De kans is groot dat je oude desktop-pc staat te verstoffen op zolder. Zonde! Want je kunt er nog leuke dingen mee doen. In dit artikel leggen we je dertien uiteenlopende ideeën voor.

Tip 01: Stroomverbruik

Voor je je oude computer uit de kast haalt en 'm op een of andere manier weer nuttig inzet, moet je je er wel van bewust zijn dat zo'n toestel stroom verbruikt. Niet zelden zelfs meer stroom dan een moderne machine met zijn energiezuinige(r) componenten. Je zult dus zelf uit moeten maken of de voordelen van het hergebruik opwegen tegen de kosten van dat extra stroomverbruik. Lees ook: 12 keer een nieuw leven voor je oude tablet.

Een oude pc inzetten als NAS (met gratis software zoals FreeNAS) bijvoorbeeld, wordt vaak als een uitstekende optie voorgesteld. Dat mag kloppen, maar vergeet niet dat een 'echte' NAS met zijn uitgekiende energieprofiel zeer zuinig met energie omspringt. Kunnen de ideeën uit ons artikel je niet overtuigen, dan kun je altijd nog overwegen om je computer aan een kennis of aan een lokale school te schenken. Je kunt hem ook op een online veiling verkopen of er in elk geval zoveel mogelijk onderdelen van recyclen.

©PXimport

Tip 01 Een 'echte' NAS verbruikt veel minder stroom dan een oude pc.

Distributed computing

Tip 02: Rekenwerk

Wetenschappelijk onderzoek vergt vaak zeer complexe berekeningen en dus enorm veel rekenkracht. Lang niet elke instelling of universiteit kan zich daarvoor een supercomputer veroorloven. Distributed computing (gedistribueerd rekenen) is een veel goedkoper alternatief en jij kunt daarbij helpen met je oude computer! Bij distributed computing, kortweg DC, wordt het rekenwerk namelijk uitgesplitst over duizenden minder krachtige computers.

Alle berekeningen keren nadien mooi terug naar het rekencentrum van de instelling. Een van de populairste platformen voor deze vorm van DC is BOINC (Berkeley Open Infrastructure for Network Computing). De software (voor diverse besturingssystemen) die je daarvoor nodig hebt, vind je hier. Klik hier op Download / Download BOINC.

©PXimport

Tip 02 Wie weet komt jouw naam op de lijst met de honderd actiefste deelnemers van BOINC!

Tip 03: BOINC projectkeuze

We tonen je hoe je BOINC installeert en gebruikt op een Windows-pc. De installatie vergt maar enkele muisklikken: driemaal Next, eenmaal Install en Finish. Wel moet je even je pc opnieuw starten. Normaliter verschijnt na de herstart de beheermodule van BOINC. Is dat niet het geval dan start je die alsnog op via Alleprogramma's / BOINC / BOINC Manager. Kies in dit stadium in elk geval voor Projecttoevoegen. BOINC laat je nu de keuze tussen een veertigtal uiteenlopende projecten.

Het is overigens ook mogelijk de rekenkracht van je pc over verschillende projecten tegelijk te verdelen. Bij elk project hoort een samenvattende beschrijving evenals een link naar een site waar je terechtkunt voor bijkomende informatie. Selecteer een project naar keuze, laat Nee, nieuwe gebruiker aangestipt en vul de gevraagde gegevens in. Druk op Volgende en op Voltooien. Je belandt nu op de projectsite waar je desgewenst bijkomende gegevens invult.

©PXimport

Tip 03 Kies een of meer projecten naar keuze waar je je graag voor inzet.

Tip 04: Projectbeheer

Keer je terug naar de BOINC Manager dan merk je dat je project intussen is toegevoegd en dat 'werk wordt gedownload', een proces dat even kan duren. Je kunt op elk moment de activiteiten tijdelijk stopzetten via de knop Onderbreken en weer in gang zetten met Hervatten. Een project definitief weghalen kan ook: kies Project specifieke instructies en druk op Verwijderen. Gedetailleerde informatie over een lopend project vind je via het menu Weergave / Geavanceerd.

Wij raden aan alle tabbladen hier even te openen om de interface te leren kennen. Met Ctrl+Shift+V keer je terug naar de eenvoudige weergave van de BOINC Manager. Handig aan BOINC is dat je kunt instellen hoe zwaar je processor belast mag worden. Open in de geavanceerde weergave het menu Projectbeheer en kies Verwerkingsvoorkeuren. Hier kun je nauwgezet invullen wanneer het project actief mag zijn en hoe intensief dat mag gebeuren.

©PXimport

Tip 04 De eerste projectfase: het downloaden van het 'rekenwerk'.

Linux voor kinderen

Tip 05: Kinderdistro's

Je kunt op verschillende manieren relatief veilig met een ander besturingssysteem experimenteren. Je kunt het OS in een virtuele machine draaien, bijvoorbeeld met het gratis programma VirtualBox. Je kunt ook een dualboot-constructie opzetten, of je probeert het met een tool als Wubi (die Ubuntu net als een applicatie binnen Windows installeert). In deze drie gevallen installeer je het uit te proberen besturingssysteem veelal op je favoriete computer. Je oude computer biedt ook hier een uitweg, je kunt deze namelijk prima gebruiken om een alternatief uit te testen. Wij gaan hier voor een kindvriendelijk besturingssysteem.

Er bestaan namelijk diverse Linux-distributies die zich specifiek op een jong doelpubliek richten. Qimo en LinuxKidX zijn bijvoorbeeld al geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar, terwijl Sugar, Ubermix en vooral Edubuntu op iets oudere kinderen mikken. We tonen je hoe je het populaire Qimo installeert en gebruikt, temeer omdat Qimo ook bij uitstek geschikt is voor een thuis-pc (en minder gefocust is op gebruik in een klasomgeving).

©PXimport

Tip 05 Er zijn verschillende Linux-distributies die zich op kinderen richten.

Tip 06: Qimo installatie

In principe kun je Qimo, net als de meeste andere Linux-distro's, opstarten van een live-cd of usb-stick. Het besturingssysteem werkt echter sneller en makkelijker (bijvoorbeeld bij de installatie van bijkomende applicaties) als je het installeert op de harde schijf. De homepage van Qimo is www.qimo4kids.com, waar je diverse downloadmogelijkheden vindt. De mirror werkte prima tijdens onze test. Je kunt ook gebruikmaken van het bittorrent-netwerk om de distributie te downloaden. Het gedownloade iso-bestand brand je naar een live-cd, bijvoorbeeld met behulp van het gratis CDBurnerXP. Start je computer vervolgens van deze cd op. Stel de gewenste taal in (Nederlands) en kies Install Qimo. Stel de gevraagde opties in (Taal, Land, Toetsenbordindeling), laat Qimo de gehele schijf leegmaken en gebruiken en kies een inlognaam. Met Installeren zet je de installatie in gang.

©PXimport

Tip 06 De installatie van Qimo duurt nauwelijks tien minuten.

Tip 07: Qimo werking

Zo'n tien minuten later is de installatie achter de rug en mag je de computer herstarten. Als alles goed is, verschijnt even later de grafische interface van Qimo. Een zevental applicaties kun je al meteen opstarten via de opvallende knoppen onder in beeld. Andere applicaties vind je via de menuknop linksboven. Met name de opties Educatief en Games zijn specifiek op kinderen gericht. Toegegeven: een aantal applicaties richt zich op Engelstalige kinderen, maar er zijn ook programma's waarvoor geen enkele talenkennis is vereist. Andere applicaties toevoegen kan natuurlijk ook. Dat kan (bijvoorbeeld) via Menu / Systeem / Ubuntu Softwarecentrum / Software verkrijgen, waar je dan het gewenste thema (zoals Audio envideo, Educatief, Grafisch, Spelletjes) opent, een applicatie selecteert en op de knop Installeren drukt.

©PXimport

Tip 07 Bijkomende applicaties installeren is niet ingewikkeld.

Anoniem(er) internetten

Tip 08: Tails principes

Wanneer je vanuit je vertrouwde Windows-omgeving het internet opgaat, dan is dat nooit zonder risico. Je weet niet met 100% zekerheid dat er geen malware actief is en bovendien laat je browser ook allerlei sporen na, waaronder je IP-adres. Tails (The Amnesic Incognito Live System), dat gebruikmaakt van het anonimiserende Tor-netwerk, reduceert die risico's tot bijna nihil.

Download alvast het iso-bestand en brand het naar een dvd, waarmee je vervolgens je oude computer opstart. Let wel, Tails is een echt 'live' systeem, wat inhoudt dat je het compleet vanaf de dvd draait. Je zou dit in principe dus ook vanaf je eigen computer kunnen doen, maar het is altijd nog wel veiliger om hiervoor een verder ongebruikte pc in te zetten, of in elk geval een pc waarop geen belangrijke data staan.

©PXimport

Tip 08 Tails: gebouwd op Debian, vertrouwend op Tor.

Tip 09: Tails installatie

In het opstartmenu kies je dan Live (of LiveFailsafe, mocht de eerste optie problemen opleveren). Vervolgens klik je onderaan op English / Other, waarna je de gewenste taal selecteert (wij kiezen Nederlands) en met Apply bevestigt. Laat Meer opties ingesteld op Nee en klik op Login. Stop nu een (lege) usb-stick van minstens 4 GB in je pc. In de desktopomgeving klik je vervolgens bovenaan op Toepassingen en selecteer je Tails / Tails installer / Kloon & installeer.

Het is namelijk de bedoeling dat we Tails op de usb-stick installeren, omdat je hierdoor tijdens je internetsessies ook data kunt bewaren. Verwijs naar de stick en voer de kloonoperatie uit. Daarna kies je Tails / Configure Persistent Volume. Kies een stevig wachtwoord, bevestig met Aanmaken en geef aan voor welke Tails-applicaties je data op je stick wilt bijhouden.

©PXimport

Tip 09 Op een usb-stick kun je ook data opslaan.

Tip 10: Tails werking

Herstart nu je computer vanaf de stick en bevestig de vraag Persistentie gebruiken, zodat data opgeslagen kunnen worden. Om veilig te surfen selecteer je daarna Toepassingen / Internet / Iceweasel webbrowser. Je zult merken dat je - met dank aan het Tor-netwerk - niet langer via je eigen IP-adres surft: een bezoek aan een site als www.whatismyip.com zal dat bevestigen. Iceweasel is bovendien met enkele extensies uitgerust die nog bijkomende waarborgen voor je privacy bieden, waaronder HTTPS-Everywhere, die waar mogelijk automatisch voor een versleutelde https-connectie zorgt. Verder tref je hier ook nog Adblock Plus, FoxyProxy en NoScript aan. Al deze extensies beheer je via Extra / Add-ons / Extensies.

©PXimport

Tip 10 Iceweasel in combinatie met Tor: oog voor je privacy!

Overname op afstand

Afhankelijk van waarvoor je de oude computer wilt gebruiken, laat je die al dan niet continu ingeschakeld. Dat hoeft echter niet te betekenen dat je die een plaatsje op je bureautafel hoeft te geven of dat je daar een scherm, muis of toetsenbord moet aanhangen. Er zijn namelijk genoeg mogelijkheden om zo'n toestel op afstand over te nemen. Specifiek voor BOINC is er bijvoorbeeld BoincTasks, maar er zijn ook generieke oplossingen voor remote control, zoals het gratis TeamViewer of een van de tools uit het VNC-platform, waaronder TightVNC en UltraVNC. VNC laat zich wel wat lastiger configureren en finetunen dan TeamViewer.

©PXimport

De Gallery-computer, overgenomen via een gratis TeamViewer-sessie.

Online fotogalerij

Tip 11: Installatie

Veel gebruikers laten hun oude pc als server dienst doen. Dat kan een NAS-server zijn, maar er zijn nog heel wat andere mogelijkheden zoals een gateway of een wiki. Misschien zou je het wel leuk vinden die als een opslagplaats voor je foto's te laten fungeren - een soort online fotogalerij als Flickr of Picasa dus, maar dan geheel onder eigen beheer. Dat kan met de gratis tool Gallery. Die vereist wel enkele componenten (webserver, MySQL database en PHP), maar je kunt gelukkig alles in één keer downloaden in de vorm van een 'Bitnami-stack'.

Surf naar deze website, klik op Applications, open de rubriek Photo Sharing en klik op Gallery. Haal de Gallery installer op en voer dit exe-bestand uit. Voorzie een eigen login-ID en, tenzij je redenen hebt dat anders te willen, laat je de voorgestelde poortnummers ongemoeid. Rond af met Finish en stem je browser af op http://localhost (desgevallend gevolgd door het poortnummer van de webserver, bijvoorbeeld http://localhost:8089). Een klik op Access Bitnami Gallery Stack brengt je naar je nog lege fotogalerij.

©PXimport

Tip 11 Dankzij de Bitnami stack heb je de installatie zo voor elkaar.

Tip 12: Albumbeheer

De interface is momenteel nog Engelstalig, maar dat kun je aanpassen. Meld je via Login (linksboven) aan, open het menu Admin en kies Settings / Languages. Plaats (alleen) een vinkje bij Nederlands en stip hier de optie Default language aan. Bevestig met Update Languages. Tijd nu om een eerste album te creëren en dit van enkele foto's te voorzien. Klik linksboven op Terugnaarde Gallery en selecteer Toevoegen / Voeg een albumtoe. Voorzie dit nieuwe album van een gepaste titel, beschrijving, mapnaam en url. Druk op de knop Maak en klik vervolgens op Voeg foto's toe / Selecteer foto's. Verwijs naar je fotobron (een usb-stick bijvoorbeeld) en haal de foto's op. Die kun je desgewenst meteen al labelen via het veld Voeg steekwoorden toe aan alle geüploade bestanden. Zodra je met Gereed bevestigt, verschijnen de foto's in je album. Vanuit het menu Album opties kun je het album nog op allerlei manieren aanpassen. Ook leuk: rechtsboven vind je een knopje waarmee de foto's zich in de vorm van een diashow laten bekijken.

©PXimport

Tip 12 Je creëert zelf de gewenste albums en vult die met de mooiste foto's.

Tip 13: Uitbreidingen

Niet alleen de (inhoud van de) albums kun je aanpassen, het is ook gemakkelijk om het uiterlijk van Gallery grondig te veranderen. Dat doe je eenvoudigweg door een ander thema te installeren. Open het menu Admin en kies Uiterlijk /Thema keuze. Klik hier op de link Download er nu een en selecteer een thema naar keuze. Download het bijhorende zip-bestand en pak het uit. De uitgepakte map kopieer je naar de themamap, standaard is dat C:\BitNami\gallery-3.0.9-3\apps\gallery\htdocs\themes. Activeer het nieuwe thema door het te selecteren en linksboven Activeer aan te klikken. Via Uiterlijk / Thema opties kun je dit thema nog verder aanpassen.

Op vergelijkbare manier is het ook mogelijk de functionaliteit van Gallery uit te breiden door bijkomende modules te installeren of te activeren. Dat doe je via Admin / Modules. Speel maar eens met de verschillende opties om te ontdekken wat er allemaal mogelijk is.

Op dit moment is je fotogalerij al beschikbaar voor alle pc's in je eigen netwerk. Wil je die ook via het internet bereikbaar maken, dan moet je wellicht nog 'port forwarding' in je router configureren. Meer informatie hierover vind je hier. Succes.

©PXimport

Tip 13 Een nieuw thema en je galerij ziet er helemaal anders uit!

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!