Voor het afspelen van eigen 4K-mediabestanden heb je een geschikte mediaspeler nodig. Die zijn in allerlei verschijningen verkrijgbaar. Computer!Totaal zocht acht breed verkrijgbare producten bij elkaar en legde ze stuk voor stuk op de pijnbank. Welke 4K mediaspeler bevalt het beste?

Nagenoeg alle 4K-televisies hebben een ‘slim’ besturingssysteem, zodat gebruikers via apps als Netflix, YouTube en Amazon Prime Video video’s in ultra hd kunnen streamen. Een nadeel is dat deze slimme platforms relatief snel verouderen. Vanwege het gebrek aan updates werken apps na een paar jaar mogelijk niet meer. Bovendien kunnen smart-tv’s vanwege de beperkte videocodec-ondersteuning lang niet alle filmbestanden weergeven. Een groot gemis voor mensen die weleens stiekem iets downloaden uit omstreden netwerken als bittorrent en usenet-nieuwsgroepen.

Moderne mediaspelers vormen een interessant alternatief voor de verouderde smartomgeving en matige bestandsondersteuning van smart-tv’s. Zo bestaan er allerlei afspeelapparaten die alle gangbare audio- en videocodecs verwerken, inclusief films in 4K. Die passeren in deze vergelijkende test de revue. Diverse besproken spelers hebben zelfs een eigen smartomgeving die up-to-date blijft, zodat je Netflix in de hoogste kwaliteit kunt streamen!

©PXimport

Besturingssysteem

Net als een computer gebruikt iedere mediaspeler een besturingssysteem. Vooral Google zien we met zijn besturingssystemen (Android en Android TV) terug op allerlei afspeelapparaten. Het voordeel hiervan is dat gebruikers via de Play Store eigen toepassingen kunnen installeren, zoals tv-apps van Ziggo en KPN. Er schuilt overigens wel een addertje onder het gras. De meeste zogeheten Android-boxen zijn voorzien van een Android-besturingssysteem dat eigenlijk voor mobiele apparaten (smartphones en tablets) is ontwikkeld. Deze apparaten zijn doorgaans niet Netflix-gecertificeerd en kunnen meestal geen streams van deze aanbieder in 4K afspelen. Bij de besproken modellen letten we daar goed op. Verder draaien er nog altijd veel mediaspelers op een (eigenontwikkelde) versie van Linux. De interface en bestandsondersteuning van deze apparaten zijn doorgaans prima verzorgd, maar een gelikte smartomgeving is vaak ver te zoeken. Tot slot ontwikkelt Apple onder de noemer tvOS zijn eigen besturingssysteem voor de Apple TV 4K.

Testverantwoording

Apple TV 4K

Aan de vormgeving van de Apple TV 4K is vergeleken met vorige versies weinig veranderd. Nog altijd bestaat de behuizing uit zwartgekleurd kunststof. Achterop zitten slechts twee aansluitingen, namelijk gigabit-ethernet en hdmi 2.0a. Ten opzichte van zijn voorganger heeft Apple een snellere chipset en meer werkgeheugen toegevoegd. Een gemis is een usb-poort om externe opslagdragers met eigen mediabestanden te koppelen, al mikt Apple hoofdzakelijk op liefhebbers van streaming-videodiensten.

Zodra we het apparaat met de overzichtelijke afstandsbediening inschakelen, valt de App Store dan ook niet te missen. Voor 4K-content staan de Netflix- en Amazon Prime Video-app paraat, waarmee vloeiende beelden inclusief hdr verschijnen op televisies die dit ondersteunen. Jammer genoeg blijft de YouTube-app steken op 1080p, omdat de Apple TV 4K niet de benodigde vp9-codec kan decoderen.

Toch heeft deze mediaspeler wel degelijk meerwaarde, want de iTunes Store kent tegenwoordig behoorlijk wat 4K-films. Die kun je huren of kopen, waarna je de 4K-beelden (tijdelijk) naar de Apple TV 4K streamt. Lange tijd bevatte de App Store op Apples mediaspeler nauwelijks toepassingen voor de Nederlandse markt, maar gelukkig zijn sinds enige tijd NPO Start, NLZiet, Pathé Thuis en Videoland beschikbaar. De door ons geteste versie heeft 64 GB opslagcapaciteit. Voor twintig euro minder kun je als alternatief een exemplaar met 32 GB overwegen.

©PXimport

Apple TV 4K

Prijs
€ 219,-
Websitewww.apple.com7Score70

COOD-E TV 4K

De COOD-E TV 4K is een van de kleinste mediaspeler in dit deelnemersveld, want dit doosje meet slechts 9,2 × 9,2 × 1,8 centimeter. Alleen de Chromecast Ultra is kleiner. Toch zijn er aan de achterzijde nog redelijk wat aansluitingen voorhanden, namelijk hdmi 2.0, gigabit-ethernet, micro-sd, usb 2.0 en analoge audio. Als besturingssysteem koos de fabrikant voor Android 7.1.2. Dit platform is van origine bedoeld voor mobiele toestellen met een aanraakscherm, maar COOD-E heeft de interface aangepast voor gebruik op televisies. Zo bevat het beginscherm duidelijke verwijzingen naar onder meer de Play Store, Netflix en Kodi.

Gebruikers kunnen met de meegeleverde afstandsbediening de belangrijkste menuonderdelen moeiteloos bereiken. Binnen sommige apps is dat een ander verhaal, want de navigatie in Netflix verloopt ietwat stroef. Niet voor niets verkoopt COOD-E een zogeheten airmouse met muisaanwijzer en geïntegreerd toetsenbordje als optionele accessoire. Hiermee kun je apps op een televisie gemakkelijker bedienen. De mediaspeler is helaas niet Netflix-gecertificeerd, waardoor je met deze app geen films en series in 4K (wel in hd) kunt kijken. Via de YouTube-app zijn er wel 2160p-beelden mogelijk. Verder speelt dit bescheiden apparaatje via Kodi alle gangbare mediabestanden af, zoals h.265/hevc-films (inclusief hdr) en originele blu-ray-rips. Opvallend is de korte reactietijd binnen de gebruikersomgeving, waardoor je vlot door het menu kunt navigeren.

©PXimport

COOD-E TV 4K

Prijs
€ 149,-
Websitewww.cood-e.com7Score70

Dune HD Pro 4K

Wie een stabiele mediaspeler met de nodige aansluitingen wenst, heeft aan de Dune HD Pro 4K een goede partner. Hoewel de stevige behuizing geen plek biedt aan een interne schijf, voeg je via een eSata-aansluiting, micro-sd-kaartlezer en drie usb-poorten wel diverse externe datadragers toe. Verder is het fijn dat je naast via hdmi ook via een optische en analoge uitgang audio apart kunt doorsturen. Handig voor het geval je receiver geen hdmi-poorten bevat of geen doorgifte van 4K-beelden ondersteunt.

De vormgeving van dit apparaat is sober met aan de voorzijde een klein display. Binnenin heeft Dune HD gekozen voor een mediaprocessor van Realtek die in staat is om zo’n beetje alle mediaformaten te decoderen. Na inschakeling van het apparaat verschijnt er een eenvoudige wizard om onder meer de taal, schermresolutie en netwerkinstellingen te configureren. Fijn, want in tegenstelling tot veel andere spelers hoef je hiervoor niet zelf in de instellingen te duiken.

Binnen het menu bereik je via het onderdeel Bronnen de inhoud van lokale opslagdragers. Alle gangbare bestandsformaten verschijnen vloeiend op het scherm, waarbij het apparaat hdr-inhoud op een verversingssnelheid van zestig beelden per seconde niet schuwt. Van originele blu-ray- en dvd-rips verschijnt er een (vereenvoudigd) menu in beeld. Kortom, de lokale bestandscompatibiliteit is dik in orde. Voor gebruik van apps bevat het menu een koppeling naar Android, zodat je streaming-videodiensten kunt installeren. Via de YouTube- en Netflix-app speel je op die manier 4K-streams af.

©PXimport

Dune HD Pro 4K

Prijs
€ 199,-
Websitewww.dune-hd.com9Score90

Eminent EM7680

Hoewel Eminent op mediaspelergebied inmiddels een behoorlijke staat van dienst heeft, levert de Nederlandse fabrikant met de EM7680 pas zijn eerste product met 4K-ondersteuning af. De compacte kunststof behuizing voelt ietwat fragiel aan en heeft een uitwendige wifi-antenne aan de achterzijde. Die kun je niet afkoppelen. Het zwartgekleurde doosje bevat verder aansluitingen voor hdmi 2.0a, s/pdif (optisch), ethernet, micro-sd en driemaal usb 2.0. Een Amlogic S905X-mediaprocessor vormt het hart van dit apparaat, waarbij de aanwezige videochip 4K-films op een verversingssnelheid van zestig beelden per seconde kan verwerken.

We zijn blij verrast zodra we de speler met de meegeleverde afstandsbediening aanzetten. Na een korte opstartfase verschijnt de populaire mediasoftware Kodi namelijk in beeld. Het blijkt dat het apparaat de Linux-variant LibreELEC als besturingssysteem gebruikt, waarbij Kodi als gebruikersinterface fungeert. Films verschijnen inclusief afbeeldingen, trailers, beschrijvingen en overige informatie in de bibliotheek. Of we nou een iso-image of mappenstructuur op de EM7680 loslaten, deze mediaspeler speelt alles inclusief veelgebruikte surround-indelingen af. Via een add-on van Opensubtitles.org download je zo nodig rechtstreeks ontbrekende ondertitels. Verder heb je optioneel ook toegang tot de tv-programma’s van NPO, al is deze uitbreiding niet van hoge kwaliteit. Voor Netflix is er helaas geen ondersteuning.

©PXimport

Eminent EM7680

Prijs
€ 109,99
Websitewww.eminent-online.com8Score80

Google Chromecast Ultra

De goedkoopste manier om via een extern apparaat 4K-beelden op je televisie te tonen, is via de piepkleine Google Chromecast Ultra. Dit apparaatje kost namelijk net geen tachtig euro. De ronde behuizing heeft alleen een hdmi2.0-connector voor aansluiting op een televisie, receiver of soundbar. In tegenstelling tot de reguliere Chromecast is er in de adapter een ethernetpoort verwerkt. Een slimme keuze, want het streamen van 4K-beelden vereist tenslotte een stabiele internetverbinding met voldoende bandbreedte.

De Chromecast Ultra bevat geen usb-poorten of een kaartlezer, dus voor het afspelen van lokale mediabestanden is dit apparaat ongeschikt. Wel kun je na tussenkomst van een smartphone of tablet de inhoud van apps naar de Chromecast Ultra streamen. Voor Netflix, YouTube, RTL XL, NPO Start, KPN Interactieve TV en Ziggo Go werkt dat prima.

Verder stream je eventueel eigen videobestanden vanaf mediaservers in het netwerk. Hiervoor gebruik je bijvoorbeeld Plex of VLC. Voor het instellen van de Chromecast Ultra doe je een beroep op de Google Home-app. Na enkele gebruiksvriendelijke stappen staat het apparaatje klaar om ‘cast-opdrachten’ van mobiele toestellen te ontvangen.

©PXimport

Google Chromecast Ultra

Prijs
€ 79,-
Websitehttps://store.google.com6Score60

Nvidia Shield TV

De Nvidia Shield TV is de enige besproken mediaspeler die je zowel plat als rechtop kunt neerzetten. De piramidevormige behuizing heeft twee usb3.0-poorten plus poorten voor hdmi2.0b en gigabit-ethernet. Audio apart naar een receiver of soundbar doorsturen gaat dus niet lukken.

Als gebruiksinterface heeft Nvidia deze mediaspeler voorzien van Android TV 7.0.2. Een uitstekende keuze, want dit besturingssysteem ontwikkelt Google speciaal voor gebruik op grote schermen. Met de meegeleverde afstandsbediening navigeer je vlot door apps als YouTube, Amazon Prime Video en Netflix, waarbij je kunt rekenen op 4K-beeldkwaliteit. In tegenstelling tot reguliere Android-gebaseerde spelers zijn er wel minder apps beschikbaar. Verwacht bijvoorbeeld geen Nederlandse toepassingen als RTL XL, NPO Start, KPN Interactieve TV en Ziggo Go. Geen ramp, want dankzij de aanwezige Chromecast-module gebruik je deze apps via een smartphone alsnog op de Shield TV.

Voor de weergave van eigen mediabestanden doe je een beroep op de Kodi-app. Dat gaat feilloos! Zo verschijnen blu-ray-rips, iso-images en 4K-bestanden zonder morren in een hoge verversingssnelheid op de televisie. Opvallend is hoe soepel de gebruikersinterface navigeert, want we hoeven nergens te wachten. De binnenzijde bevat de Nvidia Tegra X1, een krachtige chipset. Via de ingebouwde gamewinkel kun je zelfs 3D-games spelen. Nvidia levert hiervoor een controller mee. Heb je niets met games, dan schaf je voor 199 euro een versie zonder controller aan.

©PXimport

NVIDIA Shield TV

Prijs
€ 229,99
Websitewww.nvidia.com10Score100

Venz V10 Pro+ LS

Met de V10 Pro+ borduurt Venz verder op de weg die het bedrijf met de eerder uitgebrachte V10 Pro is ingeslagen. De rekenkracht is met een snellere mediaprocessor en videochip nog iets opgevoerd. Met een micro-sd-kaartlezer en drie usb2.0-poorten bevat de V10 Pro+ voldoende mogelijkheden om externe opslagdragers aan te sluiten. Venz biedt onder de productnaam V10 PRO+ LS een bundel met een airmouse aan. Dat werkt een stuk prettiger dan de reguliere (eveneens meegeleverde) afstandsbediening. Deze mediaspeler gebruikt als besturingssysteem namelijk een recente Android-versie.

Aangezien je voor de Google Play Store en Netflix gebruikersgegevens moet invullen, is het geïntegreerde toetsenbordje geen overbodige luxe. Daarnaast komt de muisaanwijzer op diverse plekken goed van pas. Venz heeft voor deze mediaspeler Android flink onder handen genomen. Via duidelijke blokken geeft het beginscherm toegang tot Netflix, YouTube en Kodi. Met behulp van Kodi speelt deze mediaspeler alle bekende videoformaten af, zoals iso, m2ts en mkv. Naast de veelgebruikte 4K-codec hevc/h.265 kan de V10 Pro+ ook overweg met vp9. Hoewel deze mediaspeler razendsnel navigeert en duidelijke menu’s bevat, voelt het gebruik van Android op een mediaspeler toch ietwat gekunsteld aan. De speler is niet Netflix-gecertificeerd, waardoor de app slechts een resolutie van 720p ondersteunt. YouTube kun je wel in 4K gebruiken.

©PXimport

Venz V10 Pro+

Prijs
€ 129,95
Websitewww.venz.tech7Score70

Zappiti One SE 4K HDR

Het Franse Zappiti bouwt als één van de weinige merken nog mediaspelers met plek voor een interne harde schijf. Zo ook de nieuwe One SE 4K HDR, waarbij je via een klepje aan de zijkant desgewenst een 3,5inch-schijf monteert. Handig voor wie een lokale mediabibliotheek wil aanleggen. Daarnaast bevat het apparaat maar liefst vijf usb-poorten (waaronder usb-c) en een kaartlezer om externe datadragers te koppelen. Ook het aantal resterende aansluitingen is indrukwekkend. Via analoge, optische en coaxiale uitgangen verbind je probleemloos iedere receiver of soundbar. In navolging van de meeste blu-ray-spelers bevat het apparaat zelfs een aparte uitgang voor hdmi-audio. Op die manier geniet je ook op receivers die geen 4K-beelden doorgeven van moderne surround-formaten.

Net als de eerder besproken Dune HD Pro 4K is de Realtek RTD1295-processor verantwoordelijk voor de verwerking van audio- en videocodecs. Een goede keuze, want de One SE 4K HDR speelt de meest exotische mediaformaten in prima kwaliteit af. Je voorziet de gebruikersinterface eventueel van filminformatie en fraaie covers, maar hiervoor is het wel noodzakelijk dat de bestandsnamen de correcte filmtitels bevatten.

Dankzij de aanwezigheid van Android 6.0.1 voeg je apps als YouTube en Netflix toe, al is laatstgenoemde toepassing helaas niet in 4K beschikbaar. Wel is de fabrikant naar eigen zeggen bezig met een 4K-licentie. Tegen een adviesprijs van 299 euro is ook de nagenoeg identieke Zappiti One 4K HDR te koop. Deze mediaspeler bevat alleen geen hdmi-audio-uitgang.

©PXimport

Zappiti One SE 4K HDR

Prijs
€ 349,-
Websitewww.zappiti.eu8Score80

Conclusie

De ideale mediaspeler speelt zowel eigen videobestanden als Netflix-streams in 4K af. In dat geval blijven alleen de Dune HD Pro 4K en Nvidia Shield TV overeind. Laatstgenoemde speler heeft net een streepje voor, aangezien Android TV als besturingssysteem een zeer vlotte en gebruiksvriendelijke interface heeft. De apps van YouTube en Netflix zijn speciaal voor het grote scherm ontworpen, terwijl je de inhoud van standaard Android-toepassingen dankzij de ingebouwde Chromecast-module kunt streamen. Een minpunt is dat de Nvidia Shield TV audio alleen via hdmi uitstuurt, wat met name op oudere receivers problemen geeft. In dat geval is de Dune HD Pro 4K een uitstekend alternatief, aangezien je met dit apparaat ook via een analoge of optische kabel audio doorstuurt. Wel voelt de combinatie van Linux en Android als gebruikersomgeving ietwat gekunsteld aan.

Klik op de tabel hieronder voor een grotere versie.

©PXimport

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.