Meerkanaalsgeluid is prachtig, helemaal wanneer u uw pc op een AV-receiver of 5.1-speakerset hebt aangesloten. U hebt alles goed voor elkaar en toch kan het u gebeuren dat u zo nu en dan om onverklaarbare redenen geen geluid of slechts stereogeluid hebt. Hoe kan dat en wat kunt u daaraan doen? In deze expertcursus gaan we aan de slag met digitale audio om uw films en games te laten vlammen.

Gebruikte testapparatuur en software

1. Opstelling

Met meerkanaals- of surroundgeluid bedoelen we 5.1-audio of hoger. Dit getal betekent dat er vijf audiokanalen zijn die een volledig bereik hebben van hoog tot laag, aangevuld met een Low Frequency Effects-kanaal (LFE), de .1 in het getal. Het LFE-kanaal bevat alleen de laagste frequenties van een audiosignaal en wordt daarom niet als vol audiokanaal aangemerkt en kan eigenlijk alleen goed weergegeven worden door een speciale subwoofer. Naast 5.1 zijn er bijvoorbeeld ook luidsprekeropstellingen mogelijk van 6.1, 7.1 en 8.1. Om praktische redenen wordt 5.1 het meest gebruikt. In de afbeelding ziet u een schematische weergave voor een 5.1-opstelling. Het LFE-kanaal is overigens niet per se noodzakelijk. Wanneer u over grote speakers (vloerstaanders) voor de frontkanalen beschikt, dan kunt u het LFE-kanaal laten vervallen. Dit doet wel enigszins afbreuk aan de lage effecten, maar daar is mee te leven. De tweede eigenschap van het LFE-kanaal is dat het ongevoelig voor richting is. Dit wil zeggen dat wanneer u een subwoofer gebruikt, deze niet per definitie op de luisterplaats gericht hoeft te zijn.

©PXimport

Een 5.1-set hebt u niet zomaar even onzichtbaar weggewerkt. Een set met compacte speakers zoals de Bose Acoustimass 15 is voor films goed genoeg.

2. Aansluiten

Standaard wordt bij pc's de koppeling tussen geluid en

speakerset analoog gemaakt. Dit wil zeggen dat gebruik gemaakt wordt van de 3,5mm-meerkanaalsaansluitingen. Het nadeel van deze methode van aansluiting is dat u volledig gebruikmaakt van de enigszins beperkte audiokwaliteiten van een onboard- of losse geluidskaart. Hoewel specificaties u anders willen laten geloven, laat de audiokwaliteit doorgaans te wensen over. Wie voor kwaliteit en flexibiliteit gaat en één enkele kabel wil gebruiken (HDMI of S/PDIF) sluit zijn pc digitaal aan en maakt dankbaar gebruik van de kwaliteiten van moderne AV-receivers (home-cinema-receivers). In dit geval is er wel wat bijzonders aan de hand voor meerkanaalsaudio in games. Daarvoor is namelijk ondersteuning voor Dolby Digital LIVE of DTS Connect nodig, daarover straks meer.

©PXimport

Onboard-audio heeft de aansluitingen op het moederbord geïntegreerd. De gekleurde aansluitingen zijn de analoge uitgangen, de enkele de digitale.

3. Audioprocessors

Realtek is de belangrijkste producent van audioprocessors die geïntegreerd worden op een moederbord. Intel heeft zijn audioprocessor in de Core i3- en Core i5-processor gebakken onder de naam Intel HD Graphics. Losse geluidskaarten worden tegenwoordig voorzien van een Creative- of C-Media-audioprocessor. C-Media brengt zelf geen geluidskaarten uit onder eigen naam, maar verkoopt zijn audioprocessor aan onder meer ASUS. ASUS heeft de CMI8788 Oxygen HD processor van C-Media (ASUS AV200) een aantal jaar geleden via een deal met C-Media exclusief voor zichzelf gekregen. Hierdoor zijn ASUS en Creative de belangrijkste leveranciers voor geluidskaarten.

4. Decoderen

Bij beeld spreken we van decoderen wanneer een bestandsformaat ingelezen en gedecodeerd moet worden, zodat dit weergegeven kan worden. Wanneer het om meerkanaalsgeluid gaat, dan is er sprake van decodering van bijvoorbeeld Dolby Digital- of DTS-informatie. Dit kan een 5.1-audioformaat zijn. Het decoderen moet door de audioprocessor worden gedaan. Beide formaten komen in diverse smaken voor, maar zijn altijd backwards compatibel met de normale Dolby Digital 5.1- of DTS 5.1-varianten. Als u een recente geluidskaart hebt, dan is de ondersteuning voor Dolby Digital en DTS geen probleem. Decoderen op de geluidskaart zelf hebt u nodig wanneer u uw pc analoog aansluit op de versterker, versterkte luidsprekerset of beeldscherm. Sluit u de geluidskaart digitaal aan op een receiver, dan is decoderen niet nodig. Het decoderen wordt dan door de receiver gedaan.

S/PDIF gebruiken

S/PDIF staat voor Sony Philips Digital Interface (zie ook pagina 94). Op de meeste pc's zit een optische digitale uitgang, maar ook de coaxiale variant komt voor. In Windows 7 moet u die wel eerst selecteren anders werkt deze niet. Via Configuratiescherm / Hardware en geluiden / Audioapparaten beheren kunt u de digitale uitgang van de pc selecteren als het standaardapparaat. Houd er rekening mee dat u via S/PDIF alleen reeds gecodeerde 5.1-audio naar een receiver kunt sturen. Dat wil zeggen: het bronbestand moet reeds Dolby Digital of DTS zijn, zoals dat op bijvoorbeeld een dvd het geval is. Het bronbestand wordt dan als een Bitstream naar de AV-receiver gestuurd, die het vervolgens weer decodeert. Is het bronbestand geen Dolby Digital of DTS (er wordt dan een meerkanaals PCM verstuurd), dan kan S/PDIF alleen overweg met PCM 2.0 (stereo), door een beperking van beschikbare bandbreedte op de S/PDIF.

©PXimport

Zo stelt u de digitale uitgang van uw geluidskaart als standaardapparaat in.

5. PCM of Bitstream

Er zijn twee methoden waarmee digitaal geluid naar de AV-receiver kan worden gestuurd: via PCM (Pulse Code Modulation) of Bitstream. Dit kunt u zelf instellen. Bij PCM wordt het DTS- of Dolby Digital-formaat gedecodeerd aangeboden aan de receiver. PCM wordt bij een resolutie van 24 bits en een samplefrequentie van 96 kHz, beschouwd als een zuivere digitale weergave van een analoog meerkanaalssignaal. DTS-HD MA (Master Audio)haalt bij tweekanaalsaudio zelfs 24 bits 192 kHz. Uit bovenstaande wordt ook duidelijk dat een PCM-signaal, dat 5.1-audio-informatie bevat, veel bandbreedte nodig heeft en daarom alleen over HDMI getransporteerd kan worden. Bij Bitstream is veel minder bandbreedte nodig, omdat het gecomprimeerde bestand zonder enige bewerking (non-decoded), één-op-één overgezet wordt van uw pc naar de AV-receiver, om vervolgens daar gedecodeerd te worden. Als u S/PDIF gebruikt moet u kiezen voor Bitstream, omdat er onvoldoende bandbreedte beschikbaar is voor PCM 5.1. Het PCM-signaal op een S/PDIF-uitgang is om die reden gelimiteerd tot PCM 2.0.

6. DTS-formaat

DTS wordt gezien als een beter geluidsformaat dan Dolby Digital. Het verschil zit in de gebruikte techniek. Zonder nu diep in te gaan op bits en samplefrequenties, komt het erop neer dat het DTS-formaat nauwkeuriger is in het digitaal opslaan en weergeven van opgenomen geluid dan Dolby Digital (AC3). Puristen zullen om die reden dan ook kiezen voor het DTS-formaat als dat beschikbaar is. Hebt u uw pc analoog aangesloten op een versterker of beeldscherm en gebruikt u bijvoorbeeld Windows Media Player 12, dan hebt u een DTS-filter nodig, u hebt anders geen geluid. De DTS-decodering moet immers op de pc plaatsvinden want u wilt een analoog signaal uitsturen. Het benodigde filter kunt u toevoegen door AC3Filter (www.ac3filter.net) op uw pc te installeren. Windows Media Player 12 gebruikt dan het DTS-filter van eerder genoemde applicatie. Hebt u uw pc digitaal aangesloten op een AV-receiver dan moet u wel over een heel oud exemplaar beschikken wil deze geen DTS kunnen decoderen.

©PXimport

Windows heeft standaard geen DTS-filter aanboord. U kunt dit alsnog toevoegen door het gratis programma AC3Filter op uw pc te installeren.

HDMI gebruiken

Net als bij het selecteren van de digitale uitgang S/PDIF, moet u bij gebruik van HDMI deze instellen als standaardapparaat. Dat doet u via Configuratiescherm / Hardware en geluiden / Audioapparaten beheren. Bij een Intel Core i3- of i5-systeem kunt u de HDMI-uitgang van het moederbord gebruiken. Gebruikt u een grafische kaart met HDMI, dan wordt de HD-audio via de PCI Express-bus naar de grafische kaart gestuurd. U gebruikt dan de HDMI-uitgang van de grafische kaart. Wanneer u ook nog een losse geluidskaart gebruikt, zoals de ASUS Xonar HDAV1.3, dan moet u de DVI-uitgang van de grafische kaart doorlussen naar de HDMI-ingang van de geluidskaart. Voor onderstaande foto hebben we een ASUS HD5670-videokaart en een Xonar HDAV1.3 Slim-geluidskaart uit de pc gehaald en op elkaar aangesloten. Zo ziet u hoe het in elkaar zit. De DVI-uitgang van de videokaart zit op de HDMI-ingang van de geluidskaart. De HDMI-uitgang van de geluidskaart sluit u aan op uw AV-receiver.

©PXimport

Voor het overzicht hebben we de ASUS HD5670 en een Xonar HDAV1.3 Slim uit de pc gehaald en op elkaar aangesloten, zodat u beter kunt zien hoe het in elkaar zit. De DVI-uitgang van de HD5670 zit op de HDMI-ingang van de Xonar HDAV1.3 Slim. De HDMI-uitgang van de Xonar HDAV1.3 Slim sluit u dan weer aan op uw AV-receiver.

7. HD-audio

Dolby TrueHD en DTS-HD MA zijn de standaarden voor High Definition-audio. Deze audioformaten zijn niet te decoderen op een pc, dit komt door de AACS-standaard (Advanced Access Content System) met betrekking tot DRM (Digital Rights Management). De club die hierover gaat heeft besloten dat deze geluidsformaten alleen getransporteerd mogen worden over ten minste HDMI 1.3 en om die reden dus niet op analoge of S/PDIF-uitgangen van apparaten beschikbaar is. Dit maakt decoderen van Dolby TrueHD en DTS-HD MA op een pc onmogelijk en er zal altijd teruggeschaald worden naar respectievelijk Dolby Digital 5.1 en DTS 5.1. Om deze HD-audio standaarden toch op een pc te kunnen gebruiken, hebt u een geluidskaart nodig die over ten minste een HDMI 1.3-uitgang beschikt en via Bitstream deze informatie naar AV-receiver kan sturen, die vervolgens deze geluidsformaten via HDMI 1.3 kan decoderen. De ASUS Xonar HDAV1.3 is zo'n geluidskaart die deze audioformaten in Bitstream door kan sturen naar een AV-receiver. De Intel HD Graphics op de Core i3 en Core i5, met bijbehorende H5x/H6x moederborden, kunnen via Bitstream ook met dit formaat overweg.

©PXimport

De ASUS HDAV1.3 is de ultieme geluidskaart voor wie zijn pc aan een AV-systeem heeft gekoppeld.

8. Blu-ray

Met alleen een HDMI 1.3-geluidskaart en grafische kaart bent u er nog niet, als het gaat om blu-ray-weergave op een pc. Op dit moment zijn er maar een paar applicaties die daarmee overweg kunnen. Dat zijn CyberLink PowerDVD 10 Ultra (99,95 euro), Corel WinDVD Pro 2010 (79,90 euro) en ArcSoft TotalMedia Theatre 5 (99,95 euro). Geen van alle is gratis, dit komt door de licenties die nodig zijn voor blu-ray-weergave. Regelmatig zijn er promotieacties en dan gaat er zo'n 20 tot 25 euro van de prijs af. Als u tot aanschaf overgaat, let dan wel heel goed op dat u een pakket koopt dat kan wat u graag wilt. Om het product goedkoper te maken, worden varianten aangeboden waar functionaliteit weggenomen is. Het is vooral bij CyberLink niet altijd duidelijk wat wel en niet kan, maar voor blu-ray-weergave dient u PowerDVD 10 Ultra te gebruiken.

©PXimport

Om DTS-HD MA en Dolby TrueHD naar uw AV-receiver te sturen moet u de audio-eigenschappen van PowerDVD 10 Ultra op Non-decoded high definition audio to external device instellen.

9. Games

OpenAL en DirectSound zijn de standaarden voor meerkanaalsaudio in games. Dit werkt prima als u surroundluidsprekers hebt aangesloten op de analoge uitgangen van uw geluidskaart, maar digitaal worden deze meerkanaalsformaten niet begrepen door een AV-receiver. Op de S/PDIF-uitgang van uw geluidskaart wordt daarom een PCM 2.0-signaal aangeboden, een digitaal stereoformaat. Bij een digitale connectie hebt u ondersteuning voor DTS Connect of Digital LIVE nodig. Dit zijn technieken die de meerkanaalsaudio van een game, realtime coderen naar DTS 5.1 of Dolby Digital 5.1 en dit formaat vervolgens via Bitstream aanbieden aan de S/PDIF-uitgang. Een AV-receiver weet dan wel raad met het aangeboden signaal en laten het spel vervolgens netjes in 5.1 horen.

©PXimport

Als uw pc-games echt moeten knallen dan kunt u dankzij DTS Connect of Dolby Digital LIVE een receiver als de Marantz NR1501 gebruiken, om uw spellen in surround te luisteren.

HDCP

We hebben het belang van HDMI al even aangekaart met betrekking tot de weergave van DTS-HD MA en Dolby True HD. De keten voor weergave van High Definition (HD) moet aan bepaalde eisen voldoen, anders wordt teruggeschaald naar Standard Definition (SD). Deze eis is een geldige HDCP-sleutel (High-bandwidth Content Protection). Uw geluidskaart, grafische kaart, receiver én beeldscherm moeten voorzien zijn van HDCP en HDMI. Pas dan bent u verzekerd van HD-geluid en -beeld. HDCP is een beveiligingsmethode waarbij een unieke sleutel in de HDCP-chip wordt geladen, die fysiek op elk apparaat aanwezig is. Een partij die geen jaarlijkse licentiekosten heeft betaald aan Intel (de partij achter HDCP), wordt met zijn unieke HDCP-sleutels op een blacklist gezet. Nieuwe HD-media zouden dan voorzien moeten zijn van deze blacklist-herkenning waardoor HD-weergave geblokkeerd wordt. Het systeem ligt behoorlijk onder vuur en wordt eigenlijk nauwelijks gebruikt. Bovendien is vorig jaar via internet de Masterkey uitgelekt, waardoor onbeperkt nieuwe sleutels gegenereerd kunnen worden. Op dit moment dient HDCP dan ook geen doel meer.

NVIDIA GeForce

De oudere grafische kaarten van GeForce (onder andere 8000-series) hebben geen HDMI-audioprocessor, met het gevolg dat u een S/PDIF-koppeling moet maken tussen uw grafische kaart en geluidskaart om audio via HDMI uit te sturen. U sluit de S/PDIF-uitgang van de geluidskaart aan op de S/PDIF-ingang van de GeForce kaart. De benodigde kabel wordt geleverd door de leverancier van de grafische kaart. Dit betekent ook dat u op deze grafische kaarten geen DTS-HD MA of Dolby True HD kunt gebruiken. Meer recente GeForce-kaarten hebben dezelfde implementatie die ATI al jaren volgt. Een fysieke koppeling via een S/PDIF-kabel is dan niet meer nodig. U kunt dan in Configuratiescherm / Hardware en geluiden / Audioapparaten beheren HDMI van NVIDIA selecteren als standaard audio-apparaat.

©PXimport

Om op oudere NVIDIA GeForce-kaarten HDMI-audio te gebruiken hebt u een S/PDIF-verbindingskabel nodig.

Een televisie trekt stof aan als een magneet. Vlekken, vingerafdrukken of een doffe waas kunnen het kijkplezier flink verstoren. Toch is het schoonmaken van je tv iets wat je voorzichtig moet aanpakken. Eén verkeerde beweging en je hebt een kras of een streperig scherm. In dit artikel lees je hoe je je televisie veilig schoonmaakt, wat je vooral níét moet doen en waar je op moet letten bij verschillende soorten schermen, zoals lcd, oled en qled.

Lees ook: Zo kies je de beste televisie voor in de slaapkamer

Het lijkt zo makkelijk: even een vochtige doek over het scherm halen. Maar juist dat is iets wat je moet vermijden. Schermen zijn namelijk gevoelig voor vocht, druk en agressieve schoonmaakmiddelen. Een papieren doekje of keukenrol kan al fijne krasjes veroorzaken. Gebruik daarom alleen een zachte microvezeldoek, droog of licht vochtig gemaakt met gedestilleerd water. Gewoon kraanwater bevat kalk en mineralen die bij opdrogen vlekken kunnen achterlaten.

Altijd eerst de stekker eruit

Voordat je begint met schoonmaken, haal je de televisie van de stroom. Niet alleen om veilig te werken, maar ook omdat je op een zwart scherm veel beter ziet waar het vuil zit. Bovendien voorkom je zo dat er vocht in warme elektronica trekt. Laat het scherm na gebruik goed afkoelen. Een warm scherm is kwetsbaarder voor druk; en te veel druk kan tot zichtbare sporen of blijvende vervorming leiden

Zachtjes poetsen, nooit drukken

Maak de doek licht vochtig en wrijf in een rustige, horizontale of verticale beweging over het scherm. Gebruik geen draaiende bewegingen en zet vooral geen kracht. Het paneel van een moderne tv is kwetsbaar. Oefen je te veel druk uit, dan kun je permanente verkleuringen of pixelschade veroorzaken. Houd er rekening mee dat het vuil meestal aan de oppervlakte zit, dus je hoeft niet te schrobben om resultaat te zien.

Regelmaat en antistatische bescherming helpen

Je hoeft je tv niet dagelijks schoon te maken, maar een snelle veegbeurt met een droge doek eens per week voorkomt dat stof zich ophoopt. In huizen met huisdieren of veel luchtcirculatie – bijvoorbeeld door open ventilatieroosters of mechanische ventilatie – raakt een scherm sneller stoffig. Regelmaat voorkomt dan dat het vuil zich vastzet.

Microvezeldoeken met antistatische eigenschappen helpen om stof minder snel te laten terugkeren. Er bestaan ook speciale sprays die het scherm tijdelijk antistatisch maken. Gebruik die alleen als ze expliciet geschikt zijn voor beeldschermen, en breng ze nooit direct op het scherm aan.

©Kamil Macniak

Oled is gevoeliger dan lcd of qled

Niet alle schermtypes reageren hetzelfde op vocht of schoonmaakmiddelen. Oled-schermen zijn het meest kwetsbaar, omdat ze anders zijn opgebouwd dan lcd- en qled-schermen. In plaats van een achtergrondverlichting gebruiken ze miljoenen pixels die ieder hun eigen licht produceren. Die pixels zijn opgebouwd uit organisch materiaal – vergelijkbaar met een ultradunne, gevoelige laag – die makkelijk kan worden aangetast door druk of chemicaliën. Omdat de organische materialen in oled-schermen chemisch gevoeliger zijn dan de kristalstructuren in lcd/qled, is de kans op blijvende schade groter. Zelfs een lichte beschadiging kan al zorgen voor donkere plekken of verkleuringen die niet meer verdwijnen.

Lcd- en qled-schermen hebben een stevigere gelaagde structuur, met beschermende lagen tussen het schermoppervlak en de lichtgevoelige delen. Daardoor zijn ze wat minder gevoelig voor schoonmaakfouten. Toch blijft ook hier voorzichtigheid geboden. Middelen met alcohol, ammoniak of azijn kunnen de antireflectielaag aantasten, met een dof of vlekkerig scherm als gevolg. En dat is niet meer te herstellen.

Gebruik nooit glasreiniger of allesreiniger

Het klinkt logisch om een glanzend oppervlak schoon te maken met glasreiniger, maar dat is bij een tv echt uit den boze. Veel van deze middelen bevatten oplosmiddelen of zuren die het scherm permanent kunnen beschadigen. Ook sprays zijn af te raden, omdat je dan kans hebt dat er vloeistof langs de randen naar binnen loopt. Als je per se een reinigingsmiddel wilt gebruiken, kies dan een speciale schermreiniger zonder alcohol, en breng die altijd aan op de doek – nooit direct op het scherm.

Vergeet de randen en de afstandsbediening niet

Naast het scherm zelf verdienen ook de behuizing en afstandsbediening een schoonmaakbeurt. Deze onderdelen zijn minder gevoelig en kun je gerust schoonmaken met een iets vochtigere doek. Let wel op dat er geen vocht tussen de knoppen komt. Rondom ventilatieopeningen of aansluitingen gebruik je het best een droge doek of een kleine borstel. Zo voorkom je dat stof zich ophoopt en de koeling of signaaloverdracht beïnvloedt.

©Katerina Bond

Groot scherm? Werk met twee handen

Bij televisies vanaf ongeveer 65 inch of bij gebogen schermen is het belangrijk om stabiel en met beleid te werken. Druk uitoefenen in het midden van een groot scherm zonder tegendruk aan de zijkant kan spanning veroorzaken in het paneel. Werk daarom met twee handen: één hand ondersteunt het scherm, terwijl de ander met de doek over het oppervlak veegt. Zorg ook dat de televisie stevig staat of hangt voordat je begint.

Ingebrande beelden poets je er niet af

Soms lijkt het alsof er een vlek in beeld blijft, maar dan gaat het om een ingebrande afbeelding of verkleurde pixels. Dit komt vooral voor bij oled-tv's en ontstaat door langdurige weergave van statische elementen, zoals logo's. Schoonmaken heeft daar geen effect op. Het is goed om dit onderscheid te kennen, zodat je niet blijft boenen op iets dat simpelweg in het scherm zelf zit.

Conclusie

Een televisie schoonmaken vraagt om een zachte hand en het juiste materiaal. Gebruik een droge of licht vochtige microvezeldoek, vermijd schoonmaakmiddelen en laat agressieve sprays links liggen. Houd rekening met het type scherm: vooral oled vraagt om extra zorg. Door regelmatig en zorgvuldig te werk te gaan, blijft het beeld niet alleen schoon, maar voorkom je ook schade op de lange termijn – zeker bij grotere of gebogen modellen.

De Philips Airfryer 5000-serie NA555/00 is geen simpele 'frietpan zonder olie'. Met twee manden én een stoomfunctie richt dit apparaat zich op de thuiskok die net iets meer wil. Denk aan een hele kip bereiden met stoom en hete lucht, of tegelijkertijd een hoofd- en bijgerecht klaarmaken. In deze review lees je wat er goed gaat, wat beter kan en voor wie deze airfryer echt een aanwinst is.

Eerste indruk

De Philips Airfryer 5000-serie NA555/00 is een airfryer met wat extra's: een stoomfunctie. Dit apparaat heeft twee manden met een totale capaciteit van 9 liter: een grotere lade van 6 liter voor hoofdgerechten en een kleinere van 3 liter voor bijgerechten of snacks. Volgens Philips kun je hiermee verschillende ingrediënten tegelijkertijd bereiden, met een keuze uit frituren, stomen of een combinatie van beide.

De machine in het kort: de airfryer is uitgerust met zogeheten RapidAir Plus-technologie, alleen beschikbaar bij Philips, waarbij hete lucht snel en gelijkmatig rondom de ingrediënten circuleert. Op papier betekent dat tot 90 procent minder vet dan bij friet en snacks uit de friteuse, al is uit onderzoek al gebleken dat dat een wel heel positieve vergelijking is.

De maximale baktemperatuur bedraagt 200 graden Celsius en er zijn 12 voorgeprogrammeerde programma's beschikbaar. De bediening verloopt via een digitaal aanraakscherm, waarbij temperatuur en tijd handmatig kunnen worden aangepast.

De bouwkwaliteit van het (erg grote) apparaat is degelijk, met een zilverkleurige roestvrijstalen afwerking. De airfryer weegt ruim 8,7 kilo. Met afmetingen van 35,1 x 38,2 x 44,3 cm neemt hij bovendien behoorlijk wat ruimte in op het aanrecht. Philips stelt dat het ontwerp compacter is dan andere modellen met twee manden naast elkaar. Dat is niet helemaal zo; de eerder geteste Ninja was duidelijk een slag kleiner.

©Saskia van Weert

Uitpakken en installatie

De airfryer zit in een grote doos en is goed beschermd tegen beschadiging tijdens het transport. Na het uitpakken van de airfryer kwamen er drie zaken in me op:

Punt 2 komen we verderop op terug. Maar eerst naar de handleiding: die zit er niet bij. Best een teleurstelling, want het is geen apparaat dat je zonder instructies uit de losse pols meteen intuïtief bedient. Wel staan er QR-codes op de doos, die na het scannen een online pdf openen van… meer dan 1800 pagina's! Alle verschillende talen zijn gebundeld in één bestand, waarbij Nederlands op pagina 704 begint. Dat is totaal onwerkbaar. Op de eigen pc heb ik er een kleiner bestand van gemaakt met alleen de eigen taal, en dat is meteen ook een advies aan Philips: niet doen, zo. Het hoeft ook weer geen full colour-boek te zijn, maar iets van een handzaam bestand zou prettig zijn.

Wat er wél bij zit, is een zwart-witte quickstartgids waarvan me niet duidelijk is wat de bedoeling van de handelingen is. Aangeraden wordt, zo maak ik eruit op, om het stoomgedeelte van de airfryer een reinigingsprogramma te laten doorlopen. De auteur van deze review is nog geen 50 en heeft goede ogen, maar deze folder was zo onduidelijk dat ik hem maar even heb laten zitten.

Handleiding: een gemiste kans

De pdf-handleiding die er wél is, is niet foutloos. Op zich wordt de werking van de airfryer goed uitgelegd. Er is een algemeen gedeelte, een deel over eten maken met de airfryerfunctie, vervolgens een deel over de combinatie van stomen en airfryen én er is een deel over de stoomfunctie, met telkens een tabelletje erbij van welk eten er hoelang in moet.

Echter, meerdere malen wordt aangehaald dat wortelgroenten zoals bloemkool en broccoli in de airfryer kunnen worden bereid. Dat zijn echter geen wortelgroenten. Slordig. Ook staat het gedeelte over friet maken vlak onder de stoominstructies. En zonder te testen kunnen we dit zeggen: friet maak je niet met stoom – zelfs niet in deze airfryer.

Er staan wel meer wat vreemde dingen in de handleiding, zoals dat je de mandjes met eten meermaals dient om te schudden boven de gootsteen. Daar zie ik echt het nut niet van in. Ik vermoed dat de handleiding is vertaald uit het Engels en dat men Amerikaans-achtige claims wil voorkomen door maar zo veel mogelijk aandacht aan veiligheid te besteden. De waarschuwing over de hete buitenkant is wel op zijn plaats: die klopt.

©Saskia van Weert

Het waterreservoir van de Philips-airfryer.

Uiterlijk en indeling

Het is een robuuste machine, rvs en matgrijs. Aan de achterzijde zitten twee afstandhouders die ervoor zorgen dat je hem niet te dicht tegen de muur zet. De warme lucht en stoom moeten tijdens het gebruik immers wel weg kunnen. Bovenop zit een bakje om water in te doen als je de stoomfunctie gebruikt. Links een kleine lade met airfryerfunctie voor kleine gerechten, rechts een grote lade die met alle functies overweg kan: airfryen, stomen, en stomen + airfryen.

De lades zijn verschillend ingedeeld. De kleine lade heeft een roostertje op de bodem dat je eruit kunt halen en dat ervoor zorgt dat de hete lucht ook onder het eten komt. In de grote lade zit een soort binnenpan, die er eveneens uit te halen is voor schoonmaakdoeleinden. De vierkante binnenpan past maar op één manier in de lade, dus je kunt hem er niet per ongeluk verkeerd in duwen.

©Saskia van Weert

Bediening en interface

De bediening lijkt heel ingewikkeld, en dat komt doordat er uit de doos een transparante sticker over het bedieningspaneel zit geplakt met werkelijk álle beschikbare knopjes erop. Na het verwijderen van de sticker blijkt het aantal keuzemogelijkheden behoorlijk mee te vallen.

Na het indrukken van de aan-uitknop kies je welke lade(s) je wilt gebruiken, en alleen de knoppen die van toepassing zijn op de gekozen lade en daarna de gekozen functie, lichten op. Als je lade 1 selecteert, zie je dus alléén de knoppen voor tijd en temperatuur en de voorkeuzemenu's. Kies je lade 2, dan heb je meer keuzes, namelijk voor airfryer, stomen en een combinatie ervan, maar ook de voorkeuzemenu's en reinigingsprogramma's.

Voorkeuzeprogramma's zijn overigens niet 'magisch'. Het zijn vastgestelde combinaties van een bepaalde tijd en een bepaalde temperatuur. Ze staan duidelijk in de handleiding beschreven. Tijdens de testperiode zijn ze niet gebruikt; ze zijn namelijk bedoeld voor een vaste hoeveelheid ingrediënten. Als je er meer of minder in doet, werkt het al meteen minder goed en moet je alsnog zelf de tijd aanpassen.

©Saskia van Weert

De sticker die over het bedieningspaneel zit geplakt toont alle beschikbare knoppen.

Prestaties: airfryen

Voor 'klassiek' airfryen heb je de keuze uit de kleine en de grote lade. De kleine is vooral geschikt voor bijvoorbeeld één kroket of één afbakbroodje. Voor de meeste bereidingen zul je vooral de grote mand gebruiken. De prestaties zijn prima; zeker in de grote mand is eten sneller gaar en krokant dan in airfryers van andere merken. Philips was het eerste grote bedrijf dat airfryers op de markt bracht en die voorsprong uit zich nog steeds in de kwaliteit van de meeste modellen – zeker de wat duurdere, zoals deze met veel vermogen.

©Saskia van Weert

Prestaties: stomen

Wil je de airfryer gebruiken om te stomen, dan vul je eerst het reservoir bovenop met water. Stomen is zoals eerder gemeld alleen beschikbaar in de grote mand. Iets als aardappels of groente stomen gaat prima, al duurt het simpelweg lang. Reken op zeker een halfuur voor een portie aardappelpartjes. Dat is overigens vergelijkbaar met reguliere stoomapparaten.

Aandachtspunt is het geluid: als de machine gaat stomen, maakt hij een geluid als een beademingsapparaat – om de zoveel tijd klinkt er telkens een opvallende 'puf'. Na het stomen moet het water in het reservoir afkoelen en kun je dat bakje leegschenken, schoonmaken en afdrogen. Je kunt het water om hygiënische redenen niet zo op de machine laten staan. Dat leeggieten is iets wat je in het begin zeker zult vergeten.

Prestaties: airfryen en stomen gecombineerd

Wat deze airfryer uniek maakt, is de combinatie van stomen en airfryen. Hoewel de auteur een doorgewinterde airfryergebruiker is en er zelfs een kookboekje over heeft geschreven, was het echt even zoeken naar wat er dan precies in kan worden klaargemaakt. Philips zelf geeft als suggestie om een hele kip erin te bereiden. Dat ging prima. Een experiment met broccoli mislukte helaas; de roosjes waren verbrand.

Deze functie is vooral geschikt voor koks die een experiment niet schuwen. Heb je een stoomoven of zou je die graag willen, dan is deze combinatie van airfryen en stomen een alternatief dat, zeker in vergelijking met een stoomoven, een stuk voordeliger is.

©Philips

Extra functies

De airfryer is voorzien van allemaal snufjes. Bijvoorbeeld de functie om middels een piepgeluid te worden gewaarschuwd dat je eten in de mand moet worden omgeschud. Ben je een ervaren airfryergebruiker, dan is die functie niet nodig, want je bent er al aan gewend om regelmatig de boel te schudden. Voor beginners kan dat echter een nuttige wenk zijn om een optimaal resultaat te krijgen.

Ook handig is de stoomreiniging. Maak je vaak vlees, kip of vette snacks in de airfryer klaar, dan kan het mandje gaan aankoeken en na verloop van tijd is het amper nog goed schoon te krijgen. Met de stoomreiniging wordt het mandje goed doorgestoomd, waarna je de mand met vuil water leeggooit, omspoelt en in de airfryer 5 minuten laat opdrogen.

De moeite van het vermelden waard is het geluid, of het gebrek daaraan. Tijdens het stomen hoor je zoals gemeld een pufgeluid, maar voor het overige is de airfryer stil. Je hoort hem wel, maar duidelijk minder dan andere airfryers. Ook de piep die je hoort als het eten klaar is – die bij Ninja bijvoorbeeld keihard is – is bescheiden. Dat is zeker een pluspunt.

Conclusie: kopen of niet?

De airfryer is veelzijdig, voorzien van een hoop toeters en bellen, en door de stoomfunctie biedt hij meerwaarde vergeleken met airfryers die dat niet kunnen. Het apparaat is wel groot en zwaar, heeft een enorm lange handleiding en is daardoor niet intuïtief te gebruiken – je moet er echt tijd in investeren om hem goed te leren kennen. De mandjes en roosters kunnen in de vaatwasser, maar de buitenzijde en het waterreservoir zijn vlekgevoelig. De prestaties zijn goed.

Al met al is deze airfryer een aanrader voor de thuiskoks die hoge eisen stellen aan hun apparaat, bereid zijn om er veel mee te experimenteren en creatief zijn in het bedenken van gerechten die de stoomfunctie goed benutten. Ben je alleen op zoek naar een apparaat om friet en snacks mee te maken? Dan zijn simpelere modellen een betere keuze.