dan komt het: je moet inloggen. Maar, wat was ook al weer het wachtwoord? De geboortedatum van je partner, de laatste twee cijfers van je postcode in combinatie met je lengte? Voor je het weet druk je weer op de knop 'Wachtwoord vergeten'... Dat kan makkelijker.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Ons brein is er niet voor gemaakt om voor vijftig verschillende sites unieke codes te onthouden. En juist daarom zijn wachtwoordmanagers de laatste jaren zo populair geworden. In dit artikel kijken we eens goed naar de oplossing van Bitdefender. Ze zijn wereldberoemd om hun antivirus, maar kunnen ze ook zorgen dat jij nooit meer buitengesloten wordt bij je eigen accounts?

In het kort

In dit artikel bespreken we hoe een wachtwoordmanager dient als oplossing voor het veilig beheren van talloze online accounts. We laten je zien dat je met slechts één sterk hoofdwachtwoord toegang krijgt tot een digitale kluis, waarna de software automatisch complexe inlogcodes genereert en invult op al je apparaten. Daarnaast wordt behandeld hoe lokale versleuteling en digitale herstelsleutels zorgen voor privacy en toegangszekerheid, zonder dat gegevens op straat komen te liggen

Waarom een wachtwoordmanager?

Laten we eerlijk zijn, de meeste mensen gebruiken nog steeds overal hetzelfde wachtwoord, of een kleine variatie daarop. Of ze schrijven het ergens op. Dat voelt misschien wel veilig, tot je beseft hoe lek het internet soms kan zijn of dat je net dat boekje kwijtraakt.

Met een wachtwoordmanager zoals Bitdefender SecurePass password manager los je dat probleem voor een groot deel op. Die fungeert als een onzichtbare butler die je helpt met de wachtwoorden invullen, ook al is het misschien lastig of spannend om alles zomaar uit handen te geven. Je installeert de software op je eigen computer en je telefoon, en je bedenkt één heel sterk hoofdwachtwoord. Dat is de enige die je nog hoeft te onthouden.

Voor BitDefender SecurePass heb je een hoofdwachtwoord nodig, en alleen die hoef je te onthouden.

Zodra je die invoert, gaat de kluis open en regelt Bitdefender de rest. Als je dan naar Facebook of je favoriete webshop gaat, ziet het programma dat je wil inloggen en vult het de velden voor je in. Je hoeft niet meer te typen, niet meer te denken en vooral niet meer te stressen. Het mooie is dat het programma je ook meteen helpt bij het aanmaken van wachtwoorden voor nieuwe accounts. In plaats van dat jij weer moet gaan nadenken over een code met een uitroepteken en een cijfer, genereert de software gewoon een onmogelijk te kraken reeks tekens uit en slaat deze direct op. En jij ziet het wachtwoord niet eens, en dat hoeft ook niet, want de software onthoudt het voor je.

En ben je bang dat je misschien ook het hoofdwachtwoord niet meer weet? SecurePass genereert ook nog een digitale herstelsleutel die je in het allerergste geval dan kunt inzetten om in te loggen. Die herstelsleutel bewaar je bij voorkeur op een andere plek dan je smartphone of computer, of print je uit en sla je op in een kluis.

Met een herstelsleutel zorg je dat je altijd toegang kunt krijgen tot je wachtwoordkluis.

Lokaal opgeslagen: veilig!

Het blijft een raar idee: al je wachtwoorden bij één bedrijf parkeren. Wat als zij gehackt worden? Dan ligt alles op straat, toch? Nou, gelukkig zit dat bij Bitdefender wel goed in elkaar. De versleuteling van je wachtwoorden gebeurt namelijk lokaal op jouw eigen apparaat, nog voordat het via het internet naar hun servers wordt gestuurd. Jouw hoofdwachtwoord is de sleutel die die versleuteling ongedaan maakt. Omdat Bitdefender jouw hoofdwachtwoord niet heeft (en ook nergens opslaat), kan niemand bij jouw gegevens; ook niet in geval van een lek of hack.

Maar omdat Bitdefender jouw wachtwoord nergens hebben opgeslagen, niet hebben, kunnen ze je ook niet helpen als je het vergeet. Er is geen "wachtwoord vergeten" optie voor je hoofdwachtwoord. Je krijgt bij het installeren alleen die speciale herstelcode. Die moet je echt uitprinten of op een veilige plek bewaren, want als je je hoofdwachtwoord kwijt bent én die herstelcode, dan ben je echt de pineut en kom je je kluis nooit meer in.

Hoe werkt het in de praktijk?

Bitdefender SecurePass installeer je als app op een Android- of iOS-toestel, en is beschikbaar als browser-add-on voor de Windows- en MacOS-versies van Chrome, Edge, Firefox en Safari.

Op een desktop werkt Bitdefender SecurePass als een extensie in je browser en op de smartphone als een app.

Veiligheid is leuk, maar als de software lastig is in gebruik, gooi je het er na een week weer vanaf. Gelukkig heeft Bitdefender goed gekeken naar hoe mensen surfen en software gebruiken. De interface oogt fris voor zowel de browser-extensie als de app op je telefoon. Wat vooral fijn is, is de synchronisatie. We leven in een tijd waarin je 's ochtends op je telefoon zit, overdag op een laptop werkt en 's avonds misschien met een tablet op de bank hangt. Als je op je laptop een nieuw wachtwoord aanmaakt voor Netflix, wil je niet op je telefoon die hele rits tekens moeten overtypen.

Je hebt daardoor toegang tot alle accounts zonder dat je overal moet nadenken over wat de gebruikersnaam of het wachtwoord ook echt precies was: makkelijk en handig dus!

Ieder nieuw account sla je op in SecurePass zodat de gegevens overal automatisch worden ingevuld, op ieder apparaat.

Het meeste werk gebeurt via een extensie in je browser (via het icoontje rechtsboven in de browser) of via de app op je telefoon. Bitdefender synchroniseert dit razendsnel. Zodra je iets opslaat op het ene apparaat, is het vrijwel meteen beschikbaar op het andere. Daarnaast doet het meer dan alleen wachtwoorden. Je kunt er ook notities in kwijt die niemand mag zien

Ook is het handig dat je een of meerdere betaalkaarten en creditcards kunt toevoegen. Iedere keer dat je op een betaalpagina komt, laat Bitdefender je een scherm zien waarop je kunt aangeven welke opgeslagen creditcard je wil gebruiken. Na de selectie vult Bitdefender automatisch alle creditcardgegevens in en kun je de bestelling afmaken.

Ook je creditcardgegevens sla je eenvoudig op in SecurePass, zodat je die gegevens niet telkens handmatig hoeft in te typen als je iets online bestelt.

Gebruik je slechte of makkelijk te raden wachtwoorden, dan is er een beveiligingsscan die ten eerst kijkt of je geen zwakke wachtwoorden hebt gebruikt, maar ook op het dark web op de achtergrond scant naar gelekte gegevens. Je krijgt dan direct de tip om je wachtwoord direct aan te passen.

Met het beveiligingsrapport kun je zien welke wachtwoorden zwak of zelfs gelekt zijn, waardoor je direct weet waar je iets moet aanscherpen.

Tot slot

Als we alles op een rijtje zetten, is Bitdefender SecurePass een goede keuzae als je geen zin hebt in een lastig te beheren omgeving . Voor de gemiddelde gebruiker is dit precies wat je zoekt. Het doet wat het moet doen: het beveiligt je gegevens muurvast en haalt de frustratie van het inloggen weg. Vooral als je al gebruikmaakt van de antivirus van Bitdefender, is dit een logische toevoeging die naadloos in je bestaande pakket past. Het is misschien even wennen om de controle uit handen te geven, maar als je eenmaal gewend bent aan het feit dat je nooit meer een wachtwoord hoeft te onthouden, wil je nooit meer terug.