ID.nl logo
Aan de slag met gratis Office alternatief Zoho Suite
© PXimport
Huis

Aan de slag met gratis Office alternatief Zoho Suite

Microsoft Office is zonder twijfel een van de populairste kantoorpakketten, maar helaas is dit pakket niet gratis. Voor een gratis Office alternatief wijken veel mensen uit naar LibreOffice of naar de online tools van Google. Een fijne, maar onbekende suite is die van Zoho. Een kennismaking met Zoho Suite.

Als je naar de Zoho Suite-site surft, dan krijg je meteen een overzicht van de verschillende abonnementen. Er zijn weliswaar betaalde accounts met meer mogelijkheden (vanaf 4 euro per gebruiker per maand), maar ook de gratis editie heeft een hoop te bieden.

De gratis versie is te gebruiken voor teams tot 25 gebruikers, waarbij elke gebruiker 5 GB opslagruimte krijgt, waarop plaats is voor individuele bestanden tot maximaal 1GB. Een upgrade naar 100 GB opslagruimte kost je jaarlijks 48 euro. Een gratis Zoho-account houdt tot 25 bestandsversies voor je bij. Dit account biedt ook datasynchronisatie vanaf de desktop-pc en er zijn mobiele apps en samenwerktools beschikbaar, inclusief een chatfunctie.

Klik bij de gratis versie op Aan de slag en klik bovenaan Zoho Docs (for individuals) aan. Volg nu de procedure om een account aan te maken en log daar mee in. Na inloggen kom je meteen op het dashboard van Zoho Docs. Daar kom je trouwens ook terecht via de rechtstreekse url docs.zoho.eu. In dit artikel ligt de focus op het werken vanuit een browser, maar er zijn ook gratis apps beschikbaar voor zowel Android als iOS.

Zoho Docs downloaden en leren kennen

Op het dashboard staat de knop Downloaden, bij Zoho Docs-sync. Hiermee haal je de desktop-applicatie op. Die zorgt ervoor dat al je online Zoho-documenten worden gesynchroniseerd met een zelf te bepalen lokale map. Dat gaat heel eenvoudig. Start de applicatie op en meld je aan bij Zoho. Selecteer via Bladeren een lokale map en klik desgewenst op Mappen kiezen om een selectie uit online mappen te maken die je ook wilt synchroniseren.

©PXimport

Maak je in je lokale synchronisatiemap submappen of bestanden aan, dan komen die netjes in je online dashboard te staan. Je kunt ook vanuit je online dashboard bestanden uploaden. Klik daarvoor het pijltje aan naast Uploaden (linksboven) en kies een geschikte optie: Bestand(en), Map, Google Drive en Bulk-upload. Kies je voor Google Drive, dan zul je Zoho wel eerst even bij Google moeten authentiseren, iets wat je met twee muisklikken regelt.

Heb je een nieuwe map gemaakt via Aanmaken, Map? Houd de muisaanwijzer even boven zo’n map en dan duiken er iets naar rechts twee pictogrammen op: een om de hele mapinhoud te downloaden (in zip-formaat) en een om de map met anderen te delen.

Dit laatste kan eenvoudigweg via een url of naar ‘medewerkers’ waarbij je de gewenste machtigingen instelt (Alleen-lezen, Lezen/schrijven of Mede-eigenaar). Het volstaat de e-mailadressen in te voeren, waarna de genodigden indien nodig eerst nog een eigen Zoho-account creëren.

Er komen nog meer knoppen boven de mappen beschikbaar wanneer je een vinkje plaatst naast een map of een bestand, onder meer om data te Verplaatsen, te Kopiëren of naar de Prullenbak te verwijzen. Die open je via de Afval-knop (linksonder), waarna je de gewenste data alsnog kunt Herstellen.

Via de knop Meer komen nog andere opties naar boven, zoals E-mail verzenden, Revisies, Commentaar, Label toevoegen, Zip, evenals diverse exportmogelijkheden.

Documenten bewerken

©PXimport

Linksboven je dashboard vind je de knop Aanmaken. Kies je hier Document (andere mogelijkheden zijn nog Werkblad, Presentatie en Map), dan start Writer op, de tekstverwerker van dienst.

Je kunt die trouwens ook langs een andere weg benaderen: surf naar writer.zoho.eu en kies Nieuw leeg document, of klik op de knop Uploaden. Kies je bij deze laatste voor Importeren vanuit Cloud-schijven, dan kun je uit de opslagservices Google Drive, OneDrive, Dropbox, Box en Evernote selecteren.

Standaard werkt Zoho in de tekstverwerker met een eigen bestandsformaat, maar die kan ook prima overweg met onder meer docx- en odt-bestanden. Bewaar je zelf documenten in Zoho, via Bestand, Opslaan als, dan kun je uit verschillende bestandsformaten kiezen, waaronder Microsoft Word (.docx), .pdf, Open Document Text (.odt) en Epub Document (.epub). In ditzelfde menu tref je ook de optie Downloaden als aan. Dit is een snelle manier om je document in het gewenste bestandsformaat op te halen.

©PXimport

Taalinstellingen wijzigen

Detecteert Writer de taal van je document niet automatisch, dan functioneert ook de spellingcontrole niet. In de statusbalk van het geopende document klik je dan op de huidige taal. Er verschijnt nu een dialoogvenster waar je (bijvoorbeeld) Nederland intikt en Nederland – Nederlands kiest. Bevestig met Opslaan. Via het knopje Suggesties voor schrijven (links op de statusbalk) kun je de spellingcontrole op elk moment nog in- of uitschakelen.

Je kunt je taalinstellingen ook op een andere manier instellen. Daarvoor klik je rechtsboven op het tandwielpictogram en kies je Instellingen. Pas alle opties aan naar wens, zoals Eenheden (mm in plaats van inches), Automatisch corrigeren, UI-Voorkeuren (zoals de Schermtaal) en uiteraard ook Language & Region. Bevestig je keuzes met Opslaan.

Toegegeven, als je Office Word gewend bent, dan is het best wel even wennen aan Writer, aangezien die niet met een lint of knoppenbalk werkt. Writer kent weliswaar flink wat opties, maar pakt het subtieler aan, via twee half-transparante knoppen in de linkerkantlijn (Invoegen en Alinea). Ga bovendien maar eens na wat er gebeurt als je bij Invoegen op Meer klikt. Je hebt meteen door dat Writer echt een krachtige tekstverwerker is.

©PXimport

Formulier ontwerpen

Stel dat je een invulformulier wilt toevoegen aan je Writer-document. Dan ga je als volgt te werk. Klik op Invoegen, Meer en open linksonder de rubriek Automatiseren. Selecteer Samenvoegen bij inzending van formulier en dan Hier klikken. Zoho roept de hulp in van een andere applicatie: Zoho Formulieren (Forms), een werkwijze die Zoho wel vaker hanteert.

Nu klik je op de knop Een nieuw formulier aanmaken. Dan vink je Formuliersjablonen aan, zodat je uit meer dan veertig sjablonen kunt putten. Of je begint gewoon met een Leeg formulier. Kies je hiervoor, geef dan een naam op en klik op Aanmaken.

Het komt er bij deze laatste optie nu op aan de juiste formuliervelden naar je document te verslepen. We telden meer dan dertig verschillende veldtypes, waaronder Meerdere regels, E-mail, Datum, Meerkeuze, Selectievakje, Schuifregelaar, enzovoort.

©PXimport

Zodra zo’n veld in je formulier staat, pas je de eigenschappen vanuit het rechterpaneel helemaal naar wens aan. Bevestig je keuzes met Opslaan. Via de tabbladen bovenaan kun je nog allerlei formuliereigenschappen aanpassen of een thema selecteren.

Nu ga je weer Writer in het andere tabblad, waar je opnieuw Automatiseren, Samenvoeging bij inzending van formulier selecteert. Hier kies je het toegevoegde formulier en klik je op Formulier koppelen. Bij Uitvoer kiezen selecteer je de gewenste opties, waarna je op Formulier delen klikt. Even later komt de url van je online formulier beschikbaar en kun je dat met anderen delen. Om de binnengekomen reacties te zien surf je naar forms.zoho.eu en kies je Alle vermeldingen.

Grafieken invoegen

Een spreadsheet of rekenprogramma mag in een suite natuurlijk niet ontbreken. Je start een rekenblad op via Aanmaken, Werkblad of je surft rechtstreeks naar sheet.zoho.eu. Goed om weten is dat je hier ook al bestaande werkbladen kunt importeren, zoals .xls(x)-, .xlsm-, .ods- en .csv-bestanden. In tegenstelling tot Writer werkt Sheet wel met een knoppenbalk bovenaan, wat maakt dat je je sneller thuis zul voelen in Sheet als je wat bekend bent met een programma als Excel.

Tik bij wijze van vingeroefening een tweetal reeksen willekeurige getallen in, selecteer dit bereik en klik rechtsonder op het lamp-icoon van Zia (dat staat voor Zoho Intelligent Assistent en claimt een toepassing van AI te zijn). Hoe dan ook, je krijgt nu automatisch een of meer grafieken te zien op basis van je cijfergegevens.

©PXimport

Klik op een van de knopjes voor een andere weergaves. Druk op het plusteken rechts van een grafiek om hem toe te voegen aan je werkblad. Via het Filter-icoon kun je het bereik alsnog aanpassen of klik op Bewerken om zelf het celbereik in te vullen.

Je hoeft overigens niet van deze ingebouwde intelligentie gebruik te maken om zo’n grafiek toe te voegen. Dat kan nog altijd op de klassieke manier. Duid het gewenste bereik aan en klik op Invoegen, Grafiek en kies een geschikt type. In het rechterpaneel geef je de grafiek verder vorm.

Presentatie maken en live uitzenden

Naast een tekstverwerker (met formulierontwerper) en een rekenblad bevat Zoho Suite vanzelfsprekend ook een presentatiepakket. Dat luistert naar de naam Show en bereik je alweer vanuit je dashboard (via Aanmaken, Presentatie), of rechtstreeks via show.zoho.eu.

Show kan ook goed overweg met onder meer .ppt(x)- en .opt-bestanden. Een kleine teleurstelling wellicht is dat de interface Engelstalig is, maar aangezien die behoorlijk wat overeenkomsten vertoont met PowerPoint, is dat vast geen onoverkomelijk obstakel.

Leuk is alvast dat je een presentatie ook live met een publiek kunt delen. Ga hiervoor naar File en kies Broadcast, waarna je het unieke webadres aan je publiek bezorgt. Je kunt hier trouwens ook de e-mailadressen van geïnteresseerden invullen.

©PXimport

Als het grote moment is aangebroken, klik je op Start Broadcast. Je hebt tijdens de voorstelling een pointer, stift en pen ter beschikking en er is ook een chatruimte. Je beslist zelf welke dia je toont, maar de kijkers kunnen op elk moment wel eerdere dia’s opzoeken. Als je dat goed vindt, kunnen de kijkers je presentatie naderhand ook downloaden.

Handig om weten is ook dat je met behulp van een Zoho Show Chrome-extensie tekst en afbeeldingen rechtstreeks vanuit je browser aan je presentaties kunt toevoegen.

Notities bijhouden

Zoho Suite kent tot slot ook een notitiebeheerder en die valt qua opzet goed te vergelijken met bijvoorbeeld het populaire Google Keep. Er zijn apps beschikbaar voor diverse, ook mobiele, platforms, evenals browserextensies. We beperken ons hier tot een kennismaking met de webversie op notebook.zoho.eu.

Klik op de plusknop om je eerste notitieboekje samen te stellen en pas de titel aan. Klik dit vervolgens met rechts aan en kies Change Cover. Met Custom Cover kun je nu eigen ontwerpen uploaden en die als omslag gebruiken. Klik op het boekje om het te openen en van de gewenste inhoud te voorzien. Rechtsboven tref je knoppen aan om tekst, afbeeldingen, takenlijsten, bijlagen en tekeningen toe te voegen.

©PXimport

Afhankelijk van de wijze waarop je notities toevoegt, tracht Notebook daar automatisch een geschikt kaarttype voor te creëren. Sleep bijvoorbeeld een afbeelding van je pc naar je notitieboek. Notebook maakt daar dan een ‘fotokaart’ van, inclusief een miniatuurweergave. Hetzelfde gebeurt bij een video-url van YouTube of Vimeo. Ook hier krijg je een miniatuurweergave te zien en laat de video zich met een muisklik bekijken.

Maar er is nog meer. Wanneer je bijvoorbeeld een receptenpagina van een ondersteunde website als tasteofhome.com naar het notitieboekje sleept, krijg je een kaart met een beschrijving, een foto en een ‘takenlijst’ met ingrediënten. Zo stel je ook makkelijk je favoriete gerechtenboekje samen. We hopen dat Zoho Suite je goed bevalt!

▼ Volgende artikel
Oppo lanceert Reno14 Series met AI-fotografie en vernieuwd ontwerp
Huis

Oppo lanceert Reno14 Series met AI-fotografie en vernieuwd ontwerp

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Aan de achterzijde is dankzij vernuftige techniek inderdaad een soort zeemeermin zichtbaar. Of in elk geval iets van een staartvin...

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Een geavanceerd camerasysteem moet voor nog betere foto's zorgen, ook al de lichtomstandigheden niet ideaal zijn.

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

▼ Volgende artikel
3D-printen zonder eigen printer: zo doe je dat
© Kittipong Jirasukhanont
Huis

3D-printen zonder eigen printer: zo doe je dat

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

In dit artikel laten we zien hoe je zonder eigen 3D-printer toch fysieke objecten maakt:

  • Zoek of ontwerp zelf een 3D-model
  • Upload je bestand naar een online printservice
  • Kies materiaal, kleur en afwerking
  • Houd rekening met de levertijd en combineer bestellingen om transportkosten te beperken
  • Meet onderdelen nauwkeurig op als je vervangstukken wilt laten printen
  • Let bij speciale projecten op resolutie en laaghoogte-instellingen

Lees ook: High-tech hobby’s: de leukste tools om zelf iets moois te maken

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Zelf 3D-modellen maken

Wil je liever zelf unieke modellen ontwerpen? Dan zijn er diverse gratis en betaalde ontwerppakketten. Een interessante optie is Tinkercad, dat volledig in de browser werkt. In Tinkercad kies je voor Create new design, waarna je primitieve vormen sleept en schaalt. Ook Blender is een optie, met krachtige sculpting- en animatiefuncties. Let wel op de leercurve: Blender is uitgebreider dan Tinkercad, wat voor beginners interessant maar ook uitdagend kan zijn. Voor elk programma geldt dat talloze tutorials online beschikbaar zijn. Neem de tijd om wat basisprincipes te leren, zodat je eenvoudig jouw eigen creaties vormgeeft. Zo hoef je nooit te vertrouwen op bestaande downloadbare ontwerpen.

De Sculpt-modus in Blender (beeld: Blender.org).

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

De meest gebruikte materialen

PLA is een biologisch afbreekbaar bioplastic gemaakt van maïszetmeel. Het is goedkoop en relatief stevig, waardoor het ideaal is voor beginnende 3D-projecten. ABS is wat sterker en beter bestand tegen hitte. Voor afdrukken met extreme details, zoals miniaturen of sieraden, wordt vaak een op hars gebaseerd proces gebruikt waarvan het eindresultaat bijzonder glad is. Metalen prints, waaronder roestvrij staal en messing, komen tot stand via geavanceerde technieken als lasersinteren of gietprocessen. Deze zijn duurder, maar leveren zeer duurzame stukken op. Nylon (polyamide) is een ander materiaal dat veel wordt toegepast, zeker voor functionele onderdelen. Het is licht, flexibel en slijtvast. Voor elk materiaal gelden specifieke ontwerpregels. Probeer bijvoorbeeld niet te dunne wanden te maken als je met harsprint werkt, omdat die kunnen breken. Ook is de nabehandeling verschillend: PLA kun je schuren en verven, terwijl metalen vaak worden gepolijst of gecoat. Er is keuze genoeg, zodat er altijd wel een geschikt materiaal is voor jouw project.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.

Voordelige 3D-printers voor thuis

Als je na een paar online bestellingen de smaak te pakken hebt, kun je overwegen zelf een printer aan te schaffen. Er zijn tegenwoordig al betaalbare instapmodellen onder de driehonderd euro. Bekende merken bieden FDM-printers aan, waarmee je met gesmolten filament in lagen print. Let bij je aankoop op de bouwgrootte, de maximale temperatuur en de beschikbaarheid van reserveonderdelen. Een populair instapmodel is de Creality Ender-reeks, bekend om zijn uitbreidbaarheid. Wil je hogere resolutie of fijne details? Dan is een zogenoemde resinprinter wellicht interessant. Merken als Anycubic leveren compacte harsprinters (lcd of SLA), die vloeibare hars laag voor laag uitharden. Houd er rekening mee dat je te maken krijgt met geuren en chemische resten. Een goede ventilatie en beschermingsmiddelen zijn dus belangrijk. Verder moet je je geprinte objecten reinigen en nabelichten. Dit klinkt als veel werk, maar als je serieus in 3D-printen wilt duiken, bieden deze apparaten ultieme controle en eindeloze experimenteermogelijkheden in eigen huis.

3D-printers uit de Ender-reeks van Creality vind je online al voor minder dan 300 euro.