Er zit nauwelijks een maximum aan wat je kunt besteden aan een NAS. Maar heb je al die hardware en functionaliteit ook echt nodig wanneer je alleen bestanden wilt back-uppen of kunnen delen? Wat lever je in wanneer je niet de allermooiste NAS koopt, maar kiest voor wat goed genoeg zou moeten zijn? Wij testen elf NAS-apparaten onder de tweehonderd euro.

Testmethode

Een NAS is inmiddels veel meer dan alleen ‘network attached storage’. Hij is een alleskunner die films downloadt, de beelden van de bewakingscamera analyseert en je waarschuwt als er iets verdachts gebeurt, notities synchroniseert tussen alle apparaten die je maar gebruikt en nog veel meer. Maar wat als je al die functionaliteit helemaal niet nodig hebt? Door bij de aanschaf kritisch te kijken naar de functionaliteit die jij echt gaat gebruiken, bespaar je veel geld en koop je toch nog steeds de voor jou perfecte NAS. Lees ook: 15 tips om je NAS-problemen op te lossen.

©PXimport

Maximaal bedrag

Voor deze test mag een NAS maximaal tweehonderd euro kosten in de prijsvergelijker op onze website. Dat is dan zonder harde schijven; voor NAS-apparaten die met opslag worden geleverd, is de ‘lege’ prijs bepaald door de kosten van de opslag eraf te halen. NAS-apparaten die met opslag worden geleverd, zijn in de minderheid, de meeste merken leveren hun NAS zonder en bieden daarmee de mogelijkheid precies die harde schijven in de NAS te plaatsen die voldoen aan jouw behoefte.

Waar we in de tabel prijs als pluspunt noemen, bedoelen we dan ook nadrukkelijk de prijs zonder opslag.

Reeds gebruikte schijven plaatsen kan natuurlijk ook, maar houd wel rekening met de mogelijk vele uren dat deze zijn belast. Bovendien, de laatste jaren is het aanbod aan schijven die zijn geoptimaliseerd voor gebruik in een NAS sterk toegenomen. De verwachtte tijdwinst bij de configuratie doordat een NAS met harde schijven al ‘direct gebruiksklaar’ is, bestaat in de praktijk niet. De firmware updaten, gebruikers aanmaken, de netwerkinstellingen finetunen, het zijn taken die altijd moeten - ook bij een NAS die standaard al met schijven is uitgerust.

Eén of twee schijven

Een belangrijke keuze is die tussen een NAS met een dan wel twee schijven. Met één schijf is het niet mogelijk door middel van RAID de gegevens op de NAS te beschermen tegen hardwarefouten. Je moet dan alle bestanden minimaal nog op één andere plek of op één ander systeem bewaren. Dat kan door ze naar een externe schijf of een andere NAS te kopiëren of – wat steeds vaker gebeurt – naar een cloudopslag. Dit laatste lijkt de ideale manier, maar cloudopslag is niet onbeperkt en vaak best kostbaar, nog los van andere bezwaren zoals mogelijke onbeschikbaarheid en privacy. Een NAS met meer dan twee schijven is daarom overall vaak de beste keuze, want die biedt wel bescherming tegen hardwarefouten, en door gebruik van meer dan twee schijven is er sprake van een relatief veel geringer verlies aan opslagcapaciteit. Echter, een NAS met meer dan twee schijven is onder de tweehonderd euro niet te krijgen.

©PXimport

Slechts elf modellen

Het verschil

Het grootste verschil tussen de NAS-apparaten in deze test en de topmodellen die we eerder testten (Computer!Totaal 6/2016), is vooral de processor, de hoeveelheid geheugen en het aantal poorten zoals usb 2.0 en 3.0. In deze test is er bijvoorbeeld niet één NAS met een Intel-processor, alles is ARM. Ook geen NAS met meer dan 1 GB geheugen, soms gaat het maar om 256 MB. De meeste NAS-apparaten hebben wel minimaal één usb3.0-poort, maar enkele ook weer niet, en andere aansluitingen zoals HDMI en eSATA zijn ook afwezig.

Vooral de processor en het geheugen hebben impact op de gebruiksmogelijkheid van deze NAS-apparaten: minder snel, minder gebruikers en minder taken gelijktijdig. De mindere power laat zich ook merken bij de mediafunctionaliteit. Geen van de NAS-apparaten kan direct op de tv worden aangesloten en transcoderen (het omzetten van niet-ondersteunde videobestandsindelingen naar compatibele bestandsindelingen) gebeurt veelal zonder hardwarematige ondersteuning en in een lagere kwaliteit.

Anders dan de hardware is de software in vergelijking met de duurdere modellen van hetzelfde merk grotendeels identiek. Bij ASUSTOR, QNAP en Synology krijg je echt dezelfde firmware; het verschil zit ‘m alleen in de zeer geavanceerde gebruiksmogelijkheden of het aantal beschikbare packages om de functionaliteit van de NAS zelf nog mee uit te breiden. Dit klinkt mooi, maar betekent wel dat wanneer je behalve voor goedkoop ook voor eenvoudig en gebruiksvriendelijk gaat, je bij een budget-NAS van deze merken dezelfde hoeveelheid instellingen en opties hebt als bij de grote, dure modellen. Wil je liever eenvoudig, kijk dan eens naar Western Digital of Seagate, zij laten te geavanceerde functies weg of verbergen die achter een extra knop.

©PXimport

Seagate Personal Cloud 3TB

De platte behuizing van de Personal Cloud doet smaakvol aan, maar is te lawaaiig voor een plaats in de woonkamer. Dat de usb3.0-poort aan een andere kant zit dan de andere aansluitingen, lijkt handig, maar bevalt mij niet. De Personal Cloud komt met een 3 TB Seagate NAS-HD, maar er zijn ook andere configuraties verkrijgbaar. Seagate wil met de Personal Cloud vooral gemak en zekerheid bieden in plaats van eindeloze opties. De fabrikant heeft de NAS OS-firmware niet echt aangepast, maar wel zijn enkele geavanceerde functies verstopt en deze moeten apart worden opgeroepen. Het aantal packages is bij Seagate beperkt en voor de Personal Cloud nog meer. Opvallend is de IFTTT-app (If This Then That), waarmee je de NAS aansluit op online diensten zoals Facebook, Twitter of Dropbox. Laat bijvoorbeeld bestanden uit Dropbox automatisch naar de Personal Cloud downloaden; hetzelfde kan met Facebook-foto’s waarin je bent getagd.

©PXimport

Synology DS115j

Een 800MHz-processor, maar 256 MB geheugen en geen enkele usb3.0-poort, de J-serie is duidelijk de budget-serie van Synology. De DS115j is niet nieuw, maar de nieuwste DSM-firmware draait er probleemloos op. Jammer dat Btrfs ontbreekt, Synology beperkt dit tot enkele zakelijke modellen, maar het bestandssysteem met oneindige snapshots is zeker ook interessant voor consumenten. De echte Synology-klassiekers zoals Photo Station, Video Station en ook Cloud Station (om je eigen private cloud te maken) zijn allemaal aanwezig, net als het nieuwe Hyper Backup. De prestaties van de ARM-processor zijn redelijk, zolang je de NAS niet te zwaar of met diverse gebruikers tegelijk belast. Doe je dat wel, dan duikt de processormeter diep in het rood en zul je even moeten wachten.

©PXimport

Synology DS116

De DS116 lijkt in alles op de DS115j, maar heeft een veel snellere processor en vier keer de hoeveelheid geheugen. En dat is te merken. De prestaties zijn beter en de NAS is de snelste van de modellen met één schijf. Geen usb 2.0 en juist wel twee 3.0-poorten, zestien in plaats van maximaal twee camera’s die je met Surveillance Station kunt verbinden, verder alle bekende Synology-features én natuurlijk de enorme waslijst aan packages om de functionaliteit uit te breiden. Wanneer je een NAS met één schijf zoekt, is dit zeker de beste optie. Het grote aantal mogelijkheden heeft echter een prijs: een NAS als de DS116 is complexer om te gebruiken dan de Seagate Personal Cloud.

©PXimport

ASUSTOR AS1002T

De AS-1002T is één van twee ASUSTOR NAS-modellen met een ARM-processor. De bedoeling is om zonder heel veel rekenkracht en functionaliteit op te geven toch een echte ASUSTOR te kunnen leveren in deze prijsklasse. De opzet is gelukt, want de AS-1002T is een mooie NAS. Belangrijk zijn de twee usb3.0-poorten, de goede prestaties en natuurlijk de ADM-firmware. ADM is binnen enkele versies heel volwassen geworden en biedt van elke functie die een andere NAS heeft, wel een eigen versie. In een handomdraai bouw je een eigen cloud, configureer je een mediaserver of bewaar je de beelden van de bewakingscamera bij de voordeur. Met veel packages en prima apps voor smartphone en tablet is de AS1002T een prima NAS voor een keurige prijs.

©PXimport

QNAP TS-228

QNAP is momenteel de meest innovatieve NAS-bouwer en ook de TS-228 laat dat zien. Hoewel niet volgens de specificaties, laat de lichtgewicht virtualisatie-oplossing Container Station zich ook op deze TS-228 installeren en daarmee zet je met een paar klikken een virtuele machine met Fedora of Ubuntu Linux op de NAS. Anders dan we van QNAP zijn gewend, hier geen luxe metalen behuizing maar een eenvoudige verticale behuizing. De prestaties zijn redelijk, maar dankzij de 1 GB geheugen is het mogelijk een flink aantal extra packages nog op de NAS te installeren zonder dat dit de prestaties echt naar beneden haalt. Er zijn voldoende mogelijkheden voor het delen van foto’s, het streamen van media en het maken van back-ups.

©PXimport

Seagate NAS 2Bay 2TB

De NAS 2Bay heeft het uiterlijk van de zakelijk Pro-serie van Seagate, maar beschikt over minder krachtige hardware. Over de precieze specificaties doet Seagate helaas nogal schimmig en ook via SSH lukt het bijvoorbeeld niet te achterhalen welke processor precies in de NAS zit. Een hoogvlieger is het niet, samen met 512 MB RAM zet deze hoogstens redelijke prestaties neer. De software is dezelfde als in alle Seagate NAS-apparaten, maar anders dan bij de Personal Cloud zijn er geen aanpassingen nodig om de NAS extra gebruiksvriendelijk te maken. De IFTTT-app ontbreekt, maar daarvoor is er Surveillance Manager, waarmee de beelden van bewakingscamera’s op de NAS kunnen worden bekeken en bewaard. Een prima package, maar wel duidelijk minder dan dezelfde apps bij QNAP, Synology en ASUSTOR. Voor smartphones en tablets zijn er apps om een eigen cloud te maken. Al met al een prima NAS, maar zonder echte verkoopargumenten.

©PXimport

Synology DS216j

Een Synology koop je niet voor zijn uiterlijk, zo bewijst ook de DS216j. Opnieuw wit en alleen plastic, maar nu wel met twee schijven en met twee usb3.0-poorten. Aan de binnenkant zit een prima en veelgebruikte ARM-processor, dit keer in combinatie met 512 MB geheugen. De DS216j zet er prima prestaties mee neer en doet dat ook nog wanneer je uit het flinke aanbod aan packages er een aantal selecteert en toevoegt. In een handomdraai bouw je een eigen cloud en geef je al je apparaten toegang tot de NAS om foto’s te uploaden of juist media te streamen. Dankzij de Synology QuickConnect-ID is het onderling verbinden van de apparaten erg eenvoudig.

©PXimport

Synology DS216se

Heeft een Synology de typeaanduiding SE, dan is er op ongeveer alles bezuinigd om maar zo goedkoop mogelijk toch een Synology te kunnen aanbieden. Zo is deze DS216se uitgerust met een al vele jaren oude ARM-processor op 800 MHz, nota bene dezelfde als in zijn voorganger de DS214se. Ook is er niet meer dan 216 MB geheugen en helemaal geen usb3.0-poort, alleen 2.0. Maar je hebt wel de echte Synology DSM-firmware en alle daarbij behorende apps en packages, althans zover ze compatibel zijn met ARM en deze oudere hardware. Gebruik je de NAS echt alleen voor het bewaren van bestanden en back-ups, of een enkele keer het streamen van een film en doe je dat nooit met meer dan een handjevol mensen tegelijk, dan nog is de slechts een paar tientjes duurdere DS216j de betere keuze.

©PXimport

Western Digital My Cloud Mirror 8TB

Het gevecht met QNAP en Synology gaat Western Digital uit de weg door geen high-end NAS te bouwen, maar net als Seagate in te zetten op gebruiksgemak en daarmee een ander type gebruiker. Installatie en gebruik zijn inderdaad erg eenvoudig en zijn bijna vanaf het eerste moment per smartphone of tablet mogelijk. Jammer is wel dat de apps zonder uitzondering Engelstalig zijn. Er is een bescheiden aantal packages om de functionaliteit uit te breiden zoals voor het downloaden van torrents of het maken van back-up naar Dropbox of de Plex-mediaserver. De software op de NAS is overzichtelijk, maar kan zeker nog verder worden verbeterd. Heb je bijvoorbeeld een keer wat hulp of uitleg nodig, dan zijn er alleen de enorme teksten van de Help-functie, gelukkig wel in het Nederlands. Wil je een NAS die vooral geschikt is om je bestanden veilig te back-uppen en te kunnen delen, dan is de My Cloud Mirror een gebruiksvriendelijke keuze. De NAS komt met 8 TB opslagruimte, maar is in verschillende configuraties te koop.

©PXimport

ZyXEL NAS326

De fabrikant staat er niet bekend om, maar ZyXEL levert ook NAS-apparaten. De NAS326 is daarbij de goedkoopste van de NAS-apparaten met twee schijven en zet gemiddeld de beste prestaties neer. De hardware is dan ook niet het probleem van deze NAS, dat is de software. Het ZyXEL NAS OS bestaat uit twee volledig gescheiden en verschillende delen: een modern deel met een desktop met pictogrammen en een klassiek deel met eindeloze menu’s en heel veel opties om in te vullen of te activeren. Daarbij is het totaal onvoorspelbaar welke functie in welk deel is te vinden en helpt ook de zeer matige vertaling niet mee. De Help-functie is al snel je beste vriend. Er is een beperkt aantal packages om de NAS van extra functies te voorzien en een tweetal apps voor mobiel gebruik.

ZyXEL NAS520

Met uitzondering van de bescheiden processor is de hardware een sterk punt van de NAS520. Het is de enige NAS met twee netwerkpoorten en de mogelijkheid de snelheid van de NAS te verhogen door deze te bundelen. Verder zijn er maar liefst drie usb3.0-poorten en een achter een klepje verborgen SD-slot. De NAS520 deelt de firmware met de NAS326 en heeft dus hetzelfde euvel van de gespleten interface en het bescheiden aantal uitbreidingen, maar weer wel de duidelijke apps voor smartphone en tablet en de My ZyXEL Cloud voor toegang via het internet tot de NAS inclusief enig beheer van onder meer packages. Behalve aanmelden met een ZyXEL-account is het ook mogelijk je Google- of Facebook-account hiervoor te gebruiken.

©PXimport

Conclusie

Niet iedereen heeft alle functionaliteit nodig die een nieuwe NAS kan bieden. Door bij de aanschaf kritisch te zijn, kun je veel geld besparen. De test laat zien dat je voor tweehonderd euro al een heel behoorlijke NAS kunt kopen, waarmee je bestanden kunt opslaan en delen op het thuisnetwerk maar ook via het internet. Daarbij kan elk van deze NAS-apparaten in beperkte mate aanvullende diensten leveren zoals het downloaden van torrents of het streamen van media. Uiteindelijk is het ASUSTOR die met de AS1002T het meest complete product levert (en die krijgt daarom het keurmerk Best getest), maar het moet gezegd worden, hij is ook het duurste.

Wij geven de Synology DS216j het keurmerk Redactietip. Maar afhankelijk van welke functionaliteit je echt nodig hebt, kan een van de andere producten dan de twee winnaars een zelfs nog betere keuze zijn. Echte afraders zitten er niet bij.

In de tabel hieronder vind je de testresultaten van de 11 geteste NAS-apparaten.

©PXimport

Klik op de tabel voor een grotere versie.

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

Nu de ondersteuning voor Windows 10 echt gestopt is, zul je binnenkort toch echt moeten overstappen. Maar wat nu als je hardware ontoereikend is voor Windows 11 of als je helemaal geen zin hebt in dat systeem? Met Linux kun je alle kanten uit, dus bespreken we de interessantste varianten.

Een groot voordeel van Linux zijn de acceptabele systeemeisen, waardoor je in de praktijk ook nog volop plezier kunt halen uit oudere computers. Met het recente afscheid van Windows 10 bedenk je nu mogelijk wat je met de computer of laptop kunt doen en hoe je niet afhankelijk bent van een eventuele overstap naar Windows 11.

MX Linux

We beginnen met MX Linux. Dit is een goed voorbeeld van een Linux-distributie die niet al te hoge eisen aan de hardware stelt: minimaal een dualcore-processor van minstens 2 GHz en zo'n 15 GB vrije schijfruimte. Een intern geheugen van 1 GB is al voldoende om MX Linux te draaien. Behalve een 64bit-versie is er ook een 32bit-uitvoering beschikbaar, prettig voor oudere computers. Dat wordt gewaardeerd: MX Linux is een van de populairste Linux-distributies op dit moment.

Omgevingen

Verwacht niet te veel toeters en bellen op het gebied van gebruikersinterface. Dat heb je ook niet nodig voor alledaagse taken. Voor MX Linux zijn verschillende omgevingen beschikbaar. Ga je voor ultieme prestaties en functioneel gebruik, dan is Xfce een goede kandidaat. De omgeving heeft een eenvoudige opzet, maar stelt ook geen hoge eisen aan het systeem.

In de sectie MX Tools vind je een verzameling van handige programma's om de computer te onderhouden. Je kunt hier nieuwe gebruikers aanmaken en de opstartvolgorde van het systeem aanpassen, als je gebruikmaakt van meerdere besturingssystemen. Ook zijn er programma's waarmee je de computer kunt herstellen in geval van problemen. Via de sectie Setup installeer je aanvullende drivers en bijvoorbeeld codecs voor audio en video. 

Rijkere omgeving

Geef je de voorkeur aan een rijkere omgeving, dan kun je de KDE-omgeving gebruiken. Deze vertoont grote gelijkenis met een gemiddeld Windows-bureaubladomgeving en is relatief gebruiksvriendelijk. Ook is er veel ruimte voor het aanpassen van de omgeving aan je eigen smaak, bijvoorbeeld met aangepaste achtergronden en een pictogramset. Je kunt die zelf samenstellen of gebruikmaken van kant-en-klare thema's, wederom vergelijkbaar met Windows.

De derde omgeving – Fluxbox – combineert het beste van beide werelden: de snelheid van het eerder genoemde Xfce en de gebruiksvriendelijkheid van de KDE-omgeving. Dit maakt de omgeving geschikt voor iets oudere hardware, maar ook prima bruikbaar voor meer moderne hardware.

Standaardapps

MX Linux is standaard voorzien van een aantal apps waarmee je direct aan de slag kunt. Zo vinden we Firefox als browser en heeft MX Linux de Thunderbird-client voor e-mail. Ook is er een recente editie van het kantoorpakket LibreOffice vooraf geïnstalleerd. Voor het afspelen van audio en video hebben de makers het bekende VLC meegeleverd. Ook vind je Strawberry, een relatief uitgebreide muziekspeler, terug in de omgeving. Je kunt zelf aanvullende apps installeren via de MX Package Installer. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Email, Games en Browser. Via het zoekvak bovenin kun je specifieke apps vinden.

Elementary OS

Visueel aantrekkelijk

Waar sommige Linux-distributies niet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid of uiterlijk, onderscheidt Elementary OS zich van de rest. In onze ogen is dit een van de meest visueel aantrekkelijke Linux-versies op dit moment. Een deel van de omgeving doet sterk denken aan het uiterlijk van Apple-omgevingen. Zelf noemen de makers het de Pantheon-omgeving. Voor Elementary OS heb je een Intel Core i3 of vergelijkbare processor nodig, 4 GB intern geheugen en 32 GB vrije schijfruimte. Je kunt Elementary OS ook proberen zonder het eerst te installeren (zie ook het kader 'Probleemloos proberen' verderop in dit artikel).

Extra veilige óf klassieke modus

Veel aandacht is besteed aan veiligheid en privacy. Dat merk je bijvoorbeeld met de Secure Session. Deze modus kun je activeren tijdens het aanmelden. Bij de Secure Session heeft elke app expliciet toestemming nodig om een taak uit te voeren, bijvoorbeeld toegang krijgen tot de fotomap of de camera. Dit is vergelijkbaar met de machtigingen die je op een mobiele telefoon per app kunt toekennen. Heb je hieraan geen behoefte en wil je de apps direct toegang geven tot 'alle' acties, dan kun je in Elementary OS ook nog kiezen voor de klassieke modus.

AppCenter

Standaard is in Elementary OS een volwassen set apps ingebouwd. Zo vind je onder meer apps voor het afspelen van audio en video, maar ook voor het werken met Office-documenten. Aanvullende apps installeer je via het onderdeel AppCenter. Handig is dat dit onderdeel ook toegang biedt tot de apps die je via Flathub kunt krijgen (over Flathub lees je elders in dit artikel).

Je kunt kiezen welke repository (bron) je wilt gebruiken: die van Elementary OS of Flathub. Ook in het AppCenter is de focus op veiligheid goed merkbaar: je leest welke rechten de app wil gebruiken (bijvoorbeeld het aanpassen van systeeminstellingen). Ook lees je op voorhand over eventuele compatibiliteitsproblemen of onderdelen die niet werken. Verder valt Elementary OS in positieve zin op qua toegankelijkheidsfuncties. Zo hebben de makers veel aandacht besteed aan navigatie met het toetsenbord (in plaats van afhankelijkheid van de muis) en screenreader-functionaliteit, waarbij de elementen op het scherm worden voorgelezen door een stem en je niet afhankelijk bent van het beeldscherm.

Meerdere omgevingen

Mogelijk gebruikte je in Windows verschillende bureaubladen, bijvoorbeeld om privé en werk gescheiden te houden. Die functionaliteit vinden we ook terug in de standaardomgeving van Elementary OS: voor elk type taak kun je een afgescheiden werkruimte met eigen bureaublad en pictogrammen maken. Ook biedt het een Niet storen-modus, die ervoor zorgt dat afleidende berichten tijdelijk worden gedempt. De omgeving beschikt ook over een beeld-in-beeldmodus, waarbij je bijvoorbeeld een video kunt afspelen terwijl je in Office een document aanpast.

Voor het gebruik van Elementary OS betaal je volgens de makers 'wat je ervoor kunt missen'. Op de website kun je een standaardbedrag (zoals 20 of 30 euro) of een aangepast bedrag opgeven.

Linux Mint

Interessante keuze

In de lijst met aantrekkelijke Linux-kandidaten mag Linux Mint niet ontbreken. Niet voor niets kun je bij ons regelmatig lezen over deze Linux-distributie. Zoek je bijvoorbeeld een opvolger voor Windows 10 en kun je door hardwarebeperkingen niet overstappen naar Windows 11, dan is Linux Mint een interessante keuze.

Het besturingssysteem stelt geen onredelijke eisen aan de computer: je hebt minimaal 2 GB werkgeheugen nodig (al is 4 GB aanbevolen) en kunt al aan de slag met 20 GB vrije schijfruimte (100 GB is aanbevolen). Prettig van Linux Mint is de lange ondersteuningsperiode. De meest recente versie van Linux Mint ('Xia') wordt tot 2029 ondersteund.

Net als bij het elders besproken MX Linux, kun je bij Linux Mint kiezen tussen verschillende omgevingen. Voor de beste ervaring kies je voor Cinnamon. Deze omgeving is het meest modern en kent een grote gelijkenis met Windows 10: handig voor de Windows-overstappers. Daarnaast kun je kiezen voor de Mate- en Xfce-omgeving. De omgeving Mate is beperkter en kent minder functies dan Cinnamon, vergt minder van de computer en is hierdoor geschikt voor oudere computers. Tot slot legt Xfce verreweg het minst beslag op de computer, maar biedt minder functies dan Mate en Cinnamon.

Naast Windows

Tijdens de installatie kun je ervoor kiezen om Linux Mint naast Windows te installeren (via de optie Installeer Linux Mint naast Windows Boot Manager) of juist een volledige overstap te maken (Wis schijf en installeer Linux Mint). Eenmaal geïnstalleerd, valt de gebruikersomgeving direct op: overzichtelijk en in veel opzichten vergelijkbaar met Windows. Ook valt het relatief grote aantal standaardapps op. Deze zijn toegankelijk via het Menu en ondergebracht in verschillende categorieën, bijvoorbeeld Kantoor voor Office-programma's en Geluid & Video voor audio- en videospelers.

Een belangrijk pluspunt van Linux Mint is de mogelijkheid om de gebruikersomgeving tot in detail naar je hand te zetten. Dat doe je via Menu, Voorkeuren. Bepaal hier onder meer het bureaublad, de pictogrammen en kies een thema, waarmee je het uiterlijk van Linux Mint in één keer aanpast, vergelijkbaar met Windows.

Zorin OS

Gebruiksvriendelijke optie

Zorin OS is ook een interessant alternatief voor Windows. De Linux-distributie biedt je een gebruiksvriendelijke omgeving en heeft wat betreft opzet veel weg van Windows 11. Er bestaan meerdere uitvoeringen van Zorin OS. Zorin OS Core mag je gratis gebruiken. Dit is een prima startpunt om te controleren of deze Linux-distributie je bevalt. Ben je tevreden, dan kom je echter al gauw uit bij het betaalde Zorin Pro. Je betaalt hiervoor een kleine 50 euro, maar krijgt met Pro toegang tot de eerdergenoemde Windows 11-achtige omgeving.

Als je op de website even doorklikt, kom je uit bij Zorin OS Lite. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat het hier om een lichtgewicht uitvoering van het besturingssysteem, dat je kunt gebruiken op oudere hardware. Houd er wel rekening mee dat de Lite-versie verder niet meer wordt ontwikkeld. Voor de nieuwste versie van Zorin OS Core heb je een processor op 1 GHz, 1,5 GB intern geheugen en 15 GB schijfruimte nodig. Voldoet de computer aan deze minimale eisen, dan kies je voor het toekomstbestendige Core of de betaalde Pro-versie.

Android-integratie

In Zorin OS vind je Zorin Connect. Met deze optie kun je je Android-telefoon nauw integreren met de computer. Er wordt hierbij een beveiligde verbinding opgezet tussen de computer en de telefoon. Vervolgens kun je bestanden uitwisselen en worden meldingen van de telefoon ook in Zorin OS getoond. Bovendien kun je de computer deels bedienen met de telefoon. Bijvoorbeeld bij het afspelen van muziek en video's.

Appstore Flathub: meer software

Uiteraard wil je je computer voorzien van de nodige software. Een goed startpunt hiervoor is Flathub, een appstore voor Linux. Hoe je ermee aan de slag gaat, verschilt per distributie. In sommige distributies is de ondersteuning standaard ingebouwd, zoals in Linux Mint. In andere distributies moet je Flathub zelf instellen.

Ga naar https://flathub.org/setup en kies hier je Linux-versie. In het vak bovenin geef je de naam van de distributie op en klik je op het zoekresultaat voor verdere instructies. Ga hierna op zoek naar apps die je wilt installeren.

Prettig aan Flathub is dat je ziet wanneer een app door het platform is geverifieerd en je zeker weet uit welke bron de code afkomstig is. Elke pagina bevat aanvullende links zoals verwijzingen naar taalbestanden en veelgestelde vragen. Op de tab Statistics lees je hoe vaak de software is gedownload via Flathub.

P.S. Ook op een nieuwe laptop kun je natuurlijk Linux installeren. Op zoek naar een goedkope laptop? Op Kieskeurig.nl zie je de sterkste prijsdalers van het moment.