In veel huishoudens staat de pc of laptop de hele dag te draaien. Waarschijnlijk heb je geen idee hoeveel stroom de pc onnodig verbruikt. Zonde, want een energiezuinig systeem is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Met deze tips computer je zo energiezuinig mogelijk.

Tip 01: Desktop of laptop?

Twijfel je tussen de aanschaf van een laptop of desktop? Als je energieverbruik belangrijk vindt, kies je het beste voor een mooie notebook. Hierin zitten doorgaans energiezuinige onderdelen verwerkt, zodat de accu het zo lang mogelijk volhoudt. Een belangrijk voordeel is dat de laptop ook aan het stopcontact minder stroom verbruikt vergeleken met een gemiddelde pc. Hierbij is het slim om indien mogelijk de accu uit het systeem te halen, zodat je geen energie verspilt met opladen.

Wil je evengoed liever een desktop aanschaffen, omdat je dat prettiger vindt werken? Er zijn ook energiezuinige mini-pc's op de markt die met betrekking tot het stroomverbruik niet of nauwelijks onderdoen voor laptops. In een mini-pc is namelijk meestal ook een energiezuinige processor ingebouwd. Dergelijke processors geven zeer weinig warmte af, waardoor er vaak niet eens een ventilator nodig is om de boel koel te houden.

©PXimport

Tip 01 Een mini-pc is een kleine desktop die meestal weinig energie verbruikt.

Tip 02: Videokaart

Desktopgebruikers kunnen specifieke onderdelen van hun systeem eventueel vervangen door energiezuinige componenten. De videokaart is vaak de belangrijkste stroomverbruiker. Heb je een stevige grafische kaart ingebouwd, maar speel je eigenlijk nooit geavanceerde videospelletjes en doe je niet aan videobewerking? Dan is het beter om een lichtere videokaart te kiezen. Wanneer je pc een aparte videokaart heeft, kun je die wellicht zelfs helemaal verwijderen. Voor veruit de meeste pc-taken voldoet de videochip op het moederbord namelijk prima. Als je een losse energiezuinige videokaart wilt kopen, kijk je het beste even in de specificaties naar hoeveel watt dit component verbruikt.

©PXimport

Tip 02 Bepaal voor jezelf of je wel een aparte grafische kaart nodig hebt.

Tip 03: Harde schijf

Elke reguliere harde schijf beschikt over onderdelen die op een hoog toerental draaien. Dat kost behoorlijk wat energie! Een SSD verbruikt minder stroom en zorgt bovendien ook nog eens voor betere prestaties. Dit opslagmedium heeft geen roterende onderdelen, waardoor er minder vermogen van de voeding vereist is. Bijkomend voordeel is dat een SSD opgeslagen data vrijwel direct weet te vinden. Je hebt dus minder last van wachttijden. Houd er wel rekening mee dat SSD's behoorlijk prijzig zijn in verhouding met normale harde schijven (en dat daarmee de besparing qua geld niet opweegt tegen de besparing van de energiekosten).

Bovendien is de beschikbare opslagcapaciteit beperkt. Sommige hardwarefabrikanten brengen een speciale lijn uit met energiezuinige harde schijven. De Green-serie van Western Digital is daar een bekend voorbeeld van. Deze schijven blijven goed op temperatuur en maken nauwelijks lawaai, terwijl ze evengoed goede prestaties bieden. Een bijzondere eigenschap van de Green-lijn is dat ze een variabel toerental hanteren dat zich automatisch aanpast aan de behoefte. Bij zware pc-taken schakelt een dergelijke harde schijf gemakkelijk een tandje bij.

©PXimport

Tip 03 De energiezuinige Green-serie van Western Digital is herkenbaar aan de groene sticker.

Tip 04: Koeling

Wanneer je zelf een energiezuinige pc gaat samenstellen, is het zinvol om componenten te kiezen die passief worden gekoeld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de videokaart en de processor. Passieve onderdelen hebben geen energieverbruikende ventilator nodig om de warmte af te voeren. Hierdoor valt het stroomverbruik in totaal iets lager uit. Overigens bieden passief gekoelde componenten doorgaans wel minder prestaties. Probeer daarom een goede balans tussen energieverbruik en prestaties te vinden bij je zoektocht naar geschikte hardware. En al maakt het voor het stroomverbruik niet veel uit, het is altijd een goed idee om je pc in een goed geventileerde omgeving te plaatsen en in de systeemkast te zorgen voor een goede luchtcirculatie.

Via kabelbinders voeg je zoveel mogelijk snoeren samen, zodat er voldoende luchtcirculatie ontstaat. Zorg verder dat de ventilatieopeningen niet dichtslippen met stof. Gebruik bijvoorbeeld een busje met perslucht om de stofdeeltjes weg te blazen. Heb je ventilatoren die op een temperatuursensor zijn aangesloten? Die hoeven met een goede circulatie in ieder geval minder hard te werken.

©PXimport

Tip 04 Dankzij het gebruikt van kabelbinders is een goede luchtcirculatie in de systeemkast mogelijk.

Tip 05: Scherm

Ook het scherm van je pc is een belangrijke energieverbruiker. Wanneer je een nieuw exemplaar aanschaft, loont het de moeite om naar het stroomverbruik te kijken. Hoe groter het scherm, hoe meer energie er verbruikt wordt. Overweeg daarom kritisch welk formaat je nodig hebt. Kijk je geen films, speel je nooit videospelletjes en doe je geen of weinig video- of fotobewerking? In dat geval ligt het voor de hand om een bescheiden formaat te kiezen, bijvoorbeeld een beelddiagonaal van 19 inch. Nagenoeg alle nieuwe schermen werken op basis van led-verlichting. Deze techniek is een stuk zuiniger vergeleken met die van lcd-monitoren. Laat (tweedehands) lcd-monitoren daarom vooral links liggen. Tussen led-schermen met hetzelfde beelddiagonaal is er vaak nog relatief veel verschil in stroomverbruik. Werp daarom een blik op de specificaties om de wattages met elkaar te vergelijken.

©PXimport

Tip 05 Led-schermen zetten nagenoeg alle opgenomen energie om in licht waardoor ze erg energiezuinig zijn.

Tip 06: Overige onderdelen

Bepaalde onderdelen van je pc zijn iets lastiger te vervangen. Bij voldoende computerkennis kun je overwegen om deze onderdelen te verwisselen voor energiezuinige componenten. De processor is het rekencentrum van je pc en verbruikt relatief veel energie. De processorfabrikanten Intel en AMD brengen allebei energiezuinige producten op de markt. Sommige ontwikkelaars van moderne moederborden leveren speciale software mee waarmee je de kloksnelheid van processors kunt aanpassen. De meeste computergebruikers gebruiken dergelijke programma's om het toerental op te voeren (overklokken). In plaats daarvan is het ook vaak mogelijk om een energiezuinige modus te activeren.

Verder bespaar je energie door een goede voeding te kiezen. Gebruik bij voorkeur een voeding die voldoende vermogen (wattage) levert aan de verschillende onderdelen zonder dat er sprake is van veel overcapaciteit. Slechte voedingen verbruiken (veel) meer energie dan het getal dat erop staat. Vooral voedingen met een 80PLUS-certificaat zijn erg energiezuinig: deze modellen hebben minimaal een rendement van tachtig procent. Binnen deze 80PLUS-certificering zijn er nog vijf extra niveaus: oplopend van brons naar titanium, zie ook deze wiki. In de prijsvergelijker van Computer!Totaal kun je producten selecteren op basis van hun efficiëntiecertificering.

©PXimport

Tip 06 Voedingen met een 80PLUS-certificaat hebben dankzij efficiënt energieverbruik een hoog rendement.

Tip 07: Stekkerblok

Ook op randapparatuur kun je veel energie besparen. Schakel een printer bijvoorbeeld alleen in wanneer je dit apparaat daadwerkelijk gebruikt. Apparaten, zoals schermen en speakers, verbruiken in stand-by nog steeds een beetje energie. Het beste sluit je om die reden alle randapparatuur aan op één stekkerblok. Wanneer je de computer niet meer gebruikt, deactiveer je de schakelaar om het systeem en alle randapparatuur volledig uit te schakelen. Je hoeft een scherm, printer en speakers dan niet meer afzonderlijk uit te zetten.

©PXimport

Tip 07 Gebruik een stekkerblok om in één keer alle apparatuur volledig uit te schakelen.

Tip 08: NAS

Veel computergebruikers laten hun systeem de hele dag draaien, zodat alle bestanden altijd toegankelijk zijn. Dat is bijvoorbeeld van toepassing wanneer je regelmatig films en muziek streamt naar andere apparaten. Downloadtaken via bittorrent en usenet kosten bovendien veel tijd, waardoor de pc al gauw dag en nacht is ingeschakeld. Om het energieverbruik te beperken, bewaar je mediabestanden het beste op een NAS (Networked Attached Storage). Dit opslagapparaat heeft een eigen besturingssysteem dat je vanaf iedere smartphone, tablet, laptop en pc kunt bedienen. Een groot voordeel is dat NAS'en vergeleken met pc's veel minder energie verbruiken, waardoor je ze probleemloos de hele dag inschakelt. Ieder merk gebruikt een eigen besturingssysteem om het apparaat te bedienen. Bij de meeste exemplaren is het mogelijk om downloadapplicaties te installeren, zoals bij types van QNAP en Synology.

©PXimport

Tip 08 Voor de opslag en het downloaden van mediabestanden is een NAS veel energiezuiniger dan een pc.

Tip 09: Energieverbruik

Fabrikanten van pc's en hardware geven in hun specificaties altijd het verwachte energieverbruik aan. Helaas is deze opgave lang niet altijd even betrouwbaar. Bovendien is het energieverbruik deels afhankelijk van de gekozen instellingen en van de kwaliteit van de voeding (zie tip 6). Als je echt wilt weten hoeveel stroom je systeem daadwerkelijk verbruikt, schaf je voor twee á drie tientjes een energiemeter aan. Dit apparaatje sluit je aan op een stopcontact, waarna je de stekker van de computer in de energiemeter steekt. Wil je het energieverbruik van het systeem inclusief alle randapparatuur meten? Gebruik in dat geval een stekkerblok en sluit hiervan de hoofdstekker aan op de energiemeter. Bij sommige meters kun je de kWh-prijs van je energieleverancier opgeven, zodat je precies ziet hoeveel geld je kwijt bent aan stroom.

©PXimport

Tip 09 Sluit een energiemeter aan op het stopcontact en bekijk hoeveel stroom je computer verbruikt.

Tip 10: Energiebeheerschema

Op je pc of laptop beperk je met een zuinig energiebeheerschema het stroomverbruik. Ga in Windows naar Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer. Wellicht zijn er standaard al enkele voorkeurschema's aanwezig. Klik links op Een energiebeheerschema maken en selecteer de optie Energiebesparing. Je bedenkt vervolgens een logische naam, waarna je bevestigt met Volgende. Bepaal na hoeveel minuten van inactiviteit je het beeldscherm wilt uitschakelen. Verder geef je aan na hoeveel minuten de pc overschakelt naar de slaapstand. Dit is een energiebesparende functie waarbij je de computer binnen enkele seconden weer tot leven wekt. Je kunt de werkzaamheden weer hervatten op het punt waar je eerder was gebleven. Bij een laptop geef je voor accuvoeding en netstroom desgewenst andere instellingen op. Verder gebruik je de schuifregelaar om de helderheid van het scherm aan te passen. Hoe donkerder het scherm, hoe minder stroom de notebook verbruikt. Bevestig als laatste met Maken om het energiebeheerschema te activeren.

©PXimport

Tip 10 Bespaar stroom door een zuinig energiebeheerschema te kiezen.

Tip 11: Meer instellingen

Windows heeft nog meer instellingen in huis om het energieverbruik te reduceren. Ga naar Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer. Klik achter het geselecteerde voorkeursschema op De schema-instellingen wijzigen. Via Geavanceerde energie-instellingen wijzigen verschijnt er een nieuw dialoogvenster op je scherm. Neem alle opties naar eigen inzicht door en wijzig desgewenst de instellingen. Je bepaalt onder meer na hoeveel minuten je de harde schijf wilt uitzetten en of je de bureaubladachtergrond als diavoorstelling wilt weergeven. Bevestig met OK om de wijzigingen op te slaan.

©PXimport

Tip 11 In de geavanceerde energie-instellingen geef je aan na hoeveel minuten je pc de harde schijf uitschakelt.

Tip 12: Sluimerstand

In plaats van de slaapstand kun je de computer ook in de sluimerstand zetten. Deze optie is vooral interessant voor laptops. Bij de slaapstand slaat het systeem je geopende bestanden en instellingen op in het geheugen, zodat je de sessie vlot kunt hervatten. Hierbij wordt er nog een klein beetje energie verbruikt. De sluimerstand bewaart geopende bestanden en instellingen op de harde schijf en zet het volledige systeem vervolgens uit. Zodra je de computer weer aanzet, hervat je de sessie op het punt waar je eerder was gebleven. Het voordeel is dat er nauwelijks energie wordt verbruikt.

De sluimerstand is standaard niet geactiveerd in Windows. Ga naar Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer / Het gedrag van de aan/uit-knoppen bepalen. Selecteer achter Actie als ik op de slaapstandknop druk de optie Sluimerstand. Verder geef je aan naar welke stand je laptop overschakelt, zodra je de deksel dichtdoet. Je hebt hierbij keuze tussen Slaapstand, Sluimerstand en Afsluiten. Maak een keuze en klik onderaan op Wijzigingen opslaan.

©PXimport

Tip 12: De sluimerstand verbruikt minder energie dan de slaapstand.

Tip 13: Zuinige laptop

Naast het kiezen van een zuinig energiebeheerschema wijzig je op een laptop nog veel meer zaken om het stroomverbruik te beperken. Wanneer het apparaat is verbonden met ethernet, doe je er goed aan om de wifi-adapter uit te schakelen. Op je laptop is hiervoor een aparte toets of schakelaar aanwezig. Voor de bluetooth-adapter geldt eigenlijk hetzelfde. Schakel dit onderdeel alleen in wanneer je daadwerkelijk verbinding met andere apparatuur wilt maken. Probeer verder het gebruik van usb-poorten zoveel mogelijk te beperken.

Een webcam, externe harde schijf, usb-stick, hoofdtelefoon en speakers koppel je af indien je daar geen gebruik van maakt. Voor laptops heeft Windows een aparte functie om het energieverbruik te regelen en andere veelgebruikte instellingen te wijzigen. Open het Configuratiescherm en ga naar Hardware en geluiden / Windows Mobiliteitscentrum. Pas de instellingen vervolgens naar eigen inzicht aan, zoals de helderheid van het scherm en het energiebeheerschema.

©PXimport

Tip 13 In het Windows Mobiliteitscentrum zijn enkele instellingen verzameld die je gemakkelijk kunt aanpassen.

Tip 14: Schermbeveiliging

Een schermbeveiliging is verspilling van energie. De videokaart is namelijk continu bezig om alle bewegende beelden te verwerken. Een schermbeveiliging was voorheen vooral bedoeld tegen inbranden, maar met lcd- en led-schermen komt dat gelukkig niet meer voor. Je zet deze optie daarom probleemloos uit. Klik met de rechtermuisknop ergens op het bureaublad en kies voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Klik daarna op Schermbeveiliging. Selecteer in het uitrolmenu Geen en sluit het venster met OK.

©PXimport

Tip 14 Het gebruik van een schermbeveiliging is energieverspilling.

Tip 15: Energierapport

In Windows 7 en 8 vraag je een energierapport op. Microsoft heeft deze functie goed verstopt, waardoor er meerdere stappen nodig zijn om het rapport op te roepen. Zoek in menu Start of het startscherm (Windows 8) het Opdrachtprompt op. Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor Als administrator uitvoeren. Typ vervolgens het commando powercfg/energy en druk op Enter. Windows gaat je energieverbruik nu een minuut lang analyseren. Open na afloop Windows Verkenner en blader naar de bestandslocatie C:\Windows\system32. Dubbelklik op het bestand energy-report.html. Je browser opent nu het energierapport. In het verslag zijn meestal een aantal onderdelen met rood gemarkeerd. Door deze verbeterpunten aan te pakken, kun je waarschijnlijk nog meer energie besparen.

©PXimport

Tip 15 Bekijk de rode items en ontdek op welke punten je energie kunt besparen.

De afgelopen drie jaar heeft Sony hard gewerkt aan de Sony WH-1000XM6-koptelefoon. De voorganger, de XM5, is ondanks verwoede pogingen van Bowers & Wilkins, Bose en Apple al die tijd marktleider geweest. Staat de XM6 wederom aan de top?

Als je het hebt over de topklasse koptelefoons van Sony, dan kom je eigenlijk altijd uit bij dezelfde lijn: de WH-1000XM-serie. Deze modellen staan al jaren bekend om hun indrukwekkende noise cancelling, waarmee omgevingsgeluid effectief wordt weggefilterd. Tel daar een rijke audiokwaliteit bij op – inclusief ondersteuning voor Hi-Res Audio en LDAC – en je snapt waarom ze zo populair zijn. Voeg daar nog een lange accuduur, comfortabel draagcomfort en slimme functies als Speak-to-Chat en Adaptive Sound Control aan toe, en je hebt een hoofdtelefoon die voor veel mensen als de ideale allrounder geldt.

Sony levert keer op keer een betrouwbaar totaalpakket af, wat deze lijn tot een vaste waarde maakt onder muziekliefhebbers die meer willen dan alleen goed geluid. Gesprekskwaliteit, een fijne app en sterke ruisonderdrukking horen daar inmiddels gewoon bij. Nu Sony met de WH-1000XM6 de zesde generatie op de markt brengt, twijfelt niemand eraan dat deze koptelefoon weer aan alle verwachtingen voldoet. Maar in een markt waarin de concurrentie flink is toegenomen, is de vraag wel gerechtvaardigd: is dit model het prijskaartje van 450 euro nog steeds waard? Dat is tenslotte 30 euro méér dan de XM5 bij zijn lancering kostte.

©Wesley Akkerman

Wederom op te vouwen

Sony heeft de afgelopen drie jaar duidelijk niet stilgezeten. De WH-1000XM6 is voorzien van een nieuwe processor, extra microfoons, verbeterde noise cancelling en een verfijnd audioplatform. Op het eerste gezicht oogt hij misschien identiek aan de XM5, maar ook het ontwerp is op meerdere punten aangepakt. Zo is het lichte model nog steeds makkelijk op te vouwen dankzij de draaibare oorschelpen met zacht schuim. Handig, want daardoor past hij moeiteloos in de meegeleverde case en neem je 'm makkelijk mee.

Sommige aanpassingen zijn klein maar doordacht. Zo is de powerknop nu iets verzonken, waardoor je hem sneller op de tast vindt. De knop voor noise cancelling heeft bovendien een extra functie gekregen: je kunt er de microfoon mee dempen of activeren tijdens een telefoongesprek. De rest van de bediening verloopt via het aanraakgevoelige oppervlak op de rechter oorschelp. Dat werkt op zich prima, maar je moet wel even wennen aan de precieze gebaren. Bovendien blijft de aanraakbediening gevoelig voor fouten, waardoor we zelf liever kiezen voor fysieke knoppen of de bijbehorende app.

Wie kritisch naar het ontwerp kijkt, komt nog een paar kleine minpunten tegen. Zo trekt de behuizing – vooral bij het zwarte model – snel vlekken aan van je vingers, die je makkelijk uitsmeert als je niet uitkijkt. En dan is er nog de hoofdband, die tijdens het dragen soms in je haar blijft haken, vooral als de koptelefoon iets verschuift. Dat levert een wat ongemakkelijk gevoel op. Gelukkig zijn dat allemaal kleinigheden die verder weinig afdoen aan het totaalplaatje.

©Wesley Akkerman

Luisteren tijdens het laden

Een van de prettigste verbeteringen van de WH-1000XM6 ten opzichte van zijn voorganger is dat je hem tijdens het opladen gewoon kunt blijven gebruiken. Bij de XM5 was dat nog niet mogelijk: zodra je die aan de lader hangt via de usb-c-poort, stopt het afspelen. Dat probleem is nu dus verholpen. Wel is de meegeleverde oplaadkabel vrij kort, dus handig is het niet altijd. Qua aansluitmogelijkheden zijn er verder weinig verschillen: beide modellen ondersteunen bluetooth (met bij de XM6 een nieuwer versienummer) én hebben een fysieke audio-ingang. Sony levert standaard een usb-c-kabel en een audiokabel mee in de verpakking.

Ook op codec-gebied is er weinig te klagen. Net als zijn voorganger ondersteunt de WH-1000XM6 AAC, SBC en Sony’s eigen LDAC voor high-res audio. Maar er zijn ook twee nieuwe toevoegingen: LC3 en Auracast. Vooral LC3 is interessant als moderne codec die zich qua prestaties laat vergelijken met Qualcomms aptX Adaptive. Afhankelijk van de verbindingskwaliteit past deze codec automatisch de sample rate aan voor optimale geluidskwaliteit en stabiele prestaties. Qualcomm-codecs zelf zijn overigens niet aanwezig, maar met het huidige aanbod valt er genoeg te kiezen – je mist er weinig aan.

Wat wel onveranderd is gebleven, is de batterijduur. Je haalt nog steeds zo'n 30 uur met noise cancelling ingeschakeld en 40 zonder. Dat is netjes, maar inmiddels niet meer indrukwekkend. Concurrenten zoals de Sennheiser Momentum 4 Wireless gaan met gemak twee keer zo lang mee op een volle lading. Snelladen kan gelukkig wel: 3 minuten aan de oplader levert tot 3 uur speeltijd op. Toch is er op dit punt nog wat ruimte voor verbetering, zeker als Sony koploper wil blijven.

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking en audio

Met de WH-1000XM6 zet Sony opnieuw stappen op het gebied van noise cancelling. De koptelefoon heeft nu twaalf microfoons aan boord, vier meer dan voorheen, en die helpen actief om storend geluid van alle kanten weg te filteren. Of het nu om wind, voorbijrazend verkeer of een drukke coupé vol kletsende mensen gaat: de XM6 laat zich er niet door van de wijs brengen. En dat geldt ook als je op een normaal volume luistert; je hoeft het geluid dus niet op standje maximaal te zetten om in alle rust te genieten.

Qua geluidskwaliteit heeft deze serie sowieso een sterke reputatie, en de XM6 weet die opnieuw waar te maken. De 30 mm-drivers zijn flink onder handen genomen en leveren nu nog meer detail, heldere zanglijnen en extra finesse in de hoge tonen. Sony heeft zichtbaar gezocht naar een betere balans tussen lage, midden- en hoge frequenties, en met succes. Alles klinkt krachtig en vol, zonder dat het op een bepaald gebied tekortschiet.

Bijzonder is ook dat Sony dit keer samenwerkte met mastering engineers uit de muziekindustrie om het geluidsprofiel nog preciezer af te stemmen. Dat merk je: muziek klinkt natuurlijker, gelaagder en gewoon meeslepender. En alsof dat nog niet genoeg is, kun je nu ook stereogeluid omzetten naar een ruimtelijke audio-ervaring via een nieuwe vorm van upmixing. Dat is iets anders dan de bestaande 360 Reality Audio-ondersteuning of DSEE Extreme-technologie – het resultaat is dat je met dezelfde koptelefoon meer uit je muziek haalt dan ooit tevoren.

Maar we zijn er nog niet

De Sony WH-1000XM6 weet een open, gelaagd en dynamisch geluidsbeeld neer te zetten dat vrijwel elk muziekgenre aankan. Luister je naar een intieme opname – denk aan stem en piano – dan vallen meteen de fijne details op: je hoort hoe elke toetsaanslag zijn eigen ruimte krijgt en hoe zanglijnen haast betoverend in de mix zweven. Ook bij drukker geproduceerde nummers blijft het overzicht bewaard. De hoge en middentonen houden hun helderheid, waardoor je makkelijk onderscheid maakt tussen de verschillende lagen in een track.

Wat betreft de bas heeft Sony de balans goed gevonden. Lage tonen zijn krachtig en vol, maar nooit modderig – ze blijven strak en gecontroleerd. Drums en percussie klinken precies en direct, zonder overbodig nagalmen. Daardoor voelt elke luisterbeurt fris en levendig aan. Sterker nog: de kans is groot dat je ineens details hoort die je eerder niet opvielen in nummers die je al tientallen keren hebt afgespeeld. De koptelefoon legt daarbij net wat extra nadruk op zang en vocalen, wat de verstaanbaarheid en het gevoel van betrokkenheid alleen maar vergroot.

Ook op het gebied van slimme functies blijft Sony zijn voorsprong behouden. Bekende features als Adaptive Sound Control zijn weer van de partij en passen automatisch instellingen aan op basis van je gedrag en locatie. Speak-to-Chat herkent wanneer je iets zegt, pauzeert de muziek en laat omgevingsgeluid binnen – handig tijdens telefoongesprekken, al kan een kuchje soms per ongeluk hetzelfde effect hebben. Uniek is daarnaast het gespreksbeheer via hoofdbewegingen: door ja te knikken neem je een gesprek aan, schud je nee dan sla je het af.

©Wesley Akkerman

Sony WH-1000XM6 kopen?

Met de WH-1000XM6 borduurt Sony voort op de sterke reputatie van eerdere modellen, en dat doet het merk met succes. De noise cancelling is opnieuw verbeterd dankzij een nieuwe processor en extra microfoons, terwijl de geluidskwaliteit wederom tot de top behoort. Sony heeft daarnaast goed geluisterd naar gebruikersfeedback: het opvouwbare ontwerp is terug en je kunt nu ook tijdens het opladen gewoon blijven luisteren. Geen revolutionaire vernieuwingen misschien, maar wel slimme aanpassingen die het totaalplaatje merkbaar sterker maken. Soms zit vooruitgang in de details.

Natuurlijk zijn er ook wat minpunten. De accuduur is gelijk gebleven terwijl concurrenten inmiddels meer uithoudingsvermogen bieden. En hoewel het design stijlvol is, trekt de afwerking op de zwarte versie snel vlekken aan. De hoofdband is bovendien niet ideaal voor langere luistersessies; hij trekt soms aan je haar bij het verschuiven. Ook over de aanraakbediening kun je van mening verschillen – wij vinden fysieke knoppen prettiger, al biedt de app gelukkig ook genoeg controle. Geen dealbreakers, maar wel goed om te weten.

Wat de WH-1000XM6 vooral interessant maakt, is hoe Sony de audiokant verder verfijnt. De toevoeging van nieuwe codecs, de mogelijkheid om stereo te upgraden naar ruimtelijke audio en het afgestemde geluidsprofiel – met hulp van professionals uit de muziekindustrie – zorgen voor een ervaring die weer een stap verder gaat. En ja, hij is duurder dan z'n voorganger. Maar voor wie het maximale uit z'n muziek wil halen, blijft dit een van de meest complete en overtuigende draadloze koptelefoons die je kunt kopen.

De Motorola razr 60 ultra vouwt dicht als een ouderwetse klaptelefoon, wat allerlei handige functies mogelijk maakt. Daar vertellen we je over in deze review, waarin we ook ingaan op hoe de razr 60 ultra als smartphone bevalt. De verwachtingen zijn namelijk hoog, want de adviesprijs van het toestel bedraagt liefst 1299 euro.

Om met die adviesprijs te beginnen: de ultra is al snel na zijn lancering tweehonderd euro in prijs gezakt. Dat past bij de geschiedenis van oudere Motorola razr-toestellen: die kun je na een paar maanden serieus goedkoper in huis halen. Stof om over na te denken als een razr je aanspreekt, maar je de adviesprijs – begrijpelijk – te hoog vindt. Een alternatief is kiezen voor de razr 60, zonder ultra-aanduiding. Die heeft een adviesprijs van 799 euro en is technisch minder geavanceerd dan de ultra-versie.

Handig, luxe vouwontwerp

Dat Motorola de razr 60 ultra als topsmartphone in de markt zet, merk je direct. Het toestel komt heel degelijk over en de vouw in het midden van het scherm voel je nauwelijks. Het gewicht is met 199 gram vergelijkbaar met een normale smartphone.

Uitgevouwen in je hand is de razr 60 ultra een erg lange smartphone, wat komt omdat hij een langwerpig scherm van 7 inch heeft. Dat is erg groot. Dat scherm oogt lekker scherp dankzij de resolutie van 2912 x 1244 pixels en scoort ook op andere punten erg goed.

©Rens Blom

Klap je de smartphone dicht, dan kijk je tegen een vierkant 4inch-scherm aan. Het scherm loopt door rond de camera's, wat een futuristisch gevoel geeft. Op het scherm (1272 x 1080 pixels) zie je veel meer dan de tijd en inkomende telefoongesprekken. Je kunt meldingen bekijken, een hele andere playlist binnen Spotify opzetten, door de weersvoorspelling bladeren en andere apps zoals Instagram gebruiken.

©Rens Blom

Wij zijn vooral fan van het fotograferen via het externe scherm. Door de telefoon uitgevouwen om te draaien of ingeklapt voor je te houden, kun je selfies maken met de camera's op de achterkant van de smartphone. Dat zijn hartstikke goede camera's, waardoor je veel betere selfies schiet dan met andere smartphones. Ook handig voor vloggers.

©Rens Blom

Op onderstaande foto's zie je een selfie gemaakt met de camera aan de achterkant en een selfie gemaakt met de speciale selfiecamera aan de binnenkant van de razr 60 ultra. Die laatste foto is veel minder scherp.

©Rens Blom

Een scherpe selfie met de camera aan de buitenkant.

©Rens Blom

Een minder scherpe selfie met de camera aan de binnenzijde.

Aandachtspunten

De razr 60 ultra kent als vouwsmartphone enkele belangrijke aandachtspunten. Zo is er een speciale laag op het scherm aangebracht ter bescherming. Die mag je niet verwijderen. Doe je dat wel, dan vervalt je garantie. De smartphone kan tegen een val in het zwembad, maar is niet waterdicht. Van stof, zand en vuil wordt de telefoon niet blij. Vermijd ook hard drukken op het middelste deel van het langwerpige scherm, stelt Motorola.

©Rens Blom

Motorola geeft adviezen om de smartphone niet te beschadigen.

Wij ontvingen de razr 60 ultra in een fraaie donkergroene kleur, met zachte alcantara-afwerking. Dat materiaal voelt lekker aan maar komt ook met aandachtspunten. Prettig is dat Motorola een (vouwbaar) hoesje meelevert om de smartphone veiliger te gebruiker.

©Rens Blom

Heel complete specificaties

Van een dure smartphone mag je uitstekende specificaties verwachten, ongeacht of 'ie vouwt of niet. Motorola heeft dat goed begrepen. De razr 60 ultra draait op een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 16 GB werkgeheugen en maar liefst 512 GB opslagcapaciteit. De 4700mAh-accu gaat een normale dag mee, maar moet daarna wel opladen. Dat kan lekker snel via de usb-c-poort en ook redelijk vlot via een draadloze oplader. Het toestel is geschikt voor contactloze pinbetalingen in winkels.

©Rens Blom

Korter updatebeleid

Bijzonder is Motorola's ondergemiddelde updatebeleid. De razr 60 ultra krijgt slechts drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Dat is gek genoeg korter dan sommige goedkopere Motorola-smartphones en ook korter dan de zeven jaar die merken als Google en Samsung beloven voor hun premium smartphones.

©Rens Blom

Verschillende functies om het buitenste scherm te benutten.

Conclusie: Motorola razr 60 ultra kopen?

De Motorola razr 60 ultra is de beste verticale vouwsmartphone die je op moment van schrijven kunt kopen. Het ontwerp is doordacht en maakt gebruik van slimme softwarefuncties en het toestel heeft uitstekende specificaties. Motorola's korte updatebeleid is een onnodig minpunt. De adviesprijs is stevig, maar de geschiedenis leert dat razr-smartphones snel in prijs zakken.