Zo bouw je een budget-cockpit voor flightsimulators
Een flightsimulator kun je met een controller spelen, maar erg realistisch is dat niet. Een enkeling bouwt daarom een complete cockpit na. Maar wie het vliegen of racen realistischer wil maken, hoeft daar niet al zijn tijd en spaargeld in te steken. Met eenvoudige middelen kun je de ervaring al verrijken. De beste accessoires hiervoor zetten we op een rijtje.
Rond de introductie van Microsoft’s Flight Simulator 2020 heb je ze vast voorbij zien komen: foto’s van mensen die een vrijwel volwaardige cockpit hebben nagebouwd. Het zijn meerjarenprojecten voor een handjevol liefhebbers. Zij halen bijvoorbeeld oorspronkelijke onderdelen uit vliegtuigen of bouwen helemaal zelf hun instrumentenpanelen op. Bij racen is het wat eenvoudiger dankzij speciale stoelen waarop je stuurwiel en pedalen kunt monteren. Voor een realistische ervaring hoef je gelukkig niet zo ver te gaan. Met de nodige standaardaccessoires en software kom je een heel eind. We zetten de beste opties voor je op een rijtje om een cockpit voor je flightsimulator op te bouwen. Een waarschuwing vooraf: je kunt nooit genoeg usb-poorten hebben.
Flightsimulators
We hebben in dit artikel speciale aandacht voor Flight Simulator 2020, maar we verliezen andere bekende simulators niet uit het oog. Bijvoorbeeld DCS World waarin je zeer realistische gevechtsvliegtuigen bestuurt. Of IL-2 Sturmovik dat hetzelfde biedt in een historische setting. Elite Dangerous speelt zich af in de ruimte. Veel van de genoemde accessoires zijn ook bij deze simulators een nuttige uitbreiding. Voor wie graag dicht bij de grond blijft: we geven in het artikel ook tips voor diverse racesimulators.
Vliegstuur
Een onmisbare accessoire voor flightsimulators is een vliegstuur of stuurknuppel. Besturen met toetsenbord en muis of een controller is vaak wel mogelijk, maar niet zo comfortabel en lang niet zo realistisch. Ze zijn er voor elk budget. Het grootste probleem is momenteel de beschikbaarheid: de introductie van Flight Simulator 2020 zorgde voor een enorme run op deze producten en langere levertijden.
Een vliegstuur of yoke, gangbaar voor Boeings, is een populaire optie voor besturing. Het bestverkocht is het Pro Flight Yoke-systeem (179 euro) van Saitek. Dat biedt naast het vliegstuur ook drie gashendels, throttles genoemd. Pedalen voor bediening van het roer zijn een nuttige toevoeging: voor het taxiën op de grond, maar ook vaak bij manoeuvreren in de lucht.
©PXimport
Stuurknuppel
Hét alternatief voor een vliegwiel is een stuurknuppel, ook wel side stick of joystick genoemd, wat ook gangbaar is bij de Airbus en in gevechtsvliegtuigen. Wil je (ook) met DCS World of IL-2 aan de slag, dan is dit de beste optie.
Voor een beperkt budget kunnen we de Thrustmaster T.16000M aanraden. Deze comfortabele stick kun je niet alleen in alle windrichtingen bewegen, maar ook om zijn as draaien. Dat is goed voor roerbediening, zodat je in principe zonder pedalen kunt. De knuppel wordt ook in combinatie met een stevige gashendel verkocht. Die combinatie noemen we een hotas of hands on throttle-and-stick (ongeveer 149 euro).
Wie minder plastic en vooral meer kwaliteit in handen wil hebben kan de hoogwaardige Hotas Warthog (ongeveer 429 euro) overwegen. Veel van deze accessoires hebben een overvloed aan handige knoppen of zelfs mini-joysticks waar altijd wel een toepassing voor is. Bij elke controller moet je wel even de tijd nemen om alles goed in te stellen.
©PXimport
Profielen voor instellingen
Simulators hebben vaak enorm uitgebreide bindingen voor bijvoorbeeld toetsenbordcommando’s en alle usb-accessoires zoals stuurwiel en stuurknuppel. Je hoeft niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden. Vaak worden standaard nuttige functies toegekend. Je kunt ook profielen van andere gebruikers opzoeken en hergebruiken. Dat kan handmatig, maar het kopiëren van de bestanden kan vaak ook, in ieder geval bij Flight Simulator 2020 en IL-2. DCS World maakt dit gemakkelijker met een ingebouwde import- en exportfunctie. Er worden talloze profielen gedeeld voor bekende controllers in de combinatie met bepaald vliegtuigen. Je kunt ze opzoeken onder www.tiny.cc/combatsim. Kies bij File Type voor Device Profiles en bij Unit het bewuste vliegtuig. Soms is zoeken via Google net wat sneller. Na het laden van een profiel kun je altijd nog handmatige aanpassingen maken.
Cockpit bedienen
Niet alleen de buitenwereld ziet er prachtig uit in hedendaagse flightsimulators. Ook de virtuele cockpit is vaak verzorgd en realistisch. Dat zorgt vaak wel voor een explosie van knopjes en metertjes. Instrumenten zijn veelal met muis en toetsenbord te bedienen, al geldt dat in DCS World alleen voor de geavanceerdere vliegtuigmodellen.
Een voordeel van zo’n aanklikbare cockpit is dat je minder bindingen uit je hoofd hoeft te leren. Ideaal voor bijvoorbeeld het doorlopen van een opstartprocedure, maar voor snelle actie of regelmatig terugkerende handelingen is een fysieke knop veel praktischer. Gelukkig hebben de genoemde accessoires die volop. Bovendien kun je eventueel zelfs meerdere functies aan dezelfde knop toekennen door deze in combinatie met een zogenoemde modifierknop te gebruiken. En ook je toetsenbord geeft natuurlijk een veelvoud aan knoppen die je voor allerlei functies kunt gebruiken. Een printje met alle bindingen als referentie helpt hier zeker bij.
©PXimport
Knoppenpanelen
Met Arduino is een instrumentenpaneel met knoppen of regelaars niet heel lastig te maken. Maar ook het Thrustmaster MFD Cougar Pack (ongeveer 80 euro) is een mooie en betaalbare toevoeging. Dat is een set met twee panelen. Een paneel is een soort vierkant raampje met twintig knoppen en vier schakelaars, inclusief achtergrondverlichting.
Je kunt ze aan functies in de cockpit koppelen, wat bij DCS World doorgaans helemaal vanzelf gaat (zie kader). In de bijgeleverde plexiglasvensters kun je een kaart steken waarop de functies zijn beschreven. Er zijn kaarten bijgeleverd voor het oudere Flight Simulator X.
In Flight Simulator 2020 worden standaard geen functies aan knoppen toegekend. Je zou de kaart voor Flight Simulator X kunnen gebruiken en vervolgens de functies handmatig kunnen opzoeken en toekennen aan de bijbehorende knop. Je kunt natuurlijk ook bedenken wat je zelf handig vindt en een corresponderende kaart maken.
©PXimport
MFD Cougar Pack in DCS World
Bij DCS World hoef je niet eens na te denken over het toekennen van functies aan de MFD Cougar-panelen. Gevechtsvliegtuigen hebben zogenoemde mfd’s, bijvoorbeeld voor een radar. De functies daarvan worden bij veel vliegtuigmodellen automatisch aan de panelen toegekend. De populair F/A-18C Hornet heeft zelfs drie mfd’s. Veel mooier en iets meer werk is het plaatsen van een scherm achter het paneel, bijvoorbeeld een 8inch-usbscherm. Je kunt dan niet alleen bijvoorbeeld radarfuncties met het knoppenpaneel bedienen maar je ziet hier ook meteen de radar. Je zou hiervoor nog een tweede monitor kunnen gebruiken. Er is een script in DCS World nodig dat het beeld exporteert naar het bewuste scherm in het gewenste formaat.
Meerdere beeldschermen
Wil je je helemaal laten omringen door prachtige landschappen, dan is een opstelling met een brede monitor ideaal. Meerdere monitoren naast elkaar kan vaak ook, maar (nog) niet met Flight Simulator 2020. Via drivers of aparte software kun je proberen om meerdere beeldschermen softwarematig te omspannen.
Bij Nvidia heet deze optie Surround. Dit geeft meestal niet het gewenste resultaat. Er treden geometrische vervorming op en de prestaties hollen achteruit, waardoor de beeldkwaliteit wordt teruggeschroefd en landschappen verbleken. Wat je wel kunt doen, is enkele schermen van de cockpit loskoppelen naar een apart venster dat je dan naar een andere monitor kunt verplaatsen. Daarvoor houd je de rechter Alt-toets ingedrukt terwijl je over een scherm beweegt. Druk daarna op het vergrootglas.
©PXimport
Head tracking
Tijdens het vliegen moet je niet alleen veel meters aflezen en knoppen bedienen, maar ook af en toe naar buiten kijken. Zomaar even rondkijken is er alleen niet bij, er zijn best wat handelingen voor nodig. En wij vermoeden dat je liever steeds de handen op het stuur houdt. Je kunt eventueel enkele knoppen voorprogrammeren om rond te kijken.
Een veel betere oplossing, als een soort tussenstap naar virtual reality (vr), is head tracking. Een beproefde methode, bestaande uit een camera of webcam die je op de monitor plaatst en enkele infraroodsensoren die je op bijvoorbeeld een koptelefoon monteert. De camera is aangepast en ziet alleen de infraroodpunten van de drie sensoren waarmee het nauwgezet de bewegingen van je hoofd registreert. Dit heet ook wel point tracking en werkt zeer efficiënt. De bewegingen worden via software, zoals het bekende OpenTrack, doorgespeeld aan de sim. Vrijwel alle sims ondersteunen het direct zonder dat je iets hoeft aan te passen. Het is vooral belangrijk de head tracking te starten voordat je de sim start.
Accessoires en software
Een bekende maar prijzige en momenteel slecht leverbare accessoire voor head tracking, is TrackIR 5 (ongeveer 150 euro). Een betaalbaar alternatief waar we ook goede ervaringen mee hebben is de Delanclip, zoals de complete Gamerset (ongeveer 55 euro). Deze set, beschikbaar via www.delanengineering.com, bevat een aangepaste PS3 Eye-camera en een bracket met drie infraroodleds voor bevestiging op een koptelefoon of hoofdband. Die krijgt zijn voeding via een usb-kabel. Er geldt wel een vrij lange levertijd, tot vijftien 15 dagen.
De aanbevolen software is het gratis OpenTrack. Je ziet direct of het werkt: de octopus beweegt dan met je mee. Gezichtsbewegingen worden bewust flink overdreven, zodat je je hoofd maar een klein stukje hoeft te draaien om helemaal naar links te kijken. Of je buigt iets schuin naar voren om een wijzerplaat af te lezen. Je kunt steeds je ogen op het scherm houden. Dit blijkt heel intuïtief en went erg snel. Soms is het wel nodig om – eventueel per sim – wat kleine aanpassingen voor bewegingen te maken, wat ook eenvoudig kan met OpenTrack.
©PXimport
Head tracking zelf bouwen
Voor wie creatief is: een bracket met drie infraroodsensoren en een batterij of usb-kabel voor de voeding kun je eventueel zelf bouwen voor bevestiging op een koptelefoon, hoofdband of baseball-cap. Die kun je dan gebruiken in combinatie met een geschikte webcam. Afhankelijk van de camera kan het nodig zijn om de infraroodfilter te verwijderen, wat niet bij elke camera even gemakkelijk gaat. De PS3 Eye-camera is een goede optie. Bij Delan Engineering is eventueel een gemodificeerde versie te koop.
Voordelige opties
Er zijn ook methodes voor head tracking die zonder infraroodsensoren werken en genoeg hebben aan een camerabeeld van je gezicht. Het programma FaceTrackNoIR werkt bijvoorbeeld met webcams en SmoothTrack voor een recente iPhone of Android-smartphone. Bij Android is ondersteuning voor ARCore vereist, hier voldoen heel veel modellen aan. Kijk hier voor een overzicht.
Wij gebruiken de Nokia 7 Plus. Het toestel zet je bij voorkeur op een standaard op het bureau onder het scherm. Het werkt samen met OpenTrack op de pc. Daarin moet je onder Input de optie UDP over network kiezen. Verder zijn de standaardinstellingen doorgaans toereikend. Communicatie tussen de app en software verloopt als udp-verkeer over het netwerk. In de app hoef je alleen nog het ip-adres van de pc en poortnummer van OpenTrack op te geven. Daarna kun je head tracking aanzetten. Zodra verbinding wordt gemaakt verschijnt op de pc een meldingsvenster van de firewall waarin je de toegang moet toestaan. In sommige situaties moet je die firewallregel handmatig toevoegen.
©PXimport
Road warrior-accessoires
Voor racen volstaat vaak een simpele controller, maar bij een serieuze simulator kom je daar niet mee weg, tenzij je heel veel oefent. In de games uit de F1-serie maakt een stuur met force feedback een groot verschil, net als in bijvoorbeeld Dirt Rally, Assetto Corsa en Project Cars. Je ziet het niet alleen als je in de berm komt, maar je voelt het ook, door de hevige trillingen van het stuur. Er wordt niet alleen om finesse gevraagd om er weer uit te komen, maar ook pure kracht. Ook bij andersoortige sims, zoals Euro Truck Simulator en Farming Simulator, komt een stuur van pas. Zeker omdat hierin vaak lang achtereen wordt gespeeld. Wie ook nog een comfortabele zitplaats wenst kan de in allerlei uitvoeringen leverbare Playseat overwegen. Daar kun je ook netjes je accessoires zoals stuurwiel en pedalen op kwijt. Alle bovengenoemde games en sims ondersteunen overigens ook head tracking. Je kunt dus even snel opzij kijken voordat je een zijstraat inslaat met je truck.
