Er zit nauwelijks een maximum aan wat je kunt besteden aan een NAS. Maar heb je al die hardware en functionaliteit ook echt nodig wanneer je alleen bestanden wilt back-uppen of kunnen delen? Wat lever je in wanneer je niet de allermooiste NAS koopt, maar kiest voor wat goed genoeg zou moeten zijn? Wij testen elf NAS-apparaten onder de tweehonderd euro.

Testmethode

Een NAS is inmiddels veel meer dan alleen ‘network attached storage’. Hij is een alleskunner die films downloadt, de beelden van de bewakingscamera analyseert en je waarschuwt als er iets verdachts gebeurt, notities synchroniseert tussen alle apparaten die je maar gebruikt en nog veel meer. Maar wat als je al die functionaliteit helemaal niet nodig hebt? Door bij de aanschaf kritisch te kijken naar de functionaliteit die jij echt gaat gebruiken, bespaar je veel geld en koop je toch nog steeds de voor jou perfecte NAS. Lees ook: 15 tips om je NAS-problemen op te lossen.

©PXimport

Maximaal bedrag

Voor deze test mag een NAS maximaal tweehonderd euro kosten in de prijsvergelijker op onze website. Dat is dan zonder harde schijven; voor NAS-apparaten die met opslag worden geleverd, is de ‘lege’ prijs bepaald door de kosten van de opslag eraf te halen. NAS-apparaten die met opslag worden geleverd, zijn in de minderheid, de meeste merken leveren hun NAS zonder en bieden daarmee de mogelijkheid precies die harde schijven in de NAS te plaatsen die voldoen aan jouw behoefte.

Waar we in de tabel prijs als pluspunt noemen, bedoelen we dan ook nadrukkelijk de prijs zonder opslag.

Reeds gebruikte schijven plaatsen kan natuurlijk ook, maar houd wel rekening met de mogelijk vele uren dat deze zijn belast. Bovendien, de laatste jaren is het aanbod aan schijven die zijn geoptimaliseerd voor gebruik in een NAS sterk toegenomen. De verwachtte tijdwinst bij de configuratie doordat een NAS met harde schijven al ‘direct gebruiksklaar’ is, bestaat in de praktijk niet. De firmware updaten, gebruikers aanmaken, de netwerkinstellingen finetunen, het zijn taken die altijd moeten - ook bij een NAS die standaard al met schijven is uitgerust.

Eén of twee schijven

Een belangrijke keuze is die tussen een NAS met een dan wel twee schijven. Met één schijf is het niet mogelijk door middel van RAID de gegevens op de NAS te beschermen tegen hardwarefouten. Je moet dan alle bestanden minimaal nog op één andere plek of op één ander systeem bewaren. Dat kan door ze naar een externe schijf of een andere NAS te kopiëren of – wat steeds vaker gebeurt – naar een cloudopslag. Dit laatste lijkt de ideale manier, maar cloudopslag is niet onbeperkt en vaak best kostbaar, nog los van andere bezwaren zoals mogelijke onbeschikbaarheid en privacy. Een NAS met meer dan twee schijven is daarom overall vaak de beste keuze, want die biedt wel bescherming tegen hardwarefouten, en door gebruik van meer dan twee schijven is er sprake van een relatief veel geringer verlies aan opslagcapaciteit. Echter, een NAS met meer dan twee schijven is onder de tweehonderd euro niet te krijgen.

©PXimport

Slechts elf modellen

Het verschil

Het grootste verschil tussen de NAS-apparaten in deze test en de topmodellen die we eerder testten (Computer!Totaal 6/2016), is vooral de processor, de hoeveelheid geheugen en het aantal poorten zoals usb 2.0 en 3.0. In deze test is er bijvoorbeeld niet één NAS met een Intel-processor, alles is ARM. Ook geen NAS met meer dan 1 GB geheugen, soms gaat het maar om 256 MB. De meeste NAS-apparaten hebben wel minimaal één usb3.0-poort, maar enkele ook weer niet, en andere aansluitingen zoals HDMI en eSATA zijn ook afwezig.

Vooral de processor en het geheugen hebben impact op de gebruiksmogelijkheid van deze NAS-apparaten: minder snel, minder gebruikers en minder taken gelijktijdig. De mindere power laat zich ook merken bij de mediafunctionaliteit. Geen van de NAS-apparaten kan direct op de tv worden aangesloten en transcoderen (het omzetten van niet-ondersteunde videobestandsindelingen naar compatibele bestandsindelingen) gebeurt veelal zonder hardwarematige ondersteuning en in een lagere kwaliteit.

Anders dan de hardware is de software in vergelijking met de duurdere modellen van hetzelfde merk grotendeels identiek. Bij ASUSTOR, QNAP en Synology krijg je echt dezelfde firmware; het verschil zit ‘m alleen in de zeer geavanceerde gebruiksmogelijkheden of het aantal beschikbare packages om de functionaliteit van de NAS zelf nog mee uit te breiden. Dit klinkt mooi, maar betekent wel dat wanneer je behalve voor goedkoop ook voor eenvoudig en gebruiksvriendelijk gaat, je bij een budget-NAS van deze merken dezelfde hoeveelheid instellingen en opties hebt als bij de grote, dure modellen. Wil je liever eenvoudig, kijk dan eens naar Western Digital of Seagate, zij laten te geavanceerde functies weg of verbergen die achter een extra knop.

©PXimport

Seagate Personal Cloud 3TB

De platte behuizing van de Personal Cloud doet smaakvol aan, maar is te lawaaiig voor een plaats in de woonkamer. Dat de usb3.0-poort aan een andere kant zit dan de andere aansluitingen, lijkt handig, maar bevalt mij niet. De Personal Cloud komt met een 3 TB Seagate NAS-HD, maar er zijn ook andere configuraties verkrijgbaar. Seagate wil met de Personal Cloud vooral gemak en zekerheid bieden in plaats van eindeloze opties. De fabrikant heeft de NAS OS-firmware niet echt aangepast, maar wel zijn enkele geavanceerde functies verstopt en deze moeten apart worden opgeroepen. Het aantal packages is bij Seagate beperkt en voor de Personal Cloud nog meer. Opvallend is de IFTTT-app (If This Then That), waarmee je de NAS aansluit op online diensten zoals Facebook, Twitter of Dropbox. Laat bijvoorbeeld bestanden uit Dropbox automatisch naar de Personal Cloud downloaden; hetzelfde kan met Facebook-foto’s waarin je bent getagd.

©PXimport

Synology DS115j

Een 800MHz-processor, maar 256 MB geheugen en geen enkele usb3.0-poort, de J-serie is duidelijk de budget-serie van Synology. De DS115j is niet nieuw, maar de nieuwste DSM-firmware draait er probleemloos op. Jammer dat Btrfs ontbreekt, Synology beperkt dit tot enkele zakelijke modellen, maar het bestandssysteem met oneindige snapshots is zeker ook interessant voor consumenten. De echte Synology-klassiekers zoals Photo Station, Video Station en ook Cloud Station (om je eigen private cloud te maken) zijn allemaal aanwezig, net als het nieuwe Hyper Backup. De prestaties van de ARM-processor zijn redelijk, zolang je de NAS niet te zwaar of met diverse gebruikers tegelijk belast. Doe je dat wel, dan duikt de processormeter diep in het rood en zul je even moeten wachten.

©PXimport

Synology DS116

De DS116 lijkt in alles op de DS115j, maar heeft een veel snellere processor en vier keer de hoeveelheid geheugen. En dat is te merken. De prestaties zijn beter en de NAS is de snelste van de modellen met één schijf. Geen usb 2.0 en juist wel twee 3.0-poorten, zestien in plaats van maximaal twee camera’s die je met Surveillance Station kunt verbinden, verder alle bekende Synology-features én natuurlijk de enorme waslijst aan packages om de functionaliteit uit te breiden. Wanneer je een NAS met één schijf zoekt, is dit zeker de beste optie. Het grote aantal mogelijkheden heeft echter een prijs: een NAS als de DS116 is complexer om te gebruiken dan de Seagate Personal Cloud.

©PXimport

ASUSTOR AS1002T

De AS-1002T is één van twee ASUSTOR NAS-modellen met een ARM-processor. De bedoeling is om zonder heel veel rekenkracht en functionaliteit op te geven toch een echte ASUSTOR te kunnen leveren in deze prijsklasse. De opzet is gelukt, want de AS-1002T is een mooie NAS. Belangrijk zijn de twee usb3.0-poorten, de goede prestaties en natuurlijk de ADM-firmware. ADM is binnen enkele versies heel volwassen geworden en biedt van elke functie die een andere NAS heeft, wel een eigen versie. In een handomdraai bouw je een eigen cloud, configureer je een mediaserver of bewaar je de beelden van de bewakingscamera bij de voordeur. Met veel packages en prima apps voor smartphone en tablet is de AS1002T een prima NAS voor een keurige prijs.

©PXimport

QNAP TS-228

QNAP is momenteel de meest innovatieve NAS-bouwer en ook de TS-228 laat dat zien. Hoewel niet volgens de specificaties, laat de lichtgewicht virtualisatie-oplossing Container Station zich ook op deze TS-228 installeren en daarmee zet je met een paar klikken een virtuele machine met Fedora of Ubuntu Linux op de NAS. Anders dan we van QNAP zijn gewend, hier geen luxe metalen behuizing maar een eenvoudige verticale behuizing. De prestaties zijn redelijk, maar dankzij de 1 GB geheugen is het mogelijk een flink aantal extra packages nog op de NAS te installeren zonder dat dit de prestaties echt naar beneden haalt. Er zijn voldoende mogelijkheden voor het delen van foto’s, het streamen van media en het maken van back-ups.

©PXimport

Seagate NAS 2Bay 2TB

De NAS 2Bay heeft het uiterlijk van de zakelijk Pro-serie van Seagate, maar beschikt over minder krachtige hardware. Over de precieze specificaties doet Seagate helaas nogal schimmig en ook via SSH lukt het bijvoorbeeld niet te achterhalen welke processor precies in de NAS zit. Een hoogvlieger is het niet, samen met 512 MB RAM zet deze hoogstens redelijke prestaties neer. De software is dezelfde als in alle Seagate NAS-apparaten, maar anders dan bij de Personal Cloud zijn er geen aanpassingen nodig om de NAS extra gebruiksvriendelijk te maken. De IFTTT-app ontbreekt, maar daarvoor is er Surveillance Manager, waarmee de beelden van bewakingscamera’s op de NAS kunnen worden bekeken en bewaard. Een prima package, maar wel duidelijk minder dan dezelfde apps bij QNAP, Synology en ASUSTOR. Voor smartphones en tablets zijn er apps om een eigen cloud te maken. Al met al een prima NAS, maar zonder echte verkoopargumenten.

©PXimport

Synology DS216j

Een Synology koop je niet voor zijn uiterlijk, zo bewijst ook de DS216j. Opnieuw wit en alleen plastic, maar nu wel met twee schijven en met twee usb3.0-poorten. Aan de binnenkant zit een prima en veelgebruikte ARM-processor, dit keer in combinatie met 512 MB geheugen. De DS216j zet er prima prestaties mee neer en doet dat ook nog wanneer je uit het flinke aanbod aan packages er een aantal selecteert en toevoegt. In een handomdraai bouw je een eigen cloud en geef je al je apparaten toegang tot de NAS om foto’s te uploaden of juist media te streamen. Dankzij de Synology QuickConnect-ID is het onderling verbinden van de apparaten erg eenvoudig.

©PXimport

Synology DS216se

Heeft een Synology de typeaanduiding SE, dan is er op ongeveer alles bezuinigd om maar zo goedkoop mogelijk toch een Synology te kunnen aanbieden. Zo is deze DS216se uitgerust met een al vele jaren oude ARM-processor op 800 MHz, nota bene dezelfde als in zijn voorganger de DS214se. Ook is er niet meer dan 216 MB geheugen en helemaal geen usb3.0-poort, alleen 2.0. Maar je hebt wel de echte Synology DSM-firmware en alle daarbij behorende apps en packages, althans zover ze compatibel zijn met ARM en deze oudere hardware. Gebruik je de NAS echt alleen voor het bewaren van bestanden en back-ups, of een enkele keer het streamen van een film en doe je dat nooit met meer dan een handjevol mensen tegelijk, dan nog is de slechts een paar tientjes duurdere DS216j de betere keuze.

©PXimport

Western Digital My Cloud Mirror 8TB

Het gevecht met QNAP en Synology gaat Western Digital uit de weg door geen high-end NAS te bouwen, maar net als Seagate in te zetten op gebruiksgemak en daarmee een ander type gebruiker. Installatie en gebruik zijn inderdaad erg eenvoudig en zijn bijna vanaf het eerste moment per smartphone of tablet mogelijk. Jammer is wel dat de apps zonder uitzondering Engelstalig zijn. Er is een bescheiden aantal packages om de functionaliteit uit te breiden zoals voor het downloaden van torrents of het maken van back-up naar Dropbox of de Plex-mediaserver. De software op de NAS is overzichtelijk, maar kan zeker nog verder worden verbeterd. Heb je bijvoorbeeld een keer wat hulp of uitleg nodig, dan zijn er alleen de enorme teksten van de Help-functie, gelukkig wel in het Nederlands. Wil je een NAS die vooral geschikt is om je bestanden veilig te back-uppen en te kunnen delen, dan is de My Cloud Mirror een gebruiksvriendelijke keuze. De NAS komt met 8 TB opslagruimte, maar is in verschillende configuraties te koop.

©PXimport

ZyXEL NAS326

De fabrikant staat er niet bekend om, maar ZyXEL levert ook NAS-apparaten. De NAS326 is daarbij de goedkoopste van de NAS-apparaten met twee schijven en zet gemiddeld de beste prestaties neer. De hardware is dan ook niet het probleem van deze NAS, dat is de software. Het ZyXEL NAS OS bestaat uit twee volledig gescheiden en verschillende delen: een modern deel met een desktop met pictogrammen en een klassiek deel met eindeloze menu’s en heel veel opties om in te vullen of te activeren. Daarbij is het totaal onvoorspelbaar welke functie in welk deel is te vinden en helpt ook de zeer matige vertaling niet mee. De Help-functie is al snel je beste vriend. Er is een beperkt aantal packages om de NAS van extra functies te voorzien en een tweetal apps voor mobiel gebruik.

ZyXEL NAS520

Met uitzondering van de bescheiden processor is de hardware een sterk punt van de NAS520. Het is de enige NAS met twee netwerkpoorten en de mogelijkheid de snelheid van de NAS te verhogen door deze te bundelen. Verder zijn er maar liefst drie usb3.0-poorten en een achter een klepje verborgen SD-slot. De NAS520 deelt de firmware met de NAS326 en heeft dus hetzelfde euvel van de gespleten interface en het bescheiden aantal uitbreidingen, maar weer wel de duidelijke apps voor smartphone en tablet en de My ZyXEL Cloud voor toegang via het internet tot de NAS inclusief enig beheer van onder meer packages. Behalve aanmelden met een ZyXEL-account is het ook mogelijk je Google- of Facebook-account hiervoor te gebruiken.

©PXimport

Conclusie

Niet iedereen heeft alle functionaliteit nodig die een nieuwe NAS kan bieden. Door bij de aanschaf kritisch te zijn, kun je veel geld besparen. De test laat zien dat je voor tweehonderd euro al een heel behoorlijke NAS kunt kopen, waarmee je bestanden kunt opslaan en delen op het thuisnetwerk maar ook via het internet. Daarbij kan elk van deze NAS-apparaten in beperkte mate aanvullende diensten leveren zoals het downloaden van torrents of het streamen van media. Uiteindelijk is het ASUSTOR die met de AS1002T het meest complete product levert (en die krijgt daarom het keurmerk Best getest), maar het moet gezegd worden, hij is ook het duurste.

Wij geven de Synology DS216j het keurmerk Redactietip. Maar afhankelijk van welke functionaliteit je echt nodig hebt, kan een van de andere producten dan de twee winnaars een zelfs nog betere keuze zijn. Echte afraders zitten er niet bij.

In de tabel hieronder vind je de testresultaten van de 11 geteste NAS-apparaten.

©PXimport

Klik op de tabel voor een grotere versie.

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.